———၊ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၊———
ကြၽန္ေတာ္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ လေလာက္စၿပီး အသားအေရယားယံတဲ့ ေ၀ဒနာ ခံစားေနရပါတယ္။ ယားလို႔ ကုတ္လိုက္တဲ့အခါတိုင္း (Allergic) ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အသိမိတ္ေဆြ တစ္ေယာက္ရဲ႕ အၫႊန္းအတိုင္း Lergi (Cetrizine 10mg) ေဆးကို တစ္ေန႔တစ္လံုးက် ေသာက္ပါတယ္။ ထိုေဆးေသာက္ဖို႔ တစ္ရက္ပ်က္ကြက္ပါက ေနာက္တစ္ေန႔တြင္ ယားယံျခင္းကို ျပန္လည္ခံစားရပါတယ္။ သို႔ပါေၾကာင့္ ထိုေဆးကို ေရရွည္ဆက္ေသာက္သင့္၊ မေသာက္သင့္၊ ေရာဂါျဖစ္ေပၚရျခင္း အေၾကာင္းရင္းႏွင့္ ကုသျခင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျပန္လည္ေျဖၾကားေပးေစလိုပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။
ကြၽန္ေတာ့္သားေလးရဲ႕ Allergic Reaction အေၾကာင္းသိခ်င္လုိ႔ပါ။ အမည္–။ အသက္ ၈ ႏွစ္။ ေနရပ္ ရန္ကုန္။ လကၡဏာ ညေန ၄ နာရီမွ ညအိပ္ရာမ၀င္ခင္ ၉ နာရီအတြင္း အဖုအပိမ့္မ်ားထြက္ျခင္း။ လြန္ခဲ့တဲ့ သုံးပတ္ေလာက္ကစၿပီး ညဦးပိုင္းေတြမွာ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ ပထမရက္ေတြမွာ အနီးအနားက ေဆးခန္းမွာ ကုသမႈခံယူေတာ့ ဓာတ္မတည့္တတ္တာေတြ၊ အစားအေသာက္မွ ယားယံမႈျဖစ္ေပၚေစတာေတြ၊ တကုိယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရး ဂ႐ုစုိက္ဖုိ႔ စသျဖင့္ ကုသမႈေပးခဲ့ပါတယ္။ ေသာက္ေဆးမ်ားလည္း ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲေဆးေတြ ေသာက္ေနရတဲ့ ရက္ေတြမွာေတာ့ ျဖစ္ေလ့မရွိပါဘူး။ ေပးထားတဲ့ ေဆးပတ္ၿပီးသြားၿပီး ေနာက္တစ္ရက္ျခားေလာက္ဆုိ ထပ္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ေခါက္က်ေတာ့ ရန္ကုန္ကုိ ျပန္ေရာက္ေနတာနဲ႔ အရင္ကေလးငယ္တုန္းက ျပေနက် ကေလးအထူးကုနဲ႔ ျပဖုိ႔ စီစဥ္တဲ့အခါမွာ ဆရာ၀န္မႀကီးက ေနျပည္ေတာ္ကုိ အေရးေပၚသြားရလုိ႔ မျပျဖစ္ဘဲ အဲေဆးခန္းက အေထြေထြေရာဂါကု ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္နဲ႔ပဲ ကုသမႈခံယူခဲ့ပါတယ္။ ကေလးသန္မခ်တာ ေျခာက္လေက်ာ္ေနလုိ႔ သန္ခ်ေဆးတုိက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ယားယံလာရင္ အဖုအပိမ့္ေပၚလာရင္ ေသာက္ဖုိ႔ဆုိၿပီး ေဆးေပးပါတယ္။ ေဆးေတြေသာက္ေနတဲ့ ရက္ပုိင္းေတြမွာ သက္သာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အရင္လုိပဲ ေဆးမေသာက္ေတာ့တဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ ညေနဘက္ေတြဆုိ ယားယံအဖုအပိမ့္ေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ကေလးအထူးကုဆ ရာ၀န္တစ္ေယာက္နဲ႔ ထပ္ျပျဖစ္ပါတယ္။ အေပၚကလုိပဲ ေဆးေသာက္တာ ေဆးပတ္ကုန္သြားရင္ ေနာက္တစ္ရက္ျခားေလာက္ဆုိ ထပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလက္ရွိကေတာ့ တကုိယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရးကုိ ကြၽန္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ ဂ႐ုစုိက္ေပးေနပါတယ္။ အစားအေသာက္ပုိင္းကေတာ့ ဘာကုိမစားေစဘူးဆုိတာမ်ဳိး မရွိေသးဘဲ သင့္တင့္မွ်တေအာင္ပဲ စားခုိင္းထားပါတယ္။ ဆရာ့ဆီက အႀကံျပဳခ်က္ေတြကုိ ေတာင္းခံအပ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
“ မတည့္ေလ့ရွိတဲ့ အစားအစာေတြထဲမွာ Shellfish ငါးနဲ႔ အေစ့အဆံေတြပါတယ္။ ေျမပဲ၊ ဥ၊ ဂ်ံဳ၊ ပဲပုတ္။ သူမ်ားမတည့္တိုင္း ကိုယ္မတည့္တာ မဟုတ္သလို၊ ကိုယ့္ပဲမတည့္တာရွိတယ္။ သူမ်ားေျပာတိုင္း လိုက္ေရွာင္ေနရင္ စားစရာမရွိသလို ျဖစ္တတ္တယ္။ မမွန္ပါ။ တခ်ဳိ႕မွာ အေၾကာင္းတရားတခုမက တြဲမွ ျဖစ္တာလည္း ရွိပါတယ္။”
အေျဖ
