ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးဆရာ၀န္ႀကီး – အၿငိမ္းစား)
ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါကုသနည္းတခ်ဳိ႕ကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးျပႆနာရွိတဲ့ ေယာက်္ားေတြဟာ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္း (Testosterone) ကိုအားကိုးေလ့ရွိပါတယ္။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါ ရွိသူတိုင္းအတြက္ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းကို အသံုးျပဳကုသႏိုင္ပါသလား။
အနည္းငယ္ရွင္းျပပါမယ္။ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းရဲ႕ အဓိကအာနိသင္ေတြက (က) သေႏၶသားအရြယ္မွာ မိခင္ရဲ႕ ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ ဖိုလိင္အဂၤါေတြကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။
(ခ) လူပ်ဳိေပါက္အရြယ္မွာ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ လူပ်ဳိေဖာ္၀င္စ လကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ အသံၾသလာျခင္း၊ ႏႈတ္ခမ္းေမြး၊ ခ်ဳိင္း(ဂ်ဳိင္း)ေမြး၊ မုတ္ဆိတ္ေမြး၊ လိင္အဂၤါေမြးေပါက္ျခင္း၊ ၾကြက္သားနဲ႔ အ႐ိုးသန္မာႀကီးထြားျခင္း၊ ေ၀ွးေစ့မွ သုက္ေကာင္ထုတ္လုပ္ေပးျခင္း စသည္တို႔ ေပၚေပါက္လာေစတယ္။
(ဂ) အရြယ္ေရာက္သူေတြမွာ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းက ၾကြက္သားဖြံ႕ၿဖိဳးတာ၊ ခြန္အားရွိတာနဲ႔ အ႐ိုးသန္မာတာကို အားေပးတယ္။ စိတ္ခံစားမႈကို လႊမ္းမိုးတယ္ (ဥပမာ- အမ်က္ေဒါသထြက္တာ)
(ဃ) ဖုိလိင္ေဟာ္မုန္းက လိင္တံတင္းမာတာနဲ႔ တိုက္႐ိုက္မသက္ဆိုင္ဘူး။ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္း မ်ားျပားေနေပမယ့္ လိင္တံတင္းမာမႈကို အားေပးမွာမဟုတ္ဘူး။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါရွိသူအမ်ားစုမွာ သာမန္လိင္ေဟာ္မုန္းပမာဏရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းခ်ဳိ႕တဲ့ေ၀ဒနာ (Hypogonadism) ေၾကာင့္ ပန္းေသပန္းညႇဳိးျပႆနာရွိသူေတြမွာသာ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းကို အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းခ်ဳိ႕တဲ့ ေ၀ဒနာ ရွိ၊ မရွိ ဘယ္လိုသိႏိုင္သလဲ။
ေယာက်္ားေတြရဲ႕ ေသြးထဲမွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းပမာဏ ၃၀၀ မွ ၁၂၀၀ ng/dl ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္နဲ႔တစ္ခ်ိန္ အေျပာင္းအလဲရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္း ၃၀၀ ng/dl ေအာက္ အၿမဲတမ္းက်ဆင္းေနရင္ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းခ်ဳိ႕တဲ့ေရာဂါလို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒီေရာဂါမွာေတြ႕ရွိရတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ ခြန္အားယုတ္ေလ်ာ့တာ၊ ေမာပန္းလြယ္တာ၊ စိတ္တိုလြယ္တာ၊ စိတ္ဓာတ္က်တာ၊ အေမြးကြၽတ္တာ၊ ေခြၽးထြက္မ်ားတာ၊ အေရျပားပူေလာင္တာ၊ ၾကြက္သားသိမ္လွီလာတာ၊ ၀လြန္းလာတာတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းခ်ဳိ႕တဲ့ေ၀ဒနာရွိလို႔ ပန္းေသပန္းညႇဳိးျဖစ္တာဆိုရင္ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းနဲ႔ အစားထိုးကုသႏိုင္ပါတယ္။ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္း ထိုးေဆး ဒါမွမဟုတ္ အေရျပားကပ္ပလက္စတာေဆးကို အသံုးမ်ားပါတယ္။ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းစားေဆးကို အသံုးျပဳရင္ အစာအိမ္နဲ႔အူမွ စုပ္ယူမႈနည္းပါးလို႔ ထိေရာက္မႈမရွိပါ။ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္း ခ်ဳိ႕ယြင္းေရာဂါမရွိဘဲ လိင္ဆႏၵစြမ္းအင္မ်ားျပားေစခ်င္လို႔ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းကို အသံုးျပဳရင္ အက်ဳိးေက်းဇူးမရွိဘဲ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြကိုသာ ခံစားရလိမ့္မယ္။ ဥပမာ ေသြးတိုးတက္ျခင္း၊ ေသြးထဲမွာ ကိုလက္စထေရာအဆီတက္ျခင္း၊ ႏွလံုးေလျဖတ္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ေလျဖတ္ျခင္းနဲ႔ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားဖို႔ အလားအလာမ်ားတာတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါရွိရင္ ဖိုလိင္ေဟာ္မုန္းကို အားမကိုးသင့္ပါဘူး။ Healthy Life အတြဲ(၆)မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ကုထံုးေတြနဲ႔ မသက္သာရင္ ဒုတိယအဆင့္အျဖစ္ အသံုးျပဳတဲ့ ကုထံုးေတြရွိပါတယ္။
(က) Aprostadil လိင္တံထိုးေဆး
Aprostadil ရဲ႕ အာနိသင္က လိင္တံထဲမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာမႊာစုကို က်ယ္ျပန္ေစပါတယ္။ ဒီေဆးကို ထိုးေဆးအျဖစ္ လိင္တံေဘးက အသားထဲကို အပ္ေသးေသးသံုးၿပီး အသံုးျပဳပါတယ္။ မွန္မွန္ကန္ကန္ အသံုးျပဳတတ္ဖို႔ ဆရာ၀န္ ဒါမွမဟုတ္ သူနာျပဳက သင္ၾကားေပးပါတယ္။ ေဆးထိုးၿပီး ၅ မိနစ္မွ ၁၀ မိနစ္အတြင္း လိင္တံတင္းမာလာပါတယ္။ နာရီ၀က္-တစ္နာရီအထိ အရွိန္ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါရွင္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ေအာင္ျမင္မႈရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါရွိသူ၊ ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူ၊ ေသြးယိုလြယ္ေရာဂါရွိသူ၊ ေသြးျပန္ေၾကာေသြးခဲေရာဂါရွိသူ၊ ေသြးအားနည္းေရာဂါတစ္မ်ဳိး (Sickle Cell Anaemia) ရွိသူနဲ႔ လိင္တံေကြးေကာက္ေရာဂါရွိသူေတြ လိင္တံထိုးေဆးကုသနည္းကို အသံုးမျပဳသင့္ပါဘူး။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြကေတာ့ ေဆးထိုးအပ္ေပါက္မွ ေသြးယိုစီးျခင္း၊ ေသြးမတိတ္ျခင္း၊ လိင္တံေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ဆီးသြားဖို႔ခက္ခဲျခင္း၊ ဆီးထဲမွာေသြးပါလာျခင္း၊ မူးေ၀လဲက်ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အေရးႀကီးတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးတစ္ခုရွိပါတယ္။ ေဘးကလူေတြအဖို႔ ရယ္စရာလို ျဖစ္ေနေပမယ့္ ေ၀ဒနာရွင္အတြက္ ရွက္စရာေကာင္းၿပီး အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးပါ။ ၄ နာရီေက်ာ္ၾကာ ရွည္ေအာင္လိင္တံတင္းမာေနျခင္း (Priapism) ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မီမကုသရင္ လိင္တံပ်က္စီးသြားႏိုင္တယ္။ လိင္တံကို ေရခဲအိတ္ကပ္ေပးရတယ္။ မသက္သာရင္ ေဆး႐ံု/ေဆးခန္းမွာ ကုသမႈခံယူရမယ္။ Pseudoephedrine ေဆးလံုးနဲ႔ ကုသႏိုင္တယ္။ ေ၀ဒနာအခ်ိန္ၾကာလာရင္ Phenylepherine ထိုးေဆးနဲ႔ လိင္တံထဲကိုထိုးေပးၿပီး ကုသႏိုင္ပါတယ္။ အေျခအေနပိုဆိုးလာရင္ လိင္တံထဲမွာ စုစည္းေနတဲ့ ေသြးတခ်ဳိ႕ကို စုပ္ထုတ္ပစ္ရပါမယ္။
