———၊ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၊———
“ ေဂါက္” ဆိုတာ အဆစ္မွာ နာ-ေရာင္-နီ-ပူဆုိတာ ျဖစ္လိုက္၊ ေပ်ာက္လိုက္ေနတဲ့ နာတာရွည္ေရာဂါတခုပါ။ ေျခမမွာ အမ်ားဆံုး (တ၀က္ေလာက္) ျဖစ္တတ္တယ္။ ဒူး၊ ဖေနာင့္၊ လက္ေကာက္၀တ္၊ လက္ေခ်ာင္းေတြမွာလဲ ျဖစ္တာပဲ။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမ်ာ လူဦးေရရဲ႕ ၁-၂% ေလာက္ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ျဖစ္တဲ့သူလဲ တိုးလာေနေသးတယ္။
ေဂါက္ေရာဂါကို “ ရွင္ဘုရင္ေရာဂါ” လို႔လည္း ေျပာစမွတ္ရွိတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အဂၤလန္ဘုရင္ လူ၀ႀကီး Henry VIII ဟင္နရီ၊ Charlemagne ရွာလ္မိန္း၊ ႐ိုမန္-အင္ပါယာ Charles V ပဥၥေျမာက္ ခ်ားလ္တို႔မွာ ျဖစ္ခဲ့လို႔ပါ။ ေနာက္ၿပီး နာမည္ႀကီးေတြ ရွိပါေသးတယ္။ Leonardo da Vinci လီယိုနာဒို-ဒါဗင္ခ်ီ၊ Voltaire ေဗာ္လ္တဲယား၊ Sir Isaac Newton နယူတန္၊ Charles Darwin ခ်ားလ္စ္-ဒါ၀င္၊ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၀၀ တန္ေငြစကၠဴေပၚက Benjamin Franklin ဘင္ဂ်မင္-ဖရင့္ကလင္တို႔မွာလဲ ေဂါက္ေရာဂါရွိခဲ့ၾကတယ္။
အဆစ္နာတာအျပင္ အားယုတ္တာ၊ ဖ်ားတာနဲ႔ တြဲျဖစ္တတ္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္နာ၊ ဆီးေက်ာက္ေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ဳိ၊ ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ ၀တာ၊ အဆီမ်ားတာေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတတ္တယ္။ ေဆးေတြထဲက Diuretics, Niacin, Aspirin, Cyclosporine, Ciclosporin, Tacrolimus ေဆးေတြကေနလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
မ်ဳိး႐ိုးကေန ၆၀% မွာ သက္ေရာက္ေစတယ္။ ထိခိုက္မိတာေၾကာင့္ ျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။ စားတဲ့အစားအေသာက္ကလည္း ၁၂% ျဖစ္ေစဖို႔ အားေပးတယ္။ ေဂါက္ကို Rich Man’s Disease “လူခ်မ္းသာ-ေရာဂါ” လို႔ပါေျပာတယ္။ ေရာဂါရေစႏိုင္တဲ့ အစားေတြဟာ ေစ်းႀကီးလို႔ပါ။ အသား၊ ပင္လယ္စာ၊ ငါးနဲ႔ အသဲ၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ဦးေႏွာက္၊ ကလီစာေတြ ျဖစ္တယ္။ အရက္၊ Fructose အခ်ဳိရည္ေသာက္တာ ဒီေရာဂါအတြက္ မေကာင္းပါ။ ေကာ္ဖီ၊ ဗီတာမင္-စီ၊ ႏို႔ေသာက္တာနဲ႔ ကိုယ္ကာယသန္စြမ္းေနတာေတြက အျဖစ္နည္းေစပါတယ္။
Gout ေရာဂါရဲ ႔ အေၾကာင္းတရားခံက ေသြးထဲမွာ (ယူရစ္-အက္စစ္) ေတြ မ်ားေနလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ Uric acid ဆိုတာ အစားထဲမွာပါတဲ့ Purines ကေနျဖစ္တယ္။ Purine metabolism ခ်က္လုပ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ပ်က္ယြင္းလို႔ ျဖစ္တာပါ။ အဲဒီကေနလာတဲ့ Crystal အမံႈေတြက အဆစ္ေတြ၊ အရြတ္ေတြမွာ လာစုပံုေနၾကတယ္။ ေသြးစစ္ရင္ Uric acid levels ျမင့္ေနမယ္။ တ၀က္ေလာက္မွာေတာ့ မမ်ားျပန္ဘူး။ ေယာက်္ားေတြမွာ ၄၂၀ µmol/L (7.0 mg/dL)) အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ 360 µmol/L (6.0 mg/dL) ဆိုရင္မ်ားတယ္။ ေသြးျဖဴဥလည္းမ်ားေနမယ္။ Septic arthritis ပိုး၀င္တဲ့ အဆစ္ေရာင္ေရာဂါ၊ Rheumatoid arthritis (႐ူမတြိဳက္) ေတြနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။