Allergy (အလာဂ်ီ) ရရင္ ဘာေတြျဖစ္သလဲ။ ၂ မ်ဳိးျဖစ္မယ္။
၁။ Hay Fever ဆိုတာျဖစ္ရင္ Sneezing ႏွာေခ်၊ Allergic rhinitis ႏွာေခါင္းယား၊ Itchy eyes မ်က္စိမႊန္တာေတြ ခံစားရမယ္။
၂။ Urticaria (Hives) ဆိုတာ အနီျပင္ (အင္ျပင္) ေတြထြက္တာ ျဖစ္တယ္။
အေၾကာင္းရင္းေတြရွာရင္ ရက္တိုခဏျဖစ္တာနဲ႔ ရက္ရွည္ျဖစ္တာ ၂ မ်ဳိးရွိတယ္။
ေဆးတခုခုနဲ႔ မတည့္လို႔ျဖစ္တာ၊ Sulpho-nylurea glimepiride (Amaryl), Dextro-amphetamine, Aspirin, Ibuprofen, Peni-cillin, Clotrimazole, Sulfonamides (Septein) နဲ႔ Anticonvulsants အတက္သက္သာေဆးေတြပါတယ္။ ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္ရင္ အေရးေပၚျဖစ္တတ္တယ္။
မတည့္ေလ့ရွိတဲ့ အစားအစာေတြထဲမွာ Shellfish ငါးနဲ႔ အေစ့အဆံေတြပါတယ္။ ေျမပဲ၊ ဥ၊ ဂ်ံဳ၊ ပဲပုတ္။ သူမ်ားမတည့္တိုင္း ကိုယ္မတည့္တာ မဟုတ္သလို၊ ကိုယ့္ပဲမတည့္တာရွိတယ္။ သူမ်ားေျပာတိုင္း လိုက္ေရွာင္ေနရင္ စားစရာမရွိသလို ျဖစ္တတ္တယ္။ မမွန္ပါ။ တခ်ဳိ႕မွာ အေၾကာင္းတရားတခုမက တြဲမွ ျဖစ္တာလည္း ရွိပါတယ္။ (ကြၽန္ေတာ္ဆိုရင္ ေဆးေက်ာင္းတက္ရကာစ မႏၲေလးဘူတာႀကီးကရတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးအနံ႔နဲ႔ ေဆာင္းရာသီအေအးဓာတ္ တြဲေနတာကို သိပ္သေဘာမက်ဘူး။)
႐ုပ္၀တၳဳနဲ႔မတည့္လို႔ျဖစ္တာ၊ (ဂြမ္းေစာင္၊ အေႏြးထည္)
စိတ္ဖိအားကေနျဖစ္တာ၊
ေအးလို႔ျဖစ္တာ၊ ပူလို႔ျဖစ္တာ၊ ေနေရာင္ေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊ ေရေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊ တုန္ခါမႈေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လို႔ျဖစ္တာ၊
အနံ႔အသက္မတည့္တာ၊ ပန္းနံ႔၊ ေရေမႊးနံ႔၊ ျခင္ေဆးနံ႔၊ ကားအိတ္ေဇာနံ႔။
အမ်ားဆံုးသံုးရတဲ့ေဆး
Generic name ေဆးနာမည္ Cetirizine နဲ႔ Brand name ဆိုင္တင္နာမယ္ Zyrtec စတဲ့ နာမည္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ (စီထရက္ဇင္း) ဟာ Antihistamines (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) ေဆးေခၚတယ္။ (အလာဂ်ီ) ရရင္ထြက္လာတဲ့ Histamines ေတြကို တားဆီးေပးတယ္။ Histamine (H-1) receptor blockers လို႔လည္း ေခၚတယ္။ (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆးေတြထဲမွာ စတုတၳမ်ဳိးဆက္ေဆးျဖစ္တယ္။ ေနာက္ေပၚလို႔ေျပာရင္ မွန္တယ္။ ေနာက္ေပၚတာက ဘာထူးလဲဆိုရင္ အိပ္ခ်င္စိတ္နည္းတယ္။ ေဆးအေလးခ်ိန္ 5mg နဲ႔ 10mg စားေဆးျဖစ္တယ္။
ေဆးကို အစာနဲ႔ ေသာက္သင့္တယ္။ အစာနဲ႔ေ၀းလည္း ရပါတယ္။ Theophylline ေဆးနဲ႔တြဲေပးရသူဆိုရင္ Theophylline ကို ေလွ်ာ့ေပးပါ။ ကေလးေတြကိုလည္း ေပးႏိုင္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ဳိးေတြ = ၁၄% မွာ အိပ္ခ်င္တယ္၊ အာေခါင္ေျခာက္၊ ပ်ဳိ႕၊ ေခါင္းကိုက္၊ အားယုတ္၊ လည္ပင္းနာ။
Hives အနီျပင္(အင္ျပင္)ထေနတာကို Cetirizine ေဆးတမ်ဳိးထဲနဲ႔ မရလို႔ အေရးေပၚျဖစ္လာရင္ Epinephrine ေဆးပါ ေပးရတတ္တယ္။ လိုအပ္သူေတြကို စိတ္အေျခခံတာဆိုရင္ stress management လုပ္သင့္တယ္။ Tricyclic antidepressants ေဆးအုပ္စုထဲက Doxepin ေဆးကိုလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ သိပ္ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ခံစားရသူကို Corticosteroid ေဆးအုပ္စုထဲက Prednisone ထိုးေဆး-စားေဆးေပးႏိုင္တယ္။ Topical creams လိမ္းေဆး Hydrocortisone, Fluocinonide, Desonate ေတြလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ ဆရာ၀န္မတိုင္ပင္ဘဲ လံုး၀မသံုးပါနဲ႔။ Calamine lotion လိမ္းတာ သိသိသာသာ သက္သာတယ္။
