——-၊ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ၊——–
အမည္ ( )၊ အသက္ ၅၀၊ က်ား၊ ရန္ကုန္။ ကၽြန္ေတာ္ ခါးနည္းနည္းေအာင့္တာေၾကာင့္ ဆရာ၀န္ကိုသြားျပေတာ့ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္တာ ေက်ာ႐ိုးမွာ အ႐ိုးအတက္ထြက္ေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဘယ္လိုေၾကာင့္ ဘာေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲဆရာ။ ဘာေဆးေတြက ထိေရာက္ေအာင္ ကုသေပးႏိုင္ပါသလဲ။Cervical Spondylosis လည္ပင္းက်ီးေပါင္း တက္ေနပါတယ္ကို ေရးထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အခုေမးတာက ခါးမွာျဖစ္တာ။ သိပ္ေတာ့မကြာလွပါ။ ခါး႐ိုးမႀကီးဆိုတာ အ႐ိုးေလးေတြထပ္ေနၿပီး အထက္ေအာက္တန္းေနတယ္။ လည္ပင္း၊ ရင္ေခါင္၊ ခါး၊ အပိုင္းလိုက္ခြဲျခားထားတယ္။ အ႐ိုးေတြၾကား အ႐ိုးႏုအျပားေလးေတြရွိတယ္။
ပံုမွန္ဆိုရင္ ေခ်ာေမြ႕ေနရမဲ့ ခါး႐ိုးအနားသတ္ေတြမွာ အပိုေတြျဖစ္တာကို ခါး႐ိုးက်ီးေပါင္းတက္တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ အ႐ိုး(ေဘာ္ဒီ) ပင္မေနရာရဲ႕ ေရွ႕ပိုင္း၊ ေဘးပိုင္းေနရာေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အထက္ေအာက္ေနရာေတြရဲ႕ ေနာက္ဖက္မွာ အျဖစ္နည္းတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနရင္ အသက္ရလာေလေလ တိုး-ဆိုးလာေလေလျဖစ္မယ္။ ျဖစ္ကာစမွာ ၂၇- ၃၇% မယ္ ဘာမွမခံစားရေသးဘူး။ နာရင္ Back Pains ခါးနာတာနဲ႔ Sciatic pains ေပါင္တေလွ်ာက္ ေနာက္ဖက္မွာတန္းေနေအာင္ နာတယ္။
အမ်ားထင္သလို လူေနမႈပံုစံ၊ အရပ္၊ အေလးခ်ိန္၊ ကိုယ္ခႏၶာထုထည္၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ၊ ေဆးေသာက္-အရက္ေသာက္၊ မ်ဳိးပြားျခင္းရာဇ၀င္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျခင္းမရွိဘူးလို႔ သိလာရတယ္။ အေမရိကားမွာ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္သူေတြထဲမွာ ၈၀% အဲလိုျဖစ္ေနၾကတယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ ၈၄%၊ မိန္းမေတြမွာ ၇၄% ျဖစ္တယ္။ အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ အ႐ိုးနံပါတ္ေတြကေတာ့ T9-10 (ရင္ေခါင္း ၉-၁၀) နဲ႔ L3 (ခါး ၃) ေနရာေတြမွာ ျဖစ္ၾကတယ္။ ဓါတ္မွန္၊ CT scans (စီတီ-စကင္) နဲ႔ MRIs (အမ္အာရ္အိုင္) ေတြကလဲ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္တာ ရွိေနသူအတြက္သာ လုိတယ္။ Bone density scan ဆိုတာလဲလုပ္တယ္။
“ပံုမွန္ဆိုရင္ ေခ်ာေမြ႕ေနရမဲ့ ခါး႐ိုးအနားသတ္ေတြမွာ အပိုေတြျဖစ္တာကို ခါး႐ိုးက်ီးေပါင္းတက္တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ အ႐ိုး (ေဘာ္ဒီ) ပင္မေနရာရဲ႕ေရွ႕ပိုင္း၊ ေဘးပိုင္းေနရာေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အထက္-ေအာက္ေနရာေတြရဲ႕ ေနာက္ဖက္မွာ အျဖစ္နည္းတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနရင္ အသက္ရလာေလေလ တိုးဆိုးလာေလေလျဖစ္မယ္။ ျဖစ္ကာစမွာ” . . .
ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္လာႏိုင္တာကေတာ့-
• Posterior osteophytes ေနာက္မွာျဖစ္လာတဲ့ အ႐ိုးစြန္းေတြကေန Nerve compression အာ႐ံုေၾကာအဖိခံရတာ ျဖစ္လာလို႔ ျဖစ္ရတယ္။ ဒါကလဲ Neuroforamen ေနရာက ပံုမွန္ထက္ ၃၀% ထက္ နည္းလာမွျဖစ္တယ္။
• Posterior disk အ႐ိုးရဲ႕ ေနာက္ဖက္အျမင့္က 4mm ထက္ နည္းတာနဲ႔ Foram အျမင့္က 15mm ထက္ နည္းတာဆိုရင္ အာ႐ံုေၾကာအဖိခံရတာ ျဖစ္ေနၿပီလို႔ သတ္မွတ္တယ္။
• တကယ္လို႔ Spinal canal ခါး႐ိုးအေခါင္းထဲ ၀င္လာရင္ Spinal stenosis ခါး႐ိုးအေခါင္း က်ဥ္းတယ္လို႔ ေခၚတယ္။
• တကယ္လို႔ Osteophytes (ေအာ္စတီယိုဆိုက္) ေတြ ေပ်ာက္သြားရင္ Aortic aneurysm (ေအယိုတာ) ေသြးေၾကာမႀကီး ေဖါင္းတဲ့ေရာဂါကို စစ္ေဆးရမယ္။
• Transverse foramen ထဲကို Vertebral artery ေသြးလႊတ္ေၾကာျဖတ္တဲ့ေနရာမွာ ပိတ္ဆို႔တာကေန Vertebrobasilar insufficiency ျဖစ္တယ္။
• Spinal joints အဆစ္ေတြက တင္းေတာင့္လာမယ္။ Disc အ႐ိုးၾကားအ႐ိုးႏုျပားေတြထဲက Chondrocytes ေတြ အာဟာရမရလို႔ ေသတာျဖစ္လာမယ္။ အားနည္းလာတဲ့ Disc Herniation အ႐ိုးႏုျပား စူထြက္လာမယ္။ Drop attack ေခၚတယ္။ အသက္ႀကီးသူေတြမွာ လာျဖစ္တယ္။
ဘယ္လိုကုသမလဲ
• Lumbar spondylosis ခါး႐ိုးက်ီးေပါင္းတက္ ျခင္းကေန ဒုကၡိတမျဖစ္ေစပါ။
• Complete bed rest ၂ ရက္တိတိ အိပ္ရာထဲမွာ အနားယူျခင္း၊ ဟာဘယ္ေဆး၊ ဘယ္ခြဲစိတ္မႈမွမပါဘဲ ေကာင္းသြားႏိုင္တယ္။
• Lumbar supports အထူးခါးပတ္ စည္းေပးထားႏိုင္တယ္။
Medical Therapy ေဆးေပးတာကို ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္တာမရွိရင္ မလိုအပ္ပါ။ ေဆးေတြကေတာ့-
Nonsteroidal anti-inflammatory drugs NSAIDS (စတီးရြိဳက္) မပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။
Opioid medications ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြလဲ သံုးတယ္။
Antidepressants စိတ္မက်ေဆးလဲ သံုးတယ္။
Muscle relaxants ၾကြက္သားေျပေလ်ာ့ေဆးလဲ သံုးတယ္။
Epidural steroid injections ခါး႐ိုးဆစ္ထဲ (စတီးရြိဳက္) ေဆးထိုးနည္းလဲရွိတယ္။
Surgery ခြဲစိတ္ကုသေပးနည္းကို ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္တာရွိေနသူေတြမွာ ၂ ရက္တိတိ အိပ္ရာထဲမွာ အနားယူလို႔ မသက္သာမွ လုပ္ရတယ္။
တျခားနည္းေတြကို ဆရာ၀န္တိုင္းက ေထာက္ခံခ်က္မေပးပါ။ တခ်ဳိ႕နည္းက တခ်ိဳ႕လူနာေတြအတြက္ အက်ဳိးရွိႏိုင္ပါတယ္။
Exercise-based and behavioral interventions ေလ့က်င့္ခန္းနည္းေတြကို တစ္ဦးခ်င္းအတြက္ ေရြးခ်ယ္ရတယ္။ Aerobic exercise (ေအ႐ိုးဗစ္) နည္း၊ Muscle strengthening ၾကြက္သားသန္မာေစနည္း၊ Stretching exercises ဆန္႔တန္းနည္းေတြရွိတယ္။
Transcutaneous electrical nerve stimulation လွ်ပ္စစ္သံုးကုသနည္းလဲ ရွိတယ္။
Back School နည္းဆိုတာ ဆြီဒင္မွာ စသံုးတယ္။ Lumbar traction ခါးဆန္႔ေပးနည္း၊ Spine manipulation ခါးႏွိပ္နယ္ေပးနည္း၊ Massage therapy အႏွိပ္သည္နည္း၊ Osteopathic manipulation treatment (OMT) အ႐ိုးႏွိပ္နည္း၊ Yoga ေယာဂနည္း၊ Acupuncture အပ္စိုက္ကုသနည္းေတြလဲ ရွိတယ္။
