ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား)
“အစြဲအလန္းလြန္ကဲထပ္တလဲလဲလုပ္တဲ့ေရာဂါ(အိုစီဒီ)အေၾကာင္းကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးၾကမယ္”
“အစြဲအလန္းႀကီးတဲ့ အေတြးေတြထဲမွာ လိင္ဆႏၵနဲ႔ပတ္သက္တဲ့အေတြး၊ မိမိကိုးကြယ္ယံုၾကည္တဲ့ ဘာသာေရးနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့အေတြးေတြကို ရွင္းျပပါဆရာ”
“စာအုပ္ထဲမွာဖတ္ဖူးတဲ့ လူနာတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကို ေျပာျပမယ္။ သူက အသက္ ၄၀ အရြယ္ အိမ္ေထာင္ရွင္ေယာက်္ား။ “လိင္တူခ်စ္စိတ္” ရွိတဲ့ လူမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူ႔စိတ္ထဲမွာ အၿမဲလိုလိုေပၚေပါက္လာတဲ့ အေတြးတစ္ခုရွိတယ္။ “ငါဟာ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိသူလား”ဆိုတဲ့ အေတြးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေတြးကို သူလက္မခံခ်င္ဘူး။ သူဟာ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိသူ မဟုတ္ဘူးဆိုတာယံုၾကည္တယ္။ အစြဲအလမ္းႀကီးတဲ့အေတြးက သူရဲ႕စိတ္ကိုလႊမ္းမိုးလာေတာ့ သူ႔ကိုယ္သူသံသယျဖစ္လာတယ္။ လမ္းေပၚမွာ ေယာက်္ားတစ္ေယာက္ကိုေတြ႕ရင္ အဲဒီသူကို မေတာ္တေရာ္ထိေတြ႕မိတယ္လို႔ ထင္ျမင္လာတတ္တယ္။ ထိေတြ႕မိမွာကို ႀကိဳတင္ေၾကာက္ရြံ႕စိုးရိမ္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယာက်္ားတစ္ဦးဦးကိုေတြ႕တာနဲ႔ သူ႔ကိုယ္သူ သတိထားၿပီးထိန္းခ်ဳပ္ရတယ္။ အျပန္ျပန္စစ္ေဆးၾကည့္ရတယ္။ အဲဒီလိုအေတြးေတြ၊ အျပဳအမူေတြကို ေန႔စဥ္ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ခံစားေနရတယ္။ ဒီေတာ့ သူ႔ဘ၀ဟာက်ဥ္းက်ပ္လာတယ္။ အလုပ္အကိုင္မွာ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္လာတယ္။ ဆက္ဆံေရးပ်က္ျပားလာတယ္”
အျပင္ထြက္ရင္ သူ႔အျပဳအမူေတြကို အျပန္ျပန္အလွန္လွန္စစ္ေဆးတဲ့ ‘စစ္ေဆးသူ’ ျဖစ္လာတာေပါ့။ အိမ္ထဲမွာေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ သူ႔ဇနီးကို ထပ္ျပန္တလဲလဲ ေမးျမန္းတတ္တဲ့ ‘ေမးျမန္းသူ’ ျဖစ္ေနတယ္။ ‘ငါ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိသူမဟုတ္ဘူးေနာ္။ ေသခ်ာရဲ႕လား’ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ဳိးေပါ့။ ၾကာလာေတာ့ သူ႔ဇနီးလည္း သူ႔ေမးခြန္းေတြကို ေျဖဆိုရတာပင္ပန္းလာတယ္။ စိတ္ပ်က္လာတယ္. . .