ကုတဲ့အခါ ေဆးေသာက္တာနဲ႔ အစားေရြးစားတာ ၂ မ်ဳိးလုပ္ရတယ္။ (NSAIDs) ဆိုတဲ့ လူအမ်ားသံုးၾကတဲ့ အနာ-အကိုက္ေပ်ာက္ေဆးကို ပဌမေဆးအေနနဲ႔ သံုးရတယ္။ ေဆးအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေပမယ့္ ဘယ္ေဆးက ပိုေကာင္းတယ္လို႔ေတာ့ မေျပာႏိုင္ဘူး။ Indomethacin ကို အမ်ားဆံုးသံုးၿပီး၊ Ibuprofen ကိုလည္းသံုးတယ္။ ေဆးေသာက္ၿပီး၊ ၄ နာရီၾကာရင္ သက္သာလာမယ္။ ၁-၂ ပတ္ၾကာေအာင္ ဆက္ေသာက္ပါ။ သတိထားဖို႔က အစာလမ္း ေလနာ ေသြးယိုမွာ စိုးရသူ၊ ႏွလံုးမေကာင္းေတာ့သူေတြကို မေပးသင့္ဘူး။ ေဆးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုက်ိဳး စိုးရိမ္ရသူေတြကို Proton pump inhibitor ေလနာေဆးနဲ႔ တြဲေပးမယ္။
“ တိရစၦာန္အသားကို အမ်ားႀကီးမစားပါနဲ႔။ ေဂါက္ေရာဂါရွင္ေတြဟာ အသည္းအျမစ္လို တိရစၦာန္ကလီစာေတြကိုေတာ့ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ အနီေရာင္အသားနဲ႔ ပင္လယ္စာေတြဟာလည္း ေဂါက္ေရာဂါအႏၲရာယ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ ေလွ်ာ့စားသင့္ပါတယ္” . . .
Colchicine ေဆးကိုလဲသံုးတယ္။ အစာလမ္းကို ထိခိုက္တတ္လို႔ သတိထားရမယ္။ Atorvastatin တို႔ Erythromycin တို႔နဲ႔ တြဲမေပးသင့္ဘူး။ Steroids (စတီးရြိဳက္) ေဆးကို စားေဆးသာမက ထိုးေဆးအေနနဲ႔လဲသံုးတယ္။ ေနာက္ၿပီး Allopurinol နဲ႔ Probenicid, Febuxostat ေဆးေတြကို ေရရွည္အတြက္နဲ႔ျဖစ္မလာေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ သံုးရတယ္။ ႐ုတ္တရက္ ေရာဂါထတာ သက္သာၿပီး၊ ၁-၂ ပတ္ေနမွ ေပးတယ္။ NSAID or Colchicine နဲ႔တြဲၿပီး ၃-၆ လၾကာ ေပးရတယ္။ Allopurinol ေဆးက Uric acid ထုတ္တာကို တားေပးတယ္။ ေရရွည္သံုးႏိုင္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္သိပ္မေကာင္းသူေတြကိုလဲ ေပးႏိုင္တယ္။ Probenecid ထက္ ပိုေကာင္းတယ္။ Febuxostat ကို အစားထိုးသံုးလာေနၿပီ။ Pegloticase (Krystexxa) ေဆးကို ၂၀၁၀ ၾကမွ စသံုးလာတယ္။ တျခားသံုးေနၾက ေဆးေတြနဲ႔ မတည့္သူ၊ ေဆးမွန္မွန္ မကုသူေတြကိုေပးတယ္။ ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ၂ ပါတ္တခါ ထိုးရတာပါ။
နာတာရွည္သမားေတြမွာျဖစ္တဲ့ အဆစ္က Joint deformity ပံုသဏၭာန္ ေျပာင္းသြားတာမ်ဳိး ျဖစ္လာတယ္။ ၅ ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း Tophi ဆိုတဲ့ မနာတဲ့အဖုမ်ဳိး နားရြက္၊ ဖေနာင့္ စတဲ့ေနရာေတြမွာ ျဖစ္လာတယ္။ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္က ဆီးအက္စစ္ဓာတ္မ်ားသူမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ ေဂါက္ရွိသူေတြမွာ လည္ပင္းႀကီး-ေဟာ္မုန္းနည္းေနတာလဲ ေတြ႔ရတယ္။
Arthrocentesis ေရာင္ေနတဲ့ အဆစ္ထဲက အရည္ကို စုပ္ယူၿပီး စမ္းသပ္တာက အေသခ်ာဆံုးပါ။ Uric acid crystals ဒါမွမဟုတ္ ပိုး၀င္ေနတာကို သိရမယ္။ X-ray ဓာတ္မွန္႐ိုက္ရင္ Tophi-crystal deposits နဲ႔ အ႐ိုးပ်က္စီးမႈကို သိရမယ္။
