၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
(၁) အပူလွ်ပ္ျခင္း (Heat Stroke)
အဆင့္ (၁) ရာသီဥတုပူျပင္းလြန္းလို႔ အပူႀကီးေနသူကို ေနေရာင္နဲ႔ေ၀းရာ ေအးျမတဲ့ေနရာကိုေရႊ႕ပါ။
အဆင့္(၂) လွဲလ်က္အေနအထားနဲ႔ ေျခေထာက္ေတြကိုျမႇင့္ေပးပါ။
အဆင့္ (၃) အ၀တ္အစားေတြ တင္းက်ပ္ေနရင္ ေျဖေလွ်ာ့ေပးပါ ဒါမွမဟုတ္ မလိုအပ္တဲ့ အေပၚ၀တ္ေတြကို ခြၽတ္ေပးပါ။
အဆင့္ (၄) ခ်ဳိင္း(ဂ်ဳိင္း)၊ လည္ပင္းနဲ႔ ေပါင္ၿခံေနရာေတြကို ေရစို၀တ္ ဒါမွမဟုတ္ ေရခဲ၀တ္ကပ္ေပးပါ။
အဆင့္ (၅) ေရတိုက္ပါ။ ပန္ကာဖြင့္ထားပါ။
(၂) အဆစ္လြဲျခင္း (Sprain)
RICE နည္းလမ္း
အဆင့္ (၁) အနားယူပါ (Rest) – ထိခိုက္ေနတဲ့ အစိတ္အပိုင္းကို သက္ေသာင့္သက္သာ အေနအထားမ်ဳိးမွာထားပါ။
အဆင့္(၂) ေရခဲကပ္ပါ (Ice) – သံုးနာရီၾကာတိုင္း ေရခဲ၀တ္ကပ္ေပးပါ၊ နာက်င္မႈနဲ႔ ေရာင္ရမ္းမႈကို သက္သာေစပါတယ္။
အဆင့္ (၃) ဖိေပးပါ (Compression) – ထိခိုက္ေနတဲ့ေနရာကို က်ဳံ႕ႏိုင္ဆန္႔ႏိုင္တဲ့ ပတ္တီးစည္းေပးပါ။
အဆင့္ (၄) ျမႇင့္ထားပါ (Elevation) – ထိခိုက္ေနတဲ့ ေျခေထာက္ကို ျမႇင့္ထားေပးရင္ ေရာင္ရမ္းမႈနဲ႔ ေသြးစို႔တာေတြကို သက္သာေစပါတယ္။
(၃) တက္ျခင္း (Seizure/ Epilepsy)
အဆင့္ (၁) လူနာရဲ႕ဦးေခါင္းကို ထိခိုက္ဒဏ္ရာမရေအာင္ ေစာင္ ဒါမွမဟုတ္ အ၀တ္အစား ခုထားေပးပါ။
အဆင့္(၂) တက္ၿပီးခ်ိန္မွာ လူနာကို ေဘးတေစာင္းအေနအထားနဲ႔ လွဲေပးပါ။
မွတ္စု။ ။ ပါးစပ္ထဲ ဘာကိုမွမထည့္ပါနဲ႔။
(၄) ေသြးထြက္မ်ားျခင္း (Heavy Bleeding)
အဆင့္ (၁) ဒဏ္ရာရတဲ့ အစိတ္အပိုင္းကို ႏွလံုးေနရာအထက္ ျမႇင့္ထားေပးပါ။
အဆင့္(၂) ဒဏ္ရာကို ဖိထားေပးပါ။
အဆင့္ (၃) ဒဏ္ရာထဲ ျပင္ပပစၥည္း၀င္ေနရင္ ေဘးဘက္မွာ ဖိအားေပးၿပီးထုတ္ပါ။
(၅) ဆို႔နင္ျခင္း (Chocking)
အဆင့္ (၁) ဆို႔နင္သူရဲ႕ ေနာက္မွာရပ္ပါ။
အဆင့္(၂) သူ႔ပခံုးျပင္ႏွစ္ခုၾကား ငါးခ်က္ေလာက္ ႐ိုက္ထုတ္ေပးပါ။
အဆင့္ (၃) ဆို႔နင္သူရဲ႕ ေနာက္ကေနၿပီး လက္ႏွစ္ဖက္ယွက္ကာ သိုင္းဖက္ရင္း ေအာက္နံ႐ိုးနဲ႔ ရင္၀မ္းျခားၾကြက္သားၾကားမွာ ဆြဲညႇစ္လိုက္ပါ။
(၆) အပူေလာင္ျခင္း (Burn)
