———၊ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၊———
ကြၽန္ေတာ့္နာမည္က (—) ပါ။ အသက္က ၃၀ ပါ။ လက္ရွိ (..…) မွာေနပါတယ္။ အိမ္ေထာင္မရွိပါ။ ရုိးတြင္းျခင္ဆီနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေတြအေၾကာင္း စုံလင္စြာသိခ်င္လို႔ပါ ခင္ဗ်ာ။
႐ိုးတြင္းျခင္ဆီဆိုတာ အ႐ိုးထဲက အ႐ိုးပြကိုေခၚတယ္။ အ႐ိုးတိုင္းမွာေတာ့မရွိပါ။ Sternum ရင္ၫြန္႔႐ိုး၊ Sternum တင္ပါးဆုံ႐ိုး၊ Femur ေပါင္႐ိုးေတြမွာရွိတယ္။ သူ႔ထဲမွာ ကေန႔ေဆးပညာမွာ ေခတ္စားလာတဲ့ Stem cells (စတင္မ္-ဆဲလ္) ဆိုတာေတြရွိတယ္။ အမွန္က မရင့္က်က္ေသးတဲ့ Immature cells (ဆဲလ္)ေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကေန ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥနဲ႔ ေသြးမႈန္ေတြျဖစ္လာရတယ္။
႐ိုးတြင္းျခင္ဆီမွာ ေရာဂါရရင္ အဲဒါေတြျဖစ္လာမွာကို နည္းေစး၊ မ်ားေစတယ္။ Leukemia ဆိုတာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြ ျဖစ္လာတဲ့ ကင္ဆာျဖစ္တယ္။ Aplastic anemia (ေအပလပ္စတစ္) ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္ေနရင္ ေသြးျဖဴဥေတြမထုတ္ႏိုင္ဘူး။ Lymphoma (လင္ဖိုးမား) ကင္ဆာျဖစ္ရင္လည္း ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီကို ျပန္႔လာမယ္။ Genetic makeup မ်ဳိးဗီဇနဲ႔ Environmental factors ပတ္၀န္းက်င္ သက္ေရာက္မႈေတြကေနလည္း ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီေရာဂါေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။
တမ်ဳိးမ်ဳိးကို လိုတာထက္ပိုထုတ္ေနရင္ က်န္တာေတြထုတ္တာကို နည္းေစမယ္။ တည္ေနႏိုင္ေအာင္ ေထာက္ကူရတဲ့ (တစ္႐ွဴး)ေတြက ပိုမ်ားမ်ားျဖစ္ေနရင္ (ဆဲလ္)အေရအတြက္နဲ႔ ပံုသဏၭာန္ေျပာင္းေစမယ္။ (ဆဲလ္)ေတြ သက္တမ္းကုန္တာ ေနာက္က်ရင္လည္းမ်ားေနမယ္။ ေသတာျမန္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သံဓာတ္နည္းေနရင္လည္း Microcytic anemia ေရာဂါရေစမယ္။ တျခားေနရာကေရာဂါေတြ သူ႔ဆီကူးလာရင္လည္း သူ႔အလုပ္ထိခိုက္တဲ့ေရာဂါ ရေစတယ္။
“ Leukemia ဆိုတာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြ ျဖစ္လာတဲ့ကင္ဆာျဖစ္တယ္။ Aplastic anemia (ေအပလပ္စတစ္) ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္ေနရင္ ေသြးျဖဴဥေတြမထုတ္ႏိုင္ဘူး။ Lymphoma (လင္ဖိုးမား)ကင္ဆာျဖစ္ရင္လည္း ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီကို ျပန္႔လာမယ္” . . .
