ပါေမာကၡေဒါက္တာ ျမတ္စႏၵာေက်ာ္ (အေရျပားအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး) ေျမာက္ဥကၠလာပေဆး႐ံုႀကီး။
ေမးဘာေၾကာင့္ မိတ္ေပါက္ရတာလဲ ဆရာမ။
ေၿဖေခြ်းဂလင္းလမ္းေၾကာင္း (eccrine sweatduct) ပိတ္လို႔ မိတ္ေပါက္ရတာပါ။ေခြၽးအထြက္ မ်ားတဲ့အခါ၊အေရျပား အေပၚယံလႊာေလးက ေခြၽးစားတယ္၊ ေခြၽးလမ္းေၾကာင္း ပိတ္သြားပါတယ္။
ေမးမိတ္အမ်ဳိးအစား ဘယ္ႏွမ်ဳိးေလာက္ ရွိပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖမိတ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ အရည္ၾကည္ဖုမိတ္(Miliaria crystalinaအေရျပားေရာင္ရမ္းမႈမရိွဘဲ အရည္ၾကည္ဖုေသးေလးေတြပဲရိွတဲ့ မိတ္၊ဒီမိတ္အမ်ဳိးအစားက အိပ္ရာထဲမွာ လဲေလ်ာင္း ေနမေကာင္းျဖစ္သူေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။မိတ္အနီ(Miliaria rubra / heat rash)ဒီမိတ္အမ်ဳိးအစားက အလြန္ယားၿပီး အေတြ႕ မ်ားပါတယ္။ကိုယ္၊ ေျခလက္နဲ႔ ရင္ဘတ္၊ ဗိုက္၊ ေပါင္ၿခံေတြလို ေခြၽးေအာင္းတတ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ေတြ ႔တတ္ပါတယ္။ အေရျပားထဲ ပိုနက္ပါတယ္။ အေတာ္ယားၿပီး၊ အနီဖုေလးေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေခြၽးမထြက္ဘဲ ေခြၽးတိတ္ေနရင္ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ျပည္မိတ္ (Miliaria pustulosa)တျခား အေရျပားေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွရင္ ပိုမို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ျပည္ဖုေတြလို ျမင္ရပါတယ္။ ခ်ိဳင္းၾကား၊ ေပါင္ၾကား၊ လက္အေကြး၊ ဒူးအေကြး ေနရာေတြမွာ အေတြ႕ရမ်ားပါတယ္။မိတ္ႀကီး (Miliaria profunda)ေတြ႕ရခဲပါတယ္။ အေရျပား အထဲလႊာအထိ ထိခိုက္တတ္ပါတယ္။ ေနရာတိုင္းလိုလို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ၾကက္သီးဖုေလးေတြလို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ မယားဘဲ နာေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလို ျဖစ္လာရင္ ေခြၽး ငုပ္ေနတတ္ၿပီး၊ ေခါင္းမူး၊ ရင္ခုန္လာၿပီး Heat exhaustion ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ေမး ဘယ္လိုလူေတြ မိတ္ေပါက္တတ္ပါသလဲဆရာမ။
ေၿဖလူတိုင္း အသက္အရြယ္၊ က်ားမ မေရြး မိတ္ေပါက္တတ္ပါတယ္။ ေနပူပူထဲမွာ အလုပ္လုပ္သူေတြ၊ လႈပ္ရွားမႈမ်ားသူေတြ၊ ေနေလာင္ခံထားရသူေတြ၊ အက်ႌထူထူ၊ က်ပ္က်ပ္၀တ္သူေတြ၊ ေလလံုတဲ့ အခန္း ထဲမွာ ေလ့က်င့္ခန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္သူေတြ၊ ဖ်ားေနသူေတြ၊ တခ်ဳိ႕ေဆးေတြ၊ (Isotretionoin)လို ၀က္ၿခံေပ်ာက္ေဆး ေသာက္ထားသူေတြ၊ မိခင္ ဖ်ားခ်ိန္မွာ ေမြးဖြားလာတဲ့ ကေလးေတြ၊ က်င့္သား မရျခင္း (ေအးတဲ့ ေဒသက ပူအိုက္တ့ဲ ေဒသကို ေျပာင္းေရႊ႕ေရာက္လာသူေတြ)၊ ကေလးေတြရဲ႕ ေခြၽး က်ိတ္ဟာ မဖံြ႕ၿဖိဳးေသးတဲ့အတြက္ မိတ္ ပိုေပါက္ႏိုင္ပါတယ္။
