၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
Valentine’s Day ေန႔မွာ ဘယ္သူနဲ႔အတူ ျဖတ္သန္းမွာလဲလို႔ ခ်စ္သူရွိတဲ့အပ်ဳိမေလးတစ္ေယာက္ကို ေမးလိုက္ရင္ “ ခ်စ္သူနဲ႔အတူ ျဖတ္သန္းမွာေပါ့” ဆိုတဲ့ အေျဖကိုပဲေပးပါလိမ့္မယ္။ မွန္ပါတယ္ . . ငယ္ရြယ္ပ်ဳိျမစ္ႏုနယ္ဆဲအရြယ္မွာ ခ်စ္သူရည္းစားထားတာ အျပစ္မဟုတ္သလုိ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ခ်စ္သူေပးတဲ့ အ႐ုပ္၊ ပန္းစည္း၊ ေခ်ာကလက္၊ အမွတ္တရလက္ေဆာင္ကတ္ စတာေတြေလးကိုလက္ခံကာ ခ်စ္သူနဲ႔အတူ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ျဖတ္သန္းသြားတာကလည္း ၾကည္ႏူးစရာ အမွတ္တရေကာင္းတစ္ခုကို ဖန္တီးတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ Valentine’s Day ေန႔ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြ မႀကံဳလာရေစဖို႔အတြက္ ျဖဴစင္ေပ်ာ္ရႊင္စြာျဖတ္သန္း ၾကပါလို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။
– ေခ်ာကလက္ စားပါ
အထူးသျဖင့္ ကိုကိုးပါတဲ့ ေခ်ာကလက္ဟာ သင့္ႏွလံုး၊ သင့္က်န္းမာေရးနဲ႔ စိတ္ခြန္အားကို တက္ၾကြေစၿပီး အာ႐ံုစူးစိုက္မႈကို သိသိသာသာ ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ ေန႔တိုင္း ကိုကိုး ၂၀၀ မီလီဂရမ္ မွီ၀ဲရင္ ႏွလံုးအက်ဳိးျပဳ ဖေလဗိုးႏိြဳက္ေတြကို ရရွိေစပါတယ္။ ဖေလဗိုးႏြိဳက္က စိတ္ခံစားခ်က္ကို ေကာင္းမြန္ေစ႐ံုသာမက ေသြးေၾကာက်န္းမာေရးကို ေကာင္းေစကာ ႏွလံုးကိုလည္း က်န္းမာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ခ်စ္သူကို က်န္းမာေစလိုရင္ Valentine’s Day ေန႔မွာသာမက တျခားဆံုေတြ႕ခ်ိန္ေတြမွာလည္း ေခ်ာကလက္ေကြၽးပါ။
– ခ်စ္သူႏွင့္အတူ သီခ်င္း ဆိုပါ၊ သီခ်င္း နားဆင္ပါ
ေတးဂီတရဲ႕စိတ္ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေစတဲ့ အစြမ္းက အားေကာင္းလွပါတယ္။ သီခ်င္းဆိုတာေၾကာင့္ ေသြးတိုးက်ေဆးေသာက္သလိုမ်ဳိး ေသြးဖိအားကို ထိန္းေပးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဆစ္ေရာင္နာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈဆိုင္ရာဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပထားခ်က္အရ ေသြးတိုးေနတဲ့အတြက္ ခြဲစိတ္မႈမလုပ္ႏိုင္တဲ့ လူနာအမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးဟာ သီခ်င္းဆိုတာေၾကာင့္ ေသြးဖိအား ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္ၿပီး ခြဲစိတ္ကုသမႈကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ခ်စ္သူကို စိတ္ခ်မ္းသာ၊ ကိုယ္က်န္းမာ ရွိေစလိုတယ္ဆိုရင္ အတူတူ သီခ်င္းဆိုပါ ဒါမွမဟုတ္ ေတးသီခ်င္း နားေထာင္ပါ။ သီခ်င္းဟာ စိတ္ဓာတ္ကိုတက္ၾကြေစၿပီး နာက်င္မႈကို ေလ်ာ့က်ေစကာ ေသြးဖိအားကို ပံုမွန္ျဖစ္ေစပါတယ္။
