ပါေမာကၡဦးတင္၀င္း (မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ပါေမာကၡ၊ ဌာနမွဴး ရန္ကုန္ မ်က္စိေဆး႐ံုႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး. ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာေရးအေျခအေနကို သိႏိုင္ဖို႔ မ်က္စိကို စမ္းသပ္ၾကည့္႐ႈလို႔ ရပါသလားဆရာ။
ေျဖ. လူတစ္ေယာက္ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ရွိ၊ မရွိ ဆိုတာ သိဖုိ႔ဆိုရင္ မ်က္ေျမႇးကို လွန္ၾကည့္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေသြးအားနည္းေနရင္ ေသြးေၾကာေတြမွာ ေသြးစီးဆင္းမႈက နည္းေနတတ္တဲ့အတြက္ မ်က္ခမ္းကေဖ်ာ့ေနတတ္တယ္။ ၾကည့္ရအလြယ္ဆံုးက Mucosa ရွိတဲ့လွ်ာမွာ ၾကည့္ရအလြယ္ဆံုးပဲ။ ၿပီးေတာ့ မ်က္ေျမႇးမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြကိုၾကည့္ၿပီး ေသြးအားနည္းေနသလား၊ မနည္းဘူးလားဆိုတာ ဆံုးျဖတ္ရလြယ္ပါတယ္။ ဒါက အရွင္းဆံုး ဥပမာပါပဲ။
အသား၀ါေရာဂါ ရွိ၊ မရွိဆိုတာသိဖို႔ဆိုရင္လည္း ခႏၶာကိုယ္က ၀ါေနသလားဆိုတာသိႏိုင္ဖို႔ ၾကည့္ရအလြယ္ဆံုးက မ်က္လံုးရဲ႕မ်က္ေျမႇးမွာၾကည့္ရတာ အလြယ္ဆံုးပါပဲ။ အမ်ားဆံုးေျပာေလ့ရွိၾကတာကေတာ့ Connective Tissue Disorder ေတြမွာ သိႏိုင္တယ္။ ႐ူမတြိဳက္ေလးဖက္နာျဖစ္တယ္၊ အဆစ္အမ်က္ကိုက္တယ္၊ မ်က္လံုးကို အုပ္ထားတဲ့ မ်က္ျဖဴလႊာနဲ႔ မ်က္ၾကည္လႊာေရာက ေကာ္လာဂ်င္တစ္သွ်ဴးေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားေတာ့ ဒီလိုအဆစ္ေရာင္နာ၊ ေလးဖက္နာေရာဂါေတြရွိရင္ မ်က္ျဖဴလႊာေရာင္တာ ျဖစ္တတ္တယ္၊ မ်က္ၾကည္လႊာေရာင္တာ (Keratitis) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေဟာ္မုန္းေဗဒ (Endocrine)နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္ရင္ အရင္ Microangiopathy ရၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာ အာ႐ံုခံလႊာေရာင္ရမ္းမႈ (Retinopathy) ၀င္တယ္။ Microangiopathy က မ်က္စိနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္မွာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်က္လံုးနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္မွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြဆီမွာ သက္ေရာက္မႈရွိတာေၾကာင့္ မ်က္လံုးမွာရွိတဲ့ မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာမွာ အာ႐ံုခံလႊာေရာင္ရမ္းမႈ (Retinopathy) ျဖစ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလိုပဲ သိုင္းရြိဳက္ျပႆနာျဖစ္လာရင္ မ်က္စိမွာ သက္ေရာက္မႈရွိပါတယ္။ ဥပမာ သိုင္းရြိဳက္ေဟာ္ မုန္းမ်ားတဲ့ Hyperthyroid ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ မ်က္ဆန္နဲ႔ Orbit ၾကားမွာရွိတဲ့ အဆီလႊာက ေရာင္လာတယ္။ အဲဒီအခါ မ်က္စိကျပဴးထြက္လာတယ္။ ဒါကို Proptosis လို႔ ေခၚပါတယ္။ သိုင္းရြိဳက္ျဖစ္တဲ့သူေတြက မ်က္စိက မသိမသာ ျပဴးထြက္ေနတတ္ပါတယ္။
ေမး. ေသြးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြေၾကာင့္ မ်က္စိမွာ ဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေသြးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေ၀ဒနာေတြေၾကာင့္လည္း မ်က္စိမွာထိခုိက္မႈရွိႏိုင္တယ္။ လူေကးမီးယားေရာဂါေၾကာင့္လည္း မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာမွာ ထိခုိက္မႈျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာမွာ ေသြးခဲတဲ့အေျခအေနေတြရွိပါတယ္။ ေသြးခဲမႈဆိုင္ရာ ပံုမမွန္အေျခအေန ဥပမာ Haemophilia ေၾကာင့္လည္း မ်က္စိမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြ ထိခိုက္မႈျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ကိုယ္လံုးမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြမွာ ေသြးခဲမႈျဖစ္ရင္ မ်က္စိမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြကိုလည္း ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Sickle Cell Anaemia ေၾကာင့္လည္း မ်က္စိမွာ ေသြးအားနည္းတဲ့ လကၡဏာေတြ ျပႏိုင္ပါတယ္။
