ေဒါက္တာသန္းစိန္ (ဥကၠဌ-ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးေဖာင္ေဒးရွင္း)၊ နာယက(ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လူမႈေရးေဆးပညာအဖြဲ႕)ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး-ၿငိမ္း(ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕)
ေမး။ ။ ျပည္သူလူထုအတြင္းမွာ အနာႀကီးေရာဂါ အသစ္ေတြ႕ေနရတဲ့အေၾကာင္း သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ။ ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ကတည္းက ႏွစ္စဥ္လူနာအသစ္သံုးေထာင္ ပံုမွန္ေတြ႕ေနပါတယ္။ ဒီလိုေတြ႕ေနတဲ့ လူနာရွိေနသေရြ႕ လူထုထဲမွာ ကူးစက္တဲ့ လူနာရွိေနမွာပဲ၊ အဲဒီလိုကူးစက္တဲ့ လူနာရွိေနရင္ ဒီေရာဂါက မပေပ်ာက္ဘူး၊ အဲဒါေၾကာင့္ ကူးစက္တဲ့ လူနာကို ရွာရပါမယ္။ အနာႀကီးေရာဂါမွာ ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါသည္နဲ႔ မကူးစက္တဲ့ ေရာဂါသည္ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါသည္ေတြရွိေနလို႔သာ လူထုထဲမွာ အနာႀကီးေရာဂါမပေပ်ာက္ဘဲ ႏွစ္တိုင္းႏွစ္တုိင္း လူနာအသစ္ေတြကို ေတြ႕ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ကလည္း ကူးစက္ခံရတယ္။ သူတို႔ကလည္း တျခားသူေတြဆီကိုကူးစက္တယ္။
ကူးစက္တတ္တဲ့အနာႀကီးေရာဂါက သဘာ၀အားျဖင့္ ႏွာရည္လို အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းက တစ္ဆင့္ တျခားသူကို ကူးစက္ပါတယ္။ အေရျပား ကေနတစ္ဆင့္ မကူးစက္ပါဘူး။ ေရာဂါပိုးက အထဲမွာရွိၿပီး တျခားသူကို မကူးစက္တဲ့ အနာႀကီးေရာဂါလည္း ရွိပါတယ္။
ေမး။ ။ အနာႀကီးေရာဂါအသစ္ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘယ္ေနရာေတြမွာ ေတြ႕ရေလ့ရွိပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အရင္တုန္းကတည္းက အနာႀကီးေရာဂါအျဖစ္မ်ားတဲ့ ေဒသေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းေဒသ၊ မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး၊ မေကြးတိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အပူပိုင္းေဒသမွာ ျဖစ္သလိုပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႔ အျပားမွာလည္းျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေမး။ ။ ဘယ္လိုအရြယ္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အနာႀကီးေရာဂါက အရြယ္တိုင္းမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အနာႀကီးေရာဂါက နာတာရွည္ ေရာဂါျဖစ္တယ္၊ ကူးစက္တာလည္း ၾကာတယ္၊ အသက္ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက အနာႀကီးေရာဂါပိုး ၀င္သြားေပမယ့္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္-၂၀ က်မွ ေရာဂါ ေပၚလာတယ္။ အသက္ ၁၀ ႏွစ္ေအာက္ ကေလး ေတြမွာလည္း ေရာဂါေပၚႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုကေလးေတြက အနာႀကီးေရာဂါကို ေမြးစကတည္းက ကူးခံရလို႔ပါ။
ေမး။ ။ အနာႀကီးေရာဂါျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အနာႀကီးေရာဂါလကၡဏာေတြက ပထမဆံုးေပၚတာက အေရျပားမွာ အေရာင္ေျပာင္းသြားတာ၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ အနီကြက္၊ အျဖဴကြက္ေပၚတာတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လူနာေတြက ေပၚလာတဲ့ အနီကြက္၊ အျဖဴကြက္ေတြကို ေပြး၊ ခ႐ုသင္းသမင္ျဖဴ စတဲ့ တျခားအေရျပားေရာဂါေတြလုိ႔ ထင္ၿပီး သူတို႔ ဘာသာ က်ိတ္ကုရင္း မေပ်ာက္ေတာ့မွ ဆရာ၀န္ ဆီေရာက္လာတာမ်ားပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အဲဒီလိုအေရျပားအကြက္ေတြေပၚလာၿပီး ငါးႏွစ္- ေျခာက္ႏွစ္အတြင္းမွာ အာ႐ံုေၾကာကို ေရာက္သြားတယ္။ အဲဒီအခါ လက္ေတြ၊ ေျခေတြ မလႈပ္ရွားႏိုင္တာစျဖစ္လာပါတယ္။ လက္၊ ေျခေတြမလႈပ္ႏိုင္ရာက ထံုၿပီး ပူလို႔ ပူမွန္း မသိ၊ ေအးလို႔ ေအးမွန္း မသိျဖစ္လာတယ္။ အဲဒီအခါ အနာျဖစ္လာတယ္၊ အနာမွန္းမသိေတာ့ လက္ေတြေျခေတြ ျပတ္သြားတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ အနာႀကီးေရာဂါ ျဖစ္ေနပါ့လား လို႔သိၿပီး ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းကို ေရာက္လာၾကတယ္။ အဲဒီအခါ ေဆးကုလိုက္ရင္ အနာႀကီးေရာဂါပဲ ေပ်ာက္ပါတယ္။ လက္ထံု၊ ေျခထံုတာနဲ႔ မသန္စြမ္း တာေတြက မေပ်ာက္ေတာ့ပါဘူး။ မကူးစက္တဲ့ အနာႀကီးေရာဂါဆိုရင္ ေဆးေပါင္း (Multi-drug therapy)ကို ေျခာက္လေသာက္ရင္ ၿပီးသြားၿပီ။ ကူးစက္တတ္တဲ့ အနာႀကီး ေရာဂါဆိုရင္ ေဆးေပါင္းေျခာက္လအျပင္ ေနာက္ထပ္တစ္ႏွစ္အထိ ေဆးဆက္ေသာက္ရပါတယ္။ အဲဒါဆိုရင္ ေရာဂါပိုးေပ်ာက္သြားပါတယ္။
ေမး။ ။ ကူးစက္တတ္တဲ့ အနာႀကီးေရာဂါသည္ရဲ႕ ေဘးပတ္၀န္းက်င္က လူေတြက အနာႀကီးေရာဂါ မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္ႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အနာႀကီးေရာဂါအတြက္ အရင္တုန္းက ေဆးေပါင္း(Multi-drug therapy)ကို လူနာေတြကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ လူနာရဲ႕ ေဘးပတ္၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းနဲ႔ ကေလးေတြကို ေဆးမေပးရဘူး။ အခုေနာက္ပိုင္း ဒီေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းနဲ႔ကေလးေတြကို ေဆးေပးဖို႔ဆိုၿပီး ေဆးအသစ္ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒါကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးေနပါၿပီ။ ေနာက္တစ္ခုက ေမြးေမြးခ်င္း ကေလးေတြကို အဆုတ္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးအေနနဲ႔ ထိုးရတဲ့ ဘီစီဂ်ီ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားရင္ အသက္အရြယ္ႀကီး လာတဲ့အခါ အနာႀကီးေရာဂါျဖစ္ႏႈန္း ေလ်ာ့က်သြားတာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
ေမး။ ။ အနာႀကီးေရာဂါက မ်ဳိး႐ိုးလိုက္တတ္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အနာႀကီးေရာဂါက မ်ဳိး႐ိုးလိုက္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကူးစက္တဲ့ အနာႀကီးေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့ လူထုထဲမွာ ေနမိလုိ႔ အဲဒီကတစ္ဆင့္ ကူးစက္တာပါ။ မိဘက မကူးစက္တဲ့ အနာႀကီးေရာဂါ ျဖစ္ေနရင္ သူ႔သားသမီးေတြကို မကူးပါဘူး။ ကူးစက္တတ္တဲ့ အနာႀကီးေရာဂါက လူထုထဲမွာ မ်ားမ်ားရွိေနလို႔သာ အနာႀကီးေရာဂါလူနာအသစ္ေတြ ေပၚေန တာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အနာႀကီးေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထပ္မံေျပာလိုတာရွိရင္ သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အနာႀကီးေရာဂါရွိေပမယ့္ ေဆးကို တကယ္ကု ရင္ေပ်ာက္တယ္ဆိုတာ အခုထက္ထိ တခ်ဳိ႕လူ ေတြက မသိၾကေသးပါဘူး။ အနာႀကီးေရာဂါအတြက္ ထိေရာက္တဲ့ ေဆးကုထံုးေတြ ေပၚေနၿပီ ျဖစ္လို႔ အေရျပားမွာ အျဖဴကြက္၊ အနီကြက္ေတြေပၚရင္ သက္ဆိုင္ရာ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြကို သြားျပဖို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
