ပါေမာကၡဦးတင္၀င္း(မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ေတြ႕ဆံုျခင္း
ေမး. AIDS ေရာဂါရွိသူေတြမွာ ဘယ္အခ်ိန္ဆိုရင္ မ်က္စိေရာဂါပိုးေတြ က်ေရာက္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. AIDS ေရာဂါရွိသူေတြမွာ CD4 Count က ၅၀ ေအာက္ဆိုရင္ မ်က္စိထဲကို ေရာဂါပိုးက်ေရာက္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းက မ်ားပါတယ္။
ေမး. AIDS ေရာဂါရွိသူေတြမွာ ဘာေၾကာင့္ မ်က္စိေရာဂါပိုးေတြ က်ေရာက္လြယ္ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကလည္း ရွင္းပါတယ္။ ခုခံအားက်တဲ့သူမွန္သမွ် AIDS ေရာဂါရယ္မွမဟုတ္ဘူး၊ ဘယ္လိုေရာဂါေၾကာင့္ပဲ ခုခံအားက်က်၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ နာတာရွည္အရက္စြဲတာေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားက်သြားရင္ ပတ္၀န္းက်င္မွာရွိေနတဲ့ ေရာဂါပိုးေတြ က်ေရာက္လြယ္တတ္ပါတယ္။ AIDS ဆိုတာ နာမည္ကိုက ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါဆိုေတာ့ တစ္ကမာၻလံုးမွာေတြ႕ရွိခ်က္အရ CD4 ပမာဏ ၅၀ထက္ ေလ်ာ့နည္းတယ္ဆိုရင္ မ်က္စိထဲ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ႏိုင္ေျခက မ်ားတယ္လို႔ လက္ခံထားၾကပါတယ္။
ေမး. AIDS ေရာဂါရွိသူေတြမွာ ဘယ္လိုမ်က္စိေရာဂါပိုးေတြ က်ေရာက္ႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေရာဂါပိုး အကုန္လံုးက်ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားဆံုးက်ေရာက္ႏိုင္တာက်ေတာ့ Cytomegalo-virus၊ Cryptococcus၊ Candida နဲ႔ Herpes ဆိုတဲ့ေရာဂါပိုးေတြျဖစ္ပါတယ္။ Cytomegalovirus ေၾကာင့္ မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာ (Retina)မွာ အမ်ားဆံုးထိခိုက္ၿပီး မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာေရာင္ရမ္းမႈ (CMV Retinitis) ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Cryptococcus ေၾကာင့္လည္း မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာ ေရာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ Candida (မွကၡ႐ု)နဲ႔ Herpes (ေရယုန္)လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးက်ေရာက္တဲ့ ေရာဂါပိုးေတြက Cytomegalovirus ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ ဒုတိယအမ်ားဆံုးအေနနဲ႔ Cryptococcus နဲ႔ Candida ပိုးေတြ က်ေရာက္တာကိုေတြ႕ရပါတယ္။
ဒါေတြအျပင္ Pneumocystic Carini ဆိုတဲ့ ေရာဂါပိုးေတြက်ေရာက္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဆရာတို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ အျဖစ္မ်ားဆံုး တီဘီေရာဂါပိုးကလည္း AIDS ေရာဂါနဲ႔ အၿမဲတြဲေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ AIDS ေရာဂါသည္ေတြရဲ႕မ်က္လံုးမွာ တီဘီေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေ၀ဒနာေတြ ျဖစ္ေနတာကို အေတြ႕ရမ်ားပါတယ္။
ေမး. AIDS ေရာဂါရွိသူေတြမွာ မ်က္စိမွာ မႈိေရာဂါပိုးက်ေရာက္တာေၾကာင့္ မ်က္စိကြယ္ႏိုင္ပါသလားဆရာ။
ေျဖ. မ်က္စိကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္စိကြယ္ႏိုင္တဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းကေတာ့ မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာမွာ ေစာေစာကေျပာတဲ့ Cytomegalovirus၊ Crypto- coccus နဲ႔ Candida ပိုးေတြက်ေရာက္ၿပီး ေရာင္ရမ္းမႈနဲ႔တြဲျဖစ္ရာက မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာတစ္ခုလံုး ထိခိုက္ပ်က္စီးသြားတာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။
မ်က္ၾကည္လႊာမွာလည္း ေရာဂါပိုးက်ေရာက္တတ္ေပမယ့္ မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာမွာ ေရာဂါပိုး က်ေရာက္မႈကပိုမ်ားပါတယ္။ မ်က္ၾကည္လႊာမွာ Cytome-galovirus ပိုးက်ေရာက္တဲ့ CMV Endothelitis ကို အခုေနာက္ပိုင္းမွာ အေတာ္ေလး ေတြ႕လာရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ မ်က္စိသူငယ္အိမ္မွာလည္း ပိုးက်ေရာက္ၿပီး သူငယ္အိမ္ေရာင္တာ (Uvetitis) ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
