၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
ေဒါက္တာေရႊထြန္းသည္ ၁၉၈၄ ခုနစ္တြင္ မႏၲေလးေဆးတကၠသိုလ္မွ MBBS ဘြဲ႕ရရွိခဲ့ၿပီးေနာက္ ေမြးရပ္ေျမတြင္ သံုးႏွစ္တာ ေဆးခန္းဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ မဂၤလာေစ်းတြင္ ရာမေဆးဆိုင္ႏွင့္ ဖားကန္႔တြင္ အာကာေဆးဆိုင္တို႔ ဖြင့္လွစ္ၿပီး အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳခဲ့သည္။ မွတ္မွတ္ရရ ၁၉၉၄ ခုနစ္တြင္ ၃၉ ႀကိမ္ေျမာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆရာ၀န္အသင္းညီလာခံကို တက္ေရာက္ရာ ေဆးကုမၸဏီတစ္ခုက ဘီပိုးရွိ၊ မရွိ HBs Antigen စစ္ေဆးေပးခဲ့သျဖင့္ အသည္းေရာင္ အသား၀ါဘီပိုးရွိေၾကာင္း စတင္သိရွိခဲ့သည္။
“အဲဒါနဲ႔ မိန္းမနဲ႔သမီးေတြကိုပါေခၚၿပီး စစ္လုိက္ေတာ့မရွိဘူး။ ဆရာ၀န္ကို ဘာေတြဆက္လုပ္ရမလဲဆိုေတာ့ ဒီမွာHBs Antigen ပဲ စစ္လုိ႔ရ ေသးတယ္၊ HBe Antigen (ဘီပိုးေကာင္ေရ) စစ္လုိ႔ မရေသးဘူး။ အဲဒီတုန္းက ေဆးကလည္း မေပၚေသးဘူးေလ၊ ဒါနဲ႔ ဒီလိုပဲေနခဲ့တယ္”ဟု ေဒါက္တာေရႊထြန္းက ဆိုသည္။
သံုးႏွစ္အၾကာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆရာ၀န္အသင္း မွာပင္ HBe Antigen ထပ္မံစစ္ေပးခဲ့ရာ Weakly Positive (ဘီပိုးရွိေသာ္လည္း မျပင္းထန္) အဆင့္ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။
“ဆရာ၀န္က Lamivudine ကို တစ္ႏွစ္ေသာက္ဖို႔ ၫႊန္တယ္။ အဲဒါနဲ႔ တစ္ႏွစ္ေသာက္လိုက္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းျပန္စစ္ေတာ့ HBe Antigen စစ္ေတာ့ Negative ျပတာနဲ႔ ပိုးေကာင္ေရ (Viral Load)ကိုထပ္မစစ္ျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ေျခာက္လတစ္ခါေလာက္ အသည္းရဲ႕လုပ္ငန္းေဆာင္တာကို စစ္ျဖစ္တယ္၊ အာထရာေဆာင္းလည္း ႐ိုက္ျဖစ္တယ္။ေဆးက်ေတာ့လည္း သူငယ္ခ်င္း ဆရာ၀န္က တစ္သက္ လံုးေသာက္တာကို သေဘာမတူဘူး။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ားလိမ့္မယ္ဆိုၿပီး ရပ္ခိုင္းပါတယ္။
တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ေဆးက တစ္သက္လံုး ေသာက္ရမွာဆိုတာ ေနာက္ပိုင္းက်မွသိခဲ့တယ္။ အဲ ဒီလိုသိလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဘီပိုးက ကူးစက္တဲ့အဆင့္ (Infected Stage) မဟုတ္ေပမယ့္ အသည္းကို ဒုကၡေပးေနၿပီ။ ႏွစ္ႏွစ္ၾကာေတာ့ နာတာရွည္အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီေရာဂါျဖစ္ေနၿပီ”ဟု ေဒါက္တာ ေရႊထြန္းက