ေမးမိတ္ေပါက္တာနဲ႔ ေနေလာင္တာက ဆက္စပ္ေန ပါသလား ဆရာမ။
ေၿဖမိတ္က ေနပူရင္၊ ေနရိွန္ျပင္းရင္ ေပါက္တတ္ေတာ့ ေႏြရာသီ ေနပူတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ ေနေလာင္တဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ မိတ္ပိုထြက္တတ္ပါတယ္။
ေမးမိတ္ကိုကုတ္ရင္ အနာျဖစ္တတ္ပါသလား ဆရာမ။
ေၿဖမိတ္ကို ကုတ္ရင္၊ အေရျပား ထိခိုက္ပ်က္စီးတယ္၊ အေရျပားမွာ ဘက္တီးရီးယားပိုး၊ မိႈပိုးေတြက အၿမဲ ပံုမွန္ေနတတ္ေတာ့ ဘက္တီးရီးယား ပိုး၀င္ရင္း အနာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အေရျပား ယားတာကို ကုတ္ရင္း ပိုး၀င္လာ တတ္ပါတယ္၊ ႏွင္းခူ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္၊ ျပည္တည္ လာတတ္ပါတယ္၊ အနာရင္းလာ တတ္ပါတယ္။ အနာဆက္၊ အနာလံုး ေတြျဖစ္ၿပီး၊ အေရျပားကုိ ကိုင္ၾကည့္ရင္ ပူလာတတ္ ပါတယ္။ သံုးေလးရက္ထက္ပိုျဖစ္ေနရင္ ေဆးကု သင့္ေနပါၿပီ။ ယားတာကို ကုတ္ရင္း အမာ႐ြတ္ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္၊ အဖ်ား၀င္လာတတ္ပါတယ္။
ေမးမိတ္က ကူးစက္တတ္ပါသလား ဆရာမ။
ေၿဖမိတ္က တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မကူးစက္တတ္ပါဘူး။
ေမးမိတ္ေပါက္တဲ့အခါ သက္သာေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ ဆရာမ။
ေၿဖေအးတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနသင့္ပါတယ္။ ေလေအးေပးစက္ရိွတဲ့ အခန္းနဲ႔ ေနရင္ မိတ္သက္သာပါတယ္။ေခြၽးသိပ္မထြက္ေစမယ့္ ပတ္၀န္းက်င္ ရိွရင္ ပို ေကာင္းပါတယ္။ရာသီဥတု ပူအိုက္ရင္ ကိုယ္လက္ လႈပ္ရွားမႈ မမ်ား ေစသင့္ပါ။ေခြၽးကို ပြတ္မသုတ္ဘဲ သူ႔ဘာသာ ေျခာက္ေသြ ့ ေအာင္ထားရပါမယ္။ခ်ည္သား ေခ်ာင္ေခ်ာင္ပြပြ အ၀တ္အထည္ေတြ ၀တ္ရပါမယ္။မိတ္ေပ်ာက္ေစတဲ့ ေပါင္ဒါ လိမ္းေပးလို႔ ရပါတယ္။အယားေပ်ာက္ေဆး လိမ္းရမယ္။အေရာင္က်ေဆး လိမ္းရမယ္။ကုတ္ရင္း ပိုး၀င္ရင္ ဘက္တီးရီးယားပိုး ေသေဆး လိမ္းရမယ္၊ စားရမယ္။မိတ္ေပါက္ခ်ိန္မွာ အေရျပား သန္႔ရွင္းေရးကို ဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။
ေမးေမြးကင္းစကေလးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြ သက္သာေအာင္ ဘယ္လုိ လုပ္သင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖမိတ္ေပါက္ေစမယ့္ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနမွာ မထားသင့္ပါဘူး။ ကေလးေတြကိုဆို ေႏြေနပူပူထဲမွာ ကားထဲ တံခါးပိတ္ မထားသင့္ပါဘူး။ ေလွာင္ေစမယ့္ အႏီွးကို က်ပ္က်ပ္ မထုတ္သင့္ပါဘူး၊ ရာသီဥတု ပူခ်ိန္မွာ အက်ႌအထူေတြ မ၀တ္သင့္ပါဘူး။ ေလေလွာင္တဲ့ အခန္း၊ ကားထဲလိုမ်ဳိးမွာ တံခါးပိတ္မထားသင့္ပါဘူး။
