ပါေမာကၡဦးေန၀င္း အ႐ိုးခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး. အဆစ္မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ တီဘီေရာဂါအေၾကာင္း သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ. လူအမ်ားသိတာက အဆုတ္မွာျဖစ္တဲ့ တီဘီေရာဂါပါ။ ဒါေပမဲ့ တီဘီေရာဂါက တစ္ကိုယ္လံုးကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ ၿပီးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ အ႐ိုးနဲ႔ အဆစ္ေတြကို လည္း ပ်ံ႕ႏွံ႔ၿပီး တီဘီေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဆစ္ မွာ တီဘီအျဖစ္မ်ားတာက ေပါင္အဆစ္တီဘီျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအျဖစ္မ်ားတာက ဒူးအဆစ္မွာျဖစ္တဲ့ တီဘီ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. ဒူးအဆစ္တီဘီက ဘယ္လိုျဖစ္ရတာပါလဲ ဆရာ။
ေျဖ. အဆစ္မွာျဖစ္တဲ့ တီဘီေတြက အမ်ားအားျဖင့္ အဆုတ္ကျဖစ္ျဖစ္၊ အူလမ္းေၾကာင္းကျဖစ္ျဖစ္ လာ တဲ့ တီဘီေတြ မ်ားပါတယ္။ တီဘီပိုးေတြက ေသြးက ေနတစ္ဆင့္ ပါလာၿပီး အဆစ္ကို ေရာက္လာလို႔ ဒူးအဆစ္မွာ တီဘီျဖစ္ရတာပါ။
ေမး. ဒူးအဆစ္တီဘီက ဘယ္အသက္အရြယ္ေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ဒူးအဆစ္တီဘီက လူငယ္ေတြမွာ ျဖစ္တာမ်ားပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ လူႀကီးေတြမွာလည္း ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါက တျခားေရာဂါေတြလို ၀ုန္းဒိုင္းထ ျဖစ္တာမ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။ တျဖည္းျဖည္း ျဖစ္လာတာ မ်ဳိးပါ။ အမ်ားအားျဖင့္ လူေတြက ေတာ္႐ံုတန္႐ံုနာရင္ ေဆးခန္းကို မလာႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒူးအဆစ္ တီဘီေရာဂါကလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ ေနာက္က်ၿပီးမွ ေတြ႕ေလ့ေတြ႕ထရွိပါတယ္။ တီဘီေရာဂါကလည္း ဒူးနာတာထဲမွာ အေၾကာင္းရင္း တစ္ခုပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေရာဂါကို တီဘီဒူးနာေရာဂါလို႔လည္း ေခၚပါတယ္။
ေမး. ဒူးအဆစ္တီဘီေရာဂါျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုလကၡဏာ ေတြကို ေတြ႕ရတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ.
ဒူးအဆစ္တီဘီေရာဂါျဖစ္ရင္ ျပည္ပိုး၀င္တာတို႔လို တအားနာတာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ အစပိုင္းမွာ နည္းနည္း ေအာင့္တာ၊ နည္းနည္းနာတာ၊ နည္းနည္းေရာင္တာ ေတြ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ တျဖည္းျဖည္း ပိုဆိုးလာ တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုနာတာ၊ ေရာင္တာေတြျဖစ္ရင္ ဒူးတစ္ဖက္တည္းမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါရဲ႕ သေဘာတရားက နာတာေတြ၊ ေရာင္တာေတြ ဆက္တုိက္ျဖစ္တတ္ၿပီး ျပန္က်သြားတယ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ ေ၀ဒနာေပ်ာက္သြားတယ္ဆိုတာလည္း မရွိပါဘူး။ တျဖည္းျဖည္း ပိုဆိုးလာတဲ့သေဘာပဲ ရွိပါတယ္။
