ပါေမာကၡဦးေန၀င္း (အ႐ိုးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး ။ ေရငုပ္တဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ေဆာင္တဲ့ ေရငုပ္သမားေတြမွာ ဘယ္လို က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဟိုတစ္ေလာက ဆရာ့ဆီကို နယ္က လူနာ တစ္ေယာက္ ဆီးပိုက္တန္းလန္းနဲ႔ ေအာက္ပိုင္း မသန္စြမ္းျဖစ္ၿပီး ေရာက္လာပါတယ္။ ျဖစ္ပံုက ေရငုပ္ၿပီး ျပန္တက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ခႏၶာကိုယ္ေအာက္ပိုင္း မသန္စြမ္းျဖစ္သြားတာလို႔ ေျပာပါတယ္။ ေရငုပ္တဲ့ၾကာခ်ိန္ကို ေမးၾကည့္ေတာ့ တစ္နာရီေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္လို႔ ေျဖပါတယ္။ ေရရဲ႕အနက္ကိုေတာ့ အတိအက် မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ သူတို႔နယ္မွာ ဒါမ်ဳိး ျဖစ္ဖူးတာ သံုးေယာက္ေလာက္ ရွိၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္။ သူ႔နယ္ေလးတစ္ခုမွာေတာင္ ေရငုပ္ၿပီးျဖစ္တာ သံုးေယာက္ရွိၿပီဆိုေတာ့ ျမန္မာတစ္ျပည္လံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ဆိုရင္ အမ်ားႀကီးရွိႏိုင္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းမိပါတယ္။
ေရငုပ္သမားအမ်ားစုက ေရငုပ္ရင္ ခႏၶာကိုယ္ေအာက္ပိုင္းေသတတ္တယ္ဆိုတာကို နားလည္ပံုမရပါဘူး။ ေရငုပ္တဲ့သူေတြက အႏၲရာယ္မ်ားတယ္ဆိုတာကို ေရငုပ္လုပ္သားေတြအားလံုး နားလည္သင့္ပါတယ္။ အႏၲရာယ္မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ရမယ့္နည္းေတြကိုလည္း သိထားသင့္ပါတယ္။ စနစ္တက် ကာကြယ္သင့္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ႒ာနေတြကလည္း ေရငုပ္သမားေတြ အႏၲရာယ္မက်ေရာက္ေစဖို႔ ကာကြယ္ရမယ့္နည္းလမ္းေတြကို ပညာေပးသင့္ပါတယ္။
ေမး ။ ေရငုပ္သမားေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရး ျပႆနာကို ဘယ္လိုေခၚပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ေရငုပ္သမားေတြမွာျဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာကို Diver’s Bend လို႔ေခၚပါတယ္။ ေရငုပ္သမားေတြက အဆစ္အမ်က္ေတြကိုက္ၿပီး ေကြးေကြးေလး ျဖစ္ေနတတ္လို႔ ေခၚတာပါ။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးက တံတားေဆာက္တဲ့အခါ ေရေအာက္မွာေျမႀကီးတူးၿပီး ေရမ၀င္ေအာင္ ဖိအားေပးထားတဲ့ ကန္(Caisson) ေဆာက္ၿပီး အဲဒီအထဲမွာ အလုပ္လုပ္ရတဲ့သူေတြမွာ ျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္ Caisson Disease လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးအေနနဲ႔ ေရဖိအား ေလ်ာ့က်သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဓာတ္ေငြ႕ထြက္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္လို႔ Decompression Sickness လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။
ေမး ။ ေရငုပ္သမားေတြမွာ ဘာေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ျပႆနာျဖစ္ရတာပါလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက ေရငုပ္တဲ့အခါ ေလပိုက္ကို ပါးစပ္မွာ တပ္ၿပီး ငုပ္ရပါတယ္။ အေပၚက ေလကို တြန္းခ်ေပးတဲ့ နည္းနဲ႔ အသက္႐ွဴရၿပီး ေရထဲ ေရာက္လာတဲ့အခါမွာ ဖိအားမ်ားလာပါတယ္။ ေလထဲမွာ အၾကမ္းအားျဖင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္ ၂၀ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ေအာက္ဆီဂ်င္က