Leukemia အေၾကာင္းေရးၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
Myeloproliferative disorders (MPD) ဆိုတာက အုပ္စုလိုက္ရွိတယ္။ သက္တမ္းႏုေသးတဲ့ (ဆဲလ္)ေတြ ပိုထုတ္ေပးေနတယ္။ ေသြးျဖဴဥ ၅ မ်ဳိးထဲက တမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ေသြးနီဥနဲ႔ ေသြးမံႈကဲၿပီး ျဖစ္လာမယ္။ မရင့္ေသးရင္ ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီကေန မထြက္လို႔ အထဲမွာ ရင့္မွည့္မႈမတူတာေတြ ေရာေထြးေနမယ္။
Myelodysplastic Syndrome (MDS) ဆိုတာကလည္း အုပ္စုလိုက္ရွိတယ္။ (ဆဲလ္)ထုတ္လုပ္မႈ မူမမွန္တာျဖစ္ေနတယ္။ အေရအတြက္နည္းလို႔ ေသြးအားနည္းမယ္။ ေရာဂါပိုး၀င္လြယ္မယ္။ ေသြးထြက္လြယ္မယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Acute myeloid leukemia ဆိုတာ ျဖစ္လာေစတယ္။
Aplastic anemia (ေအပလပ္စတစ္) ေသြးအားနည္းေရာဂါဆိုတာ ေသြးနီဥျဖစ္လာေစမယ့္ Stem cell ေတြထုတ္ေပးတာ နည္းလို႔ျဖစ္လာတယ္။ Benzene (ဘင္ဇင္း)၊ Radiation ဓာတ္ေရာင္ျခည္နဲ႔ တခ်ဳိ႕ေဆး၀ါးေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်ဳိးဗီဇခ်ဳိ႕ယြင္းလို႔ Fanconi’s anemia လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Human parvovirus ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Plasma cell disorders ဆိုတာ B Lymphocyte နဲ႔ သူ႔ Antibody protein ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။
႐ိုးတြင္းျခင္ဆီေရာဂါလကၡဏာေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Fever ဖ်ား၊
• Weakness, fatigue, and pallor due to anemia အားယုတ္၊ ေသြးအားနည္း၊ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္၊
• Weight loss ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်၊
• Swollen lymph nodes, liver, spleen, kidneys, and testicles တက္စိ၊ ေဘလံုး၊ ေက်ာက္ကပ္၊ က်ား-အစိေတြႀကီးလာ၊
• Bleeding and bruising ေသြးယို၊ ေသြးျခည္ဥ၊
• Night sweats ညေခြၽးထြက္၊
• Bone and joint pain အ႐ိုး၊ အဆစ္ေတြနာ၊
• Frequent infections ေရာဂါပိုး ခဏခဏ၀င္၊
• Headaches, vomiting, confusion, and seizures ဦးေႏွာက္မွာသက္ေရာက္ရင္ ေခါင္းကိုက္၊ အန္၊ စိတ္ရႈပ္ေထြး၊ တက္တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Tests စစ္ေဆးနည္းေတြ –
• Complete blood count (CBC) and differential ေသြးစစ္ရမယ္။
• Bone marrow aspiration/biopsy လုပ္မယ္။
• Flow Cytometry စမ္းသပ္နည္းလုပ္မယ္။
• Genetic Tests မ်ဳိးဗီဇစစ္ႏိုင္တယ္။
• Lumbar puncture ခါး႐ိုးဆစ္က အရည္ေဖာက္စစ္မယ္။
• X-rays ဓာတ္မွန္႐ိုက္မယ္။
Treatment ဘယ္လိုကုသမလဲ
ကာကြယ္လို႔မရပါ။ ကုသနည္းေတြမွာ Medicines ေဆး၀ါး၊ Blood transfusions ေသြးသြင္းတာလုပ္တယ္။ တျခားကုသနည္းေတြနဲ႔ မသက္သာရင္ Bone marrow transplant ႐ိုးတြင္းျခင္ဆီ အစားထိုးနည္းေတြ သံုးရတယ္။ Leukemias ျဖစ္ရင္ Chemotherapy or Radiation နည္းေတြနဲ႔ ကုသတယ္။ Acute leukemia ကို တခါတေလ ကုလို႔ရတယ္။