ေမး. ႏွလံုးပိုး၀င္တာနဲ႔ ေသြးတိုးတာေၾကာင့္ မ်က္စိမွာ ဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ႏွလံုးေသြးေၾကာစနစ္မွာဆိုရင္ ႏွလံုးမွာပိုး၀င္ၿပီး ေရာင္တဲ့အေျခအေန (Infective Endocarditis) ျဖစ္ရင္ အဲဒီကေန Emboli ေလးေတြဟာ မ်က္လံုးမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေလးေတြကို လာပိတ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ မ်က္လံုးက ၀ါးသြားတတ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ေသြးတိုးေရာဂါေၾကာင့္ ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းတာ (Atherosclerosis) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္ရင္ မ်က္စိမွာရွိတဲ့ အာ႐ံုခံလႊာေသြးေၾကာေတြက က်ဥ္းလာတတ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာက်ဥ္းၿပီး ပိတ္သြားရင္ မျမင္ေတာ့တာမ်ဳိး (Central Retinal Artery Occlusion) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြ ေသြးတိုးၿပီး ကိုယ္၀န္ဆိပ္တာေၾကာင့္ေရာ မ်က္စိထိခိုက္မႈ ျဖစ္ႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. တခ်ဳိ႕ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြမွာဆိုရင္ ကိုယ္၀န္ဆိပ္တက္တဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ ေသြးဖိအားက တအားျမင့္တက္လာၿပီး ေစာေစာက ဆရာေျပာသလို ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းၿပီး ပိတ္သြားတဲ့အတြက္ မျမင္ေတာ့ဘူး။ ဒါမ်ဳိးက ျဖစ္ခဲတယ္ဆိုေပမယ့္ ျဖစ္ေတာ့ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
မ်က္လံုးမွာဆိုရင္ မ်က္ၾကည္လႊာနဲ႔ မ်က္ျဖဴလႊာက ေကာ္လာဂ်င္နဲ႔ တည္ေဆာက္ထားေတာ့ ခႏၶာကုိယ္က ေကာ္လာဂ်င္ေတြ ထိခိုက္မႈျဖစ္တဲ့အခါတိုင္း အဲဒီေနရာေတြမွာ လာျပပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ခႏၶာကုိယ္က ေသြးေၾကာေတြမွာျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ထိခိုက္မႈအားလံုးက အာ႐ံုခံလႊာမွာ လာျပပါတယ္။
ေမး. ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာေရး ထိခိုက္မႈေၾကာင့္ မ်က္စိကို ဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. မ်က္လံုးကလည္း ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းပဲျဖစ္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္မွာထိခိုက္မႈတစ္ခုခုျဖစ္ရင္ မ်က္လံုးမွာလည္း သက္ေရာက္မႈရွိတာပါပဲ။ ခႏၶာကုိယ္က ေကာ္လာဂ်င္ေတြနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားတာျဖစ္လို႔ ေကာ္လာဂ်င္ထိခိုက္မႈျဖစ္ရင္ မ်က္လံုးမွာရွိတဲ့ ေကာ္လာဂ်င္ေတြကိုလည္း ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစႏိုင္တာပါပဲ။ မ်က္လံုးမွာဆိုရင္ မ်က္ၾကည္လႊာနဲ႔ မ်က္ျဖဴလႊာက ေကာ္လာဂ်င္နဲ႔ တည္ေဆာက္ထားေတာ့ ခႏၶာကုိယ္က ေကာ္လာဂ်င္ေတြ ထိခိုက္မႈျဖစ္တဲ့အခါတိုင္း အဲဒီေနရာေတြမွာ လာျပပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ခႏၶာကုိယ္က ေသြးေၾကာေတြမွာျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ထိခိုက္မႈအားလံုးက အာ႐ံုခံလႊာမွာ လာျပပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ေသြးမွာလာတဲ့ ပံုမမွန္မႈအားလံုးကို မ်က္စိေသြးေၾကာေတြကိုၾကည့္ၿပီး သိႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္စိကိုၾကည့္ၿပီး ခႏၶာကုိယ္မွာ ေရာဂါရွိ၊ မရွိ သိႏိုင္သလို ခႏၶာကုိယ္က ေရာဂါေတြကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့လည္း မ်က္စိမွာ ထိခိုက္မႈ ျဖစ္ေနတာကို သိႏိုင္ပါတယ္။
ေမး. မ်က္စိကို စစ္ေဆးရင္ အေျခခံေရာဂါတစ္ခုခုကို သံသယ၀င္လို႔ လူနာကိုရွင္းျပမူေပးရတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆရာ့ရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳေလးကို သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ. လူနာက ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရွိေနမွန္း လံုး၀မသိဘူး။ မ်က္စိမႈန္တယ္ဆိုၿပီး မ်က္စိဆရာ၀န္ဆီ လာစမ္းသပ္တဲ့အခါမွာ ဆရာ၀န္က မ်က္စိကိုစမ္းသပ္ၿပီး မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာေရာင္ရမ္းမႈ ျဖစ္ေနတာေတြ႕လို႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို သံသယ၀င္ၿပီး အေထြေထြအထူးကု သမားေတာ္နဲ႔ လႊဲေပးရတာမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ေဆးပညာမွာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုက ဆက္ႏႊယ္ေနတာပါပဲ။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးတယ္ဆိုကတည္းက ႐ုပ္ပိုင္း (Physical)၊ စိတ္ပိုင္း (Mental) နဲ႔ Social Wellbeing ဆိုၿပီး အားလံုးကို ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဇက္ေၾကာတက္၊ ေခါင္းကိုက္တယ္ဆိုၿပီး ဆရာတို႔ဆီကို မ်က္မွန္စမ္းဖို႔ လူနာေတြေရာက္လာတဲ့အခါ မ်က္မွန္လည္းမလိုဘူး၊ မ်က္စိေရာဂါေတြလည္းမရွိဘူး၊ မ်က္စိၾကြက္သားေတြကလည္း အားေကာင္းတယ္၊ အျမင္အာ႐ံုကလည္း ေကာင္းေနတယ္ဆိုရင္ သမားေတာ္နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈကို ခံယူပါလို႔လႊဲေပးရပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးက ဆက္ႏႊယ္ေနလို႔ပါ။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