“ဒီအေတြးေတြကို ဘယ္လိုေဖ်ာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားသလဲ”
“အျပင္ထြက္ရင္ သူ႔အျပဳအမူေတြကို အျပန္ျပန္အလွန္လွန္စစ္ေဆးတဲ့ “စစ္ေဆးသူ” ျဖစ္လာတာေပါ့။ အိမ္ထဲမွာ ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ သူ႔ဇနီးကို ထပ္ျပန္တလဲလဲေမးျမန္းတတ္တဲ့ “ေမးျမန္းသူ” ျဖစ္ေနတယ္။ “ငါ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိသူ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ေသခ်ာရဲ႕လား” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းမ်ဳိးေပါ့။ ၾကာလာေတာ့ သူ႔ဇနီးလည္း သူ႔ေမးခြန္းေတြကို ေျဖဆိုရတာပင္ပန္းလာတယ္။ စိတ္ပ်က္လာတယ္။ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေတြးရွိရင္ေတာ့ လူေတြရဲ႕အျမင္မွာ “အ႐ူးတစ္ပိုင္း” ျဖစ္ေနတယ္”
“ဘာေၾကာင့္လဲ”
“သူ႔စိတ္ထဲမွာ ဘုရားသခင္ကိုေစာ္ကားတဲ့ အေတြးေတြတိုးတိုးၿပီး ၀င္ေရာက္လာတဲ့ လူနာတစ္ေယာက္ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူနာရဲ႕စိတ္ထဲမွာ အျပစ္ရွိမွာ၊ ငရဲႀကီးမွာကို ေၾကာက္ေနတယ္။ ဒီအေတြးေတြကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္လို႔မရဘူး။ မိမိရဲ႕ ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနတာကိုသိတယ္။ လက္မခံခ်င္ဘူး”
“ဒီေတာ့ ဘာလုပ္သလဲ ဆရာ”
“လူနာက အႀကိမ္ႀကိမ္ ဘုရားရွိခိုးတယ္။ ဓမၼဆရာနဲ႔ေတြ႕ၿပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ ထပ္ျပန္တလဲလဲ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္တတ္တယ္။ အဲဒီလိုလုပ္ေနေတာ့ ေဘးကလူေတြက ဒီလူစိတ္မႏွံ႔ဘူးလို႔ ေျပာဆိုလာၾကတာေပါ့”
“မလိုအပ္ဘဲ တစ္ခုခုကို အႀကိမ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္ေနေတာ့ စိတၱဇေရာဂါ (Psychosis) လကၡဏာလို႔ ေျပာလို႔မရဘူးလား”
“ျခားနားခ်က္ရွိပါတယ္။ စိတၱဇေရာဂါရွိတဲ့သူဟာ သူတို႔ရဲ႕မူမမွန္တဲ့အေတြးေတြကို ယံုၾကည္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မူမမွန္တဲ့အျပဳအမူေတြ ျပဳလုပ္တတ္တယ္။ ဥပမာဗ်ာ- စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားစိတၱဇေရာဂါရွိသူက သူ႔အစားအစာထဲမွာ အဆိပ္ခတ္ထားတယ္လို႔ယံုၾကည္ေနရင္ အစားအစာကိုေရွာင္မယ္။ အစာမစားဘဲေနမယ္။ အဲဒါက အယူမွားကိုယံုၾကည္လို႔ ျပဳလုပ္တဲ့အျပဳအမူျဖစ္တယ္။ ‘အိုစီဒီ’ လူနာကေတာ့ ဘုရားသခင္ကို ေစာ္ကားတဲ့အေတြးကို ယံုၾကည္လက္ခံတာမဟုတ္ဘူး။ ဒီအေတြးေတြ သူ႔စိတ္ထဲေပၚေပါက္လာလုိ႔ အျပစ္ရွိတယ္လို႔ ထင္ျမင္လာတာ၊ ေၾကာက္လာတာ။ ဒီအျပစ္ေတြ ေျပေပ်ာက္ႏုိင္ေအာင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ဘုရားရွိခိုးတာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ျခြင္းခ်က္ေတာ့ရွိတယ္”