အခုေျပာတဲ့ အေၾကာင္းေတြအားလံုးက မ်က္စိကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ AIDS ေၾကာင့္ မ်က္စိကြယ္ေစတဲ့ အမ်ားဆံုးအေၾကာင္းအရာက မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာထိခိုက္မႈေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလက်ရင္ လူနာက ဘာမွမဟုတ္ဘူးလို႔ ထင္တတ္တာတစ္ခုက မ်က္ခြံက Conjunctiva မွာ Kaposi’s Sarcoma ဆိုတဲ့ ၀ိုင္း၀ိုင္းနီနီ အလံုးေလးေတြ႕ရတတ္တယ္။ ဒါက Subconjunctival Haemorrahge နဲ႔ မွားတတ္တယ္။ တကယ္တမ္းေသခ်ာၾကည့္ရင္ ၀ိုင္း၀ိုင္းနီနီေလးျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုလူနာေတြကေတာ့ ဆရာတို႔ဆီ လာျပတာနည္းတယ္။ ဆရာတို႔ဆီ လာျပတာက မ်က္စိအာ႐ံုခံလႊာေရာင္လို႔ လာျပတာပဲ မ်ားပါတယ္။
ေမး. AIDS ေရာဂါနဲ႔ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါတြဲျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုမ်က္စိေရာဂါေတြကို ျဖစ္ေစႏုိင္ပါသလဲဆရာ။
ေျဖ. AIDS ေရာဂါနဲ႔ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါကလည္း တြဲျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါႏွစ္ခုရဲ႕ ကူးစက္တဲ့အရင္းအျမစ္ကလည္း အမ်ားႀကီးထဲမွာ တူတဲ့အခ်က္ကရွိေနေတာ့ တြဲျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခုတြဲျဖစ္ရင္လည္း Cytomegalovirus၊ Cryptococcus၊ Candida ဆိုတဲ့ ေရာဂါပိုးေတြပဲ က်ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါက ကုသေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။
ဟိုးအရင္ကတည္းက ပင္နီဆလင္ေဆးေပၚလာေတာ့ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္တယ္။ ပင္နီဆလင္ေဆးယဥ္ပါးေတာ့လည္း ဒီ့ထက္ ဒီ့ထက္ ပိုအာနိသင္ရွိတဲ့ေဆးေတြ ေပၚလာတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီေရာဂါကို ေတာ္ေတာ္ေလးႏိုင္သြားပါတယ္။ သာမန္ဆရာ၀န္ေတြေတာင္ ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ကုသႏိုင္ေနၿပီဆိုေတာ့ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ မ်က္စိေ၀ဒနာကိုေတာ့ မေတြ႕သေလာက္ရွားသြားပါၿပီ။ AIDS ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ မ်က္စိေရာဂါပိုးေတြကိုပဲ ေတြ႕ရတာမ်ားပါတယ္။
ေမး. AIDS ေရာဂါရွိသူေတြက မ်က္စိမွာ မႈိေရာဂါပိုးစြဲကပ္တဲ့ အေၾကာင္းကိုလည္း သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ. AIDS ေရာဂါရွိသူေတြမွာ Candida မႈိပိုး က်ေရာက္ႏိုင္ေျခရွိသလို ကိုယ္ခံအားက်တဲ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါသည္ေတြမွာလည္း က်ေရာက္တတ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါသည္ေတြ၊ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့ေနတဲ့သူေတြနဲ႔ အထူးၾကပ္မတ္ကုသေဆာင္ထဲက ကေလးေတြမွာလည္း ကန္ဒီဒါမႈိပိုး က်ေရာက္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ART ေဆးေသာက္လိုက္ရင ္မ်က္စိထဲ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ႏိုင္ေျခ ေလ်ာ့နည္းသြားႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ART ေဆးေသာက္လုိက္လို႔ CD4 Count တက္လာၿပီဆိုရင္ မ်က္စိထဲေရာဂါ ပိုး၀င္ႏိုင္ေျခက နည္းသြားပါတယ္။ ART ေဆးေသာက္တဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးေၾကာင့္ အေထြေထြ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအား ေကာင္းလာတယ္ဆိုရင္ မ်က္စိထဲ ပိုး၀င္ႏိုင္ေျခကလည္း နည္းသြားပါတယ္။
ေမး. မ်က္စိမွာ ေရာဂါပိုးက်ေရာက္ေနတာကိုေတြ႕ၿပီးမွ AIDS ရွိမွန္းသိသြားတဲ့ လူနာေတြေကာရွိပါသလားဆရာ။
