ေဒါက္တာမိုးေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္ (အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)မွ ေျဖၾကားေပးပါသည္။
ရင္သားက အဆီက်ိတ္ ခြဲသင့္၊ မသင့္
ေမး. မႏွစ္က ရင္သားမွာအက်ိတ္ေလးရွိလို႔ ရန္ကုန္မွာသြားျပတယ္။ ရင္သားကိုအကုန္စစ္ခဲ့တယ္။ အဆီက်ိတ္ ပဲတဲ့။ အဲဒါနဲ႔ မခြဲခဲ့ရဘူး၊ ႐ုံး၀န္ထမ္းဆိုေတာ့ ခြင့္လည္းသိပ္မရလို႔ အဲဒါၾကာလာရင္ စိတ္ပူရလားဆိုတာ သိခ်င္လို႔ပါ။ ခြဲသင့္၊ မခြဲသင့္ျပန္ေျဖေပးပါေနာ္။ ညီမက တအား၀ပါတယ္။
Bayby Lay (FB)
ေျဖ. ရင္သားမွာ အက်ိတ္ေတြ႕တဲ့အခါ ကင္ဆာအက်ိတ္နဲ႔ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ အက်ိတ္ ဘယ္အရာကပိုမ်ား သလဲဆိုရင္ ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ အက်ိတ္က ပိုမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတေလ ႐ိုး႐ိုးအက်ိတ္ဆိုၿပီးေတြ႕လို႔ ျပန္လႊတ္လိုက္တယ္။ ေနာက္တစ္ႏွစ္- ႏွစ္ႏွစ္ၾကာမွ ကင္ဆာအက်ိတ္ ျဖစ္သြားတာေတြကိုလည္း ေတြ႕ဖူးပါ တယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္ရပ္ေတြရွိတဲ့အတြက္ အႀကံဥာဏ္ေပးခ်င္တာက ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားလိုက္တဲ့ အခ်က္ေတြကို လိုက္နာဖို႔လိုပါတယ္။
ရင္သားကို လစဥ္ ပံုမွန္စစ္ေဆးေပးပါ၊ ဒီအက်ိတ္က ထူးျခားမႈရွိလား၊ ပိုၿပီး ႀကီးလာလားဆိုတာ သတိထားပါ။ တကယ္လို႔ ထူးျခားမႈရွိတယ္၊ ပိုၿပီး ႀကီးလာတယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္ဆီျပန္လာျပပါ။ ဆရာ၀န္က ရင္သားဓာတ္မွန္ (Mammogram) ႐ိုက္ၿပီး စမ္းသပ္ေပးပါ။ ထူးျခားမႈမရွိဘူးဆိုရင္ေတာင္ တစ္ႏွစ္တစ္ခါေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပၿပီး လိုအပ္တဲ့ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ပါဆိုၿပီး ၫႊန္ၾကားပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ဆက္လုပ္ပါ။ ဒီၾကားထဲမွာေတာ့ တစ္လတစ္ႀကိမ္ ေသြးေပၚၿပီး ခုနစ္ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ မိမိရင္သား မိမိစမ္းသပ္နည္းအတိုင္း ပံုမွန္စမ္းသပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေျပာင္းလဲမႈကို ခ်က္ခ်င္းသိၿပီး ဆရာ၀န္နဲ႔ ခ်က္ခ်င္းျပသ တိုင္ပင္ေဆြး ေႏြးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
နာေနတဲ့ ရင္သားအက်ိတ္ ေဆးထိုးလို႔ ေပ်ာက္ႏိုင္သလား
ေမး. ကြၽန္ေတာ့္အမ်ဳိးသမီးရဲ႕ ညာဘက္ရင္သားမွာ အက်ိတ္လံုးေလးတစ္လံုး ရွိေနပါတယ္။ တစ္ခါတေလ က်ရင္ အဲဒီအက်ိတ္လံုးေလးက နာပါတယ္။ ေဆးကုဖို႔ ကြၽန္ေတာ္ကေျပာေပမယ့္ သူကရွက္လို႔ဆိုၿပီး ဆရာ၀န္ မျပျဖစ္ပါဘူး။ ဘာဆက္လုပ္သင့္ပါသလဲ၊ အက်ိတ္က ေဆးထိုးရင္ ေပ်ာက္ႏိုင္ပါသလား။
၁၉ ရာစုက ကြၽန္ေတာ္ (FB)