ေဂါက္ေရာဂါသမိုင္းမွာ ဂရိ-ေဆးပညာဖခင္ႀကီး Hippocrates ကေန ေသြးမဆံုးမီ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ Eunuch သင္းကြပ္ထားသူေတြမွာ ဒီေရာဂါမျဖစ္ဘူးလို႔ ဘီစီ ၄၀၀ ေလာက္က ေရးမွတ္ခဲ့တယ္။ (မကြပ္ခ်င္နဲ႔ေနာ္။) “ေဂါက္ရွိတယ္ဆိုတာ ဂုဏ္ယူစရာ” Gout – A badge of Honor and proud station in life လို႔ ေျပာစမွတ္ရွိလာခဲ့တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ခရစ္မတိုင္ခင္ ႏွစ္ ၉၀၀က ေဂ်႐ုဆလင္ဘုရင္ Asa (အာဆား)ဟာ ေဂါက္နဲ႔ နတ္ရြာစံတာမို႔ပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္လာမသိ၊ ဗမာေတြက ေသတာကို “ေဂါက္တယ္”လို႔ ဘန္းစကားအျဖစ္ ေျပာၾကတာထင္တယ္။
ေဂါက္အဆစ္ေရာင္နာ ခံစားေနရသူမ်ား စားသင့္ေသာ အစားအေသာက္
၁။ တိရစၦာန္အသားကို အမ်ားႀကီးမစားပါနဲ႔။ ေဂါက္ေရာဂါရွင္ေတြဟာ အသည္းအျမစ္လို တိရစာၦန္ကလီစာေတြကိုေတာ့ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ အနီေရာင္အသားနဲ႔ ပင္လယ္စာေတြဟာလည္း ေဂါက္ေရာဂါအႏၲရာယ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ ေလွ်ာ့စားသင့္ပါတယ္။
၂။ အပင္ထြက္ပ႐ိုတင္းဓာတ္ မ်ားမ်ားစားပါ။ ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိးလို ဟင္းရြက္ထြက္ပ႐ိုတင္းကို မ်ားမ်ားစားပါ။
၃။ အယ္လ္ကိုေဟာကို တတ္ႏုိင္သမွ်ေရွာင္ပါ။ အယ္လ္ကိုေဟာဓာတ္ဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲကေန ယူရစ္အက္စစ္ စြန္႔ထုတ္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘီယာေသာက္ရင္ ေဂါက္ေရာဂါထျခင္း ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရက္ကိုေရွာင္တာက အေကာင္းဆံုးပါ။ အရက္မေသာက္ဘဲ မေနႏုိင္ရင္ ၀ိုင္တစ္ေန႔တစ္ခြက္ ေသာက္ႏုိင္ပါတယ္။
၄။ ေရႏွင့္ ေဖ်ာ္ရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ေရနဲ႔ ေဖ်ာ္ရည္ေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ယူရစ္အက္ဆစ္ကို ဖယ္ရွားေပးပါတယ္။ တစ္ေန႔မွာ အနည္းဆံုး ေရႏွစ္လီတာခြဲေသာက္ပါ။
၅။ အဆီမပါႏုိ႔ႏွင့္ ႏို္႔ထြက္ပစၥည္းေရြးပါ။ အဆီနည္း ဒါမွမဟုတ္ အဆီမပါႏုိ႔ေသာက္တာနဲ႔ ဒိန္ခ်ဥ္ေသာက္တာေတြဟာ ေဂါက္ေရာဂါအႏၲရာယ္ကို ေလ်ာ့က်ေစေၾကာင္း ေလ့လာမႈတခ်ဳိ႕က ဆိုပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ႏုိ႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္း တစ္ခြက္ခန္႔ ေသာက္သင့္ပါတယ္။
၆။ အခြံခြၽတ္မထားတဲ့ ေကာက္ပဲသီးႏွံစားပါ။ အခြံခြၽတ္မထားတဲ့ ဆန္လံုးညိဳ၊ အညိဳေရာင္ေခါက္ဆြဲ၊ ေပါင္မုန္႔ညိဳနဲ႔ အသီးအႏွံေတြကို မ်ားမ်ားစားေပးရင္ ေဂါက္ေရာဂါအႏၲရာယ္ကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ေဂါက္ေရာဂါရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေန႔တုိင္း ခပ္သြက္သြက္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းလို အသင့္အတင့္ အားကစားလုပ္ရင္ ေဂါက္ေရာဂါေၾကာင့္ နာက်င္မႈေ၀ဒနာ သက္သာေစတဲ့အျပင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကိုပါ ထိန္းသိမ္းရာ ေရာက္ပါတယ္။