(ခ) Aprostadil ေဆးကို “ဆီးလမ္းေၾကာင္းေဆးေတာင့္”အျဖစ္ ထုတ္လုပ္ထားတာရွိပါတယ္။ ေဆးအမည္ကေတာ့ Medicated Urethral System For Erection (MUSE) ျဖစ္တယ္။ ဆန္ေစ့၀က္ေလာက္အရြယ္ရွိတဲ့ Aprostadil ေဆးေတာင့္ေလးကို လိင္တံထိပ္ေပါက္မွ ဆီးလမ္းေၾကာင္းထဲကို ထိုးသြင္းေပးရတယ္။ ေဆးေတာင့္ထည့္သြင္းၿပီး ၁၀ မိနစ္ပတ္၀န္းက်င္မွာ လိင္တံတင္းမာလာပါတယ္။ နာရီ၀က္-တစ္နာရီအထိ အာနိသင္ၾကာရွည္ႏိုင္တယ္။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါရွိသူ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔မွာ ေအာင္ျမင္မႈရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ စားေဆးနဲ႔မတည့္သူ၊ လိင္တံထိုးေဆးကို အသံုးမျပဳခ်င္သူေတြအတြက္ အက်ဳိးရွိတဲ့ ကုသနည္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ဆီးလမ္းေၾကာင္းေရာဂါရွိရင္ MUSE ေဆးကို အသံုးမျပဳသင့္ပါ။ ကုသမႈေၾကာင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းနာက်င္ျခင္း၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းမွ ေသြးအနည္းငယ္က်ဆင္းျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေရရွည္သံုးစြဲရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းမွာ အမာရြတ္ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
(ဂ) လိင္တံေလစုပ္ကိရိယာ (Penis Pump)
လိင္တံေလစုပ္ကိရိယာကို “ဗီစီဒီ” (VCD) (Vacuum Constriction Devices) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဗီစီဒီဆိုတာ ေလစုပ္ကိရိယာနဲ႔ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ တစ္ဖက္ပိတ္ တစ္ဖက္ပြင့္ ပိုက္ျပြန္ေခ်ာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ပြင့္ေနတဲ့ဘက္မွာ ေရာ္ဘာကြင္းတပ္ထားတယ္။ အသံုးျပဳတဲ့အခါ ပိုက္ျပြန္ေခ်ာင္းကို လိင္တံမွာစြပ္ေပးၿပီး အရင္းမွာ ေရာ္ဘာကြင္းနဲ႔ တင္းက်ပ္ေအာင္ တုပ္ထားရတယ္။ လက္အားကိုျဖစ္ျဖစ္၊ ဘက္ထရီအားကိုျဖစ္ျဖစ္ အသံုးျပဳၿပီး ေလစုပ္ကိရိယာကိုအသံုးျပဳႏိုင္တယ္။
ပိုက္ျပြန္ေခ်ာင္းထဲမွာ ေလဟာနယ္ျဖစ္သြားတယ္၊ ေလဖိအားမရွိေတာ့ဘူး၊ လိင္တံေပၚမွာ ေလဖိအားမသက္ေရာက္ေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ လိင္တံထဲမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာမႊာေတြ က်ယ္ျပန္႔လာၿပီး လိင္တံထဲကို ေသြးစီး၀င္စုစည္းလာပါတယ္။ လိင္တံတင္းမာလာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေရာ္ဘာကြင္းကို ပိုက္ျပြန္ေခ်ာင္းမွေရႊ႕ၿပီး လိင္တံအရင္းပိုင္းကို တုပ္ေႏွာင္ထားရတယ္။ ပိုက္ျပြန္ေခ်ာင္းကို ဖယ္ထုတ္ပစ္ႏိုင္ၿပီး လိင္တံဟာ နာရီ၀က္ေလာက္ ဆက္လက္တင္းမာေနလိမ့္မယ္။
“ဗီစီဒီ”ကိရိယာကို အသံုးျပဳရင္ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါရွိသူ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေအာင္ျမင္မႈရွိေၾကာင္း သိရွိရပါတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြကေတာ့ လိင္တံခရမ္းေရာင္သမ္းလာျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံစဥ္ ပူေႏြးတဲ့ထိေတြ႕မႈမရွိဘဲ လိင္တံေအးစက္စက္ရွိျခင္း၊ ထံုက်ဥ္ျခင္း၊ ေရာ္ဘာကြင္းတုပ္ေႏွာင္ထားတဲ့ေနရာမွာ ညိဳမည္းကြက္ျဖစ္ေပၚျခင္း၊ ကိရိယာေၾကာင့္ လိင္တံပြန္းပဲ့ျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာ္ဘာကြင္းက ညႇစ္ထားတဲ့အတြက္ သုက္ထြက္နည္းတာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
အခုအခါ ကမာၻေပၚမွာ ေရပန္းစားေနတဲ့ ပရေဆးတစ္မ်ဳိးကေတာ့ Ginseng ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်င္ဆင္းမွာပါတဲ့ ဓာတုပစၥည္းတစ္မ်ဳိး (Ginsenosides)က Nitric Oxide ဓာတ္ ထုတ္လုပ္မႈကိုအားေပးတယ္။ ေသြးေၾကာက်ယ္ျပန္႔ေစပါတယ္။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါကုသရာမွာ ‘အနည္းငယ္’ အက်ဳိးရွိတဲ့ အေထာက္အထားတခ်ဳိ႕ရွိပါတယ္ . . .
အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ကုသနည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ကုသမႈခံယူေပမယ့္ ေရာဂါသက္သာေပ်ာက္ကင္းမႈ မရွိသူေတြရွိႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါရွင္ေတြကို ခြဲစိတ္ကုသနည္းနဲ႔ ကုသေပးတာရွိပါတယ္။ လိင္တံအတုထည့္ေပးတာ (Penile Implant/ Penile Prothesis) နဲ႔ လိင္တံေသြးေၾကာ ခြဲစိတ္ကုသတာတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယအဆင့္ကုသနည္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါရွိသူေတြဟာ မိမိရဲ႕ျပႆနာကိုလူသိမခံခ်င္ေတာ့ လက္လွမ္းမွီရာ ေဆးၿမီးတိုေတြကို အားကိုးတတ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါအတြက္ အသံုးျပဳတဲ့ သစ္ပင္သီးႏွံေတြရွိပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္ျမစ္၊ ေခြးေလွယားေစ့၊ ဆူးေလေစ့၊ ျမင္းခြာရြက္၊ ကြၽဲေခါင္းသီး၊ က်ည္းနီသီး၊ ေခြးေတာက္ရြက္၊ ဖန္ခါးသီး၊ ထိက႐ံုးျမစ္၊ ကၫြတ္ဥ၊ နတ္ေဆးဂမုန္း၊ ဖလံေတာင္ေ၀ွး၊ ဆိတ္ဖလူးပန္းပြင့္၊ ပင္စိမ္းရြက္၊ မၪၨဴပန္း၊ ဗာဒံေစ့၊ ဇာတိပၹိဳလ္သီး၊ ခေပါင္းႀကီးရြက္စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ (ေပါက္ေပါက္၊ ေၾကးမံုသတင္းစာ၊ ၁၈/၀၄/၂၀၁၆ စာမ်က္ႏွာ ၂၄)။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီပရေဆးေတြရဲ႕ အစြမ္းအာနိသင္ကို သိပၸံနည္းက် ေလ့လာထားတာေတာ့ မရွိသးဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။
အခုအခါ ကမာၻေပၚမွာ ေရပန္းစားေနတဲ့ ပရေဆးတစ္မ်ဳိးကေတာ့ Ginseng ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်င္ဆင္းမွာပါတဲ့ ဓာတုပစၥည္းတစ္မ်ဳိး (Ginsenosides)က Nitric Oxide ဓာတ္ ထုတ္လုပ္မႈကိုအားေပးတယ္။ ေသြးေၾကာက်ယ္ျပန္႔ေစပါတယ္။ ပန္းေသပန္းညႇဳိးေရာဂါကုသရာမွာ “အနည္းငယ္” အက်ဳိးရွိတဲ့ အေထာက္အထားတခ်ဳိ႕ရွိပါတယ္။ ဂ်င္ဆင္းေၾကာင့္ ေသြးယိုစီးလြယ္ၿပီး ႏွာေခါင္းေသြးထြက္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးရွိႏိုင္တယ္။ ေသြးက်ဲေဆး၊ ေသြးခဲကာကြယ္ေဆး (ဥပမာ Warfarin)ေသာက္သံုးေနရင္ ဂ်င္ဆင္းကိုေရွာင္သင့္ပါတယ္။
See More
ပန္းေသပန္းညႇဳိးေ၀ဒနာရွိရင္ . . . (၁)
ပန္းေသပန္းညႇဳိးေ၀ဒနာရွိရင္ . . . (၂)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