ေျပာျပခဲ့သည္။ပရဟိတလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕သည့္ ေဒါက္တာေရႊထြန္းသည္ ေရႊျပည့္စံုဘီပိုးကာကြယ္ေရး ပရဟိတအဖြဲ႕၏ ဒုတိယဥကၠဌျဖစ္ၿပီး စာသင္တိုက္မ်ားမွ စာသင္သားသံဃာေတာ္မ်ား၊ သီလရွင္မ်ားအား အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးမ်ား စဥ္ဆက္မျပတ္ကုသိုလ္ျပဳ ထိုးႏွံလွဴဒါန္းေပးလ်က္ရွိသည္။
“၁၂-၉-၂၀၁၆ ရက္ေန႔မွာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ငါးေက်ာင္းေလာက္ကို ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး သြားထိုးေပးတယ္။ ေနာက္ေန႔ ၁၃ ရက္ေန႔က်ေတာ့ ဗိုက္ေအာင့္ေရာ။ အရင္က အစာအိမ္အနာရွိဖူးေတာ့ အ စာအိမ္ေဆးေသာက္တယ္၊ မသက္သာဘူး။ အဲဒါနဲ႔ အာထရာေဆာင္း သြား႐ိုက္ၾကည့္လိုက္တယ္။ ဆရာ၀န္က အသည္းဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ေယာက္နဲ႔ ျပဖို႔သင့္ၿပီလို႔ ေျပာတယ္။
၁၄ ရက္ေန႔မွာပဲ အသည္းကင္ဆာဆိုၿပီး ေရာဂါတပ္ေပးလိုက္တယ္။ အဲဒါနဲ႔ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ စီတီစ ကင္႐ိုက္ေတာ့ အသည္းမွာ အက်ိတ္ေလးေတြက သံုးေနရာေလာက္မွာရွိတယ္။ အက်ိတ္အရြယ္အစားက သံုးစင္တီမီတာ၀န္းက်င္ေလးေတြ . . အခ်ိန္မီ အသည္းအစားထိုးကုသလို႔ရတယ္လို႔ေျပာတယ္။ အဲဒါနဲ႔ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ခ်န္ႏိုင္းက Global Hospital ကိုကုသမႈခံယူဖို႔သြားလိုက္တယ္” ဟု ေဒါက္တာေရႊထြန္းက ဆိုသည္။
အသည္းကင္ဆာဟု သိလိုက္သည့္အခ်ိန္တြင္ ပင္ကိုကတည္းက ၀ိပႆနာတရားအားထုတ္ပြားမ်ားခဲ့သူ ဓမၼလမ္း၀ိပႆနာတရားသင္တန္း၏ ဥကၠဌ၊ မဂၤလာေစ်း သံဃာဆြမ္းေလာင္းအသင္း နာယက အသက္ ၅၉ ႏွစ္အရြယ္ ေဒါက္တာေရႊထြန္းသည္ ထူးထူးေထြေထြ တုန္လႈပ္မႈမရွိခဲ့ဟု ဆိုသည္။
“
နဂိုကတည္းက ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ ျပာေလာင္ခတ္မေနပါဘူး။ တစ္ေန႔က်လည္း လူဆိုတာ ေသရမွာပဲ။ ဒါနဲ႔ မေသရင္ ေနာက္ပိုင္း တစ္ခုခုနဲ႔ ေသမွာပဲ၊ ကုလို႔ရရင္ ကုမယ္၊ ကုလို႔မရရင္ ရင္ဆိုင္လိုက္႐ံုေပါ့လို႔ စိတ္ထဲ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ေတြးထားၿပီးသားပါ