ေျဖ. အက်ိတ္က ေဆးထိုးရင္ ေပ်ာက္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ အက်ိတ္ျဖစ္ေနတာ၊ ေတြ႕ေနတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၿပီ လဲဆိုတာ မပါေသးပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ နာတယ္၊ ျဖစ္တာ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၾကာေနၿပီဆိုရင္ ကင္ဆာျဖစ္ဖို႔ ရာခိုင္ႏႈန္းနည္း သြားပါၿပီ။ အဲဒီအက်ိတ္ေလးကိုပဲ လစဥ္ရာသီေသြးေပၚၿပီး ခုနစ္ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ မိမိရင္သား မိမိစစ္ေဆးတဲ့ နည္းနဲ႔ပဲ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ဆန္းစစ္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ အရင္တုန္းက မနာဘူး၊ အခုမွ နာတယ္၊ အရင္က ဆစ္ဆစ္ ဆစ္ဆစ္မျဖစ္ဘူး၊ အခုမွ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသၿပီး ရင္သားဓာတ္မွန္ (Mammogram) နဲ႔ ရင္သားအာထရာေဆာင္း (Breast Ultrasound) ႐ိုက္တာ အသင့္ေတာ္ဆံုးပါပဲ။
ရင္သား ျပည္တည္နာျဖစ္ဖူးရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္သလား . .
ေမး. ကြၽန္မငယ္ငယ္တုန္းက ရွစ္တန္းအရြယ္က ရင္သားမွာျပည္တည္နာလို ျဖစ္ဖူးပါတယ္ရွင့္။ ျပည္ညႇစ္ထုတ္ တဲ့ဘက္ကငယ္ေနပါတယ္။ အခု အသက္ ၃၀ ေက်ာ္ေနပါၿပီ။ ကင္ဆာျဖစ္တတ္ပါလားရွင့္။ အေဒၚတစ္ေယာက္ က ရင္သားကင္ဆာနဲ႔ ေသဆံုးဖူးသူရွိလို႔ပါ။ အမ်ဳိးသမီးေရာဂါစစ္ရင္ ဘာေတြကို အဓိကထားၿပီး စစ္ရပါသလဲ ရွင္။ ရင္သား၊ သားအိမ္၊ အ႐ိုး အဲဒီေလာက္ပဲ သိလို႔ပါ။ သံုးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ စစ္သင့္ပါသလားရွင့္။
ျမင့္ျမတ္ေအာင္ (FB)
ေျဖ. ရင္သားမွာ ျပည္တည္နာျဖစ္ဖူးတဲ့သူေတြက ျပည္တည္နာမျဖစ္ဖူးသူေတြထက္စာရင္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခပိုၿပီးမ်ားပါတယ္။ ျပည္တည္နာျဖစ္လိုက္တဲ့အခါ ဆဲလ္ေလးေတြ ေျပာင္းသြားတယ္၊ ဒဏ္ရာ အနာ တရျဖစ္ဖူးတယ္ . . အဲဒီအတြက္ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အခုေခတ္မွာ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ မမ်ားတဲ့သူေတြ (ဥပမာ ကေလးသံုးေလးေယာက္ ေမြးဖူးတဲ့ သူ)မွာလည္း ျဖစ္ေနတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ အပ်ဳိႀကီးေတြ၊ ကေလးႏို႔မတိုက္ဖူးသူေတြ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတယ္ဆိုေပမယ့္ မျဖစ္တဲ့ အပ်ဳိႀကီးေတြ၊ ကေလးႏို႔မတိုက္ဖူးသူေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဒီေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ၊ မျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ေခါင္းထဲကထုတ္ထားၿပီး တစ္လတစ္ခါ မိမိရင္သားေျပာင္းလဲေနတာကို စမ္းသပ္ စစ္ေဆးတဲ့နည္းကသာ အဓိကက်တယ္လို႔ အႀကံျပဳလိုပါတယ္။ မသကၤာဖြယ္ရာေတြ႕ရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ အျမန္ဆံုး ျပရပါမယ္။