ေျဖ. အမ်ားႀကီးပါပဲ။ တခ်ဳိ႕က သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ AIDS ရွိမွန္းမသိၾကဘူး။ သူ႔ပံုကလည္း AIDS ရွိတဲ့ ပံုမဟုတ္ဘူး။ ခႏၶာကိုယ္တည္ေဆာက္ပံုကလည္း သန္သန္မာမာပဲ။ ႐ုပ္ရည္ကလည္း သန္႔ျပန္႔မႈရွိတယ္။ ပညာတတ္၊ က်န္းက်န္းမာမာပဲ။ ဒါေပမဲ့ မ်က္စိမွာ ပိုးက်ေရာက္ေနေတာ့ ဆရာတို႔က သံသယ၀င္ၿပီး HIV ပိုးစစ္ခိုင္းလိုက္တယ္။ စစ္ေတာ့ ရွိေနတယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ အဲဒီအခါ ကြၽန္ေတာ့္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုၿပီး လက္မခံဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေဆးစစ္ေဆးခ်က္အေျဖအရ ပိုးရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္ဆုိင္ရာဆရာ၀န္ကို လႊဲလိုက္ရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ဆီးခ်ဳိေရာဂါသည္ေတြမွာလည္း အဲဒီလိုပဲ။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ရွိေနမွန္းမသိၾကဘူး။ မ်က္စိမွာေ၀ဒနာျဖစ္မွ စစ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိေနမွန္းေတြ႕ၿပီး သမားေတာ္ေတြဆီ လႊဲလိုက္ရတယ္။ ဒီလိုလူနာေတြကိုလည္း အမ်ားႀကီးေတြ႕ရပါတယ္။
ေမး. AIDS ေရာဂါရွိသူကို ကုသမႈေပးရတာနဲ႔ တျခားသာမန္လူနာကို ကုသမႈေပးရတာ ဘာကြာျခားမႈရွိပါသလဲဆရာ။
ေျဖ. ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ အတူတူပါပဲ။ တစ္ခုရွိတာက AIDS ရွိသူေတြမွာ ART ကုထံုးအျပင္ မ်က္စိအတြက္ ေရာဂါေ၀ဒနာအေပၚမူတည္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာကုသမႈေတြကို ေပးရပါတယ္။ မ်က္စဥ္းေဆးေပးရတယ္။ ထိုးေဆးေပးရတာလည္းရွိတယ္။
AIDS ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ CD 4 Count 50 ေအာက္ဆိုရင္ ပိုးက်ေရာက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ CD4 50 ေအာက္မက်သြားေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ဂ႐ုစိုက္ဖို႔လိုပါတယ္။ သမားေတာ္နဲ႔တိုင္ပင္ၿပီး ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ကို ကိုယ္ခံအားေကာင္းေနေအာင္ ေနထိုင္တည္ေဆာက္ေပးေနရပါမယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ဂ႐ုစိုက္ၿပီး ေနမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ေရာဂါပိုးမက်ေရာက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး . . .
ေမး. AIDS ေရာဂါရွိသူေတြမွာ မ်က္စိေရာဂါပိုး မက်ေရာက္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. AIDS ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ CD 4 Count 50 ေအာက္ဆိုရင္ ပိုးက်ေရာက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ CD4 50 ေအာက္ မက်သြားေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဂ႐ုစိုက္ဖို႔လိုပါတယ္။ သမားေတာ္နဲ႔တိုင္ပင္ၿပီး ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ကို ကိုယ္ခံအားေကာင္းေနေအာင္ ေနထိုင္တည္ေဆာက္ေပးေနရပါမယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ဂ႐ုစိုက္ၿပီး ေနမယ္ဆုိရင္ေတာ့ေရာ ဂါပိုးမက်ေရာက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ CD 4 အေရအတြက္ကို တက္ေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး ကိုယ္ခံအားတက္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေရာဂါပိုးက်ေရာက္ႏိုင္ေျခက နည္းသြားပါတယ္။
ေမး. တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရးအားနည္းရင္ ေရာဂါပိုးက်ေရာက္ႏိုင္ေျခက ပိုမ်ားသြားပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရးနည္းတဲ့သူေတြမွာေတာ့ ေရာဂါပိုးက်ေရာက္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ လူတိုင္းလက္ခံထားတဲ့ အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ AIDS ရွိသူေတြမွာ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရးက အားနည္းတယ္ဆိုရင္ ေရာဂါပိုးက်ေရာက္ႏိုင္တဲ့အခ်က္က ပိုမ်ားသြားလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ AIDS ရွိၿပီး ART ေဆးကို ပံုမွန္မွီ၀ဲတဲ့သူက တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး ေကာင္းတယ္ဆိုရင္ ေရာဂါပိုးက်ေရာက္ႏိုင္ေျခက နည္းေနမွာပါ။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