။ ဆရာ့အစ္ကိုကလည္း ဘီပိုးရွိၿပီး အသည္းကင္ဆာျဖစ္ခဲ့တယ္။ သူ႔မွာ ကုဖို႔ အခြင့္အေရးမရခဲ့ဘူး။ သိလုိက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကင္ဆာအရြယ္အစားက တအားႀကီးေနတာဆိုေတာ့ အစားထိုးကုသလို႔ ရတဲ့အေျခအေန မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဆရာ့အလွည့္က်ေတာ့ အသည္းအစားထိုးႏိုင္တဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေနတယ္။ အသည္းကင္ဆာအက်ိတ္ အရြယ္အစား မႀကီးေသးဘူး။ ေရဖ်ဥ္းစြဲတာ မျဖစ္ရဘူး။ အ႐ိုး၊ အဆုတ္ စသျဖင့္ ေဘးဘီကို မျပန္႔ရဘူး၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အဆုတ္ေရာဂါမရွိရဘူး။ လွဴမယ့္သူကလည္း AIDS ၊ ဘီပိုး၊ စီပိုးနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါေတြ မရွိရဘူး။ ဒါေတြကိုက္ညီတာနဲ႔ အသည္းအစားထိုး ကုသမႈ ခံယူဖို႔ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာေရႊထြန္းက ဆိုသည္။
ေဒါက္တာေရႊထြန္းႏွင့္ ဇနီးေဒၚမိမိတို႔တြင္ သမီးေလးဦးထြန္းကားခဲ့ၿပီး သမီးသံုးေယာက္မွာ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး ႏို႔စုိ႔အရြယ္ရင္ေသြးမ်ား ရွိေနသျဖင့္ အသည္းလွဴရန္ အဆင္မေျပေပ။ အငယ္ဆံုး သမီး ေကခိုင္ယုေခၚ ခ်စ္ခ်စ္မွာ အသက္အားျဖင့္ ၂၃ ႏွစ္အရြယ္ျဖစ္ၿပီး ဖခင္၏ေက်းဇူးကို ဆပ္ရန္ လိုလိုလားလား လွဴဒါန္းခ်င္ခဲ့သည္။
“လွဴမယ့္သူက အဆင္သင့္ရွိတာနဲ႔ ၂၉ စက္တင္ဘာလမွာ အိႏၵိယကို သြားလိုက္တယ္။ အဲဒီမွာ ေနာက္ထပ္ စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္တယ္၊ အသည္းကို ကင္ဆာေဆးဖ်န္းတယ္၊ အစက အသည္းအက်ိတ္ ေလးေတြကိုပဲျဖတ္ထုတ္ဖို႔၊ ဒါေပမဲ့ က်န္တဲ့ အသည္းအစိတ္အပိုင္းေတြကလည္း နည္းနည္းထိခိုက္ေနတာနဲ႔ ျဖတ္ထုတ္လို႔မရေတာ့ဘူး။ လဲမွ ေကာင္းမယ္ ဆိုၿပီး ဒီဇင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔မွာ လဲျဖစ္တယ္။ သမီးရဲ႕ အသည္း ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို အစားထိုးထည့္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္”
အသည္းကင္ဆာဟုၾကားသိခ်ိန္တြင္ တည္ၿငိမ္ခဲ့ေသာ္လည္း ခြဲခန္း၀င္ခ်ိန္တြင္ ေပၚေပါက္လာသည့္ ေၾကာက္စိတ္ကို ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္ခဲ့ရေၾကာင္း ဆိုသည္။
“ဒီခႏၶာက ၀ိပါက၀ဋ္ခႏၶာဆိုေတာ့ တစ္ေန႔ စြန္႔ ရမွာပဲေလလို႔ အားတင္းၿပီး ဘုရားကိုလွဴလိုက္တယ္။ အဲဒီမွာျဖစ္သမွ်အေၾကာင္း အေကာင္းပဲဆိုၿပီး စိတ္ထဲ၀န္ေပါ့သြားတယ္။ စစခ်င္းတုန္းက ေတာ္ေတာ္နာေတာ့ ၀ိပႆနာႏွလံုးသြင္းလို႔လည္း မရဘူး၊ ျဖစ္ပ်က္လည္း ႐ႈလို႔မရဘူး။သရဏံဂုဏ္တည္တာနဲ႔ ဂါ ထာရြတ္တာေလာက္ပဲ ရြတ္လို႔ရပါတယ္”
အသည္းအစားထိုးၿပီး အထူးၾကပ္မတ္ကုသေဆာင္တြင္ တစ္ပတ္ေနခဲ့ရကာ၊ ႐ိုး႐ိုးကုသေဆာင္တြင္တစ္ပတ္၊ ေနာက္ပိုင္း ေဆး႐ံုသို႔ မၾကာခဏျပသရေၾကာင္း၊ သို႔ျဖစ္ရာ အိႏၵိယတြင္ ႏွစ္လေက်ာ္ၾကာေနခဲ့ရေၾကာင္း သိရသည္။
