———၊ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၊———
မိန္းကေလး၊ အသက္ ၂၉ အရြယ္၊ နားယားလို႔ နားၾကပ္(နားကေလာ္)မိပါတယ္။ ဂြမ္းတံ၊ ၾကက္ေတာင္ေမႊး စသည္တို႔ကို သံုးမိပါတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့ နားထဲမွာ ေနရခက္ေနပါတယ္။ ႏွစ္ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ နည္းနည္းကိုက္လာသလိုျဖစ္လို႔ Kemose, Alexin ဆိုတဲ (အေရာင္က်ေဆးႏွင့္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးဟု ဆိုၾကေသာေဆးမ်ား) ေဆးမ်ားကို မိမိသေဘာႏွင့္မိမိ ေသာက္ပါတယ္။ အဲလိုန႔ဲ မသက္သာခဲ့ပါဘူး။
နားကိုက္တာဟာ ကေလး-လူႀကီး အျဖစ္မ်ားတယ္။ ကိုက္တယ္-နာတယ္ဆိုတာ Inflammation (အင္ဖလေမးရွင္း) ေခၚတဲ့ ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္ ရွိလာလို႔ပါ။ နားဆိုေတာ့ External auditory canal နားအျပင္ဆံုးျပြန္၊ Tympanic membrane နားစည္နဲ႔ Middle ear နားအလယ္ပိုင္းေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ Tympanic membrane (Eardrum) နားစည္ေရာင္တာကို Myringitis လို႔ ေဆးစာနဲ႔ေခၚတယ္။
• Otitis externa နားအျပင္ဆံုးမွာ နာတာကို ေခၚတယ္။ အေရျပားေရာင္သလို သေဘာပါဘဲ။ ေရကူးသူေတြမွာ ျဖစ္တတ္လို႔ Swimmer’s ear လို႔ ေခၚေသးတယ္။
• Middle ear နားအလယ္ပိုင္းနဲ႔ Eardrum နားစည္ေရာင္တာကို Otitis media ေခၚတယ္။
• Otitis externa အျပင္ပိုင္းေရာင္တာက Trapped moisture ေရခ်ိဳးရင္း၊ ေရကူးရင္း ေရေငြ႔ပိတ္မိေနတာနဲ႔ Minor injury နဖာကေလာ္လိုကေန သာမန္ကာရွန္ကာ ခိုက္မိရာကေန ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ တဆင့္တက္ၿပီး ဗက္တီးရီးယား(Bacteria)ေတြ ေပါက္ပြားလာႏိုင္တယ္။ Fungus မိႈ(ဖန္းဂတ္စ္)ကေနျဖစ္တာ ရွားတယ္။
• Otitis media နားအလယ္ပိုင္း ေရာင္တာကေတာ့ Virus ဗိုင္းရပ္စ္ Bacteria ဗက္တီးရီးယားေတြကေန ျဖစ္ေစတယ္။ အေအးမိတာ၊ အသက္ရွဴလမ္းအထက္ပိုင္း ေရာင္တာေတြကေန ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။ ျဖစ္ရင္ အထဲမွာရွိေနတဲ့ Eustachian tube နားအတြင္းျပြန္ပိတ္ၿပီး နားအလယ္ပိုင္းကေန ပံုမွန္အရည္စီးသြားတာကို ပိတ္ပင္လိမ့္မယ္။ Allergies (အလာဂ်ီ)၊ မီးခိုး-ေဆးလိပ္ခိုးေငြ႕၊ ကေလးကို ပက္လက္ထားၿပီး ႏို႔ဗူးတိုက္တာ၊ နားေရာင္တာ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ မိသားစုဆိုတာလည္း ေတြ႔တတ္တယ္။