ဒါက ဒီေရာဂါရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ပါ။ ျဖစ္တာ ၾကာလာရင္ ေျခေထာက္ကို အသံုးခ်တာ နည္းလာပါတယ္။ ေပါင္ၾကြက္သားေတြ သိမ္လာပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း အဆင့္ေတြ ေရာက္လာလို႔ ေရာဂါအဆင့္ တိုးလာရင္ ဒူးက ပံုပ်က္ လာတတ္ပါတယ္။ ဒူးက ေႏြးေႏြးေလး ျဖစ္ေနတတ္ၿပီး အဆစ္ပံုပ်က္တာ၊ ယိုယြင္းတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အဆစ္နာေရာဂါေတြလို တစ္ဖက္ၿပီး တစ္ဖက္နာတာမ်ဳိး၊ တျခားအဆစ္ေတြပါလိုက္ၿပီး နာတာမ်ဳိးေတြ မရွိပါဘူး။ ၾကာလာရင္ အဆစ္လြဲတာ၊ အဆစ္၀န္းက်င္မွာ တီဘီျပည္ဖုေတြ (Cold Abscess)တို႔ ထြက္တာေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ျပည္ေတြ ေပါက္ၿပီး အနာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ျဖစ္လာတဲ့ အနာေတြကလည္း ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မက်က္ပါဘူး။ ဒါကို Tuberculous Sinus ေခၚပါတယ္။ ဒူးလည္း နည္းနည္းေကြးလာပါတယ္။ အဆစ္လည္း နည္းနည္း လြဲလာပါတယ္။ သိပ္ဆိုးတဲ့ အဆင့္မွာ ေကာင္းေကာင္း လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ေတာ့တာမ်ဳိး ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ေမး. ခႏၶာကိုယ္မွာေရာ တျခား ဘယ္လို လကၡဏာေတြ ျပသတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ဒီလကၡဏာေတြအျပင္ တီဘီပိုး၀င္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့လကၡဏာေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ ပ်က္လာမယ္၊ ပိန္လာမယ္၊ ညေနဘက္ မွာ အဖ်ားတက္လာမယ္၊ ရႊင္ရႊင္လန္းလန္းမရွိဘူး အစ ရွိတဲ့ လကၡဏာေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဆုတ္ ကို ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္ရင္ အဆုတ္မွာလည္း တီဘီ ျဖစ္တဲ့ လကၡဏာရွိေနႏိုင္ပါတယ္။
ေမး. ဒူးအဆစ္တီဘီေရာဂါျဖစ္ေနမွန္း ဘယ္လိုစစ္ ေဆးသိရွိႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ဒီေရာဂါျဖစ္မွန္း ေသခ်ာေအာင္ ေသြးစစ္ၿပီး ESR စစ္ရပါတယ္။ ESR တက္ေနရင္၊ Mantoux Test u Positive ျဖစ္ေနရင္ တီဘီပိုးရွိတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ေသခ်ာေအာင္ တစ္ခါတေလ အဆစ္ကို အသားစယူစစ္ေဆးမႈ (Biopsy) လုပ္ၾကည့္ရပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္ရင္ အဆစ္ တီဘီ လကၡဏာေတြ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ျဖစ္ခါစမွာေတာ့ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္မေတြ႕ရပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္း အဆစ္ပတ္ပတ္လည္မွာ အ႐ိုးပါးလာတာ၊ အ႐ိုးစား လာတာ၊ အ႐ိုးျပည္တည္တာစတဲ့ လကၡဏာေတြကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဒီလကၡဏာေတြကို ေတြ႕ရင္ တီဘီေသခ်ာၿပီဆိုတာ သိႏိုင္ပါတယ္။
ေမး. ဒူးအဆစ္တီဘီေရာဂါကို ဘယ္လိုကုသမႈေပးေလ့ ရွိပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. တီဘီေသခ်ာရင္ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ တီဘီေဆး ေပးၿပီး ကုသရပါတယ္။ တီဘီေဆးကို စိတ္ခ်ရေအာင္ အနည္းဆံုး တစ္ႏွစ္ေလာက္ေပးၿပီး ကုသရပါတယ္။ တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ေဆးပမာဏကို အတိုးအေလွ်ာ့ လုပ္ရပါတယ္။
