ပါေမာကၡဦးတင္၀င္း(မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ေတြ႕ဆံုျခင္း
ေမး။ ။ မ်က္စိထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္းအေၾကာင္း အနည္းငယ္သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ။ ။ မ်က္စိမွာမေတာ္တဆထိခိုက္ဒဏ္ရာ (Trauma) ရလာၿပီဆိုရင္ ပထမဆံုး မ်က္ခြံ(Eyelid)ကို ထိခိုက္ မယ္။ အဲဒီအခါ ေသြးထြက္လာမယ္။ မ်က္ခြံကို ေသြးထြက္တာက စိုးရိမ္စရာမရွိဘူး။ မ်က္ခြံကို ျပန္ခ်ဳပ္ လိုက္ရင္ ေကာင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ တစ္ခုက လက္သီးနဲ႔ ထိုးမိလို႔၊ ေဘာလံုးမွန္လို႔ စတဲ့ ထိခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ဒဏ္ရာ (Blunt Trauma) နဲ႔ မ်က္စိထဲစိမ့္၀င္ ထိုးေဖာက္တဲ့ဒဏ္ရာ (Penerating Trauma) ဆို ၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။
ေမး။ ။ လက္သီးနဲ႔ထိုးမိတာ၊ ေဘာလံုးမွန္တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ Blunt Trauma ဆိုရင္ ဘာျဖစ္တတ္ပါ သလဲဆရာ။
ေျဖ။ ။ မ်က္လံုးအိမ္(Eye Ball)ကအပိတ္စနစ္ (Close System) ျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္လံုးအိမ္ရဲ႕ ေဘးမွာ အ႐ိုးပတ္လမ္းေၾကာင္း (Bony Orbit)ရွိတယ္။ မ်က္လံုးအိမ္နဲ႔ အ႐ိုးပတ္လမ္းေၾကာင္းၾကားမွာ အဆီ(fats) ေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒီအဆီေတြက ကူရွင္သေဘာမ်ဳိး မ်က္စိကို ကာကြယ္ေပးထားတာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ မ်က္စိကိုလက္သီးနဲ႔ ထိုးမိရင္၊ ေဘာလံုးမွန္ရင္ေတာင္ မ်က္စိထဲကို ဒဏ္ရာျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အားက နည္းနည္းေတာ့ နည္းသြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအားေၾကာင့္ မ်က္စိထဲမွာရွိတဲ့ေသြးေၾကာ(Vessels)ေတြကို ပ်က္စီးသြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာေတြက သူငယ္အိမ္(Iris)၊ မ်က္ေၾကာလႊာ(Retina)နဲ႔ Choroid တို႔မွာမ်ားပါတယ္။ အဲဒီေနရာေတြက ေသြးေၾကာေတြအားလံုးက ေသြးထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးေတြကစိမ့္ထြက္လာပါတယ္။
မ်က္စိထဲမွာ အခန္း(Chamber)က ႏွစ္ခန္းပဲ ရွိပါတယ္။ ဆိုၿပီး ႏွစ္ခန္းရွိပါတယ္။ Anterior Chambere နဲ႔ Vitreous Cavity ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ တာေၾကာင့္ ေသြးစိမ့္ထြက္တဲ့အခါ Anterior Chambere မွာ ေသြးေတြနဲ႔ ျပည့္လာတယ္။ အဲဒါက Blood in the Anterior Chamberလို႔ သတ္မွတ္ၿပီး Hyphema လို႔ ေခၚပါတယ္။
မ်က္ခြံ (Eyelid) မွာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါဆိုရင္ေတာ့ ဘာမွလုပ္စရာမလိုပါဘူး။ ျဖစ္တဲ့ဒဏ္ရာကို အရင္ ဆံုးေရနဲ႔ စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးေၾကာဖို႔ လိုပါတယ္။ မ်က္စိကို လက္သီးနဲ႔ ထိုးမိတာမ်ဳိးဆိုရင္ေတာ့ ဖုန္ေြ၊ အမႈိက္ေတြ၀င္ႏိုင္ေျခနည္းပါတယ္။ တကယ္လို႔ သစ္ကိုင္းေတြ၊ ေကာက္႐ိုးေတြ ထိုးမိတယ္ဆိုရင္ ေတာ့ မ်က္စိကို ေရစင္ေအာင္ေဆးေၾကာေပးတာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ . . .
ေမး။ ။ အဲဒီလိုျဖစ္တဲ့အေျခအေနမွာ ဘယ္လိုကုသမႈ ခံယူဖို႔လိုပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ Anterior Chamber တစ္ခုလံုးမွာ ေသြးေတြ အျပည့္ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ ACWO လို႔ ေခၚတဲ့ Anterior Chamber Work Out ဥကအနည္းနဲ႔ ေသြးေတြ ကို စုပ္ထုတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ျပႆနာက စုပ္ထုတ္ေပမယ့္ စိမ့္ထြက္မႈကရွိေနႏိုင္တယ္။ မ်က္လံုးအိမ္က အပိတ္စနစ္(Close System)ဆိုေတာ့ တိက်တဲ့ Volume ရွိတယ္။ သူ႔ထဲကို ေသြးေတြ ၀င္လာတဲ့အခါ Volume မ်ားလာၿပီး ဖိအားကလည္း တက္လာပါတယ္။ အဲဒီလို Intraocular Pressure တက္လာတာကို ေရတိမ္ေရာဂါလို႔ေခၚပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒါဆိုရင္ကုသနည္းက ဘယ္လိုပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္သြားမလဲဆရာ။
ေျဖ။ ။ မ်က္လံုးအိမ္ထဲ ေသြးေတြ ၀င္လာတဲ့အေျခအေန Hyphema ဆိုရင္ေတာ့ ACWO ဆိုတဲ့နည္းနဲ႔ ေသြးေတြကို စုပ္ထုတ္ပါမယ္။ ၿပီးရင္ Adona လို ေသြးတိတ္ေဆးေတြ ေပးထားပါမယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ေရတိမ္မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ Diamox လို ေဆးမ်ဳိးကိုေပးပါတယ္။ မ်က္စိကို ထိခိုက္ဒဏ္ ရာရတယ္ဆိုတာက ေရာင္ရမ္းမႈျဖစ္သြားတာဆိုေတာ့ ေရာင္ရမ္းမႈက်ေဆး (Anti-inflammatory Eye Drop) တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို ေပးထားရပါတယ္။
ေမး။ ။ တကယ္လို႔ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရၿပီး ေသြး၀င္တဲ့အပိုင္းက Vitreous Cavity မွာဆိုရင္ေကာ ဘယ္လိုျဖစ္ ႏိုင္ပါသလဲဆရာ။
ေျဖ။ ။ Vitreous Cavity မွာ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ မ်က္ေၾကာလႊာေသြးေၾကာေတြ (Retina Vessels)ကေန ေသြးေတြ ပန္းထြက္လာမယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရင္လည္း ေစာေစာကလိုပဲ Adona လို ေသြးတိတ္ေဆးေတြ ေပးထားပါမယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Volume တက္လာတာေၾကာင့္ ေရတိမ္ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ ေရ တိမ္မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ Diamox လို ေဆးမ်ဳိးကိုေပးပါတယ္။ မ်က္စိကို ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရတယ္ဆိုတာက ေရာင္ရမ္းမႈျဖစ္သြားတာဆိုေတာ့ ေရာင္ရမ္းမႈက်ေဆး (Anti-imflammatory Eye Drop) တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးကို ေပးထားရပါတယ္။ ဒါကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျခာက္လေလာက္ ေစာင့္ၾကည့္ပါတယ္။ ေျခာက္လေစာင့္ၾကည့္လို႔မွ မသက္သာဘူး ဆိုရင္ Vitrec-tomy နည္းနဲ႔ ကုသရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတေလက်ရင္ မ်က္လံုးအိမ္ကတင္းၿပီး ေရတိမ္ျဖစ္လာတယ္ဆိုရင္ Vitrectomy နည္းနဲ႔ ကုသမႈကိုအျမန္ ဆံုးေဆာင္ရြက္ေပးရပါတယ္။ ဘာမွျပႆနာမျဖစ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေျခာက္လေလာက္ေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့ရွိပါတယ္။
ေမး။ ။ အဲဒီေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေျခာက္လအတြင္းမွာ မ်က္စိကပံုမွန္အတိုင္း ျမင္ရႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေျခာက္လအတြင္းမွာ မ်က္စိက ပိုၿပီး မျမင္ႏိုင္ပါဘူး။ မႈန္၀ါး၀ါးပဲျဖစ္ေနမွာပဲ။ ဒီေျခာက္လအတြင္းမွာ မ်က္ေၾကာလႊာေသြးေၾကာေတြက ပန္းထြက္တဲ့ ေသြးေတြက ရပ္သြားႏိုင္တယ္။ အဲဒီအခါ ပံုမွန္အ တိုင္းျပန္စုပ္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မလိုအပ္ဘဲနဲ႔ မ်က္စိကိုမခြဲစိတ္ပါဘူး။ မ်က္ေၾကာလႊာက သိပ္တင္း လြန္းေနရင္၊ လူနာက အေ၀းႀကီးက လာရၿပီး ေဆး႐ံုကို ျပန္မလာႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ခြဲစိတ္ကုသေပးပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒီလိုထိခုိက္ဒဏ္ရာရတာကို ကုသမႈမခံယူဘဲ ေနမယ္ဆိုရင္ေကာ မ်က္စိကြယ္တဲ့အထိျဖစ္ႏိုင္ပါသ လားဆရာ။
