ပါေမာကၡဦးကိုကို (ဆီးခ်ဳိႏွင့္အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး ။ လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေန႔ကို ဆားဘယ္ ေလာက္ပမာဏ စားသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ လူတစ္ေယာက္က တစ္ေန႔ကို ဆား ၂ ဒသမ ၄ ဂရမ္ပဲစားသင့္တယ္လို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က ဆိုထားပါတယ္။ ဒီပမာဏက လက္ဖက္ရည္ဇြန္း တစ္ဇြန္းနဲ႔ ႏွစ္ဇြန္းစာၾကား ပမာဏေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။
ေမး ။ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ တစ္ေန႔တာ ဆားစားသံုးမႈက ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ဘယ္ေလာက္ပမာဏ ရွိေနပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ျမန္မာေတြက တစ္ေန႔ကို ဆားပမာဏ ၁၀-၁၂ ဂရမ္ေလာက္ စားေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ တစ္ကမၻာလံုးက လူေတြ ဆားစားသံုးမႈကလည္း ၁၀-၁၂ ဂရမ္ေလာက္ရွိေနတယ္။ တကယ္စားသင့္တဲ့ အတိုင္းအတာက ၂ ဒသမ ၄ ဂရမ္ဆိုေတာ့ ေလးဆနဲ႔ ငါးဆ နီးပါး ပိုစားေနၾကပါတယ္။
ေမး ။ ဆားပါ၀င္မႈမ်ားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကုိ သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆား(Salt)ဆိုတာ ဆိုဒီယမ္ေတြပါတယ္။ ဆိုဒီယမ္တင္မကဘဲ Sodium Monoglutamate ဆိုတဲ့ အခ်ဳိမႈန္႔ေတြထဲမွာလည္း ဆားပါတယ္။ Baking Sodaဆိုတဲ့ ေဆာ္ဒါမႈန္႔ေတြထဲမွာလည္း ဆားပါတယ္။
ေမး ။ ဆားစားသံုးမႈ လြန္ကဲတာေၾကာင့္ ဘယ္လို က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆားစားသံုးမႈ လြန္ကဲတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြအေနနဲ႔ ေသြးတိုးေရာဂါေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါေနာက္မွာ ေလျဖတ္တာေတြလည္း ပါလာတယ္။ အဓိကက ေသြးတိုးတာနဲ႔ ေလျဖတ္တာအျပင္ ႏွလံုးေရာဂါေတြလည္း ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ဒါေတြက ဆားစားသံုးမႈ လြန္ကဲတဲ့အတြက္ အႀကီးအက်ယ္ ဒုကၡေပးႏိုင္တာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပိုဆိုးတာက ဆားကို မ်ဳိးစံုစားတယ္။ ဘယ္လို မ်ဳိးစံုစားသလဲဆိုရင္-
(၁) ဆားအေနနဲ႔၊ အိမ္သံုးဆားအေနနဲ႔ စားတယ္။ အခ်ဳိမႈန္႔အေနနဲ႔ စားတယ္။
(၂) ငပိ၊ ငါးေျခာက္အေနနဲ႔ စားတယ္။
(၃) ငံျပာရည္၊ ငပိရည္အေနနဲ႔ စားတယ္။
(၄) ျမန္မာ့႐ိုးရာအစာေတြျဖစ္တဲ့ မုန္႔ဟင္းခါး၊ေခါက္ဆြဲေတြမွာလည္း ဆားပမာဏမ်ားတယ္။
(၅) ပုစြန္ေျခာက္၊ ဆားေပါ့ေျခာက္စတာ ေတြထဲမွာ လည္း ဆားေတြ ပါေနတာပဲ။
ဆိုဒီယမ္ (ဆား)ကို ဘယ္ကေနရသလဲဆိုတဲ့ အရာကို သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ အကုန္တြက္ထားတယ္။ အိမ္သံုးဆားကေနဘယ္ေလာက္၊ ငံျပာရည္ကဘယ္ေလာက္ဆိုၿပီး တြက္ထားေပမယ့္ ဆရာတို႔ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ အဲဒီလိုတြက္ထားတာ မရွိေသးပါဘူး။
ေမး ။ ဆားပါ၀င္မႈ မ်ားေပမယ့္ လူေတြ အသိနည္းေနတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို ေျပာျပေပးပါ ဆရာ။
