ေဒါက္တာမုိးေအာင္ေက်ာ္ႏုိင္(အေထြေထြေရာဂါအထူး ကုဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး။ ။ ဆီးထဲမွာ ဘာေၾကာင့္ အသားဓာတ္ပါရတာလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ သာမန္လူတစ္ေယာက္ဟာ ေက်ာက္ကပ္ကေနတစ္ဆင့္ တစ္ေန႔မွာ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ (Protein) ၂၀၀ မီလီဂရမ္ထက္ ေလ်ာ့နည္းၿပီး ပါ၀င္တတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ပုံမွန္မဟုတ္တဲ့ အသားဓာတ္ ေတြမ်ားေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာက္ကပ္အတြင္းက အရည္စစ္ထုတ္ေပးတဲ့ အေျမႇးပါးပ်က္စီးရင္ ဒါမွမဟုတ္ ဆီးထဲကပ႐ိုတင္းေတြကုိ ျပန္လည္စုပ္ယူေပးတဲ့ေက်ာက္ကပ္အတြင္းကျပြန္ငယ္ေတြ ထိခုိက္ပ်က္စီးရင္ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ပမာဏက ပုံမွန္ထက္ ပုိၿပီးပါလာႏုိင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ပါတဲ့အခါမွာ လူနာအေနနဲ႔ ဘယ္လုိလကၡဏာေတြကုိခံစားရတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္အနည္းငယ္ပါေန႐ုံနဲ႔ ဘယ္လုိလကၡဏာမွခံစားရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္သုံးဂရမ္ထက္ ပုိၿပီး အခ်ိန္အေတာ္ၾကာပါ၀င္ေနခဲ့ရင္ေတာ့ ေသြးထဲကအသားဓာတ္ေတြဟာ ေလ်ာ့နည္းလာၿပီး ေျခေထာက္ေဖာေရာင္တာ၊ မ်က္ႏွာအန္းတာ၊ ၀မ္းဗုိက္ေရာင္တာစတဲ့ လကၡဏာေတြ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။
ဆီးထဲမွာအသားဓာတ္ပါ၀င္ေနတဲ့အတြက္ ဆီးအေရာင္ေျပာင္းလဲမႈမရွိႏုိင္ပါဘူး။ ဆီးအေရာင္ရင့္တာ၊ ေဖ်ာ့တာစတာေတြကုိ ၾကည့္႐ုံနဲ႔ ဆီးထဲအသားဓာတ္ ပါ၀င္မႈ ရွိ၊မရွိကုိ မသိႏုိင္ပါဘူး။
ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ပါ၀င္တာကို Dipstick လို႔ေခၚတဲ့ ဆီးစစ္ေဆးတဲ့အိတ္ေလးကုိ ဆီးထဲႏွစ္ၿပီး စစ္ေဆးတဲ့နည္း၊ ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ စစ္ေဆးတဲ့နည္း . . စတဲ့နည္းေတြနဲ႔ စစ္ေဆးႏုိင္ပါတယ္။
ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ဆက္တုိက္ပါ၀င္ေနရင္ေတာ့ ေစာေစာကဆရာေျပာခဲ့တဲ့ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါတစ္ခုခုနဲ႔ ဆက္စပ္ေနႏုိင္ၿပီး အခ်ိန္၂၄ နာရီအတြင္းမွာ ဆီးထဲအသားဓာတ္ပါ၀င္မႈကုိ ဆက္လက္စစ္ေဆးရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ပါေစတဲ့ေရာဂါေတြကုိ စစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ေပးရပါမယ္။
ေမး။ ။ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ပါတာက ေရာဂါတစ္ခုခုနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိေနပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ပါ၀င္တာကေရာဂါေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္အတြင္း ပုံမွန္မဟုတ္ တဲ့ အသားဓာတ္ထုတ္လုပ္မႈ ျဖစ္ေစတဲ့ Myeloma ေရာဂါ၊ ၾကြက္သားပ်က္စီးမႈေရာဂါ (Rhabdo myolysis)၊ ႐ုတ္တရက္ ႏွလုံးၾကြက္သားပုပ္ေရာဂါေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ အေျမႇးပါးေရာင္ၿပီး ပ်က္စီးေစႏုိင္တဲ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ေရာဂါ၊ SLE ေရာဂါေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ျပြန္ငယ္ေတြ ေရာင္ရမ္းပ်က္စီးတဲ့ ေရာဂါ၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပုိး၀င္တာစတဲ့ ေရာဂါေတြျဖစ္ရင္ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ ပါ၀င္လာႏုိင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဆီးထဲအသားဓာတ္ပါတာဟာ ဘ၀ေနထုိင္ေသာက္ မႈပုံစံနဲ႔ ေကာဆက္စပ္မႈရွိေနပါသလား။ ေသာက္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြနဲ႔ေကာ ဆက္စပ္မႈရွိေနပါသလားဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ဆက္တုိက္ပါ၀င္ေနရင္ေတာ့ ေစာေစာကဆရာေျပာခဲ့တဲ့ ေက်ာက္ကပ္ေရာ ဂါတစ္ခုခုနဲ႔ ဆက္စပ္ေနႏုိင္ၿပီး အခ်ိန္၂၄ နာရီအတြင္းမွာ ဆီးထဲအသားဓာတ္ပါ၀င္မႈကုိ ဆက္လက္ စစ္ေဆးရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ပါေစတဲ့ေရာဂါေတြကုိ စစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ေပးရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆီးအတြင္း အသားဓာတ္ပါတာက ဆက္တုိက္ မဟုတ္ဘဲ ရက္အနည္းငယ္အၾကာမွာ အသားဓာတ္ မပါေတာ့တာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲအမ်ားအားျဖင့္ ျပန္လည္ ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္ၿပီး ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားတာ အလြန္နည္းပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ေရာဂါ မဟုတ္တဲ့ အေျခအေနတစ္ခုပါ၀င္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ရပ္ေန၊ ထုိင္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ပါ၀င္လာၿပီး ပက္လက္လွဲေနခ်ိန္နဲ႔ အိပ္ေနခ်ိန္ေတြမွာ ဆီးထဲအသားဓာတ္ မပါေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအေျခအေနဟာ ေရာဂါတစ္ရပ္ မဟုတ္ဘဲ ဆီးထဲမွာ ယာယီအသားဓာတ္ ပါတာပဲျဖစ္ၿပီး ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါဆက္လက္ျဖစ္ပြားတာကုိ မေတြ႕ရပါဘူး။
တစ္ခါတစ္ရံဆီးအတြင္းအသားဓာတ္ပါတာက ခႏၶာကုိယ္အတြင္း ဘက္တီးရီးယား ပုိး၀င္တာ၊ တက္တာ၊ ကုိယ္ပူႀကီးတာ၊ ႏွလုံးအားနည္းတာနဲ႔ ပန္ကရိယေရာင္ရမ္းတာစတဲ့ ေရာဂါအေျခအေနေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီ ေရာဂါေတြေပ်ာက္ၿပီးတစ္ပတ္အၾကာမွာ ဆီးအတြင္း အသားဓာတ္ပါ၀င္တာလည္း ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ အေမြးနဲ႔ ျပြန္ငယ္ေတြ ေရာင္ရမ္းေစႏုိင္တဲ့ ေဆး၀ါးတခ်ဳိ႕ေၾကာင့္လည္း ေက်ာက္ကပ္ထိခုိက္ၿပီး ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ပါလာႏုိင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ပါေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လူနာအေနနဲ႔ ဘယ္လုိအခ်က္ေတြကုိ ဂ႐ုစုိက္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ပါေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လူနာဟာ ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားခ်က္အတုိင္း