အမ်ဳိးသမီးေတြအေနနဲ႔ ကင္ဆာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စစ္ေဆးမယ္ဆိုရင္ ရင္သားကင္ဆာကေတာ့ ေစာေစာက ေျပာခဲ့ပါၿပီ။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာအတြက္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာက ကာကြယ္လို႔ ရတဲ့အတြက္ အသက္ငယ္တဲ့သူေတြ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာကာကြယ္ေဆး ထိုးရပါမယ္။ အသက္ႀကီးတဲ့ သူေတြ သားအိမ္ေခါင္း အခြၽဲေျမႇးစစ္ေဆးမႈ (Pap Smear) လုပ္သင့္ပါတယ္။ အ႐ိုးပါး၊ အ႐ိုးပြေရာဂါသိႏိုင္ဖို႔ အ႐ိုးသိပ္သည္းဆ (Bone Density) စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္စစ္သင့္တာက သားဥအိမ္ကင္ဆာပါ။ ႏွစ္စဥ္ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈလုပ္တဲ့အခါ အာထရာေဆာင္း႐ိုက္ စစ္ေဆးမႈပါရင္ သားဥအိမ္ကင္ဆာကို ေစာစီးစြာသိႏိုင္ပါတယ္။ အူမႀကီးကင္ဆာက်ေတာ့ မိသားစုရာဇ၀င္ရွိသူ၊ ၀မ္းခ်ဳပ္တဲ့သူ၊ အသားမ်ားမ်ားစားတဲ့ သူအဲဒီလိုဆိုရင္၀မ္းထဲမွာ မျမင္ရတဲ့ေသြးပါ၀င္မႈႏႈန္းကို စစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတယ္ဆိုရင္ အူမႀကီးမွန္ေျပာင္းၾကည့္စစ္ေဆးမႈ လုပ္သင့္ပါတယ္။ လကၡဏာေပၚရင္ေတာ့ ေပၚသလိုလိုက္ၿပီး စစ္ေဆး သင့္ပါတယ္။
Tamoxifen 29 mg ေဆးႏွင့္ အစာ
ေမး. ကြၽန္မအသက္ ၆၈ ႏွစ္၊ ရင္သားကင္ဆာအဆင့္(၂)ပါ။ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၅ မွာျဖတ္ၿပီး ေဆးမသြင္းရ ပါဘူး။ Tamoxifen 29 mg ကို တစ္ေန႔တစ္လံုး ေသာက္ရပါတယ္။ ငါးႏွစ္ေသာက္ရမယ္တဲ့။ ညအိပ္ရာ၀င္မွာ ေသာက္ပါတယ္။ အစာနဲ႔ေ၀းေလ၊ ေကာင္းေလလို႔ ေျပာတာေၾကာင့္ပါ။ ေဆးၫႊန္းလည္း ထည့္ေပးလိုက္ပါ တယ္။ ဘယ္လိုေသာက္သင့္တယ္ ဆိုတာကို ေျဖၾကားေပးပါရွင့္။
Tamoxifen 29 mg ေဆးက ဘယ္လိုအစာမ်ဳိးေတြနဲ႔ မတည့္ဘူးလဲ၊ ဘာေတြေရွာင္ရမလဲဆိုတာ ၫႊန္ၾကားေပးပါရွင့္။
ေဒၚထူးထူး၊ ရန္ကုန္။
ေျဖ. အစားအေသာက္ကို အေထြအထူး ေရွာင္စရာမလိုပါဘူး။ အခုေသာက္ေနတဲ့အတိုင္း ညအိပ္ရာ၀င္မွာ ေသာက္တာက အဆင္ေျပပါတယ္။ တစ္ခုရွိတာက Tamoxifen ေသာက္ရင္ ေသြးဆင္းပံုမမွန္ရွိပါက ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပန္ျပသင့္ပါတယ္။
ရင္သားကင္ဆာႏွင့္ Vitamin D3
ေမး. ရင္သားကင္ဆာကုသမႈခံယူေနတုန္းမွာ Vitamin D3 ေသာက္ေနလို႔ ရပါလားလို႔ သိပါရေစ။
Than Than Aye (FB)
ေျဖ. ဗီတာမင္ D3 လိုအပ္လို႔ရွိရင္၊ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္က ၫႊန္ၾကားခ်က္ရွိတယ္ဆိုရင္ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။