ေမးမိတ္မေပါက္ေအာင္ အစကတည္းက ဘယ္လို ကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖေနပူလာလို႔ အပူခ်ိန္ကို ခံစားရတဲ့အခါ၊ ေရေအး ဖတ္ေလး တင္ေပးရမယ္။သနပ္ခါး ေရက်ဲေလး လိမ္းေပးလို႔ရတယ္။ ေအးျမတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနရပါမယ္။ ေလေအးစက္၊ ဒါမွမဟုတ္ ပန္ကာ၊ ယပ္ေတာင္ေလးနဲ႔ ေနသင့္ပါတယ္။ ေရခ်ဳိးရင္ ေရေႏြးပူပူေရွာင္ၿပီး ေရေအးနဲ႔ ခ်ဳိး သင့္ပါတယ္။ အဆီ၊ ခရင္မ္ေတြမ်ားတဲ့ အေရျပားထိန္း ပစၥည္း၊ အလွျပင္ပစၥည္းေတြ ေရွာင္သင့္ပါတယ္၊ အ၀တ္ထူထူ မ၀တ္သင့္ပါဘူး။ ေခြၽးမစုပ္ႏုိင္တဲ့ ႏိုင္လြန္သားလို အ၀တ္အစားမ်ဳိးကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ ယားလာရင္ အယားေပ်ာက္ေစမယ့္ Calamine Lotion ေပးပါလိမ့္မယ္။အေရျပား ေရာင္လာရင္ အေရာင္က်ေဆး လိမ္းရမယ္၊ ျပည္တည္လာရင္ ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆး လိမ္းေဆး လိမ္းရပါမယ္၊ ဗီတာမင္စီ ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။
ေမးခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ဘယ္ေနရာက မိတ္ေပါက္ လြယ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖကေလးေတြဆိုရင္ ေခါင္း၊ လည္ပင္းနဲ႔ ကိုယ္မွာ ထြက္ပါတယ္။ လူႀကီးေတြက ကိုယ္မွာ ထြက္ပါတယ္။ ဆရာမကေတာ့ လက္ခံုမွာ ထြက္ပါတယ္။ ပူအိုက္တဲ့ အခ်ိန္တိုင္း လက္ခံုမွာ မိတ္ေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။
ေမးမိတ္ေၾကာင့္ယားတဲ့အခါ သက္သာေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ ဆရာမ။
ေၿဖမိတ္ေပါက္ရင္ ေလ၀င္ေလထြက္ ေကာင္းမယ့္ ေအးတဲ့ ေနရာမွာ ေနသင့္ပါတယ္။ ေရေအးဖတ္ေလး ကပ္သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ တက္ေစမယ့္ ေလ့က်င့္ခန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္တာေတြ၊ ေနေရာင္ေအာက္မွာ အလုပ္ လုပ္တာေတြကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ေႏြရာသီရဲ႕အပူခ်ိန္ ျပင္းျပင္းမွာ အ၀တ္အစားကို ေခ်ာင္ေခ်ာင္ခ်ိခ်ိနဲ႔ ခ်ည္သားလိုမ်ဳိးေတြ ေရြး၀တ္ရမယ္၊ အက်ႌက က်ပ္ရင္၊ ႏိုင္လြန္သားလို ေခြၽးမစုပ္ရင္ အေရျပားမွာ နဂိုရိွေနတတ္တဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုး ေတြ၊ ေပါက္လာၿပီး ၀က္ၿခံေတြ၊ ၀က္ၿခံဆန္တဲ့ အဖု ေလးေတြက ေက်ာမွာ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ညင္း၊ ေပြး ေတြလည္း ေပါက္လာတတ္တယ္၊ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ သနပ္ခါး ေရက်ဲေလး လိမ္းသင့္ပါတယ္။အဆီမ်ားတဲ့ ခရင္မ္၊ အဆီ၊ အေရျပား သံုးပစၥည္းေတြ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။မေပ်ာက္ရင္ေတာ့ ေဆးကုသ ရပါေတာ့မယ္။