အဆင့္ (၁) အပူေလာင္သြားတဲ့အခါ ဘံုပိုင္ေရေအာက္မွာ အနည္းဆံုး အခ်ိန္ ၁၅ မိနစ္ေလာက္ ေအးျမေအာင္ထားေပးပါ။
အဆင့္(၂) ပလတ္စတစ္အိတ္အၾကည္နဲ႔ ခပ္ေလ်ာ့ေလ်ာ့ ဖံုးအုပ္ထားပါ။
(၇) ေလျဖတ္ျခင္း (Stroke)
FAST စစ္ေဆးနည္း
အဆင့္(၁) မ်က္ႏွာတြဲက်ျခင္း (Face drooping) – မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းမွာ အားနည္းတဲ့ ေနရာရွိသလား။
အဆင့္(၂) လက္ေမာင္းမလႈပ္ရွားႏုိင္ျခင္း (Arm immobilized) – လက္ႏွစ္ဖက္စလံုးကို ေျမႇာက္ႏုိင္သလား။
အဆင့္ (၃) စကားမပီျခင္း (Speech impaired) – စကားကို အလြယ္တကူ နားလည္ႏိုင္သလား။
အဆင့္ (၄) အခ်ိန္ (Time) – အထက္ကအရာေတြ ျဖစ္ေနၿပီဆိုရင္ အေရးေပၚလူနာတင္ယာဥ္ကို အျမန္ဆံုးေခၚဖို႔ အခ်ိန္တန္ေနပါၿပီ။
(၈) အသက္႐ွဴရပ္သြားျခင္း (No Breathing)
အဆင့္ (၁) အသက္မ႐ွဴႏုိင္သူရဲ႕ ရင္ဘတ္အလယ္ေနရာကို ပံုမွာျပထားတဲ့အတိုင္း ခပ္ျပင္းျပင္းဖိတြန္းပါ။
အဆင့္(၂) လူနာကို ဦးေခါင္းေနာက္လွန္ၿပီး ေမးေစ့ကိုျမႇင့္ကာ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း ပြင့္ေအာင္လုပ္ေပးပါ။
အဆင့္ (၃) ႏွာေခါင္းကိုပိတ္ၿပီး ပါးစပ္-ပါးစပ္ခ်င္းေတ့ၿပီး အသက္႐ွဴသြင္းေပးပါ။
အဆင့္ (၄) ရင္ဘတ္ကို ျပန္ဖိႏွိပ္ၿပီး အသက္ျပန္႐ွဴလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးပါ။
(၉) အ႐ိုးအက္ျခင္း (Fracture)
အဆင့္ (၁) ေသြးထြက္ရပ္ေအာင္လုပ္ပါ။
အဆင့္(၂) ထိခိုက္တဲ့ဒဏ္ရာကို မလႈပ္ရွားပါနဲ႔။ ေဘးတစ္ဖက္တစ္ခ်က္ကေန တုတ္ေတြနဲ႔ထိန္းၿပီး ရွိတဲ့အ၀တ္စနဲ႔ စည္းေပးပါ။
အဆင့္ (၃) ေရာင္ရမ္းမႈနဲ႔ နာက်င္မႈ သက္သာေအာင္ က်ဳိးတဲ့ေနရာကို ေရခဲအိတ္ကပ္ေပးပါ။
(၁၀) ႏွလံုးအေမာေဖာက္ျခင္း (Heart Attack)
အဆင့္ (၁) လူနာက ရင္ဘတ္ေအာင့္ေနရင္၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္တဲ့ ေ၀ဒနာက လက္ေမာင္း၊ လည္ပင္းအထိ ခံစားေနရသလားဆိုတာ ဆန္းစစ္ပါ။
အဆင့္(၂) ေသခ်ာရင္ အေရးေပၚ လူနာတင္ယာဥ္ကို ဖုန္းဆက္ပါ။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
