၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
“ပင္းတယမီးအိမ္ရွင္ ေဒါက္တာသန္းမင္းထြဋ္ ေျမာင္းျမကို ေျပာင္းရေတာ့မယ္”ဆိုသည့္ သတင္းစထြက္လာသည္ႏွင့္ ဓႏုေျမမွ ငိုေၾကြးသံမ်ားက လူမႈကြန္ရက္ စာမ်က္ႏွာထက္တြင္ ဟိုတစဒီတစ လြင့္ျပယ္လာခဲ့သည္။ “ဆရာကလည္း ပင္းတယမွာပဲ ေနလို႔ရရင္ ေနခ်င္ေသးတယ္ . .ဆရာ လုပ္စရာေလးေတြရွိေသးတယ္”ဟု ၇ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည့္ ဓႏုေျမကိုသံေယာဇဥ္ႀကီးလွေသာ ေဒါက္တာသန္းမင္းထြဋ္က ဆိုသည္။
သံေယာဇဥ္ႀကီးမည္ဆိုလည္း ႀကီးေလာက္သည္။ ၂၀၁၁ခုႏွစ္ နံနက္ (၅)နာရီအခ်ိန္ ပင္းတယေဆး႐ံုသို႔ ေဒါက္တာသန္းမင္းထြဋ္စေရာက္ခဲ့စဥ္က ၾကက္ဆူပင္မ်ားခ်ံဳထၿပီး ေဆး႐ံု၀င္ေပါက္ေတာင္ မျမင္ရ၊ ၀င္ေပါက္ေပ်ာက္၍ မနည္းရွာ၀င္ခဲ့ရသည့္အျပင္ ေဆး႐ံုထဲေရာက္ေတာ့ အတြင္းလူနာ(၅)ဦးႏွင့္ စုစုေပါင္း (၁၀)ဦးသာ ရိွေနခဲ့သည့္ ခုတင္ ၅၀ေဆး႐ံုေလးကို ဘယ္သူမွမလာခ်င္ခဲ့ေပမယ့္ ေဒါက္တာသန္းမင္းထြဋ္ ေရာက္လာၿပီးခ်ိန္မွစ၍ တစတစ ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ေခ်သည္။
ဆရာ့ရာထူးက ခုတင္ ၂၀၀ ေဆး႐ံုအုပ္ပါ။ ပင္းတယကခုတင္ ၅၀ပဲရွိတာ။ ေျပာရရင္ ဆရာက ပို႔စ္မရွိဘဲနဲ႔ ပင္းတယမွာေနေနတာ။ ဒီေတာ့ ဆက္ထားလို႔ မေကာင္းေတာ့ဘူးဆိုၿပီး ေျမာင္းျမကို တာ၀န္ေျပာင္းေပးခဲ့တာပါ။ ပင္းတယကိုေရာက္တာ ၇ ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီး ဒီအေတာအတြင္းမွာ ဆရာအမ်ားႀကီးေတာ့ လုပ္ေပးခဲ့ၿပီးပါၿပီ . . .
