ပါေမာကၡေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္(အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး၊ ေျမာက္ဥကၠလာပေဆး႐ံုႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး. ဘယ္လိုအ၀တ္အထည္ေတြက ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. သဘာ၀ကရတာကို ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အ၀တ္အစားနဲ႔ ျပဳျပင္ၿပီး ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အ၀တ္ဆိုၿပီးရိွပါတယ္။ ပိုး၊ ခ်ည္၊ လိုင္နင္ေတြက သဘာ၀ကရၿပီး၊ ႏိုင္လြန္၊ ေပၚလီအက္စ္တာ၊ ရာဘာေတြကေတာ့ ျပဳျပင္ထားတဲ့အ၀တ္ေတြပါ။ ပိုးအစစ္ဆိုရင္ ပါးလႊာၿပီး ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ကို ထိန္းႏိုင္တဲ့အျပင္ ဓာတ္မတည့္မႈနည္းေစပါတယ္။ ျပဳျပင္ထားတဲ့ အ၀တ္ေတြ၀တ္ရင္ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. အ၀တ္အထည္၀တ္တဲ့အခါ ဘယ္လိုအေျခအေနမွာ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. (၁) အ၀တ္ေလွ်ာ္ဆပ္ျပာေျပာင္းတာ မၾကာေသးတာ အေရးႀကီးပါတယ္။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အ၀တ္ေလွ်ာ္ဆပ္ျပာမႈန္႔နဲ႔ မတည့္တတ္ပါဘူး။ အ၀တ္အေမႊးနံ႔နဲ႔လည္း ဓာတ္မတည့္တတ္ပါဘူး။ ႐ိုး႐ိုးေလးပဲ အ၀တ္ကို သန္႔စင္ေအာင္ေလွ်ာ္ရင္ ရေနပါၿပီ။ ဒါေတြ မလိုပါဘူး။
(၂) အ၀တ္အစားသစ္ ၀တ္မိတာကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အ၀တ္ေတြမွာ Formaldehyde ဖံုးထား ပါတယ္။ အ၀တ္မတြန္႔ေအာင္ ထည့္ထားပါတယ္။ အ၀တ္အစားသစ္အျပင္ အိပ္ရာခင္း၊ ၾကမ္းခင္းေတြမွာလည္းပါတယ္။ Formaldehyde ဆိုတာ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေဖာ္မယ္ဒီဟိုက္ကို ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့အရာလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အ၀တ္အစားသစ္ေတြကို မ၀တ္ခင္ေလွ်ာ္ရမယ္။ ကေလးေတြကို ပိုဂ႐ုစိုက္ရမယ္။
(၃) ေလတက္စ္နဲ႔ဓာတ္မတည့္တတ္သူေတြက အီလတ္စတစ္ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အတြင္းခံအ၀တ္ ေတြေၾကာင့္ ဓာတ္မတည့္တတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေလတက္စ္ဓာတ္မတည့္တတ္သူေတြဟာ အီလပ္စတစ္ပါတဲ့ အ၀တ္ေတြနဲ႔ မတည့္တတ္ဘူး။ အ၀တ္ေတြမွာ နီကယ္လ္သတၱဳကို ေဘာင္းဘီဇစ္၊ ၾကယ္သီး၊ ဂ်ိတ္ေတြမွာ သံုးတတ္တယ္။ နီကယ္လ္ဓာတ္မတည့္သူေတြက ေဘာင္းဘီအိတ္ခံထားတာေတာင္ ၾကယ္သီးမွာပါတဲ့ နီကယ္လ္နဲ ့ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္ေစပါတယ္။ အ၀တ္မွာ သုိးေမြးပါရင္ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ေစတယ္။ သိုးေမြးက ဆပ္ျပာစင္ဖို႔ခက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆပ္ျပာနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာလည္း ေတြ႕တတ္ပါတယ္။
(၄) အ၀တ္မွာပါတဲ့ ဆိုးေဆးအမည္းေရာင္ကလည္း ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ေစတယ္။ PPD က တျခား ဓာတုပစၥည္းေတြထက္ ပိုဆိုးပါတယ္။
(၅) ပလပ္စတစ္ပါတဲ့ စာတန္းေတြနဲ႔ ဖိနပ္ေတြက ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အ၀တ္အသစ္ေတြ၊ ဖိနပ္အသစ္ေတြမွာ ပလပ္စတစ္ပါရင္ သတိထားရမယ္။
(၆) ပြပြေခ်ာင္ေခ်ာင္ အ၀တ္အစားေတြမွာ ပါတတ္တဲ့ ဓာတုပစၥည္း (Perfluorinated Chemicals) ကလည္း ဆိုးပါတယ္။ ကင္ဆာေတာင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္တဲ့။
(၇) ကေလးေတြအိပ္ရင္ ၀တ္ေပးတဲ့၀တ္စံု (childrens sleepwear) မွာပါတဲ့ brominated flame retardant ကလည္း ဆိုးက်ဳိးရိွပါတယ္။
(၈) ေျခစြပ္၊ စကတ္လိုမ်ဳိးကလည္း ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္ေစပါတယ္။ ပိတ္၊ ဆိုးေဆး၊ ေကာ္၊ ခြၽတ္ေဆးနဲ႔ ဓာတုပစၥည္းမ်ားစြာပါ၀င္တာေၾကာင့္ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ခႏၶာကုိယ္က အ၀တ္နဲ ့မတည့္တဲ့အခါ တုန္႔ျပန္တဲ့ ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္ျဖစ္လာတယ္။ ေသြးဆဲလ္ထဲကေန ျပန္႔ၿပီး ယားေစ၊ ေရာင္ေစတတ္ပါတယ္။ အေရျပားဓာတ္မတည့္မႈေၾကာင့္ ေရာင္ရမ္းျခင္း(Allergic contact dermatitis) ျဖစ္ေစပါတယ္။ ထိေတြ႔ၿပီး နာရီပိုင္းမွာကို ခံစားရတတ္တယ္။ တစ္ခါတေလ ရက္အေတာ္ၾကာမွ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္တတ္ပါတယ္ . . .
