၊ စူး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္) ၊
ေျခက်င္း၀တ္ အဆစ္လြဲတာက အျဖစ္မ်ားဆံုး ေျခက်င္း၀တ္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရတဲ့ အေျခအေနပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ နာက်င္မႈသက္သာၿပီး ေ၀ဒနာအျမန္ဆံုး သက္သာရာရေအာင္ ေရွးဦးကုသမႈ ေပးရပါမယ္။
အရြတ္တစ္ခု ဒါမွမဟုတ္ တစ္ခုနဲ႔အထက္ ၿပဲသြားတဲ့အခါ၊ တြန္႔လိမ္သြားတဲ့အခါနဲ႔ ဒဏ္ရာရသြားတဲ့ အခါေတြမွာ အဆစ္လြဲတတ္ပါတယ္။ အေသးအမႊားဆိုရင္ အရြတ္ထဲက အမွ်င္တခ်ဳိ႕ ၿပဲသြားတတ္ေပမယ့္ ျပင္းထန္တဲ့ အေျခအေနမွာ အရြတ္ေတြ စုတ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ အေသးအမႊား ျပႆ နာကို အိမ္မွာကုလို႔ရႏိုင္ေပမယ့္ ျပင္းထန္တဲ့ ျပႆ နာကိုေတာ့ အေလးထားၿပီး ကုသမႈ ခံယူရပါမယ္။ နာက်င္လြန္းရင္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းကို ပို႔ေဆာင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
ေရွးဦးကုထံုးအေနနဲ႔ သက္သာေစဖို႔ RICEကို သံုးပါ။
R = အနားယူပါ၊
I = ေရခဲကပ္ပါ၊
C = ဖိေပးပါ၊
E = ျမႇင့္ထားပါ။
ဘာကို ၾကည့္ရမလဲ
ျပင္းထန္တဲ့ ဒဏ္ရာျဖစ္ရင္ လူနာက ေျခက်င္း၀တ္တစ္ခုလံုး နာက်င္ၿပီး အဆစ္ေတြ ကိုက္ခဲေနတတ္ပါတယ္။ ေရာင္ရမ္းတာ၊ ျပည္တည္တာတို႔လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေရွးဦးကုထံုး
(၁) ေျခေထာက္ကို အနားေပးပါ
လူနာက ထိခိုက္ဒဏ္ရာကို ပိုဆိုးေစမယ့္ လႈပ္ရွားမႈမွန္သမွ် ရပ္လိုက္သင့္ပါတယ္။ လူနာကို ထိုင္ခိုင္းၿပီး ေျခက်င္း၀တ္ကို အနားေပးကာ ေျခက်င္း၀တ္ကို ျမႇင့္ထားတဲ့ အေနအထားမွာ ထားပါ။
(၂) ေရခဲကပ္ၿပီး ေအးေအာင္ထားပါ
ေျခက်င္း၀တ္ကို ေအးျမေအာင္ ထားတာေၾကာင့္ နာက်င္မႈနဲ႔ ေရာင္ရမ္းမႈ သက္သာ ေလ်ာ့ပါးေစပါတယ္။ ပိတ္စတစ္စထဲ ေရခဲထည့္ၿပီး ေျခက်င္း၀တ္မွာ ကပ္ထားပါ။ အေရျပားေပၚကို ေရခဲတိုက္႐ိုက္ မတင္ပါနဲ႔။ အေအးေလာင္တဲ့ ဒဏ္ရာ ရႏိုင္လို႔ပါ။ မိနစ္ ၂၀ ၾကာ ေရခဲကပ္ေပးပါ။
(၃) ဖိအားေပးပါ
ေျခက်င္း၀တ္ပတ္လည္မွာ ခ်ည္ထည္တစ္ခုကို လိပ္ၿပီး ဖိထားေပးပါ။ ပတ္တီး စည္းေပးရင္လည္း ေရာင္ရမ္းမႈကို သက္သာေစပါတယ္။
(၄) ေျခက်င္း၀တ္ကို ျမႇင့္ထားပါ
ေျခက်င္း၀တ္က တင္ပါးထက္ ပိုျမင့္ေနမွသာ ေရာင္ရမ္းမႈမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္မွာပါ။ ေျခက်င္း၀တ္ကို ျမႇင့္ထားေပးပါ။ တကယ္လို႔ ျပင္းထန္တဲ့ဒဏ္ရာ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ထင္ရင္ ေဆး႐ံုပို႔ပါ။
(၅) ေသြးလွည့္ပတ္မႈကို စစ္ေဆးပါ
ပတ္တီးကို မက်ပ္လြန္းပါေစနဲ႔။ ေျခသည္းေလးေတြ ျဖဴလာတဲ့အထိ ဖိၿပီး ျပန္ေျဖေလွ်ာ့ၾကည့္ပါ။ ေျခသည္းအေရာင္က ခ်က္ခ်င္း ပံုမွန္ ျဖစ္သြားသင့္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ပံုမွန္ျပန္မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ပတ္တီးက က်ပ္လြန္းေနတာေၾကာင့္ ပတ္တီးကို ျပန္ျဖည္ကာ ထပ္စည္းေပးပါ။ ၁၀ မိနစ္ၾကာတိုင္း ေသြးလွည့္ပတ္မႈ ေကာင္း၊မေကာင္း ျပန္စစ္ေဆးပါ။
(၆) ၂-၃ နာရီၾကာတိုင္း ပတ္တီးေပၚမွ ေရေအး၀တ္ ျပန္ကပ္ေပးပါ
၂-၃နာရီၾကာတစ္ခါ ပတ္တီးေပၚက ေရေအး၀တ္ကို အသစ္လဲေပးပါ။ ညဘက္မွာ ပတ္တီးျဖည္ထားပါ။ ဒဏ္ရာေပၚ ေရခဲဖတ္တင္ၿပီး မအိပ္ပါနဲ႔။
(Ref;RD)
