ပါေမာကၡေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ (အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
ေမး. မွဲ႔ကင္ဆာ (Malignant Melanoma) အေၾကာင္း သိပါရေစ ဆရာမ။
ေျဖ. မွဲ႔ကင္ဆာဆိုတာ အေတြ႕နည္းေပမယ့္ အေရျပားမွာျဖစ္တဲ့ အႏၲရာယ္မ်ားလြန္းတဲ့ အေရျပားကင္ဆာ တစ္မ်ဳိးပါ။ ေရာင္ျခယ္မႈန္ထုတ္ေပးတဲ့ အေရျပားဆဲလ္ေတြမွာစျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာေရာဂါပါ။ ျဖစ္ရင္ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြကို ျပန္႔သြားတတ္ပါတယ္။ (ေရာင္ျခယ္မႈန္က အေရျပားကို ေနေရာင္ျခည္ကေန ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။)
မွဲ႔ကင္ဆာကို ေစာေစာသိရင္ ေစာေစာကုသႏိုင္ပါတယ္။ ကုသမႈမခံယူမိရင္ ျပန္႔ႏွံ႔လြယ္ပါတယ္။ မွဲ႔ကင္ဆာ ပ်ံ႕ႏွံ႔တဲ့ေနရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အေရျပားေအာက္၊ ျပန္ရည္က်ိတ္၊ အသည္း၊ အဆုတ္၊ အ႐ိုး၊ အူလမ္းေၾကာင္း၊ ႏွလံုး၊ ပန္ကရိယ၊ ေက်ာက္ကပ္၊ သိုင္း႐ြိဳက္ဂလင္းနဲ႔ ဦးေႏွာက္အထိ ျပန္႔ႏွံ႔ႏိုင္ပါတယ္။
ေမး. မွဲ႔ကင္ဆာက ဘယ္အေရျပားေနရာေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. အေရျပားတစ္ခုတည္းမွာတင္ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္တတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ လက္သည္း၊ ေျခသည္း၊ မ်က္လံုး၊ ပါးစပ္၊ လိင္အဂၤါနဲ႔ စအိုေပါက္ေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုလကၡဏာေတြ ေတြ႕ရတတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. အညိဳေရာင္၊ အမည္းေရာင္ အေရျပားအဖု ဒါမွမဟုတ္ အေရာင္ေျပာင္းေနတဲ့ အေရျပားအဖု၊ အနာ၊ အလံုးေလးေတြအေနနဲ႔ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ လက္သည္း၊ ေျခသည္းမွာျဖစ္ရင္ ေဘးက အေရျပားမွာပါ အမည္းေရာင္ေျပာင္းသြားတာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားေတြဆိုရင္ ေနာက္ေက်ာမွာ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္တာ ပိုေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြဆိုရင္ ေျခေထာက္မွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေျခဖ၀ါး၊ လက္ဖ၀ါး၊ ေျခသည္းနဲ႔ လက္သည္းေတြမွာလည္း ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
ေမး. မွဲ႕ကင္ဆာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. ခႏၶာကိုယ္ရွိ ဒီအင္န္ေအ (DNA)ကို ေနေရာင္ျခည္ထိတာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ေနေရာင္ျခည္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေနပူဆာလႈံသူေတြ၊ ေနေရာင္ထဲ တာရွည္ အလုပ္လုပ္သူေတြနဲ႔ ေနေလာင္လြယ္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေနေရာင္ျခည္ ထိတာမ်ားရင္၊ ၾကာရင္၊ ေနေလာင္ရင္၊ မွဲ႔မ်ားရင္၊ အသားျဖဴရင္၊ မွဲ႔ေျခာက္မ်ားရင္၊ ဆံပင္အေရာင္ႏုရင္ (ေရႊေရာင္၊ အနီေရာင္)၊ မ်က္လံုးအေရာင္ေဖ်ာ့ရင္၊ မိသားစုထဲမွာ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္သူရွိရင္၊ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္ဖူးရင္၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားနည္းရင္ (ဥပမာ AIDS) ၊ ေသြးေရာဂါရွိရင္၊ အသက္ ၃၀ ေက်ာ္ရင္၊ ေမြးရာပါ ေနေရာင္မခံႏိုင္တဲ့ ေရာဂါရွိရင္ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားေတြက ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ဘယ္သူေတြက မွဲ႔ကင္ဆာကို အထူးသတိထားသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. မွဲ႔ကင္ဆာအႏၲရာယ္မ်ားတဲ့သူေတြက အသားျဖဴတဲ့သူ၊ ေနေလာင္မခံႏိုင္သူ၊ မွဲ႔ေျခာက္ရွိသူ၊ ဆံပင္ အနီေရႊေရာင္ရွိသူေတြ၊ တစ္ကိုယ္လံုးမွာ မွဲ႔အေရအတြက္ ၅၀ထက္ ပိုရွိသူေတြ၊ မွဲ႔ေျပာင္းလဲသူေတြနဲ႔ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ မွဲ႔ရွိသူေတြ သတိထားရပါမယ္။ မိသားစု၊ ေဆြမ်ဳိးမွာ မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္ဖူးတဲ့သူေတြလည္း အထူးသတိထားသင့္ပါတယ္။
ေမး. လူေတြေနတဲ့ေနရာက မွဲ႕ကင္ဆာနဲ႔ဆက္စပ္မႈရွိပါသလား ဆရာမ။
ေျဖ. ေနတိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕တဲ့ေနရာျဖစ္တဲ့ အီေကြတာနဲ႔နီးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေနေရာင္ျခည္ကို တိုက္႐ိုက္ဒဏ္ခံရတာေၾကာင့္ မွဲ႔ကင္ဆာ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။
မွဲ႔ကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ မွဲ႔ကိုစစ္ေဆးရပါမယ္။ မိမိဘာသာ စစ္ေဆးသင့္သလို တစ္လတစ္ခါေလာက္ တတ္ကြၽမ္းနားလည္တဲ့သူနဲ႔ အေရျပားကို ပံုမွန္စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ေနေရာင္ျပင္းထန္တဲ့အခ်ိန္ကို ေရွာင္ရပါမယ္။ အျပင္ထြက္ရင္ ေနေရာင္ကာခရင္မ္ကို သံုးရပါမယ္။ မနက္ ၁၀ နာရီနဲ႔ ညေန ၄ နာရီၾကား ေနပူကို ေရွာင္ရပါမယ္။ အက်ႌလက္ရွည္၊ ေဘာင္းဘီရွည္ ၀တ္ရပါမယ္။ ေနကာမ်က္မွန္တပ္ၿပီး ဦးထုပ္ေဆာင္းရမယ္၊ ထီးေဆာင္းရပါမယ္ . . .
ေမး. မွဲ႔ကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. မွဲ႔ကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ မွဲ႔ကိုစစ္ေဆးရပါမယ္။ မိမိဘာသာ စစ္ေဆးသင့္သလို တစ္လတစ္ခါေလာက္ တတ္ကြၽမ္းနားလည္တဲ့သူနဲ႔ အေရျပားကို ပံုမွန္စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ေနေရာင္ျပင္းထန္တဲ့အခ်ိန္ကို ေရွာင္ရပါမယ္။ အျပင္ထြက္ရင္ ေနေရာင္ကာခရင္မ္ကို သံုးရပါမယ္။ မနက္ ၁၀ နာရီနဲ႔ ညေန ၄ နာရီၾကား ေနပူကို ေရွာင္ရပါမယ္။ အက်ႌလက္ရွည္၊ ေဘာင္းဘီရွည္ ၀တ္ရပါမယ္။ ေနကာမ်က္မွန္တပ္ၿပီး ဦးထုပ္ေဆာင္းရမယ္၊ ထီးေဆာင္းရပါမယ္။ ေဆးလိပ္ေလွ်ာ့ေသာက္သင့္ပါတယ္။ အေရျပားေျပာင္းလဲတာကို အထူးစစ္ေဆးရပါမယ္။ ေစာေစာသိလို႔ ေစာေစာကုသရင္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းတာကို သိေစခ်င္ပါတယ္။
ေမး. မွဲ႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းကို ဘယ္အခ်ိန္မွာ ျပသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. မွဲ႔ေျခာက္၊ ေမြးရာပါအမွတ္၊ မွဲ႔ စတာေတြ ေျပာင္းလဲတဲ့အခါ၊ အမည္းေရာင္အစက္ ဒါမွမဟုတ္ မွဲ႔အသစ္ေတြ အမ်ားႀကီးထြက္လာတဲ့အခါ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းျပသင့္ေနပါၿပီ။
ေမး. မွဲ႔ကင္ဆာလို႔ သံသယရွိလာရင္ ဘာလုပ္ေလ့ရွိပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. မွဲ႔ကင္ဆာလို႔ သံသယရွိလာရင္ အသားစယူစစ္ေဆးရပါမယ္။ မွဲ႔တစ္ခုလံုး ခြဲထုတ္ရပါမယ္။
ေမး. မွဲ႔ကင္ဆာကို ဘယ္လိုကုသသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေျဖ. မွဲ႔ကင္ဆာကို ေစာေစာသိ၊ ေစာေစာခြဲစိတ္တဲ့နည္းနဲ႔ ကုသသင့္ပါတယ္။ ကုသနည္းေတြက ကိုယ္ခံစြမ္းအားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေဆးေတြနဲ႔ ကုသတာ (Immunotherapy)၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္နဲ႔ကုသတာ၊ ကင္ဆာ ေဆးသြင္းကုသတာ၊ ေပါင္းစပ္ကုသတာဆိုၿပီး နည္းေတြရွိပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