“ဘယ္လိုလဲ ဆရာ”
“အိုစီဒီေရာဂါရင့္လာရင္၊ ေရာဂါသက္ၾကာရွည္လာရင္ သူတို႔ရဲ႕အေတြးေတြကို တျဖည္းျဖည္း ယံုၾကည္လာတတ္တယ္။ ဒါက မဆန္းပါဘူး။ လူ႔သဘာ၀ပဲ။ ခင္ဗ်ားမိဘက တစ္ခုခုကို အနားကပ္တိုက္တြန္းေျပာၾကားေနရင္ ၾကာလာေတာ့သူတို႔ရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆက ခင္ဗ်ားရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ယံုၾကည္ခ်က္ ျဖစ္လာတတ္သလိုေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕အိုစီဒီလူနာေတြကို စိတ္ကစဥ့္ကလ်ား စိတၱဇေရာဂါ (Schizophrenia)လို႔ ေရာဂါသတ္မွတ္ မွားတတ္ပါတယ္”
“ဆရာေျပာခဲ့တဲ့ လက္ေဆးသူ (Healthy Life ဂ်ာနယ္ အမွတ္(၆၃))နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေမးစရာရွိပါတယ္”
“ဆိုပါ”
“ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕အိမ္နီးနားခ်င္း သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က အရမ္းအသန္႔ႀကိဳက္တယ္ ဆရာ၊ လက္ေဆးရင္ ေသေသခ်ာခ်ာေဆးတယ္၊ သိပ္ၾကာတယ္၊ ေရခ်ဳိးရင္လည္း သူမ်ားထက္ၾကာတယ္၊ အဲဒါ အိုစီဒီေရာဂါလား”
“အလြန္အမင္း မျဖစ္ေသးရင္ေတာ့ အိုစီဒီေရာဂါလို႔ မေခၚႏိုင္ပါဘူး။ ‘စည္းကမ္းႀကီး၊ အသန္႔ႀကိဳက္ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး’ (Obsessional Personality) ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ မွားႏိုင္တာကေတာ့ အလြန္အမင္းေႏွးေကြးလြန္းတဲ့ အိုစီဒီေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ Obsessional Slowness လို႔ေခၚတယ္”
“ဘယ္လိုေႏွးေကြးတာလဲ ဆရာ”
“အသက္ ၃၀ အရြယ္လူနာတစ္ေယာက္ရွိတယ္။ သူကဘာလုပ္လုပ္ အလြန္အမင္းေႏွးေကြးတာပဲ။ သူအိုစီဒီေရာဂါခံစားရတာ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီ။ မနက္အိပ္ရာထမွာ သြားတိုက္၊ မ်က္ႏွာသစ္၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္တာ ၂ နာရီကေန ၅ နာရီထိၾကာတယ္”
“လူက လႈပ္ရွားမႈေႏွးေကြးလာလို႔လား”
“အဲဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ အေသးစိတ္လုပ္လြန္းလို႔ အခ်ိန္ယူလြန္းလို႔။ အိပ္ရာထဲကမထခင္ သြားတိုက္၊ မ်က္ႏွာသစ္၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ရမယ့္ အစီအစဥ္ကို အေသးစိတ္စဥ္းစားတယ္။ အိပ္ရာကထၿပီး သြားတိုက္၊ မ်က္ႏွာသစ္၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္တာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပစၥည္းေတြကို တစ္ခုခ်င္းစစ္ေဆးတယ္။ ေနရာတက်စီစဥ္ထားရတယ္။ မုတ္ဆိတ္ရိတ္မယ္ဆိုရင္ မုတ္ဆိတ္ရိတ္တဲ့ဓားကို ေသေသခ်ာခ်ာစစ္ေဆးေနတာက ၅ မိနစ္-၁၀ မိနစ္ၾကာမယ္။ ဓားကို ေကာက္ကိုင္လိုက္၊ ျပန္ခ်လိုက္လုပ္မယ္။ မုတ္ဆိတ္ရိတ္တဲ့ အဆင့္ေရာက္ေတာ့လည္း တစ္ေနရာထဲမွာ အႀကိမ္ႀကိမ္ရိတ္လိုက္၊ ေရေဆးလိုက္လုပ္မယ္”