– ခ်စ္ခင္ၾကင္နာပါ
ၾကင္နာၿပီး ညႇာတာတဲ့ အျပဳအမူနဲ႔ သင့္ခ်စ္သူကို အံ့အားသင့္ေအာင္ လုပ္ပါ။ ဆိုလိုတာက ႀကီးက်ယ္တဲ့ အရာမဟုတ္ေပမယ့္ သင့္ခ်စ္သူ လုပ္ေစခ်င္တဲ့အရာကို လိုက္ေလ်ာေပးတာမ်ဳိးပါ။ Valentine’s Day ေန႔မွာ ေဆးလိပ္ျဖတ္တာမ်ဳိးက သင့္က်န္းမာေရးကို ေကာင္းမြန္ေစ႐ံုသာမက သင့္ခ်စ္သူရဲ႕ ဆႏၵကို ခ်စ္ခင္ၾကင္နာမႈန႔ဲ လိုက္ေလ်ာေပးရာ ေရာက္ပါတယ္။ ၾကင္နာမႈေၾကာင့္ သင္ေရာ သင့္ခ်စ္သူပါ စိတ္ခံစားမႈေကာင္းမြန္တဲ့ ေအာက္ဆီတိုစင္ အထြက္တုိးၿပီး ေသြးတိုးက်ေနပါလိမ့္မယ္။
– မ်က္ရည္က်သည္အထိ ရယ္ေမာပါ
တစ္ေန႔ အနည္းဆံုးတစ္ႀကိမ္ေလာက္ ဟက္ဟက္ပက္ပက္ ရယ္ေမာတာက စိတ္ခံစားမႈ ေကာင္းမြန္ေစ႐ံုသာမက ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးကိုလည္း ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ခ်စ္သူနဲ႔ ဆံုေတြ႕တဲ့အခါ ဟာသေတြေျပာၿပီး မ်က္ရည္က်တဲ့အထိ ရယ္ေမာလိုက္ပါ။ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေၾကာင့္ ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို လႈံ႔ေဆာ္ေပးၿပီး ေသြးလွည့္ပတ္မႈကို ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။
– အတူ လမ္းေလွ်ာက္ပါ
သင့္ခႏၶာကိုယ္က ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားတာ၊ အရက္အလြန္အကြၽံေသာက္တာ စတဲ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္တဲ့ အေလ့အထရွိေနရင္ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ က်န္းမာဖို႔ရာအတြက္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ လုပ္ပါ။ အထူးသျဖင့္ သင့္ခ်စ္သူနဲ႔အတူ လမ္းေလွ်ာက္တာေၾကာင့္ စိတ္ခံစားမႈကို ေကာင္းမြန္ေစၿပီး ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ထိန္းေပးႏိုင္ကာ ႏွလံုးသန္စြမ္း က်န္းမာေစပါတယ္။ တစ္ေန႔ မိနစ္ ၂၀ခန္႔ လမ္းေလွ်ာက္တာေၾကာင့္ ႏွလံုးက်န္းမာၿပီး စိတ္ခ်မ္းသာေစပါတယ္။
– ေဘးကင္းေအာင္ ေနထိုင္ပါ
အၿမဲတမ္း ေဘးကင္းေစေရးပစၥည္းေတြကို ေဆာင္ထားဖို႔ မေမ့ပါနဲ႔။ ကားစီးရင္ ထိုင္ခံုခါးပတ္ ပတ္တာ၊ သေဘၤာစီးရင္ အသက္ကယ္အက်ႌ၀တ္တာ၊ ဆိုင္ကယ္စီးရင္ ဆိုင္ကယ္စီးဦးထုပ္ေဆာင္းတာ စတဲ့ အခ်က္ေတြကို လိုက္နာေပးရင္ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မႈမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ သင္က ခ်စ္သူနဲ႔အတူတူ ဖေယာင္းတိုင္ထြန္းၿပီး ဒါမွမဟုတ္ မီးဖိုၿပီး စိတ္ကူးယဥ္ဖြယ္ရာေကာင္းတဲ့ ညစာတစ္ခုျပင္ဆင္မယ္ဆိုရင္ မီးေတြကို ဒီအတိုင္းမထားခဲ့ဖို႔ သတိရပါ။ အရက္ေသာက္မယ္ဆိုရင္ အသင့္အတင့္ပဲ ေသာက္သင့္ပါတယ္။ အရက္မူးလြန္တာေၾကာင့္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာေတြ ရတာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္လို႔ပါ။ အရက္ေသာက္ၿပီးရင္ ကားမေမာင္းပါနဲ႔။
