ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး
(ဆီးခ်ဳိႏွင္႕ အေထြေထြေရာဂါ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ယခင္တစ္ပတ္မွအဆက္
သုေတသနေတြကလည္း အိပ္ခ်ိန္ျပည့္၀မႈနဲ႔ နာတာရွည္ေရာဂါေတြရဲ႕ ဆက္စပ္ပံုေတြရွိတာကို တိတိက်က် ရွာေဖြေတြ႕ရွိ ထားပါတယ္။
ပထမတစ္ခုက က်န္းမာတဲ့ လူတခ်ဳိ႕ကို အိပ္ေရးမ၀ေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီး ေလ့လာတဲ့အခါ ေသြးတိုးလာတာ၊ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ ပိုျမင့္လာ
တာ၊ ေရာင္ရမ္းတဲ့ လကၡဏာေတြ မ်ားလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
ေနာက္သုေတသန အမ်ဳိးအစားက လူေတြကိုေမးခြန္းေတြ ေျဖၾကားေစၿပီး မိမိရဲ႕အိပ္ေလ့ရွိတဲ့ တစ္ေန႔တအိပ္ခ်ိန္စုစုေပါင္းနဲ႔ မိမိမွာ ခံစားေနရ
တဲ့ ေရာဂါေတြကို ေဖာ္ျပေစၿပီး ေလ့လာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိေလ့လာတဲ့အခါမွာ အိပ္ခ်ိန္သိပ္နည္းတာေရာ အိပ္ခ်ိန္သိပ္မ်ားတာေရာ
ႏွစ္ခုစလံုးက ေသြးတိုး၊ဆီးခ်ဳိနဲ႔ အ၀လြန္တာေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာ ေတြ႕ရပါမယ္။ ဒါကဆက္စပ္တာရွိေၾကာင္းပဲ ေဖာ္ျပႏိုင္တဲ့ သုေတသန
ၿဖစ္လို႔ ဘယ္ပံုဘယ္နည္း ဆက္စပ္သလဲဆိုတာ မေဖာ္ျပႏိုင္ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုး သုေတသနတစ္မ်ဳိးကေတာ့ မူလက က်န္းမာေနသူေတြကို
အိပ္တဲ့အေလ့အထေတြေပၚ မူတည္ၿပီး တာရွည္လိုက္ၾကည့္တာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ေလ့လာဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျဖအရ ဘယ္လို
ဆက္စပ္မႈ ရွိမလဲဆိုတာ သိႏိုင္ပါမယ္။ “အိပ္ခ်ိန္ကို ေကာင္းေကာင္း ျပဳျပင္ေပးတာက ေရာဂါေတြကိုကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္း
တစ္ခု” အျဖစ္ အသံုးျပဳလို႔ရ၊ မရကို သိရွိလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အိပ္ေရး၀ျခင္းႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ ဆက္စပ္ပံု (Sleep&Body Weight)
ေလ့လာခ်က္တစ္ခုအရ အိပ္ခ်ိန္တစ္ရက္မွာ ၆ နာရီထက္နည္းရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ (BMI) အမ်ားဆံုးျဖစ္တာ ေတြ႕ရၿပီး ၈ နာရီအိပ္တဲ့
သူေတြဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ (BMI) အနည္းဆံုးျဖစ္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ လူေတြ အိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္မွာ ခႏၶာကိုယ္က စားခ်င္စိတ္ (Appe
tite)၊ ခြန္အားျဖစ္ပ်က္မႈ (Energy Metabolism) နဲ႔ ဂလူးကို႔စ္အသံုးျပဳမႈ (Glucose Processing) စတာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့
ေဟာ္မုန္းေတြ စစ္ထုတ္ေပးၿပီး Control လုပ္တာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလိုပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းတဲ့ေဟာ္မုန္းေတြထဲမွာ ေကာ္တီေစာ (Cortisol) ဟာ စိတ္ဖိစီးမႈေဟာ္မုန္း “Stress Hormone”တစ္ခုအေနနဲ႔ မ်ားလာတတ္ပါတယ္။ ေကာ္တီေစာဟာ ၀ေစတဲ့ေဟာ္မုန္း
တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲမႈ တစ္ခုကေတာ့ အင္ဆူလင္ (Insulin) ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အိပ္ေရးမ၀ရင္ အစာစားစဥ္
ထြက္လာတဲ့ အင္ဆူလင္ေတြက ပံုမွန္ထက္အားလြန္ၿပီး အထြက္မ်ားသြားတတ္ပါတယ္။ အင္ဆူလင္ဟာ ခႏၶာကိုယ္မွာ အဆီေတြစုေဆာင္း
