ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)
ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ က်န္းမာေရးဌာနတို႔ ပူးတြဲၿပီး ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေရး (Diabetes Prevention project) ကို ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ကမၻာ့ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ကာကြယ္ေရးေန႔ World Diabetes Day ကို ႏို၀င္ဘာလမွာ ျပည္သူ႔လႈပ္ရွားမႈအသြင္နဲ႔ က်င္းပလ်က္႐ွိပါတယ္။
ေစာေစာစၿပီး ကာကြယ္ျခင္း(Early Prevention)
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ေစာေစာကာကြယ္ျခင္းဆိုတာကေတာ့ က်န္းမာၿပီးေနေကာင္းစဥ္မွာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အခ်က္ေတြကို စၿပီးျပဳျုပင္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ဆီးခ်ဳိေရာဂါကိုျဖစ္ေအာင္ အားေပးေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြထဲက အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ အ၀လြန္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြဟာ အရင္ကထက္ ပိုၿပီး၀လာၾကတယ္။ ခါးလံုးပတ္ (Waist circumference) ကလည္း ရွိသင့္တာထက္ ပိုႀကီးလာၾကတယ္။ ငယ္ရြယ္စဥ္ကတည္းက အ၀လြန္တာဟာ မေကာင္းတဲ့အေၾကာင္း မိဘေတြက (အထူးသျဖင့္ မိခင္)သိရွိဖို႔ လိုအပ္တယ္။ မိဘေတြက မိမိ ကေလး၀၀ၿဖိဳးၿဖိဳးျဖစ္တာေတြ႕ရင္ ေပ်ာ္ေနတဲ့စိတ္ေတြကို ျပဳျပင္ေပးဖို႔လိုတယ္။ ကေလးအရြယ္မွာ အ၀လြန္ရင္ (Childhood obesity) ႀကီးျပင္းလာတဲ့အခါမွာ တစ္သက္လံုး၀သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၀ၿပီးရင္ ျပန္ပိန္ေအာင္လုပ္ရတာ အလြန္ခက္ခဲပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးငယ္ေတြ အ၀မလြန္ေအာင္ တား ဆီးရပါမယ္။ ဒါေတြကို မ်ားမ်ားေဖာ္ျပေနဖို႔ အစိုးရက မီဒီယာေတြကို အားေပးရမယ္။ အစိုးရရဲ႕က႑အေနနဲ႔ ျပည္သူလူထုေတြကို အသိပညာေပးမယ့္ လႈပ္႐ွားမႈေတြ၊ ေဟာေျပာပြဲေတြ၊ အခါအားေလ်ာ္ စြာျပဳလုပ္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ႀကီး ဌာနေတြနဲ႔ ပညာေရးဌာနေတြကလည္း ဒါေတြကို အသိပညာေပး႐ံုမကဘဲ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အၿမဲတိုက္တြန္းေနရမယ္။ စီမံကိန္းေရးဆြဲၿပီး ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။
မိခင္မ်ားကိုသီးသန္႔ပညာေပးျခင္း၊ အာဟာရဌာနေတြက သတင္းဂ်ာနယ္၊ က်န္းမာေရး စာေစာင္ေတြမွာ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီၫြတ္တဲ့ အစားအစာေတြ အေၾကာင္းမၾကာခဏေဖာ္ျပရပါမယ္။ ေက်ာင္းမွာ အ၀လြန္သူေလ်ာ့က်ေရးကို Activity လႈပ္ရွားမႈ တစ္ခုအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီး ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ေက်ာင္းက်န္းမာေရးဌာနက ၀ေနတဲ့ေက်ာင္းသားေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ရမယ့္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ကာလ တစ္ခုအတြင္းရရွိေအာင္ခ်ဖို႔ ၫႊန္ၾကားေပးၿပီး ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ အစီအစဥ္၊ ေအာင္ျမင္တဲ့သူေတြကို ခ်ီး ေျမႇာက္ဂုဏ္ျပဳျခင္း၊ မေအာင္ျမင္ေသးသူေတြကို ပို၍ပညာေပးျခင္းေတြလုပ္ဖို႔ ခ်မွတ္သင့္ပါတယ္။ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကိုလည္း အ၀လြန္ျခင္းနဲ႔ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါဆက္စပ္ပံုအေၾကာင္းနဲ႕ ၎တို႔ရဲ႕ဆိုးက်ိဳးေတြကို ေကာင္းစြာ နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္အသိေပးထားဖို႔လိုပါတယ္။ ေက်ာင္းသင္ခန္းစာေတြမွာ၊ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းေတြမွာ ဒီအေၾကာင္းေတြ ထည့္သြင္းသင္ၾကားၿပီး စာေမးပြဲေတြမွာလည္း ေမးေပးဖို႔ သတ္မွတ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ငယ္စဥ္ကတည္းက အ၀လြန္တာ မေကာင္းဘူးဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲနားလည္သေဘာေပါက္သြားေစႏိုင္ရင္ တစ္သက္တာအတြက္ အက်ဳိးမ်ားေစပါတယ္။
အ၀မလြန္ေအာင္ လူေနမႈဘ၀နဲ႔ စားေသာက္ေနထိုင္ေရးစနစ္ အေလ့အထေတြကိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔လိုပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ ဥပမာ အခ်ဳိရည္ေသာက္သံုးမႈေလ်ာ့က်ေအာင္ အခ်ဳိရည္ထုတ္လုပ္မႈ၊ ေၾကာ္ျငာတာေတြကိုအားမေပးဘဲ အခြန္ပိုေကာက္တာေတြျပဳလုပ္ၿပီး ထုတ္လုပ္မႈ၊ တင္သြင္းမႈေတြ ေလွ်ာ့ခ်ရပါမယ္။
အဆီမ်ားတဲ့ Fast Food ၊ ျပည့္၀ဆီမ်ားတဲ့ အလြယ္စားတဲ့အစာ၊ အ၀လြန္ကဲစာေတြ ေရာင္းခ်တာကို အားမေပးသင့္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီ ၫြတ္တဲ့အစာေတြကိုထုတ္လုပ္ဖို႔ လမ္းၫႊန္တာေတြ ျပဳလုပ္ရပါမယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