ေရာဂါကို ေစာေစာစီးစီးေတြ႕လို႔ အဆစ္မ်က္ႏွာျပင္ မပ်က္စီးေသးဘူးဆိုရင္ေတာ့ ျပန္ေကာင္းသြား ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အနားယူဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္။ ေျခေထာက္ဆန္႔ၿပီး နားေပးရပါမယ္။ ေျခေထာက္ေတြ ေကြးေနရင္ လမ္းေလွ်ာက္ရမွာ ခက္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆန္႔သြားေအာင္ေက်ာက္ပတ္တီး စည္းသင့္ပါက စည္းၿပီးကုသမႈေပးပါတယ္။ လိုအပ္ရင္ Traction ဆြဲၿပီး ကုသေပးပါတယ္။ ဒီလို ကုသမႈေပးတဲ့ အတြက္ ျဖစ္ေနတဲ့အဆစ္ကို အနားေပးတဲ့သေဘာ ျဖစ္သြားပါတယ္။ တီဘီေဆးေပးၿပီး ကုသမႈ ေပးပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အဆစ္က သိပ္မပ်က္စီးေသးဘူးဆိုရင္ ျပန္ေကာင္းဖို႔ အလားအလာမ်ားပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ေရာဂါစေတြ႕ကတည္းက ဓာတ္မွန္အရ အဆစ္ေတြက စားသြားၿပီ၊ ပံုပ်က္ၿပီး နာေနတဲ့ အေျခအေန၊ ျပန္အသံုးျပဳလို႔ မရတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိေနတယ္ဆိုရင္ ဒူးကို ခိုင္သြားေအာင္ ခြဲစိတ္ ကုသမႈေပး ရပါတယ္။ ဒီနည္းကို Knee Fusion လုပ္တယ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီနည္းက ဒူးအဆစ္ကို ျဖတ္ၿပီး အ႐ိုးေတြ ကို ဆက္ေပးတဲ့နည္းပါ။ ဒူးအေျဖာင့္ပံုစံအတိုင္း ဆက္ေပးလိုက္ရင္ လမ္းေလွ်ာက္လို႔ရပါတယ္။ ေပါင္ကိုေတာ့ ေကြးလို႔ ရေပမယ့္ ထိုင္တဲ့အခါ ဒူးကို ေကြးလို႔ မရပါဘူး။ ဒူးက အေျဖာင့္အတိုင္းပဲ ျဖစ္ေနပါမယ္။အမ်ားအားျဖင့္ ဒီလို ခြဲစိတ္ကုသမႈကို ခံယူၿပီးတဲ့ လူနာ ေတြက ေက်နပ္မႈ ရရွိသြားတတ္ၾကပါတယ္။ အရင္တုန္းက လမ္းလည္းေလွ်ာက္လို႔မရဘူး၊ နာလည္း နာေနတယ္၊ တစ္ခ်ိန္လံုး ဒုကၡေပးေနတဲ့ အဆစ္ဟာ ခြဲစိတ္ကုသမႈခံယူၿပီးခ်ိန္မွာ သက္သာသြားပါတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒူးေကြးလို႔ မရေပမယ့္ လူ နာေတြအေနနဲ႔ ေက်နပ္သြားတတ္ၾကပါတယ္။ ခြဲစိတ္ၿပီးရင္လည္း ခ်က္ခ်င္းေတာ့ ျပန္မေကာင္းႏိုင္ပါဘူး။ အခ်ိန္ႏွစ္လ၊ သံုးလေလာက္ အနားယူေပးဖို႔ လိုၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေကာင္းသြားပါလိမ့္မယ္။
ေမး. ဒူးအဆစ္တီဘီေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. တီဘီေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ရပါမယ္။ အနီးအနားမွာ တီဘီေရာဂါသည္ရွိရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ကိုယ္ခံစြမ္းအား ေကာင္းေအာင္ ဂ႐ုစိုက္သင့္သလို ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အခါ၊ ႏွာေခ်တဲ့အခါ လက္နဲ႔ အုပ္ထား ဖို႔လည္းလိုပါတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးတာ ၾကာလာရင္၊ ပိန္လာရင္၊ အစားအေသာက္ပ်က္လာရင္၊ ညေနဘက္ ဖ်ားလာရင္ အဆုတ္ကို ဓာတ္မွန္႐ိုက္သင့္ရင္ ႐ိုက္ေပး ရပါမယ္။ ဒူးအဆစ္တီဘီက အဆုတ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းက တစ္ဆင့္ပ်ံ႕ႏွံ႔ၿပီး ျဖစ္တာဆိုေတာ့ အဲဒီ ေနရာေတြမွာ တီဘီမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
_ _ _
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