“အဲဒီလို ဘာေၾကာင့္လုပ္တာလဲ”
“လံုး၀ဥႆံုျပည့္စံုလိုတဲ့စိတ္၊ အျပစ္အနာအဆာကင္းၿပီး အေကာင္းဆံုးျဖစ္ခ်င္တဲ့စိတ္ကို အေျခခံတယ္လုိ႔ သိရတယ္။ Perfect ျဖစ္ခ်င္လို႔”
“ေဘးကလူေတြအဖို႔ စိတ္ညစ္စရာႀကီးေနာ္”
“ဟုတ္တယ္။ အဲဒီလို အေသးစိတ္လုိက္ေနေတာ့ ေန႔စဥ္လုပ္ငန္းကိစၥေတြမွာ ထိခိုက္တာေပါ့။ အလုပ္အကိုင္၊ လူမႈေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရးနဲ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးကို ထိခိုက္လာတာေပါ့”
“ဆရာ ေျပာခဲ့တဲ့ လက္ေဆးသူ၊ စစ္ေဆးသူ၊ ေရွာင္ေျပးသူ၊ ရွိခိုးသူ၊ ေႏွးလြန္းသူေတြဟာ အိုစီဒီ ေရာဂါလကၡဏာအမ်ဳိးမ်ဳိး ခံစားရသူေတြေပါ့”
“ဟုတ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ျပင္ပအျပဳအမူေတြက ကြဲျပားေနေပမယ့္ တူညီတဲ့ အေျခခံခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ေတြရွိပါတယ္”
“ဘာေတြလဲ ဆရာ”
“သူတို႔မွာ ထပ္တလဲလဲ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေပၚေပါက္လာတဲ့အေတြး ဒါမွမဟုတ္ မေ၀ခြဲႏိုင္တဲ့ သံသယစိတ္၊ ဒါမွမဟုတ္ မေကာင္းတဲ့ တိုက္တြန္းလႈံ႕ေဆာ္မႈရွိတယ္”
“အဲဒီစိတ္ျဖစ္စဥ္ေတြဟာ မလိုလားအပ္တဲ့ အေတြးေတြဆိုတာကို သိတယ္။ လက္မခံခ်င္ဘူး။ အဲဒီအေတြးေတြဟာ ကိုယ့္အေတြးေတြျဖစ္ေပမယ့္ တြန္းလွန္ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအေတြးေတြကို မိမိအသိစိတ္စြမ္းအားနဲ႔ ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္လို႔မရဘူး။ အေတြးေတြေပၚေပါက္မလာေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္လုိ႔မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ စိတ္ထဲမွာ ပဋိပကၡျဖစ္ၿပီး စိုးရိမ္စိတ္၊ ေၾကာက္စိတ္ေတြ ေပၚေပါက္လာတယ္။ စိတ္သက္သာမႈရရွိဖို႔ တစ္ခုခုကိုထပ္တလဲလဲျပဳလုပ္ရတယ္။ အဲဒါ “အိုစီဒီ” ေရာဂါရွိသူတိုင္းမွာ ေတြ႕ရွိရတဲ့ အေျခခံလကၡဏာေတြပါပဲ”
“အိုစီဒီေရာဂါရဲ႕ သေဘာလကၡဏာကို နားလည္ပါၿပီ ဆရာ။ ဒီေရာဂါျဖစ္ပြားရတဲ့အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ေရာဂါကုသနည္းေတြကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးေပးပါဆရာ”
“ေကာင္းပါၿပီ”
– ေနာက္တစ္ပတ္ ဆက္လက္ဖတ္႐ႈပါရန္
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