– အပ်ဳိစင္ဘ၀ကို တန္ဖိုးထားပါ
အခုေခတ္မွာ မိန္းကေလးေတြဟာ ခ်စ္သူရည္းစားကို မိဘကြယ္ရာ၊ အစ္ကိုေမာင္ေတြ ကြယ္ရာမွာ ပုန္းလ်ဳိးကြယ္လ်ဳိးထားတဲ့ ေခတ္ေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါကို မိဘေတြအေနနဲ႔ နားလည္လက္ခံေပးဖို႔ လိုေပမယ့္ မိန္းကေလးကိုယ္တိုင္က အညႇာမလြယ္ဖို႔၊ စည္းကို အေက်ာ္မခံဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဆူးေပၚဖက္က်လည္း ဖက္ေပါက္၊ ဖက္ေပၚဆူးက်လည္း ဖက္ပဲ ေပါက္ရမယ့္အျဖစ္ကို တကယ္ဆင္ျခင္ၿပီး သတိထားေစခ်င္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္ရဲ႕ မ်ဳိးဆက္ပြားစနစ္မွာ သားဥအိမ္၊ သားဥျပြန္၊ သားအိမ္၊ မိန္းမကိုယ္၊ ရင္သားနဲ႔ ျပင္ပလိင္အဂၤါ စတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြ ပါ၀င္ေနပါတဲ့ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ဟာ အပ်ဳိေဖာ္၀င္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ သားဥအိမ္ကေန သားဥ တစ္လံုးစီ တစ္လ တစ္ႀကိမ္ေလာက္ ေၾကြက်ေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီျဖစ္စဥ္ကို ရာသီလာတယ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ တကယ္လို႔ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အမ်ဳိးသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ သုက္ပိုးနဲ႔ ထိေတြ႕ၿပီး မ်ဳိးေအာင္ခဲ့ရင္ သားဥျပြန္တစ္ေလွ်ာက္ ေရြ႕လ်ားသြားၿပီး သားအိမ္ထဲမွာ သေႏၶတည္ပါတယ္။ အခ်င္း၊ ခ်က္ႀကိဳးစတာ ေတြနဲ႔တြယ္ဆက္ထားတဲ့ သားအိမ္ဟာ သီတင္းပတ္ ေလးဆယ္နီးပါးအၾကာမွာ ကေလးေမြးဖြားေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အရြယ္ေရာက္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပံုမွန္မ်ဳိးဆက္ပြားစနစ္အေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုနားလည္သေဘာေပါက္ၿပီး ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က အိမ္ေထာင္ရက္သားမက်ခင္အခ်ိန္အထိ ကိုယ့္ရဲ႕အပ်ဳိစင္ဘ၀ကို တန္ဖိုးထားထိန္းသိမ္းမယ္ ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ခိုင္ခိုင္မာမာ ခ်မွတ္သင့္ပါတယ္္။
– “ ဟင့္အင္း” ဟု ျငင္းဆန္တတ္ပါေစ