“သမီးကေတာ့ အထူးၾကပ္မတ္ကုသေဆာင္မွာ သံုးရက္၊ အျပင္မွာ ေလးရက္ ေနရၿပီး ေတာက္ ေလွ်ာက္ေကာင္းေနပါတယ္။ ေဖာလစ္အက္စစ္ပဲ ေသာက္ရတယ္။ ငယ္တဲ့အရြယ္လည္း ျဖစ္ေတာ့ ႏွစ္ လေလာက္ေနရင္ သူ႔အသည္းက ပံုမွန္နီးပါး ျပန္ျဖစ္လာမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဆရာကလည္း ေဆးဆက္ေသာက္ေနရေပမယ့္ ေကာင္းေကာင္းခံႏိုင္ရည္ရွိသြားၿပီ၊ အသည္းရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာကလည္း ပံုမွန္နီးပါး ျဖစ္ေနၿပီ ဆိုတဲ့အတြက္ ၇-၂-၂၀၁၇ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္လာခဲ့ပါတယ္”ဟု ေဒါက္တာေရႊထြန္းက ဆိုသည္။ကိုယ္ခံအားခ်ဳိးႏွိမ္ေသာ ေဆးကို ပံုမွန္ဆက္ေသာက္ရၿပီး တစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ Global Hospital သို႔ ေသြးအေျဖလႊာ ပို႔ေပးေနရေၾကာင္း၊ ထိုအေျဖလႊာကိုၾကည့္ၿပီး ေဆးပမာဏကို လိုတိုးပိုေလွ်ာ့လုပ္ေပးေၾကာင္း သိရသည္။
ေဆးကုသမႈ ေအာင္ျမင္ရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေကာင္းေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္ အက်ဳိး တရားေကာင္းမြန္ရျခင္းဟု ေဒါက္တာေရႊထြန္းက ႐ိုးရွင္းစြာ ေျပာျပခဲ့သည္။
“အခ်ိန္မီလည္း သိရတယ္။ ကုဖို႔လည္း မိသားစုက အားေပးတယ္၊ သမီးကလည္း ခ်က္ခ်င္း လိုလိုလားလား အသည္းကို လွဴခ်င္တယ္။ ေငြေရးေၾကးေရးကအစ မပူပင္ရဘူး။ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြကလည္း အားေပးကူညီတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္လည္း မွန္ခဲ့တယ္။
တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ ေဆးၿမီးတိုေတြ၊ ဘာေတြနဲ႔ ကုရင္းအခ်ိန္ကုန္သြားတာမ်ားတယ္။ ဆရာ့ကို လာဆြယ္ၾကေပမယ့္ အသက္နဲ႔ မရင္းရဲဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သြားစရာရွိတာကို အျမန္သြားၿပီး ကုစရာရွိတာ ကုလိုက္ပါတယ္ ။ ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္ေတြကလည္း ေမတၱာပို႔ေပးၾကတယ္။
အသက္အႏၲရာယ္ကို ရင္ဆုိင္ေက်ာ္လႊားအႏုိင္ယူခဲ့ၿပီးေနာက္ က်န္ရွိေသာ ဘ၀သက္တမ္းကို ပရဟိတအလုပ္မ်ား၊ တရားဘာ၀နာပြားမ်ားျခင္းမ်ား ျဖင့္ကုန္ဆံုးသြားမည္ဟု ေဒါက္တာေရႊထြန္းဆံုးျဖတ္ ထားသည္။