“ဆရာ့ရာထူးက ခုတင္ ၂၀၀ ေဆး႐ံုအုပ္ပါ။ ပင္းတယက ခုတင္ ၅၀ပဲရွိတာ။ ေျပာရရင္ ဆရာက ပို႔စ္မရွိဘဲနဲ႔ ပင္းတယမွာ ေနေနတာ။ ဒီေတာ့ ဆက္ထားလို႔မေကာင္းေတာ့ဘူးဆိုၿပီး ေျမာင္းျမကို တာ၀န္ေျပာင္းေပးခဲ့တာပါ။ ပင္းတယကို ေရာက္တာ ၇ ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီး ဒီအေတာအတြင္းမွာ ဆရာအမ်ားႀကီးေတာ့ လုပ္ေပးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။
နံပါတ္(၁)ကေတာ့ အခမဲ့ေဆးကုခရီးေတြ ထြက္ခဲ့တာ။ ၇ႏွစ္အတြင္းမွာ ေတာထဲေတာင္ထဲကို အခမဲ့ေဆးကုခရီးေပါင္း (၂၈၅)ႀကိမ္သြားခဲ့တယ္။ လူဦးေရ ငါးေသာင္းေက်ာ္ကို က်န္းမာေရးေဟာေျပာခဲ့ၿပီး လူနာေပါင္း ငါးေသာင္းေက်ာ္ကို အခမဲ့ ေဆးကုေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ လူနာမလာႏိုင္ရင္ ငါတို႔ေရာက္ေအာင္သြားမယ္ဆိုတဲ့စိတ္နဲ႔ ကားစီးလို႔ရရင္ ကားစီး၊ ကားမရရင္ ေထာ္လာဂ်ီစီး၊ မရရင္ ဖိနပ္ခါးၾကားထိုး၊ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး ေဆးကုထြက္ခဲ့ရတာပါ။
နံပါတ္(၂)က ေဆးကုသြားရင္းနဲ႔ ေရမရွိတဲ့ရြာေတြမွာ ေရတြင္းတူးေပးခဲ့တာ ၃၆ ရြာရွိပါၿပီ။ မၿပီးေသးဘူး။ ထပ္လုပ္ေပးစရာေတြရွိပါေသးတယ္။ ပင္းတယမွာ အ၀ီစိတြင္းမတူးနဲ႔၊ ေရမထြက္ဘူးဆိုတဲ့ အစဥ္အလာႀကီးကို ဆရာ႐ိုက္ခ်ိဳးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
နံပါတ္(၃) ေက်ာင္းမရွိတဲ့ ရြာေတြေတြ႕ေတာ့ ေက်ာင္းေတြေဆာက္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ၁၂ေက်ာင္းၿပီးသြားပါၿပီ။ ႐ိုးသားတဲ့တိုင္းရင္းသားေတြ တိုးတက္ဖြံ ၿဖိဳးဖို႔ ပညာေရးဟာ အေျခခံျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆထားတာေၾကာင့္လည္း ကိုယ္နဲ႔သိပ္မဆိုင္တဲ့ ေက်ာင္းေဆာက္ျခင္းလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ျဖစ္ေနတာပါ။ တုိင္းရင္းသားေတြ ပညာတတ္မွ လူေနမႈဘ၀ ျမင့္တက္မယ္လို႔ ခံယူမိလို႔ပါ။
နံပါတ္(၄) ၿမိဳ႕ေပၚမွာ အေရးႀကီးဆံုး ပုန္းတလုတ္ကန္ေဆာက္တာပါ။ ၂၀၁၅ အယ္လ္နီညိဳမွာ ေရခမ္းၿပီး ကန္ပ်က္မလိုျဖစ္ေနတဲ့ ပုန္းတလုတ္ကန္ဆယ္ယူေရးလုပ္ငန္းကိုလုပ္ၿပီး ေနာင္အခါ ဒီလိုအျဖစ္မ်ဳိးႀကံဳရင္ ေရျပန္ခမ္းမွာစိုးလို႔(၃)မိုင္ကြာေ၀းတဲ့ ေဇာ္ဂ်ီေရထြက္ကေန ပုန္းတလုတ္ကန္ထဲကို (၆)လက္မပိုက္ေတြနဲ႔ အဆင့္ဆင့္သြယ္၊ ျမင္းေကာင္ေရ (၁၅၀)အား ေမာ္တာႀကီး (၂)လံုးနဲ႔ ေရေတြကိုတြန္းၿပီး ပုန္းတလုတ္ကန္ေရ ျဖည့္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