ခ်စ္သူက ေတာင္းဆိုလာလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္က ခ်စ္သူအေပၚ လိုက္ေလ်ာခ်င္ေနလို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ Valentine’s Day မွာ အျပင္ထြက္ ေလွ်ာက္လည္ၾကၿပီဆိုရင္ ဘယ္အခ်ိန္မွာမဆို လိင္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ေတာ့ “ ဟင့္အင္း” လို႔ပဲ ျငင္းဆန္လိုက္ပါ။ ငယ္ရြယ္တဲ့ ပ်ဳိေမတို႔အတြက္ အသက္ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ လိင္ကိစၥမွာ လက္တည့္စမ္းလိုက္တာဟာ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ ဘ၀တက္လမ္း အစစအရာရာအတြက္ ထိခိုက္နစ္နာစရာေတြခ်ည္းပဲ ရွိပါတယ္။
– ေရာဂါပိုးမ်ား သတိျပဳ
ခ်စ္သူရဲ႕ က်န္းမာေရးရာဇ၀င္အေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းမသိေသးဘဲနဲ႔ အခ်စ္နယ္ကြၽံမိရာကေန HIV ပိုး၊ အသည္းေရာင္ အသား၀ါဘီပိုး၊ စီပိုး၊ ကာလသားေရာဂါပိုးစတဲ့ ေရာဂါပိုးေတြရရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ကူးစက္ခံခဲ့ရတဲ့ သာဓကေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ HIV လိုပိုးမ်ဳိးကို ကူးစက္ခံခဲ့ရၿပီဆိုရင္ တစ္သက္လံုး အခ်ိန္အတိအက် ေန႔စဥ္မွန္မွန္ ေဆးေသာက္ေနရပါလိမ့္မယ္။ အခန္႔မသင့္ရင္ စိတ္ဓာတ္က်ၿပီး ဘ၀ေရွ႕ေရးကို ဘယ္လိုမွ ဆက္မလွမ္းခ်င္ေတာ့ေလာက္ေအာင္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေနာက္ထပ္ ကိုယ္ေလွ်ာက္လွမ္းတဲ့ ဘ၀ခရီးလမ္းမွာ ကိုယ္တကယ္ ႏွစ္ႏွစ္ကာ ကာ ခ်စ္ရၿပီး ႐ိုးေျမက် လက္တြဲလိုသူကို ေတြ႕ဆံုရၿပီဆိုရင္ ကိုယ့္မွာရွိေနတဲ့ ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ လက္ထပ္ပြဲ ပ်က္ျပယ္ရတဲ့အထိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ သေဘာတူၾကည္ျဖဴစြာ လက္ထပ္ခဲ့ရင္ေတာင္ သားသမီးယူမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြမွာ တျခားက်န္းမာသန္စြမ္းၿပီး ေရာဂါပိုးကင္းသူ (အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီး)ေတြေလာက္ေတာ့ အဆင္ေျပ မေခ်ာေမြ႕ႏိုင္ပါဘူး။
– ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားစိတ္ကို အပြန္းပဲ့မခံသင့္
အပ်ဳိစင္စစ္စစ္မိန္းကေလးေတြမွာ Self Esteem လို႔ေခၚတဲ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားစိတ္က အျပည့္အ၀ရွိေနတတ္ပါတယ္။ အပ်ဳိစင္ဘ၀ထိခိုက္ၿပီး အဲဒီခ်စ္သူနဲ႔ အေၾကာင္းမတိုက္ဆိုင္လို႔ လမ္းခြဲလိုက္ရတဲ့အခါ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားစိတ္က ေလ်ာ့က်သြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဘယ္သူနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ တြဲမယ္ဆိုတဲ့ ေရစုန္ေမ်ာခ်င္တဲ့ စိတ္ျဖစ္ေပၚရာက ကိုယ့္ကိုယ့္ကိုယ္ တန္ဖိုးထားေလးစားတဲ့ စိတ္လည္း ေလ်ာ့က်သြားတတ္ပါတယ္။