ေမးမိတ္ကုိ ပိုဆိုးေစတဲ့ အခ်က္ေတြ ရိွရင္ သိပါရေစ ဆရာမ။
ေၿဖရာသီဥတု ပူတဲ့အခါ ပိတ္ေလွာင္ေနတဲ့့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနရင္၊ ေလလံုတဲ့ ေနရာမွာ ေနရင္၊ ရာသီဥတုပူအိုက္ရင္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမွု မမ်ားေစသင့္ပါ။ ေခြၽးကို ပြတ္မသုတ္ဘဲ သူ႔ဘာသာ ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ ထားရပါမယ္။ ေခ်ာင္ေခ်ာင္ပြပြ ခ်ည္သား အ၀တ္အထည္ေတြ ၀တ္ရပါမယ္။ မိတ္ေပ်ာက္ေစတဲ့ ေပါင္ဒါ ထည့္ေပးလို ့ရပါတယ္။ အယားေပ်ာက္ေဆး လိမ္းရမယ္၊ အေရာင္က်ေဆး လိမ္းရမယ္၊ ကုတ္ရင္း ပိုး၀င္ရင္ ဘက္တီးရီးယား ပိုးေသေဆး လိမ္းရမယ္၊ ဘက္တီးရီးယား ပိုးေသေဆး စားရမယ္။ မိတ္ေပါက္ခ်ိန္မွာ အေရျပား သန္႔ရွင္းေရးကို ဂ႐ုစိုက္သင့္ပါတယ္။
ေမးမိတ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံ ပညာေပးလိုတာ ရိွရင္ သိပါရေစ ဆရာမ။
ေၿဖေရဓာတ္၊ အရည္ဓာတ္၊ အသီးေဖ်ာ္ရည္ေတြ ပို ေသာက္ရပါမယ္၊ အရက္ကိုေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ ေရွာင္ရပါမယ္။ အခ်ဳိသိပ္မ်ားတဲ့ အရည္ေတြလည္း ေရွာင္ရပါမယ္။ သိပ္ေအးတဲ့ ေရခဲစိမ္၊ ေရခဲရည္ မေသာက္ သင့္ပါဘူး၊ အပူခ်ိန္ျပင္းျပင္းကို ေရွာင္ရပါမယ္၊ ေနပူထဲ တတ္ႏိုင္သမွ် မထြက္သင့္ပါဘူး။ ေနေရာင္ကို တတ္ႏိုင္သမွ် ကာကြယ္ရပါမယ္။ အျပင္ထြက္ရင္လည္း ေနပူကို မထိေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ် ႀကိဳးစား ကာကြယ္ရပါမယ္၊ ေနေရာင္ကာ ခရင္မ္၊ ဦးထုပ္၊ မ်က္မွန္၊ ပ၀ါေတြ သံုးရပါမယ္။ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းေစရပါမယ္၊ကေလးေတြ ၊ တိရစၦာန္ေတြကို ကားထဲ အလံု ပိတ္ၿပီး မထားသင့္ပါဘူး။ မတတ္သာလို႔ ထားခဲ့ရင္ ျပတင္းေပါက္ေတြ ဖြင့္ေပးခဲ့ရပါမယ္။ ရာသီဥတု သိပ္ပူေနရင္ အနားယူေနတာ ပိုေကာင္းပါတယ္။ အရိပ္ေအာက္မွာ ေနသင့္ပါတယ္။ အာဟာရ ပံုမွန္ စားရပါမယ္၊ အသက္ႀကီးသူ၊ ေရာဂါရိွသူေတြကို သတိထားသင့္ပါတယ္။ မိတ္ရဲ႕ေနာက္ဆက္တဲြအေနနဲ႔ ေခြၽးတိတ္ေစ တတ္ပါတယ္။ ေခြၽးက်ိတ္၊ ေခြၽးေပါက္ေတြ ပိတ္လို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ခံစားရသူမွာ ေနမထိ၊ ထိုင္မသာ ျဖစ္တတ္ၿပီး အစားပ်က္၊ ေခါင္းမူး၊ ေခါင္းကိုက္တာ ေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