“အသည္းလဲၿပီးသြားတာနဲ႔ လူနာႀကီးလို ျဖစ္သြားမယ္လုိ႔ လူေတြထင္ၾကတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြကလည္း ႏွစ္လျပည့္သြားရင္ ပံုမွန္ လူေကာင္းတစ္ေယာက္လိုလည္ပတ္လို႔ရတယ္လို႔ ေျပာတယ္။တကယ္ တမ္းက် အသည္းအစားထိုးၿပီး ႏွစ္လျပည့္တာနဲ႔ ခရီးလည္းထြက္လို႔ရၿပီ။ ကားေမာင္းလို႔လည္းရၿပီ။ေရလည္း ကူးလို႔လည္းရၿပီ။ အလုပ္ျပန္၀င္ရင္လည္း ရပါၿပီ။ ဆရာကလည္း ျပန္ေရာက္တာနဲ႔ ပရဟိတ လုပ္ငန္း၊ဘာသာေရးလုပ္ငန္းေတြ ျပန္လုပ္ေဆာင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေၾကာင့္ ညဘက္ အိပ္လို႔မေပ်ာ္တာ၊ လက္ေတြက်ဥ္တာ၊ ထံုတာ၊ တုန္တာ၊ ႏႈတ္ခမ္းေျခာက္တာ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လူနာအတိုင္း ေနရင္ စိတ္ကပါ လူနာလို ျဖစ္ေနတာ။ အဲဒါနဲ႔ သြားစရာရွိတာ သြားတယ္။ လုပ္စရာရွိတာ လုပ္တယ္။ တစ္ႏွစ္ေလာက္ေနရင္ေတာ့ ေဆးေသာက္ရတာ ေလ်ာ့ၿပီး ပိုေနေကာင္းသြားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အသည္းလုပ္ငန္းေဆာင္တာ ပံုမွန္ ျပန္ေကာင္းလာဖို႔ နည္းနည္း အခ်ိန္ယူရဦးမယ္။ အ ခုေလာေလာဆယ္မွာ ဘီပိုးေဆးေသာက္ေနရတယ္”ဟု ေဒါက္တာေရႊထြန္းက ယခုလက္ရွိေနထိုင္မႈပံုစံကို ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့သည္။
အစားအေသာက္အေနျဖင့္ အဆီမ်ားေသာ အစာကို ေရွာင္ျခင္း၊ လက္လုပ္ခ်ဥ္မ်ား၊ ရက္လြန္အစာမ်ား ေရွာင္ျခင္း၊ မႈိတက္ေသာ အစားအေသာက္မ်ား ေရွာင္ျခင္း၊ လတ္ဆတ္ေသာ အစာမ်ားစားျခင္းႏွင့္အသား၊ ငါးမ်ားမ်ားစားျခင္း၊ ကူးစက္ပိုး မ၀င္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ျခင္းတို႔ လိုက္နာခဲ့သည္။
အသည္းကင္ဆာျဖစ္မွာ စိုးေၾကာက္သူမ်ား၊ အသည္းကင္ဆာ ခံစားေနရသူမ်ားအား ေဒါက္တာ ေရႊထြန္းက-
“ဆရာတို႔ ဆရာ၀န္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းအထိ အသည္းကင္ဆာေပ်ာက္တယ္ဆိုတာ မႀကံဳဖူးခဲ့ပါဘူး။ အသည္းကင္ဆာဆုိရင္ ေသမွာပဲလို႔ ထင္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေစာေစာသိရင္ ေစာ ေစာကုသေပ်ာက္ကင္းႏုိင္ပါတယ္။ ကင္ဆာဆိုတိုင္း မေၾကာက္ပါနဲ႔။ အသည္းအစားထိုးကုသမႈ ခံယူႏိုင္ရင္ အသက္ရွင္ပါတယ္။
ဘီပိုးကာကြယ္တဲ့ အေနနဲ႔ ကာကြယ္ေဆးကို ထိုးႏွံၾကပါ၊ ဘီပိုးရွိရင္ မေပါ့ပါနဲ႔။ အခုဆိုရင္ ဘီပိုးအတြက္ ေဆးရွိေနပါၿပီ။ အသည္းအထူးကု ဆရာ၀န္ နဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး မွန္မွန္မွီ၀ဲၾကပါလို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္” ဟု စိတ္ေစတနာေကာင္းမ်ားျဖင့္ အႀကံေပးေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ေဒါက္တာေရႊထြန္း ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