လုိက္နာစစ္ေဆးဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ေရာဂါတစ္ခုခုနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိ၊မရွိနဲ႔ ဆီးအတြင္း ယာယီအသားဓာတ္ပါျခင္းကုိ ခြဲျခားစစ္ ေဆးေပးရပါမယ္။ ေရာဂါတစ္ခုခုမေတြ႕ခဲ့ရင္လည္း ၫႊန္ၾကားခ်က္အတုိင္း ထပ္မံစစ္ေဆးေနဖုိ႔ လုိအပ္ ႏုိင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ မပါ၀င္ေအာင္ ဘယ္လုိ ကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆီးထဲအသားဓာတ္ပါ၀င္တာက ေရာဂါ တစ္ခု မဟုတ္တဲ့အတြက္ ဒီအေျခအေနကုိ ျဖစ္ေစတဲ့ ေရာ ဂါရွိ၊မရွိစစ္ေဆးၿပီး ေရာဂါရွိေနရင္သာ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသေပးရပါမယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူေတြအ တြက္ေတာ့ ဆီးထဲမွာအသားဓာတ္ပါလာရင္ ေက်ာက္ကပ္ထိခုိက္မႈရွိေနၿပီလုိ႔ ယူဆႏုိင္ပါတယ္။ ေသြးအတြင္း အခ်ဳိဓာတ္နဲ႔ ေသြးဖိအားတုိ႔ကုိ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသၿပီး စနစ္တက်ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ အေရးႀကီးလွပါတယ္။
ေမး။ ။ ဆီးထဲအသားဓာတ္ပါေနသလားဆုိတာကုိ လူနာအေနနဲ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ သံသယရွိသင့္တဲ့ အခ်က္ ေတြရွိရင္ ေျပာျပေပးပါ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆီးသြားတဲ့အခါ အျမႇဳပ္ထၿပီး အဲဒီအျမႇဳပ္ထတာက ေတာ္ေတာ္နဲ႔ေပ်ာက္မသြားဘဲ အၾကာႀကီးဆက္ ရွိေနတယ္ဆုိရင္ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ပါႏုိင္တယ္လုိ႔ သံသယရွိသင့္ပါတယ္။ အဲဒီလုိသံသယရွိရင္ေတာ့ ဆီးအတြင္း အသားဓာတ္ပါ၀င္မႈရွိ၊မရွိ ဆက္လက္ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ပါတဲ့အေျခအေနအတြက္ ဆရာ၀န္ရဲ႕ေဆးကုသမႈအပုိင္းကုိလည္း အၾကမ္းဖ်င္း သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆီးထဲအသားဓာတ္ပါ၀င္လာၿပီဆုိရင္ ပမာဏ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားပါသလဲနဲ႔ ေနာက္ခံေရာဂါတစ္ ခုခုနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိ၊ မရွိကုိ ရွာေဖြစစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ ေပးရပါတယ္။ ေရာဂါရွာေဖြေတြ႕ရွိသူေတြကုိ ေရာဂါ အလုိက္ ထိေရာက္တဲ့ကုသမႈေပးပါတယ္။ အဲဒီ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းရင္ ဆီးအတြင္း အသားဓာတ္ပါတာလည္း ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ ေရာဂါရွာေဖြမေတြ႕ရွိသူေတြကုိေတာ့ ျပန္လည္ စစ္ေဆးမႈေတြကို မွန္မွန္ ျပဳလုပ္ေပးေနရပါတယ္။ အဲဒီစစ္ေဆးေနရင္းကေန ေရာဂါရွာေဖြေတြ႕ရွိလာခဲ့ရင္ ေတြ႕တဲ့ေရာဂါကုိဆက္ လက္ကုသမႈေပးပါလိမ့္မယ္။
ေမး။ ။ ဆီးထဲ အသားဓာတ္ပါတာကုိ ကုသမႈ မခံယူဘူးဆုိရင္ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ဘယ္လုိဆုိးက်ဳိး ေတြကုိ ခံစားရတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဥပမာ- ဆီးခ်ဳိေရာဂါလုိ ေရာဂါ သိရွိၿပီးသား အေျခအေနမွာ ဆီးအတြင္း အသားဓာတ္ပါေနတာကုိ မကုသဘူးဆုိရင္ တျဖည္းျဖည္း ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီး သြားပါလိမ့္မယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