ျပႆနာမေပးေပမယ့္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဟာ ဖိအားမ်ားလာတဲ့အခါမွာ ခႏၶာကိုယ္ထဲက တစ္သွ်ဴး၊ အထူးသျဖင့္ အဆီတစ္သွ်ဴးေတြထဲကို၀င္ပါတယ္။ ငုပ္တဲ့ ေရနက္ေလေလ၊ ေရထဲ ၾကာၾကာ ေနေလေလ၊ အဆီတစ္သွ်ဴးထဲ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ ပို၀င္ေလေလပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရငုပ္တဲ့သူက ေရေပၚကို ျပန္တက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ခပ္ျမန္ျမန္တက္ရင္ ေပ်ာ္၀င္ေနတဲ့ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ေတြက ပူေဖာင္းအေနနဲ႔ တစ္သွ်ဴးေတြထဲကေန ႐ုတ္တရက္ ျပန္ထြက္လာပါတယ္။ ထြက္လာတဲ့ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ေငြ႕ေတြက ဦးေႏွာက္၊ အဆစ္အမ်က္၊ ၾကြက္သားနဲ႔ တျခားအဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြထဲကို ေရာက္သြားပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေရာဂါေ၀ဒနာေတြ အမ်ားႀကီး ေပးႏိုင္ၿပီး အသက္ဆံုး႐ႈံးတဲ့အထိကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ေမး ။ ေရငုပ္သမားေတြမွာ ဘယ္လို က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။
ေရငုပ္သမားေတြမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့ အဆစ္ေတြ ထိခိုက္တာပါ။ အထူးသျဖင့္ အဆစ္ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ တံေတာင္ဆစ္၊ ပခံုး၊ ေပါင္ေတြ ေအာင့္သက္သက္ျဖစ္တာ၊ တအားနာတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒူးနဲ႔ ေျခက်င္း၀တ္ေတြလည္း နာတတ္ပါတယ္။ နာေနတုန္းလႈပ္ရွားရင္ ပိုၿပီး နာတတ္တာေၾကာင့္ မလႈပ္ရွားရပါဘူး။
အေရျပား ယားယံတာ၊ မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္းနဲ႔ နားရြက္ေတြ ယားယံတာ၊ အေရျပား ေရာင္ရမ္းတာ၊ အစက္အေျပာက္ေတြျဖစ္တာ၊ အေရျပားေပၚ အေကာင္ေလးေတြ တက္ေနသလို ခံစားရတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အာ႐ံုေၾကာနဲ႔ ဦးေႏွာက္ကိုလည္း ထိခိုက္ေစႏိုင္ၿပီး အမူအရာေျပာင္းတာ၊ ေမ့တာ၊ အျမင္အာ႐ံုက ပံုမွန္မဟုတ္ေတာ့တာ၊ ေလျဖတ္တဲ့ လကၡဏာေတြေပၚတာ၊ အာ႐ံုေၾကာမႀကီး (Spinal Cord) ထိတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဆီးေတြ၊ ၀မ္းေတြ သြားလို႔ မရတာ၊ ေျခလက္လႈပ္လို႔မရတာ၊ နားထိတဲ့အခါ မူးတာ၊ အန္တာ၊ နားမၾကားရတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ဟန္ခ်က္ပ်က္တာ၊ ယိုင္တာ၊ အဆုတ္ထိရင္ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ ရင္ပူတာ၊ ရင္ၫႊန္႔ေအာက္ ပူတာ၊ အသက္႐ွဴရင္ ပိုဆိုးတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုးကေတာ့ အဆစ္၊ လက္နဲ႔ေျခေထာက္ေတြနာတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေရငုပ္ၿပီးျပန္တက္တဲ့ တစ္နာရီအတြင္း ဒီလို လကၡဏာေတြ ျဖစ္တဲ့သူဦးေရက ၄၂ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ အခ်ိန္ ၄၈နာရီအထိ ဆက္ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