• Myringitis နားစည္ေရာင္တာက(အင္ဖက္ရွင္)၀င္တာနဲ႔ ထိခိုက္မိတာေတြကေန ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္လာရင္ နာမယ္၊ ေရာင္မယ္၊ နီေနမယ္။
“ ေရခ်ဳိး-ေရကူးၿပီးရင္ နားကို ဂ႐ုတစိုက္ ေျခာက္ေသြ႔ေပးပါ။ ေရကူးရင္ နားထဲ Earplugs နဲ႔ ပိတ္တားပါ။ နားဖာေခ်းရွင္းတာကို ေတြ႔ရာပစၥည္း မသံုးပါနဲ႔။ Hair drier ဆံပင္ေျခာက္ကိရိယာကို အနိမ့္ဆံုးမွာ ထားသံုးပါ။ နားေနရာနဲ႔ ၁ ေပအကြာမွာ ထားပါ။”
၁။ Otitis externa နားအျပင္ေရာင္ျခင္း
Earache နာတာ-ကိုက္တာက တေျဖးေျဖးဆိုးလာမယ္။ Pain နာတာထက္ Itch ကိုက္တယ္ဆိုတာကို ပိုေျပာလိမ့္မယ္။ Ear helix နားရြက္ကိုကိုင္ဆြဲရင္ ပိုသိသာတယ္။
Hearing loss နားေကာင္းေကာင္း မၾကားရဘူး။
Ringing or buzzing sounds in the ear နားထဲမွာ ဆူညံသံေတြ ၾကားေနရမယ္။
Blocked or full sensation in the ear နားပိတ္ေနတယ္ဆိုတာကို ခံစားၿပီး သိေနတယ္။
Swelling of the ear နားကလဲ ေရာင္ေနမယ္။
Thick drainage from the ear canal and helix နားထဲကေန ခပ္ျပစ္ျပစ္အရည္ေတြ ဆင္းမယ္။
၂။ Otitis Media နားအလယ္ပိုင္းေရာင္ျခင္း
Pain in the ear နာတာကို အဓိကေျပာမယ္။
Hearing loss နားေကာင္းေကာင္း မၾကားရဘူး။
Ringing or buzzing sounds in the ear နားထဲမွာ ဆူညံသံေတြ ၾကားေနရမယ္။
Full or plugged sensation in the ear နားျပည့္-ပိတ္ေနတာကို ခံစားၿပီး သိေနတယ္။
Fever ကိုယ္ပူ (ဖ်ား) ႏိုင္တယ္။
Eardrum ruptures နားစည္ေပါက္သြားရင္ အထဲက Infected fluid မန္းရည္လိုဟာေတြ ထြက္က်လာမယ္။
Vomiting အန္တာ၊ Diarrhea ၀မ္းပ်က္တာ၊ Irritability အေနရအထိုင္ရခက္တာ၊ Poor feeding ကေလးဆိုရင္ အစားပ်က္မယ္။ Poor sleeping အအိပ္ပ်က္မယ္။
Pain control နာတာသက္သာေဆး၊ Good hydration ေရမနည္းေအာင္ ေသာက္ေပးတာနဲ႔ Humidity ေရေငြ႔ဓာတ္ ေကာင္းေစတာေတြကေန သူ႔ဘာသာ သက္သာသြားႏိုင္တယ္။
Otoscope နားၾကည့္ကရိယာနဲ႔ၾကည့္ရင္ Ear canal နားအျပင္ျပြန္ဟာ Swollen and inflamed ေရာင္-ေဖာင္းေနတာကို ျမင္ရမယ္။ Thick drainage ခပ္ျပစ္ျပစ္ အရည္ထြက္ေနတာလဲ ရွိႏိုင္တယ္။
၃။ Bullous Myringitis နားစည္ေရာင္ျခင္း
Pain in the ear နားနာ-ကိုက္မယ္။ အေတာ္နာတယ္။ ေပါက္ထြက္သြားရင္ နာတာေလ်ာ့မယ္။