ေပးၿပီး မ်ားလာေစသလို ၀လာေစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အိပ္ေရးမ၀ရင္ လက္ပ္တင္ (Leptin) လို႔ေခၚတဲ့ေဟာ္မုန္း နည္းသြားပါတယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းဟာ ဦးေႏွာက္ကို အစာ၀လင္ေနေၾကာင္း ေျပာၾကားေပးတဲ့ ဓာတ္တစ္ခုျဖစ္လို႔ ဒီေဟာ္မုန္းနည္းရင္ အစာ၀ၿပီဆိုတဲ့သတင္းကို ဦးေႏွာက္ကမရဘဲ အစာမ၀ေသးသလိုျဖစ္ေနကာ ဆက္ၿပီး စားခ်င္ေနပါမယ္။ သူနဲ႔ဆန္႔က်င္တဲ့ ေနာက္ေဟာ္မုန္းတစ္ခုကေတာ့ ဂရီလင္ (Ghrelin) ဆိုတဲ့ အစာစားခ်င္တဲ့ဆႏၵကို အားေပးတဲ့ ေဟာ္မုန္းကေတာ့ မ်ားေနျပန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာ၀ေအာင္ စားၿပီးတာေတာင္
ဆာေလာင္ေနၿပီး ထပ္စားခ်င္စိတ္ေတြ ရွိေနတုန္း ျဖစ္ေနပါမယ္။ ဒါဟာ အိပ္ေရးပ်က္သူေတြ ဘာေၾကာင့္ ပို၀ရသလဲဆိုတဲ့ ေလ့လာေတြ႕ရွိ
မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက အိပ္ေရးပ်က္ရင္ ပိုဆာမယ္၊ ပိုစားမိတယ္။ စားသမွ်လည္း အဆီပိုျဖစ္ၿပီး ပို၀လာတတ္ေၾကာင္း သက္ေသသာဓက
ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အိပ္ေရးမ၀ျခင္းႏွင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ဆက္စပ္ပံု
သုေတသနေတြရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြက အိပ္ေရးမ၀ရင္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို ပိုျဖစ္ေစတယ္ဆိုတာ သက္ေသျပထားပါတယ္။ တစ္ညရွစ္နာရီ
အိပ္တတ္သူေတြကို ေလးနာရီပဲ အိပ္ေစၿပီး ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ဂလူးကုိ႔စ္အသံုးျပဳမႈ ေႏွးေကြးတာေတြ႕ရၿပီး ဒီလူေတြကို ၁၂ နာရီၾကာ
ျပန္ၿပီးအိပ္ေစတဲ့အခါ ဂလူးကို႔စ္အသံုးျပဳမႈ ပံုမွန္အတိုင္း ပိုမ်ားလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဂလူးကို႔စ္ကို ဆဲလ္ကလာပ္စည္းေတြက အသံုး
မျပဳႏိုင္ရင္ ေသြးတြင္းဂလူးကို႔စ္ေတြ မ်ားလာပါမယ္။ လူအမ်ားစုကို ေလ့လာၾကည့္ေတာ့လည္း
တစ္ေန႔မွာ အခ်ိန္
ငါးနာရီထက္ အိပ္ခ်ိန္နည္းသူေတြမွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ ပိုမ်ား
တာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
အ၀လြန္သူေတြမွာ အိပ္ေရးမ၀တဲ့ ေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ Obstructive Sleep Apnoea Syndrome လို႔ေခၚ
တဲ့ေရာဂါပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါက အိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္ အသက္႐ွဴသြင္း၊ ႐ွဴထုတ္ရာမွာ လွ်ာ၊ လွ်ာခင္၊ လည္ပင္းအဆီ စတာေတြ ပိတ္ဆို႔ေန
တာေၾကာင့္ အခက္အခဲရွိတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အသက္႐ွဴရ ခက္ခဲတဲ့အတြက္ မၾကာခဏလန္႔ႏိုးၿပီး အိပ္ေရးမ၀တဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ေစ
ပါတယ္။ အိပ္ေနစဥ္ အလြန္အၾကဴးေဟာက္ၿပီး အသက္႐ွဴရပ္သြားလိုက္၊ အားသြန္ခြန္စိုက္႐ွဴလိုက္ တစ္လွည့္စီျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရပါမယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာက ၀တဲ့သူေတြမွာ ပိုေတြ႕ရၿပီး ဒီလိုအိပ္ေရးမ၀တာက ပို၀ေစျပန္ပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ‘အိပ္ေရးမ၀’ တာနဲ႔ ‘လူ၀’ တာဟာ အဆံုးမသတ္ႏိုင္တဲ့ အခ်င္းခ်င္းအားေပးမႈေတြ ရရွိၿပီး ျပန္ပိန္ေအာင္လုပ္ဖို႔ မလြယ္ေတာ့ပါဘူး။ အိပ္ေရး မ၀ရင္၀တာနဲ႔ အင္ဆူလင္ခုခံမႈ (Obesity and Insulin Resista
nce) မ်ားတာေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ပိုၿပီးျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္းနဲ႔ မိမိကိုယ္ကိုယ္ ‘မစားဘူး၊ မအိပ္ဘူး’ ဆိုတဲ့လမ္းစဥ္နဲ႔ ပိန္ေအာင္ျပဳ
လုပ္လိုသူေတြအဖို႔ ‘မစားဘူး’ ဆိုတဲ့ အေလ့အက်င့္က မွန္ကန္ေပမယ့္ ‘မအိပ္ရင္ ပိုပိန္သြားမယ္’ လို႔ ထင္ျမင္ယူဆထားတာေတာ့ မမွန္ကန္ေၾကာင္း သတိေပး ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