ေမး. အ၀တ္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တဲ့အခါ အေရျပားမွာ ဘယ္လိုေရာဂါလကၡဏာေတြ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ခႏၶာကုိယ္က အ၀တ္နဲ႔မတည့္တဲ့အခါ တုန္႔ျပန္တဲ့ ကိုယ္ခံစြမ္းအားစနစ္ျဖစ္လာတယ္။ ေသြးဆဲလ္ထဲကေန ျပန္႔ၿပီး ယားေစ၊ ေရာင္ေစတတ္ပါတယ္။ အေရျပားဓာတ္မတည့္မႈေၾကာင့္ ေရာင္ရမ္းျခင္း (Allergic contact dermatitis) ျဖစ္ေစပါတယ္။ ထိေတြ႔ၿပီး နာရီပိုင္းမွာကို ခံစားရတတ္တယ္။ တစ္ခါတေလ ရက္အေတာ္ၾကာမွ ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေရျပားယားတယ္၊ အရည္ၾကည္ဖု ျဖစ္ပါတယ္၊ သားနံရည္ထြက္တယ္၊ ျပည္တည္တယ္။ အသားအေရေျခာက္ရင္ အေၾကးခံြေလးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တာရွည္ဓာတ္မတည့္မႈ ခံစားရသူေတြမွာ ၀က္ၿခံဆန္တဲ့အနီဖုေလးေတြ ထြက္တတ္တယ္။ ေမြးညင္းေပါက္ေတြ ေရာင္ရမ္းတယ္။ ခ်ဳိင္း(ဂ်ဳိင္း)နဲ႔ ခါးလို အ၀တ္ဖိအားမ်ားတဲ့ေနရာမွာ ေခြၽးနဲ႔ေပါင္းၿပီး ပြတ္တိုက္ကာ ပိုဆိုးတတ္ပါတယ္။
ေမး. အ၀တ္အစားနဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို လိုက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. အေကာင္းဆံုးက ဓာတ္မတည့္မႈ ျဖစ္ေစတဲ့ အ၀တ္အစား၊ ဆပ္ျပာ စတာေတြကို ေရွာင္ရပါမယ္။ ဒါကိုမွ မေပ်ာက္ဘဲ အေရျပားယားယံတာ၊ ေရာင္တာ၊ ဆက္ျဖစ္ေနရင္ သက္ဆိုင္ရာ ေဆးခန္း၊ ေဆး႐ံု ျပသင့္ပါတယ္။ အေတြ႕မ်ားတဲ့ေနရာေတြကေတာ့ ခ်ဳိင္း (ဂ်ဳိင္း)၊ ဒူးေနာက္၊ လက္ေကြးေနရာ၊ ေပါင္ၿခံ၊ တင္ပါးတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ေခြၽးစိုထြက္ၿပီး ရာသီပူတဲ့အခါ ပိုဆိုးတတ္ပါတယ္၊ ပြတ္တိုက္ရင္း ပိုဆိုးတတ္ပါတယ္။ ဆိုးက်ဳိးအေနနဲ႔ ဘက္တီးရီယားနဲ႔ အေရျပား အေပၚယံမိႈပိုး၀င္တာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. အ၀တ္အထည္နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာက ဘယ္လိုလူေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. အမ်ဳိးသမီးေတြက အမ်ဳိးသားေတြထက္ ဓာတ္မတည့္မႈကို ပိုခံစားရတတ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ အ၀တ္အစား၀တ္တဲ့ ပံုစံက ပို Fit ျဖစ္လုိ႔ပါ။ အေရာင္စံုတာလည္း ပါတာေပါ့။
မီးဖိုေခ်ာင္မွာ အလုပ္လုပ္သူ၊ အ၀တ္အစားနဲ႔ ဓာတ္မတည့္သူေတြဟာ သဘာ၀အတိုင္း ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ခ်ည္ထည္၊ ခ်ည္သား၊ လိုင္နင္စတာေတြနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ အ၀တ္အစားကို ၀တ္သင့္ပါတယ္။ အေရာင္ႏုကို ပို၀တ္သင့္တယ္။ က်ပ္တာထက္ ေခ်ာင္ေခ်ာင္ပြပြ အ၀တ္အစားမ်ဳိးကို ေရြး၀တ္ရမယ္။ မတြန္႔ႏိုင္တဲ့ အ၀တ္အစားမ်ဳိး ေရွာင္ရမယ္ . . .
