ပါေမာကၡေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ (အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး ။ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာ အျဖစ္မ်ားပါသလား ဆရာမ။
ေျဖ ။ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာကလည္း အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဓာတ္မတည့္မႈ အျဖစ္ဆံုး ပိုးဟပ္အမ်ဳိးအ စားေတြက Blatellagermanica နဲ႔ Periplanetaamericana မ်ဳိးစိတ္ေတြျဖစ္ၿပီး မတုတ္တတ္တဲ့ ပိုးမႊားပါ၊ မီးဖိုေခ်ာင္မွာ၊ ညလယ္မွာ တြားသြားေနက်သတၱ၀ါျဖစ္ၿပီး ပူေႏြး၊ စိုစြတ္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ကို ႀကိဳက္ပါတယ္။ ပိုးဟပ္က ပတ္၀န္းက်င္ဒဏ္ကို ခံႏိုင္တယ္၊ အစာနဲ႔ ေရရရင္ အသက္ရွင္ႏိုင္ပါတယ္။ နံရံၾကားေတြ၊ ၾကမ္းေပါက္ေတြမွာေနၾကတယ္။ ဖံုးအုပ္မထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ၊ မသန္႔တဲ့ ၾကမ္းျပင္ေတြမွာေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စားေသာက္ဆိုင္၊ ေဆး႐ံု၊ မုန္႔စက္႐ံုေတြမွာ ေပါတယ္။ ေျမာင္း ေတြမွာလည္းေတြ႕ႏိုင္တယ္။ ၿမိဳ႕ေတြမွာ ပိုေတြ႕ရတတ္တယ္။ အိမ္မွာ ပိုေပ်ာ္တယ္။ ပိုးဟပ္ေတြက သစ္သားအစေလးေတြ၊ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြ၊ စာရြက္စေတြကို စားသံုးၾကပါတယ္။
ေမး ။ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တဲ့အခါ ဘယ္လိုျဖစ္တတ္ ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ ။ ပိုးဟပ္ေလးတစ္ေကာင္ ရြစိရြစိနဲ ့ လူ႔အေရျပားကိုထိမိတဲ့အခါ အေရျပားမွာ အနီကြက္ေတြစျဖစ္ပါ ေတာ့တယ္။ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာက အိမ္ဖုံေကာင္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာနဲ႔ဆင္တူၿပီး ေလထုမွ တစ္ဆင့္ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဖံုေတြနဲ႔ အိပ္ရာခင္းမွာ ရိွတတ္တယ္။ ပိုးဟပ္ေသရင္ေတာင္ ဓာတ္မတည့္ေစတ့ဲ အရာေတြ က်န္တတ္တယ္။ ေလထုမွတစ္ဆင့္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရွိ မ်က္လံုး၊ နားႏွာေခါင္း လည္ေခ်ာင္း နဲ႔ အဆုတ္ကို ၀င္ေရာက္ကာ ဓာတ္မတည့္တံု႔ျပန္မႈ ျဖစ္ေပၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာက ပိုးဟပ္ဥ၊ ပိုးဟပ္ တံေတြး၊ မစင္နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းအစေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ပိုးဟပ္က Bla g4 နဲ႔ Bla g5 အစရွိတဲ့ ပ႐ိုတင္းေတြကို ထုတ္လုပ္ၿပီး ဓာတ္မတည့္တုန္႔ျပန္မႈကို ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။
ငယ္စဥ္ဘ၀မွာ ပိုးဟပ္ဓာတ္မတည့္မႈ ခံစားရ ရင္ ပိုဆိုးတတ္တယ္။ ပါးစပ္တစ္၀ိုက္ကို ထိမိရင္ အေရျပား ေရာင္တတ္ပါတယ္။
တုန္႔ျပန္လြယ္တဲ့ အေရျပားပိုင္ရွင္ေတြနဲ႔မိသားတစ္စုလံုး တုန္႔ျပန္လြယ္တဲ့ အေရျပားရိွသူေတြက ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာကို ပိုခံစားရတတ္တယ္။
ဖ်ားတာ၊ ပ်ဳိ႕အန္တာ၊ ၀မ္းေလွ်ာတာ၊ ၾကြက္သားနာတာ၊ ရင္ဘတ္နာတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ ခြၽဲက်ပ္တာ၊ ႏွာပိတ္တာနဲ႔ နားအူတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈရွိသူ အမ်ားစုက အထက္ပါ လကၡဏာေတြဟာ နာတာရွည္ျဖစ္ပြားတတ္တဲ့အျပင္ ရာသီဖ်ားနာအျဖစ္ပါ ေျပာင္းလဲရွိေနတတ္ပါတယ္။
ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ အသက္႐ွဴက်ပ္တာ၊ ရင္က်ပ္တာနဲ႔ ပန္းနာေရာဂါတို႔ ပိုအျဖစ္လြယ္တတ္ပါတယ္။
ၿပီးရင္ ႏွာေခါင္းယားမယ္၊ ႏွာရည္ေတြ ထြက္မယ္၊ ႏွာရည္ အာေခါင္ထဲက်တယ္၊ ႏွာေခ်မယ္။ ႏွာပိတ္တယ္၊ မ်က္္လံုးယားမယ္၊ မ်က္ရည္က်မယ္၊ မ်က္လံုးနီမယ္၊ ပါးစပ္ယားမယ္၊ လည္ပင္းယားမယ္၊
အေရျပားယားမယ္၊ ေရာင္ရမ္းမယ္၊ နီမယ္၊ အင္ျပင္ျဖစ္တယ္၊ ႏွင္းခူ ျဖစ္မယ္၊ နဂိုကကို တုန္႕ျပန္လြယ္တဲ့ အေရျပားေရာဂါရိွသူေတြျဖစ္တဲ့ Atopic dermatitis ရိွသူေတြဆိုရင္ ပံုမွန္အေရျပား ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းနည္းလို႔ ပိုယားၿပီး ပိုဆိုးတတ္ပါတယ္။ ဓာတ္မတည့္မႈေၾကာင့္ အေရျပားပိုထိခိုက္လြယ္ၿပီး ပိုးဟပ္နဲ႔ ထိေတြ႕ၿပီး ၃ နာရီေလာက္အတြင္းမွာ ယားလာတတ္တယ္။ တစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာတဲ့အခါ ပိုိဆိုးတတ္တယ္။ နားမွာ ပိုး၀င္မယ္၊ ထိပ္ကပ္နာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြကိုတာရွည္ခံစားရတတ္တယ္။ ရာသီလိုက္ ျဖစ္တယ္။
ပိုးဟပ္ေတြက တခ်ဳိ႕ေရာဂါေတြကို သယ္ေဆာင္ကာ လူကို ဆိုးက်ဳိး ျဖစ္ေစေသးတယ္။ (၀မ္းေလွ်ာတာ၊ အစာအဆိပ္ျဖစ္တာ)
ေမး ။ ပိုးဟပ္က လူ႔က်န္းမာေရးအေပၚ ဘယ္လိုသက္ ေရာက္ေစႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ ။ ပိုးဟပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တာေတြက-
(၁) အစာအဆိပ္သင့္ျခင္း
ဖြင့္ထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ၊ စာရြက္၊ ဆပ္ျပာ၊ သားေရ၊ ဆံပင္စေတြ၊ သစ္ရြက္ေျခာက္စိုေတြ မွာ ပိုးဟပ္ကညထြက္ၿပီး သူတို႔ရဲ ့စြန္႔ပစၥည္းေတြ က်ေစပါတယ္။
(၂) ေရာဂါျဖစ္ေစသည့္ ဘက္တီးရီးယား
Pseudomonas aeruginosa လို ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြက ပိုးဟပ္ရဲ႕ အစာေျခစနစ္ထဲမွာေနတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္းနဲ႔ အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေစတယ္။
(၃) ပိုးဟပ္ကိုက္ျခင္း
တခ်ဳိ႕ပိုးဟပ္ေတြက ကိုက္တတ္တယ္။ ရွားေပမယ့္ အိမ္မွာ ပိုးဟပ္မ်ားေနရင္ သတိထားရမယ္။ လက္ထိပ္၊ ေျခထိပ္၊ ႏူးညံ့တဲ့ အေရျပားကိုကိုက္တယ္။
(၄) ပိုးဟပ္ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းထဲ ၀င္ျခင္း
အိပ္ေမာက်ခ်ိန္မွာ ပိုးဟပ္က နားထဲ၀င္တယ္၊ ႏွာေခါင္းထဲ ၀င္တယ္၊ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ေစတယ္။
(၅) ပိုး၀င္ျခင္း
တိုက္ဖြိဳက္နဲ႔ အစာအဆိပ္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ပိုး၀င္ေစႏိုင္ပါတယ္။
(၆) ပိုးဟပ္ႏွင့္ ဓာတ္မတည့္ျခင္း
ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
(၇) ပန္းနာရင္က်ပ္ကို ပိုဆိုးေစျခင္း
ပန္းနာရိွသူေတြအတြက္ေတာ့ ပိုးဟပ္က ပိုဆိုးက်ဳိးေပးပါတယ္။ ပိုးဟပ္ဆီက အရာေတြကို ႐ွဴမိရင္ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈက ပိုဆိုးတတ္တယ္။
ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈ ရွိ၊မရွိ စမ္းသပ္လိုရင္ Allergy Testing ကို အသံုးျပဳၿပီး စမ္းသပ္ႏုိင္ပါတယ္။