(၅)က ဓႏုေျမ ဘိုးဘြားရိပ္သာပါ။ တစ္ခါက ရြာတစ္ရြာကို ေဆးကုထြက္ရင္း တစ္ေယာက္တည္း အာဟာရျပတ္ေသဆံုးသြားတဲ့ အေမအိုတစ္ေယာက္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရာကေန ၂၀၁၅ ဇန္န၀ါရီ (၂၀)ရက္မွာ ပင္းတယရဲ႕ ပထမဆံုး ဓႏုေျမ ဘိုးဘြားရိပ္သာကို ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အခုဆို ဘိုးဘြား(၂၇)ဦး၊ ၀န္ထမ္း (၅)ဦးနဲ႔ ေအာင္ျမင္စြာလည္ပတ္ေနပါၿပီ။
(၆)က စာၾကည့္တိုက္ပါ။ ဆရာျပည္သူ႔ဂုဏ္ရည္ဆုရေတာ့ သိန္းတစ္ရာေက်ာ္ရတယ္။ အဲဒါနဲ႔ မီးအိမ္ရွင္စာၾကည့္တုိက္ဆိုၿပီး ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။
(၇) ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပထမဆံုးေတြ။ ပင္းတယဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး ေဆးလိပ္ေငြ႕ကင္းစင္ ေဒသျဖစ္တဲ့အျပင္ Hospital Waste Management အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး Needle pit စီမံခ်က္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပထမဆံုးျဖစ္တဲ့ က်ား-မ အေျချပဳအၾကမ္းဖက္ခံရသူမ်ားအတြက္ တစ္ေနရာထဲတြင္ ၀န္ေဆာင္မႈေပးႏိုင္တဲ့ စင္တာ One Stop Crisis Centre (OSCC) (Single Mother ေတြ အတြက္စင္တာ)၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမဆံုး မသန္စြမ္းသူမ်ား အဆင္ေျပစြာသြားလာႏုိင္တဲ့ၿမိဳ႕ (Disabled friendly City) တို႔ကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
(၈) လမ္းေဖာက္လုပ္တာပါ။ ရြာေတြဆင္း ေဆးကုရင္း ခက္ခဲလွတဲ့ေျမၿပိဳရြာေလးအတြက္ (၃)မိုင္ေ၀းတဲ့လမ္းကို ေဒသဦးစီးက ယႏၱရားလွဴ၊ ေက်ာက္ေတာင္ေတြကိုမိုင္းခြဲ အလွဴေငြေတြကို အလွဴခံျပီး လမ္းေဖာက္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
(၉) လူတိုင္းပါ၀င္ႏုိင္တဲ့ က်န္းမာေရးစနစ္ ထူေထာင္တာပါ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ထဲက အရန္သားဖြား တစ္ႏွစ္သင္တန္းေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တာ အခုဆို ပင္းတယမွာ အရန္သားဖြား (၁၆၁)ဦးရွိေနၿပီး တစ္ရြာတစ္ေယာက္ အရန္သားဖြားဆရာမေလးေတြ ရွိေနပါၿပီ။ သူတို႔ကို အေျခခံၿပီး က်န္းမာေရးကြန္ရက္တစ္ခုကို ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ေစတနာမြန္လုိ ပရဟိတအဖြဲ႕ေတြကို ရြာေပါင္း(၇၀)မွာဖြဲ႕ၿပီး ပရဟိတကြန္ရက္ ထူေထာင္ရင္း လူနာသယ္ပို႔စနစ္ေတြ၊ ေသြး၊ အာဟာရ၊ လူနာၫႊန္းပို႕စနစ္၊ နာေရးလုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ရင္း လူတုိင္းပါ၀င္ႏုိင္တဲ့ က်န္းမာေရးစနစ္တစ္ခု ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