ေမး ။ ဒီလို ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျဖစ္လာရင္ ဘယ္လို ကုသမႈခံယူသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဒီေရာဂါလကၡဏာေတြျပရင္ ကုသမႈကိုအေစာဆံုး ခံယူသင့္ပါတယ္။ ေစာေစာကုသမႈခံယူရင္ ေကာင္းႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ႀကီးေလေလ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားေလေလပါပဲ။ အရင္က ေျခေထာက္နဲ႔ လက္အဆစ္ ေတြ ထိခိုက္မႈရွိတဲ့သူေတြကျဖစ္ဖို႔ ပိုမ်ားပါတယ္။ ေရငုပ္တဲ့အခါ ေရက သိပ္ေအးလြန္းရင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ အဆီမ်ားရင္၊ အမ်ဳိး သမီးဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ အရက္ေသာက္ထားတဲ့သူ၊ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ေနသူေတြမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသလို ႏွလံုးရဲ႕ Atrum မွာ အေပါက္ရွိေနရင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။
ေမး ။ ေရငုပ္သမားေတြမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြကို ဘယ္လို ကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ကာကြယ္မႈအေနနဲ႔ ေရငုပ္လုပ္သားေတြအေပၚ ျပန္တက္လာရင္ ျမန္ျမန္ မတက္ရပါဘူး။ တစ္မိနစ္ကို အလြန္ဆံုး ၂၂ ေပ (၁၀မီတာ)ထက္ ပိုၿပီး မတက္ရပါဘူး။ ၾကားထဲမွာ ေျခာက္မီတာ(ေပ၂၀) ေရာက္ရင္တစ္ခါရပ္ေပးရပါတယ္။ ၁၅ေပေရာက္ရင္လည္း တစ္ႀကိမ္နားေပးဖို႔လိုၿပီး ၁၀ေပေရာက္ရင္လည္း တစ္ခါ နားေပးရပါတယ္။
ေရငုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ လိုက္နာရမယ့္ ကာကြယ္မႈေတြကေတာ့ တစ္ေန႔ သံုးႀကိမ္ထက္ပိုၿပီး ေရမငုပ္ပါနဲ႔။ ေရမငုပ္ခင္ ပင္ပင္ပန္းပန္း မလုပ္သင့္သလို ေရငုပ္ၿပီးရင္လည္း အလုပ္ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ေရမငုပ္ခင္မွာ ေရဓာတ္မခမ္းေျခာက္ေအာင္ ေရခပ္မ်ားမ်ားေသာက္ထားရပါမယ္။ အရက္ေသာက္မထားသင့္ပါဘူး။ ခႏၶာကိုယ္က ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ရင္ အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ ရာသီဥတုပူတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း ေရမငုပ္သင့္ပါဘူး။ အေအးသိပ္မခံသင့္ပါဘူး။ ၿငိမ္ၿငိမ္ေနရပါမယ္။ ျဖစ္သြားတဲ့အခါ ေဆး႐ံုကို ျမန္ျမန္သြားျပသင့္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားမွာေတာ့ Dive Computer ဆိုတဲ့ ေရအနက္ဘယ္ေလာက္ေရာက္ေနတယ္၊ ေရငုပ္တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာေနၿပီ၊ ဘယ္ေလာက္တက္သင့္တယ္၊ နားသင့္တယ္ စသျဖင့္ ၫႊန္ျပေပးေနတဲ့လက္ပတ္ ကိရိယာေလးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီကိရိယာမရွိတဲ့ ေရငုပ္လုပ္သားေတြကေတာ့ စိတ္ခ်ရေအာင္ ေရငုပ္ၿပီး အေပၚျပန္တက္တဲ့အခါ ငါးမီတာေရာက္တိုင္း သံုးမိနစ္ခန္႔ ရပ္ေပးပါ။ တစ္မိနစ္ကို ၁၀ မီတာထက္ ပိုမတက္သင့္ပါဘူး။ေရငုပ္သမားေတြတင္မက ဖိအားနဲ႔ မဖိထားတဲ့ အခန္းမရွိတဲ့ ေလယာဥ္ပ်ံစီးတဲ့သူေတြလည္း Decompression Sickness ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေမး ။ ဒီေရာဂါ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ဘယ္လို ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဒီေရာဂါျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ဆီဂ်င္ကို Mask နဲ႔႔ ေပးရပါမယ္။ ေမ့ေမ်ာသြားခဲ့ရင္ ေရွးဦး ကုထံုးေပးရပါမယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ Recompression Chamber ထဲ ထည့္ကုရပါမယ္။ လိုအပ္ရင္ အေရးေပၚကုသမႈ (Pergency Service) ကို ေခၚရပါမယ္။ ဒီလို ေရာဂါလကၡဏာေတြရရင္ လႈပ္ရွားမႈမလုပ္ရပါဘူး။ ၿငိမ္ၿငိမ္ေနရပါမယ္။ လူနာကို အရည္မ်ားမ်ား တိုက္ရပါမယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