အေရျပားတုန္႔ျပန္လြယ္တဲ့သူေတြ (Atopic Dermatitis)၊ အေရျပားေရာဂါရိွသူေတြနဲ႔ ၀သူေတြမွာပိုဆိုးပါတယ္။ ပူၿပီး ေခြၽးထြက္မ်ားတဲ့ ေနပူထဲအလုပ္လုပ္သူေတြက ပိုဆိုးပါတယ္။ မီးဖိုေခ်ာင္မွာ အလုပ္လုပ္သူ၊ အ၀တ္အစား နဲ႔ ဓာတ္မတည့္သူေတြဟာ သဘာ၀အတိုင္း ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ခ်ည္ထည္၊ ခ်ည္သား၊ လိုင္နင္စတာေတြနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ အ၀တ္အစားကို ၀တ္သင့္ပါတယ္။ အေရာင္ႏုကို ပို၀တ္သင့္တယ္။ က်ပ္တာထက္ ေခ်ာင္ေခ်ာင္ပြပြအ၀တ္အစားမ်ဳိးကို ေရြး၀တ္ရမယ္။ မတြန္႔ႏိုင္တဲ့ အ၀တ္အစားမ်ဳိးေရွာင္ရမယ္။ “ non-iron” and “ dirt-repellent” လို အ၀တ္အစားမ်ဳိး ေရွာင္ရပါမယ္။ သီးသန္႔ေလွ်ာ္ပါလုိ႔ ေျပာထားတဲ့ အ၀တ္အစားမ်ဳိး ေရွာင္ရမယ္။ ဒီလိုထပ္ၿပီး ဂ႐ုစိုက္ေစခ်င္ပါတယ္။
– အ၀တ္ေလွ်ာ္ဆပ္ျပာကို ေျပာင္းသံုးထားလား၊ ဆပ္ျပာအသစ္က ဓာတ္မတည့္တာလားဆိုတာ သတိထားရ ပါမယ္။
– အ၀တ္အသစ္ ၀တ္မိလား၊ မေလွ်ာ္ဘဲ၀တ္မိရင္ ပိုဆိုးပါတယ္။
– အ၀တ္ေလွ်ာ္တာ ေျပာင္ရဲ႕လား၊ တျခား ဆိုးေဆးေတြနဲ႔ေရာေလွ်ာ္မိလား ဆန္းစစ္ရပါမယ္။
– အ၀တ္ကို သန္႔ရွင္းတဲ့ တန္းေပၚလွမ္းရဲ႕လား၊ အ၀တ္႐ုပ္ေတာ့ ခါလိုက္ရဲ႕လား၊ မီးပူေသေသခ်ာခ်ာ တိုက္ရဲ႕လား ဆန္းစစ္ရပါမယ္။
– အီလပ္စတစ္ေတြနဲ႔ က်ပ္ေနလား၊ သတၱဳ၊ ပလတ္စတစ္ေတြ ပါေနလား၊ ၾကာရွည္သိမ္းထားၿပီးမွ မေလွ်ာ္ဘဲ ထုတ္၀တ္တာလား၊ ဆိုးေဆးေတြပါေနလား ဆန္းစစ္ရပါမယ္။
အ၀တ္အစားနဲ႔ ဓာတ္မတည့္ ျဖစ္တတ္သူေတြက ကိုယ္နဲ႔ေတာ္တဲ့ အက်ႌ၀တ္ရပါမယ္။ အေမႊးနံ႔မ်ားၿပီး အေရာင္ပါတဲ့ ဆပ္ျပာနဲ႔ေလွ်ာ္တာ ေရွာင္ရပါမယ္။ အ၀တ္အစားကို ေျခာက္ေသြ႕မွ ၀တ္သင့္ပါတယ္။