Fever ကိုယ္ပူ(ဖ်ား)ႏိုင္တယ္။
Hearing loss နားေကာင္းေကာင္း မၾကားရဘူး။
Bloody drainage from the ear canal နားထဲကေန ေသြးယိုထြက္ႏိုင္တယ္။
Bullous myringitis နားစည္ေရာင္ေနတာကို Otoscope နဲ႔ၾကည့္ရင္ Eardrum ေရာင္ေနတာ၊ Fluid blisters အရည္နဲ႔ အပူဖူးလိုဟာေတြ ျမင္ရမယ္။
Otitis media နားအလယ္ပိုင္းေရာင္တာကို Otoscope ကိရိယာနဲ႔ ၾကည့္ေပမယ့္ မျမင္ႏိုင္ဘူး။ Eardrum အေျခအေနကိုေတာ့ ျမင္ႏိုင္တယ္။ ေရာဂါအစပိုင္းမွာ Serous otitis media အရည္ၾကည့္ေတြ စုေအာင္းေနမယ္။ နားစည္ေနာက္မွာ Air and fluid bubbles ေလပူေဖာင္းေလးေတြကိုပါ ျမင္ႏိုင္တယ္။ အတြင္းဖိအားမ်ားလာရင္ ကိရိယာကေန ေလနဲ႔ ကစားၾကည့္တဲ့အခါ Eardrum မေရြ႕ႏိုင္တာ သိရမယ္။ Eardrum က နီရဲ-ေရာင္ေနရင္ Acute otitis media ခ်က္ခ်င္းျဖစ္လာတဲ့ နားအလယ္ပိုင္းေရာင္ျခင္းလို႔ ေရာဂါနာမည္တပ္မယ္။
Earache Treatment ဘယ္လိုကုသမလဲ
နားကိုက္ရင္ Self-Care at Home အိမ္မွာတင္ လုပ္လို႔ရတာလဲ ရွိတယ္။ (အသည္းမေကာင္းသူကလြဲရင္) Acetaminophen (ပါရာစီတေမာ)နဲ႔ (ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းသူေတြနဲ႔ ေသြးက်ဲေဆး ေသာက္ေနသူေတြကလြဲရင္) Ibuprofen အနာ-အကိုက္သက္သာေဆး တခုခုသံုးပါ။ နာတာသက္သာေအာင္ Warm compress နားကို အပူကပ္ေပးႏိုင္တယ္။
Otitis externa နားအျပင္ေရာင္ျခင္းအတြက္ Eardrops နားထည့္ေဆးကို ၇-၁၀ ရက္ထည့္ပါ။ နားထည့္ေဆးထဲမွာ Antibiotic ပါတာက ပိုးကိုေသေစမယ္။ Steroid (စတီးရြိဳက္) ပါတာက အေရာင္က်ေစမယ္။
တခါတေလ Oral antibiotic ပဋိဇီ၀ေဆး ပါးစပ္ကေသာက္ဖို႔ လိုႏိုင္တယ္။ ဒီအဆင့္မွာ မသက္သာေသးရင္ Otolaryngologist အထူးကုဆရာ၀န္ဆီ သြားပါ။
Otitis Media နားအတြင္းေရာင္ျခင္းအတြက္ တခ်ဳိ ႔က ၂-၃ ရက္အတြင္း သက္သာမယ္။ လိုမယ္ထင္ရင္ Antibiotics ပဋိဇီ၀ေဆး ခ်က္ခ်င္းေပးမယ္။Bullous Myringitis နားစည္ေရာင္ျခင္းအတြက္ Oral antibiotics ပိုးေသစားေဆး၊ Antibiotic ear drops ပဋိဇီ၀နားထည့္ေဆးနဲ႔ Pain medications အနာသက္သာေဆးေတြကိုဘဲ ေပးရမယ္။
သတိထားစရာေတြ –
ေရခ်ဳိး-ေရကူးၿပီးရင္ နားကို ဂ႐ုတစိုက္ ေျခာက္ေသြ႔ေပးပါ။ ေရကူးရင္ နားထဲ Earplugs နဲ႔ ပိတ္တားပါ။
နားဖာေခ်းရွင္းတာကို ေတြ႔ရာပစၥည္း မသံုးပါနဲ႔။
Hair drier ဆံပင္ေျခာက္ကိရိယာကို အနိမ့္ဆံုးမွာ ထားသံုးပါ။ နားေနရာနဲ႔ ၁ ေပအကြာမွာ ထားပါ။