ေမး ။ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈ ရွိ၊မရွိ ဘယ္လို စမ္းႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ ။ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈရွိ၊ မရွိကို ေရာဂါ လကၡဏာကို ၾကည့္ၿပီး ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏုိင္ တယ္။ အေရျပားမွာ ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္ေစမယ့္ allergen ထိုးေပးလို႔ ရတယ္။specific IgE blood test စစ္ေဆးလို႔ ရပါတယ္။
ေမး ။ ပိုးဟပ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈကို ဘယ္လို ကာကြယ္ ႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ ။
ပိုးဟပ္နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕မႈကို ေရွာင္ရမယ္။ ပိုးဟပ္က စြန္႔ထုတ္တဲ့ အရာေတြနဲ႔ေ၀းေ၀းေနရမယ္။ ပိုးဟပ္ေပါက္မယ့္ အေျခအေနကို ေရွာင္ရမယ္။ မိမိအိမ္ကို သန္႔ရွင္းေအာင္ထားရမယ္။ အထူးသျဖင့္ မီးဖိုေခ်ာင္၊ မီးဖိုခန္း၊ မီးဖို၊ ေၾကာင္အိမ္နဲ႔ စင္ေတြကို သန္႔ရွင္းစြာထားရမယ္။ နံရံနဲ႔ ၾကမ္းျပင္ ေပါက္ၿပဲရင္ ျပင္ဆင္ရမယ္။
ပုိုးဟပ္မ၀င္ေအာင္ မီးဖိုေခ်ာင္၊ ေၾကာင္အိမ္ တို႔ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ကာထားရမယ္။ ေရစိမ့္၀င္တာေတြ၊ ဟင္းထမင္းက်န္၊ အစားအေသာက္ အၾကြင္းအက်န္ေတြ၊ ပန္းကန္ထဲက ဟင္းက်န္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆးရမယ္။ ဟင္းက်န္၊ ထမင္းက်န္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ လွည္းရမယ္။ အစားအေသာက္ေတြကို လံုၿခံဳစြာ ဖံုးအုပ္သိမ္းဆည္းရမယ္။ ပန္းကန္၊ အိုးခြက္ေတြ၊ အစားအစာေတြကို ေလလံုေအာင္ ပိတ္ထားရမယ္။ ေရအိုင္တာနဲ႔ မီးေမွာင္တာကို ပိုးဟပ္က ႀကိဳက္တယ္။ အစားအစာေတြ၊ သိုေလွာင္ထည့္ထားတဲ့ ဘူးခြက္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဖံုးရမယ္။
အိပ္ခန္း၊ အိပ္ရာထဲမွာ အစာမစားနဲ့။ ဖုန္စုတ္စက္နဲ့ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရမယ္။ ေရစြတ္ၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ တိုက္ခြၽတ္ေဆးေၾကာရမယ္။ မအိပ္ခင္ အေရျပားသန္႔ရွင္းေရး ဂ႐ုစိုက္ရမယ္။
ေန႔တိုင္း အမိႈက္ပစ္သင့္တယ္။ တိရစၦာန္ အစားအစာေတြကို သန္႔ရွင္းရမယ္။ ေရပိုက္ ေရေခါင္းေတြ ျပင္ရမယ္။ ပိုးဟပ္က ေမွာင္ၿပီး စိုစြတ္ရင္ပိုေပါက္ပြားႏိုင္တယ္။ ပိုးဟပ္ကင္းဖို႔ Insect Spray ေတြကိုအသံုးျပဳရင္ ပိုးဟပ္အႏၱရာယ္မွ ကာကြယ္ႏိုင္ေပမယ့္ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
စကၠဴပံုႀကီးနဲ႔ ညစ္ပတ္တဲ့ အေခြေဟာင္းေတြ စုပံုထားရွိတာကို ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ္။ ပစၥည္းေဟာင္းေတြ၊ မဂၢဇင္း၊ သတင္းစာေတြ လႊင့္ပစ္ရမယ္။
ေမး ။ ပိုးဟပ္နဲ႔ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္ရင္ ဘယ္လို ကုသႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ ။ ကုသတာထက္ ကာကြယ္တာက ပိုအေရးႀကီးတယ္။ ဟစၥတာမင္းတားေဆး (Antihistamines) ေတြ သံုးရမယ္။ ေဆးလံုး၊ ေဆးရည္၊ ႏွာေခါင္းထဲ ျဖန္းတဲ့ေဆးေတြ သံုးရမယ္။ ႏွာပိတ္သက္သာတဲ့ေဆး ေတြလည္း သံုးနုိင္တယ္။ အေရျပားကို ပိုးဟပ္နဲ႔ ထိေတြ႕ရင္ ေရေဆးပါ။ ခရင္မ္လိမ္းေပးသင့္တယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