ေျဖ ။ လူေတြ မသိဘဲ ဆားပါ၀င္မႈမ်ားတဲ့ အစာေတြက ဆားေပါ့ေျခာက္ေတြ၊ ေခါက္ဆြဲေျခာက္ေတြ၊ သရက္သီးသနပ္လို လက္လုပ္ခ်ဥ္ေတြနဲ႔ အာလူးေၾကာ္ စတာေတြ ျဖစ္တယ္။ ဆားေပါ့ေျခာက္ဆိုတာကလည္း စားသံုးရမယ့္ ဆားပမာဏထက္ကို မ်ားေနပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က တစ္ေန႔မွာ ဆား ၂ ဒသမ ၄ ဂရမ္ပဲ စားသင့္ေပမယ့္ ေခါက္ဆြဲေျခာက္တစ္ထုပ္မွာ ပါတဲ့ ပမာဏကကို အဲဒီေလာက္ ျဖစ္ေနၿပီ။ တစ္ေန႔ မွာ ေခါက္ဆြဲေျခာက္ထုပ္ ႏွစ္ထုပ္စားရင္ စားသင့္တဲ့ ပမာဏထက္ ေက်ာ္ေနၿပီ။
အိုင္အိုဒင္းဆားထဲမွာလည္း ဆားက ပါေနပါတယ္။ လည္ပင္ႀကီးေရာဂါကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ အိုင္အိုဒင္းဆားက လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါကလည္း ဆားတစ္မ်ဳိးပဲျဖစ္တဲ့အတြက္ အသင့္အတင့္ပဲ စားသင့္ပါတယ္။
ေမး ။ ဆား(ဆိုဒီယမ္)စားသံုးမႈမ်ားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္က ပိုတက္စီယမ္ကို မ်ားမ်ားစားေပးရင္ ေလ်ာ့နည္းေစတယ္လုိ႔ တခ်ဳိ႕ကဆုိပါတယ္။ မွန္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ ။ ဒီလိုေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ တစ္ခုရွိတာက ဆိုဒီယမ္ဆားကို အစားထိုးစားေသာက္ ႏိုင္ဖို႔ ပိုတက္စီယမ္ဆား(Potassium salt)ဆိုၿပီး လုပ္ထားပါတယ္။ ဆိုဒီယမ္စားလိုက္ရင္ ေရကိုဆြဲတဲ့ အာနိသင္ရွိတဲ့အတြက္ အဆင္မေျပေတာ့ ဆိုဒီယမ္ကို အစားထိုးဖို႔အတြက္ ပိုတက္စီယမ္ဆား (Potassium salt)ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံျခားမွာ အစားထိုးျပဳလုပ္ထားတယ္။
ဆရာတို႔ WHO ရဲ႕ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ သြားခဲ့စဥ္က စင္ကာပူႏိုင္ငံက ပိုတက္စီယမ္ဆားေတြကို ျပသခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ဆိုဒီယမ္အစားထိုး ဆားေတြကိုလုပ္လိုက္တဲ့အခါ အရသာကေတာ့ ေျပာင္းသြားပါတယ္။ လူေတြက ဆားစားရတဲ့ အရသာကို လိုခ်င္ၾကတဲ့အတြက္ ပိုတက္စီယမ္ဆားကို သံုးတဲ့အခါ သိပ္မေအာင္ျမင္ၾကဘူး။ ေစ်းကလည္း ပိုႀကီးတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ စင္ကာပူမွာရွိတဲ့ ပိုတက္စီယမ္ဆားက အရသာကို တတ္ႏိုင္သမွ် ဆားနဲ႔မကြာေအာင္လုပ္ထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပည္သူလူထုကို ပညာေပးတယ္။ အေတာ္ဆံုး စားဖိုမွဴးေတြ ေခၚၿပီး ပိုတက္စီယမ္ဆားနဲ႔ ခ်က္ထားတဲ့ ဟင္းလ်ာေတြခ်က္ျပတယ္။ ဆိုဒီယမ္ဆားနဲ႔ ခ်က္တဲ့ ဟင္းလ်ာေတြနဲ႔ယွဥ္ၿပီး စင္ကာပူ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ဖိတ္ေခၚၿပီး ျမည္းၾကည့္ခိုင္းတယ္။ အရသာက အတူတူပဲဆိုတာ ျပည္သူေတြသိၿပီး လက္ခံက်င့္သံုးလာေအာင္ တီဗီအစီအစဥ္ေတြကေန ျပသပါတယ္။
ေမး ။ ဆားဟာလူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာ ဘယ္လို ေကာင္းက်ဳိးျပဳ ႏုိင္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆိုဒီယမ္က လူ႔ခႏၶာကိုယ္ကို ေကာင္းက်ဳိးျပဳတဲ့ အတြက္ လိုအပ္တာ မွန္ပါတယ္။ ဆဲလ္အျပင္ဘက္ (Extracellular Fluid)မွာ ဆိုဒီယမ္ရွိဖို႔လိုၿပီး ဆဲလ္အတြင္းဘက္(Intracellular Fluid)မွာ ပိုတက္စီယမ္ရွိဖို႔လိုပါတယ္။ ဆားမရွိရင္ Hyponatremia ဆိုတဲ့ ဆိုဒီယမ္ဓာတ္နည္းတဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ မူးေမ့တာတို႔၊ လဲက်တာတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ဆားက မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တာမွန္တယ္။ ေဆးကုသတဲ့အခါ လူတစ္ေယာက္က သတိနည္းနည္း ေမ့ခ်င္တယ္၊ သတိလက္လြတ္ျဖစ္ခ်င္တယ္၊ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ေနတယ္ဆိုရင္ ဆိုဒီယမ္ ေတြနည္းေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီအခါ ဆိုဒီယမ္ ကို ျပန္ျဖည့္ရပါတယ္။ ဒါမွ လူနာက သတိျပန္ေကာင္းလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆားကို လိုအပ္တာထက္ ပိုမစားမိဖို႔ေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။
ေမး ။ ဘယ္လို ေရာဂါေ၀ဒနာေတြ ရွိရင္ ဆားစားသံုးမႈ ကို ေလွ်ာ့ခ်သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။
ေဖာေနတဲ့ လူနာေတြ၊ ႏွလံုးေရာဂါေၾကာင့္ ေဖာတယ္၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ ေဖာတယ္၊ ေသြးတိုးေရာဂါေၾကာင့္ ေဖာတယ္..အဲဒီလို လူနာေတြ မွာ ဆားကို ေလွ်ာ့စားလိုက္တာနဲ႔ ေဖာတာက သိသိသာသာ သက္သာသြားပါတယ္။ ေသြးတိုးေနတဲ့သူေတြ ဆားေလွ်ာ့စားလိုက္ရင္
ေသြးေပါင္က 5mmHg ေလာက္ က်သြားတယ္လုိ႔ သီအိုရီေတြ ရွိပါတယ္။
ေမး ။ ဆားစားသံုးမႈ လြန္ကဲျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ပညာေပးလိုတာရွိရင္ ေျပာျပေပးပါဆရာ။
ေျဖ ။ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုးအေနနဲ႔ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေလျဖတ္တာေတြ ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ဆားကို ေလွ်ာ့စားဖို႔ တကယ္လို အပ္ပါတယ္။ ဆားဆိုတဲ့ ေနရာမွာ ဆားတစ္မ်ဳိးတည္းတင္မက အခ်ဳိမႈန္႔စားတာကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ်ရပါမယ္။ အခ်ဳိမႈန္႔ေတြက ေသြးတိုးေရာဂါကို ေတာ္ေတာ္ဒုကၡေပးပါတယ္။ ကိုယ္စားရမယ့္ ဆားပမာဏက လက္ဖက္ရည္ဇြန္း တစ္ဇြန္းေက်ာ္-ႏွစ္ဇြန္းနီးပါးေလာက္ပဲရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုၿပီး မစားမိပါေစနဲ႔။ ဆားကို ပိုစားလိုက္ရင္ ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႔ ေလျဖတ္တာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြက ငါးေျခာက္ေၾကာ္၊ ငပိေၾကာ္ စတာေတြကိုမ်ားမ်ားစားေလ့ရွိတယ္။ ဒါေတြကို ဆင္ျခင္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဆားစားသံုးမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ဆိုရင္ ဆားကုန္သည္ကို ပိတ္လို႔လည္း မရဘူး။ အိမ္မွာ ငါးေျခာက္လွန္းတာ၊ ငပိလုပ္တာေတြ ရွိေနေတာ့ ပိတ္ပင္လို႔မရဘူး။ ဒီေတာ့ လူေတြကိုပဲ ေျပာရမယ္။ အဓိကက ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ အဓိကစားတဲ့ငပိ၊ ငါးေျခာက္ေတြမွာ ဆားဘယ္ေလာက္ပါသလဲဆိုတာကို အတိအက်မသိၾကဘူး။ ဒီေတာ့ ဆားေလွ်ာ့စားပါလို႔ေျပာေနေပမယ့္ ဘယ္ေလာက္ေလွ်ာ့စားရမလဲဆို တာကိုလည္း မသိဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ျပည္သူလူထုကိုဆားနဲ႔ဆားပါ၀င္မႈမ်ားတဲ့ငပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငံျပာရည္၊ အခ်ဳိမႈန္႔စတာေတြကို ေလွ်ာ့စားဖို႔လိုပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