ေျဖ။ ။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရၿပီး ေသြးထြက္တဲ့အေျခအေနကို ကုသမႈမခံယူဘဲ ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မ်က္စိကြယ္တဲ့ အထိျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္စိကြယ္တယ္ဆိုတာက ႏွစ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ နံပါတ္တစ္အခ်က္က ထိခိုက္ ဒဏ္ရာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဓိက ကြယ္ႏိုင္တာက မ်က္လံုးအိမ္ (Eyeball) ရဲ႕ ေနာက္က စကၡဳ အာ႐ံုေၾကာ(Optic Nerve)က လံုး၀ျပတ္ထြက္ သြားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ဘာမွ လုပ္လို႔မရေတာ့ပါဘူး။ ဒီလိုမဟုတ္ဘဲ ေသြးထြက္တယ္၊ စကၡဳအာ႐ံုေၾကာက ျပတ္ထြက္တယ္ဆိုရင္ အေရးေပၚ ခြဲစိတ္ကုသမႈလုပ္ရပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေပမယ့္လည္း ျပန္မေကာင္းႏိုင္ပါဘူး။ နံပါတ္ႏွစ္ အခ်က္ကေတာ့ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရတာေၾကာင့္ပဲ မက္ ကူလာေဖာေရာင္တာ (Odema)ရသြားရင္ ပံုမွန္ေတာ့ ျပန္မေကာင္းႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ လံုး၀ကြယ္တဲ့ အဆင့္အထိေတာ့ မေရာက္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ မ်က္စိက မႈန္၀ါး၀ါးျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါက ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေနာက္ဆက္တြဲအေျခအေနေတြပါ။
ေမး။ ။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရၿပီး ေသြးထြက္တဲ့ အေျခအေနဆိုရင္ေကာ မ်က္စိကြယ္ႏိုင္ပါသလားဆရာ။
ေျဖ။ ။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရၿပီး ေသြးထြက္တဲ့အေျခအေန မွာ ဆိုရင္ေတာ့ Hyphema ရတာနဲ႔ Vitreous Cavity ေသြးထြက္တာေတြေၾကာင့္ ေရတိမ္ (Secondary Glaucoma)ရၿပီး စကၡဳအာ႐ံုေၾကာ ပ်က္စီးသြားရင္ မ်က္စိကြယ္သြားႏိုင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ လူနာအေနနဲ႔ မ်က္စိကို တစ္ခုခုနဲ႔ ထိခိုက္မိသြား ၿပီဆုိတာနဲ႔ အရင္ဆံုးဘာလုပ္သင့္ပါသလဲဆရာ။
ေျဖ။ ။ မ်က္ခြံ (Eyelid) မွာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါဆိုရင္ေတာ့ ဘာမွလုပ္စရာမလိုပါဘူး။ ျဖစ္တဲ့ ဒဏ္ရာကို အရင္ ဆံုးေရနဲ႔ စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးေၾကာဖို႔ လိုပါတယ္။ မ်က္စိကို လက္သီးနဲ႔ ထိုးမိတာမ်ဳိးဆိုရင္ေတာ့ ဖုန္ေတြ၊ အမႈိက္ေတြ ၀င္ႏိုင္ေျခနည္းပါတယ္။ တကယ္လို႔ သစ္ကိုင္းေတြ၊ ေကာက္႐ိုးေတြ ထိုးမိတယ္ဆိုရင္ ေတာ့ မ်က္စိကို ေရစင္ေအာင္ ေဆးေၾကာေပးတာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ေရစင္ေအာင္ေဆးၿပီးရင္ ဘာမွ မလုပ္ဘဲ ပဋိဇီ၀မ်က္စဥ္းေဆး (Antibiotic Eye Drop)တစ္ခုခုထည့္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေပးလိုက္တာေၾကာင့္ မ်က္စိထဲမွာ ေသြးထြက္ေနရင္ေတာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ကုသရာေရာက္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ အနီးဆံုး မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ဆီကို သြားျပသင့္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အရပ္ေဒသေတြမွာ မ်က္စိအထူးကု ဆရာ၀န္မရွိတာေၾကာင့္ အနီးဆံုး က်န္းမာေရး႒ာနကို သြားျပသင့္ပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးဆရာ၀န္ျဖစ္ေနရင္ေတာင္ သင့္ေတာ္တဲ့ ကုသမႈတစ္ခုခုေပးၿပီး ေသြးတိတ္ေအာင္ လုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးရင္ နီးစပ္ရာ အရပ္က မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ဆီသြားဖို႔ ၫႊန္ၾကားပါလိမ့္မယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
