—၊ ပါေမာကၡဦးကိုကို (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါ အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း ၊—
Q. ဆီးခ်ဳိေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို ႀကိဳတင္ကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ဆီးခ်ဳိေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ထားသင့္တဲ့ နည္းလမ္းေတြရွိပါတယ္။
(၁) အစာေလွ်ာ့စားပါ
ခ်ဳိလြန္း၊ ငန္လြန္း၊ အဆီမ်ားလြန္းတဲ့ အစားအစာေတြကို ေလွ်ာ့စားပါ။
(၂) ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ
ေရဆာလွ်င္ ေရကိုပဲေသာက္ပါ။ အခ်ဳိရည္ေတြေသာက္ၿပီး ေရငတ္တာကို မေျဖပါနဲ႔။
(၃) ကိုယ္ခႏၶာ အ၀မလြန္ေစရန္ ထိန္းထားပါ
အ၀လြန္ရင္ လက္ရွိခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ရဲ ႔ ၅-၇ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။
“ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွိသူတိုင္း ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ေလ့က်င့္ခန္းကို ကုထံုးတစ္ခုအေနနဲ႔ မလြဲမေသ ပံုမွန္ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ့က်င့္ခန္း ျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ ေသြးခ်ဳိထိန္းသိမ္းမႈ ပိုေကာင္းေစပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ ပိုမိုျဖစ္ပြားမႈကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။”
(၄) လႈပ္ရွားမႈမ်ားေသာ လူေနမႈပံုစံျဖင့္ ေနထိုင္ပါ
• အထိုင္မ်ားတာ၊ လႈပ္ရွားမႈနည္းတာကို ေရွာင္ပါ။
• မေ၀းလြန္းတဲ့ ခရီးကို လမ္းေလွ်ာက္သြားပါ။
• မျမင့္လြန္းတဲ့ အထပ္ေတြကို ေျခေထာက္နဲ႔ပဲ အတက္အဆင္း လုပ္ပါ။
• အိမ္ရွင္မေတြ အိမ္အလုပ္ကို တက္တက္ႂကြႂကြ လုပ္ကိုင္တာ၊ ၿခံထဲမွာ ေပါင္းျမက္သုတ္သင္ရွင္းလင္းတာတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ရင္း လႈပ္ရွားမႈေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၅) နားေနခ်ိန္တြင္ ေလ့က်င့္ခန္း ပံုမွန္လုပ္ပါ
တစ္ေန႔မွာ မိနစ္ ၃၀၊ တစ္ပတ္မွာ ငါးရက္ စုစုေပါင္း မိနစ္ ၁၅၀ ထက္မနည္း ေလ့က်င့္ခန္းကို ပံုမွန္လုပ္ပါ။
တစ္ေန႔ကို မိနစ္ ၃၀၊ တစ္ပတ္မွာ မိနစ္ ၁၅၀ ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ေပးတာေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါကို ၃၅-၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
(၆) အမွ်င္ဓာတ္မ်ားေသာ အစားအစာမ်ားမ်ား စားပါ
ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ သစ္သီး၀လံေတြကို မ်ားမ်ားနဲ႔ စံုလင္ေအာင္ စားပါ။
(၇) ျပည့္၀ဆီမ်ား ေလွ်ာ့စားပါ
တိရစၦာန္ကရတဲ့ အဆီေတြ (ဥပမာ – ၾကက္အေရခြံ၊ ဘဲအေရခြံ၊ ကလီစာ၊ ၀က္ဆီ၊ အမဲဆီ စတာေတြ)ကို ေရွာင္ပါ။ ငါးကရတဲ့ အဆီေတြ (ဥပမာ- ငါးၾကင္းအဆီ၊ ငါးဘတ္အဆီ)ကို စားႏိုင္ပါတယ္။
(၈) စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားကို ေလ်ာ့ႏိုင္သမွ် ေလ်ာ့ေအာင္ ႀကိဳးစားေနထိုင္ပါ
• ၿပံဳးပါ။
• အိပ္ခ်ိန္၊ နားခ်ိန္ လံုေလာက္ေအာင္ယူပါ။
• အာဟာရျပည့္၀ေအာင္ စားပါ။
• အရာရာကို အျပဳသေဘာနဲ႔ အေကာင္းျမင္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။
• အခ်ိန္ကို စနစ္တက် အသံုးခ်ပါ။
• ျပႆနာေတြကို တစ္ေယာက္တည္း မေျဖရွင္းႏိုင္ရင္ တတ္သိနားလည္သူေတြထံမွ အႀကံဉာဏ္ယူၿပီး ေျဖရွင္းပါ။
Q. ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွင္တို႔ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို အၿမဲသိထားသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရွင္တို႔ အၿမဲသိရွိထားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့-
Target
(၁) Fasting Blood Sugar
• ည ၁၀ နာရီေနာက္ပိုင္း ဘာမွ မစားရ။ (ေရ ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။)
• နံနက္ ၇ နာရီတြင္ စစ္ရန္။ (90-130 mg%)
• ၃/၅ ရက္တစ္ႀကိမ္ စစ္ႏိုင္။
(၂) 2 Hour Post Prandial
အစာစားၿပီး ႏွစ္နာရီအၾကာတြင္ စစ္ရန္။ (140-180 mg%)
(၃) Random Blood Sugar
ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္ စစ္ႏိုင္။ (< 200 mg%)
မွတ္ခ်က္
• HbA1c သံုးလတစ္ခါစစ္ရန္၊ ပ်မ္းမွ်ေသြးခ်ဳိ (< 7 %)
• တစ္ႏွစ္တစ္ခါ မ်က္စိ၊ ECG၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အဆီစစ္ရန္။
• ႀကိဳက္သေလာက္စား – အရြက္၊ အသား၊ ငါး
• အသင့္အတင့္စား – ဆန္၊ ဂ်ဳံ၊ ေခါက္ဆြဲ
• ဆင္ျခင္ရန္ – ခ်ဳိေသာအရည္၊ ခ်ဳိေသာအသီး၊ ခ်ဳိေသာမုန္႔မ်ားအား ဆီးခ်ဳိတက္လွ်င္ မစားရ။
• တစ္ေန႔ နာရီ၀က္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ရန္။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရွိသူတိုင္း ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ေလ့က်င့္ခန္းကို ကုထံုးတစ္ခုအေနနဲ႔ မလြဲမေသ ပံုမွန္ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ ေသြးခ်ဳိထိန္းသိမ္းမႈ ပိုေကာင္းေစပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ ပိုမိုျဖစ္ပြားမႈကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ေပါ့ပါး လန္းဆန္းၿပီး ေနထိုင္လႈပ္ရွားမႈ ပိုေကာင္းေစပါတယ္။