(၁၀) ၇ႏွစ္အတြင္း ေဆး႐ံု၀င္းထဲမွာ ခြဲစိတ္ခန္းမႀကီး၊ အစည္းအေ၀းခန္းမ၊ လူနာေဆာင္ (၂)ေဆာင္၊ ဆရာ၀န္ေနအိမ္ (၂)လံုး၊ ေလးခန္းတြဲ ဆရာမေနအိမ္ (၂)လံုး၊ (၆)ခန္းတြဲ ဆရာမေနအိမ္ (၁)လံုး၊ ေဆးစတုိ၊ မိခင္ကေလး အေဆာက္အအံုတို႔ကို အစိုးရဘက္ဂ်က္နဲ႔ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး လူနာေစာင့္နားေနေဆာင္၊ ဓာတ္ခြဲေဆာင္၊ သရဏဂံုတင္ ဇရပ္တို႔ကို အမ်ားျပည္သူအလွဴေငြနဲ႕ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ စုစုေပါင္း(၁၄)ေဆာင္ ေဆာက္လုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၇မွာ ပင္းတယၿမိဳ႕နယ္ ၾကက္ေျခနီအသင္းအတြက္ ႏွစ္ထပ္႐ံုးတစ္႐ံုးကို ေဆာက္လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပင္းတယေျမာက္ဖ်ားက မိုင္းအင္ေက်းရြာမွာ ခန္႔ခန္႔ထည္ထည္ရွိလွတဲ့ မိုင္းအင္တိုက္နယ္ ေဆး႐ံုသစ္ႀကီးကိုလည္း ဖြင့္လွစ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္”ဟု ေဒါက္တာသန္းမင္းထြဋ္က ေျပာျပခဲ့ သည္။
အျခားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားအေနျဖင့္ လူနာမ်ားကို ေန႔ညမနားမေန ကုသေပးျခင္း၊ မ်က္စိလူနာမ်ားကို အတြင္းတိမ္ခြဲျခင္း၊ လည္ပင္းႀကီးလူနာမ်ားကို အခမဲ့ခြဲျခင္း၊ သြားမရွိသည့္သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားကို အံကပ္လွဴျခင္း၊ ႏႈတ္ခမ္းကြဲအာေခါင္ကြဲ ကေလးမ်ားကို အခမဲ့ခြဲျခင္း၊ ေျခေထာက္ျပတ္ေနသူကို ေျခတုတပ္ဆင္ျခင္းတို႔အျပင္ ေက်းလက္ေဆးေပးခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ေပးျခင္းကိုလည္း ျပဳလုပ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ပင္းတယကိုအလင္းေဆာင္ေပးခဲ့သည့္ မီးအိမ္ရွင္ဆရာ၀န္ ေျမာင္းျမသို႔ေျပာင္းလာၿပီဆုိသည့္ သတင္းၾကားသည့္အခါ ေပ်ာ္ရႊင္ေနသူတို႔က ေျမာင္းျမသူေျမာင္းျမသားမ်ားပင္။ ေျမာင္းျမၿမိဳ႕သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရေတာ့မည့္ ေဒါက္တာသန္းမင္းထြဋ္ကေတာ့ ေျမာင္းျမတြင္လည္း ပရဟိတလုပ္ငန္းမ်ားကို တတ္အားသေရြ႕ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဟု ေျပာၾကားထားသည္။
“တစ္ခုေျပာခ်င္တာက ေျမာင္းျမက ဆရာ့ကို တအားေမွ်ာ္လင့္ထားၾကတယ္ေလ။ ခ်က္ခ်င္း ၀ုန္းဒိုင္းေျပာင္းလဲလာမယ္လို႔ေတာ့ မထင္ေစခ်င္ပါဘူး။ ဒီေနရာရဲ႕လိုအပ္ခ်က္ေတြသိေအာင္ အနည္းဆံုး ၆ လေလာက္ရွာရပါဦးမယ္။ အဲဒီမွာရွိတဲ့ ပရဟိတအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ တသားတည္းျဖစ္ေအာင္ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ရပါဦးမယ္။ ေဒသတစ္ခုေျပာင္းလဲဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႔ ပထမ၂ႏွစ္- ၃ႏွစ္က မ်ဳိးေစ့ခ်တဲ့အခ်ိန္ပါ။ အခုခ်ိန္က်မွ အပြင့္ေတြ တစ္ပြင့္ၿပီးတစ္ပြင့္ ပြင့္တဲ့အခ်ိန္ပါ . . ပထမ ၂ႏွစ္ခြဲ ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္တာ၊ ျပည္သူလူထုပူးေပါင္းပါ၀င္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တာတို႔ အမ်ားႀကီးလုပ္ရပါမယ္။ ျပည္သူနဲ႔ကိုယ္ တသားတည္းျဖစ္ၿပီဆိုမွ က်န္တာဆက္လုပ္ႏိုင္တာပါ။ အနည္းဆံုး ၃ႏွစ္ေတာ့ ၾကာလိမ့္မယ္။ ဒါေလးကို ဆႏၵမေစာေစခ်င္ပါဘူး”
“ပင္းတယၿမိဳ႕ႏွင့္ပတ္သက္၍ အခုေလာေလာဆယ္ ေရတြင္းတူးဖို႔ အလွဴခံရရွိထားတာေလးေတြရွိတယ္၊ ဆက္လုပ္မွာပါ။ ဆရာ့ေငြေၾကးကို စီမံခန္႔ခြဲတဲ့ အဖြဲ႕ကလည္း ပင္းတယမွာပဲ က်န္ခဲ့မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ အလွဴရွင္ေတြရဲ႕ေငြကို ဘဏ္အေကာင့္ထဲလႊဲေပးရင္ သူတို႔က ဆက္ၿပီး စီမံခန္႔ခြဲလုပ္ေဆာင္သြားမွာပါ။ ဘိုးဘြားရိပ္သာ၊ စာၾကည့္တိုက္ အကုန္လံုးကလည္းဆက္လုပ္မွာ။ ဆရာတို႔က စနစ္တစ္ခုခ်မွတ္ခဲ့မွ အရွည္တည္တံ့မွာ။ မဟုတ္ရင္ ဆရာေျပာင္းသြားတာနဲ႔ စာၾကည့္တိုက္က ပ်က္သြား၊ ဘိုးဘြားရိပ္သာက ဖ႐ိုဖရဲျဖစ္သြား . . ဒါဆို ကိုယ္ေထာင္ထားတာက ဘာမွမထူးဘူးေလ”
ေဒါက္တာသန္းမင္းထြဋ္ တည္ေထာင္ခဲ့သည့္ မီးအိမ္ရွင္ေဖာင္ေဒးရွင္းမွ ပင္းတယၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ႏွင့္ ေသြးလွဴရွင္အားလံုးတို႔အား အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပိုး၊ စီပိုး၊ HIV ပိုး အခမဲ့စစ္ေဆးေပးၿပီး ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးကို မၾကာမီ အခမဲ့ထိုးႏွံေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“ေရႊေတာင္ႀကီးၿပိဳလဲသြားၿပီ”ဆိုၿပီး ၀မ္းနည္းစြာ ငိုေၾကြးေနၾကသည့္ ဓႏုေျမမွ ဘိုးဘြားမိတ္ေဆြမ်ားအတြက္-
“ပရဟိတသမားဆိုတာ လက္တြဲေပးရတဲ့သူပါ။ လက္တြဲၿပီး လမ္းေလွ်ာက္တတ္ေအာင္ ကူေပးရတာပါ။ ေလွ်ာက္တတ္ၿပီဆိုရင္ လက္လႊတ္ေပးရပါတယ္။ လက္လႊတ္မေပးဘဲနဲ႔ ဆက္တြဲေနရင္ မွီခိုလြန္းၿပီး သူ႔ဘာသာသူ မေလွ်ာက္တတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ဆရာရဲ႕ ေလာေလာဆယ္အေနအထားက လက္တြဲၿပီး ကူရမယ့္အေနအထား ကူၿပီးပါၿပီ။ အခု ကိုယ့္ဘာသာ လမ္းေလွ်ာက္ရမယ့္အခ်ိန္မွာ ဆက္ေလွ်ာက္ၾကပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္”ဟု ေဒါက္တာသန္းမင္းထြဋ္က ပင္းတယၿမိဳ႕သူ ပင္းတယၿမိဳ႕သားမ်ားကို ေျပာၾကားထားသည္။
ပင္းတယေျမမွာ ဆရာစြမ္းသေလာက္ တုိင္းရင္းသားေတြအတြက္ ႀကိဳးစားေပးခဲ့ပါတယ္။ ေျမာင္းျမကို ေျပာင္းေပမယ့္လည္း ပင္းတယအတြက္ပါ ဆက္ႀကိဳးစားေနပါဦးမယ္။ ဆရာလုပ္တဲ့ ပရဟိတအလုပ္က ပိုက်ယ္လာတယ္လို႔ပဲ ယူဆပါတယ္။
ဆရာတင္မိုးကဗ်ာေလးလိုပါပဲ။
“ဖန္မီးအိမ္ေလဟာ-
ေနမင္းပမာ၊ ေသာ္တာအလား
မ၀ံ့ျငားလည္း၊ သူ႔အားသူ႔မာန္
သူပုိင္ဟန္ျဖင့္၊ သူသန္ရာမွ
ဤေလာကကုိ၊ အလွဆင္ေနပါဦးမယ္။”
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
