ေဒါက္တာအုန္းေက်ာ္ (စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး) ေျဖၾကားသည္။
ေမး။ ။ ကြၽန္မက လိင္တူခ်စ္သူေတြကို ဆန္႔က်င္တဲ့သူ မဟုတ္ပါဘူး ဆရာ။ သူတို႔မွာလည္း သူတို႔ အခြင့္ အေရးရွိတဲ့အတြက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ဒုကၡေပးေနတာမဟုတ္ရင္ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို ဘယ္လိုမွ သ ေဘာမထားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဆရာ . . ကြၽန္မမွာ သားေလးနဲ႔ သမီးေလး ႏွစ္ေယာက္ ေမြးလာေတာ့ အရင္ဆံုး ကိုယ္လက္အဂၤါစံုရဲလားဆိုတာ စိတ္ပူတယ္၊ ကိုယ္လက္အဂၤါစံုျပန္ေတာ့လည္း ကေလးက ဥာဏ္ ရည္ဖြံ႕ၿဖိဳးရဲ႕လား၊ Autism ေလးမ်ား ျဖစ္ေနမလား ဆိုၿပီး စိတ္ပူရျပန္ေရာ . . ကေလးက ပံုမွန္အတိုင္းပဲ ဥာဏ္ရည္လည္း ပံုမွန္ပဲ ဆိုတာသိရျပန္ေတာ့ကြၽန္မ စိတ္ထဲ ပူပင္စိတ္တစ္မ်ဳိး၀င္လာျပန္ပါတယ္ ဆရာ . .
အဲဒါကေတာ့ သားနဲ႔ သမီးကို ေယာက်္ားလ်ာ၊ မိန္းမလ်ာေလးေတြ ျဖစ္လာမွာ စိုးတာပါပဲ။ ကြၽန္မတို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ အခုဆိုရင္ ေယာက်္ားလ်ာ၊ မိန္းမလ်ာအျပင္ Homo၊ ႏွစ္ဖက္ခြၽန္ စသျဖင့္ ေတြ႕ရတာ မ်ားလာတယ္ ဆရာ . .ကြၽန္မစိတ္ထင္ အရင္ကထက္ မ်ားလာသလိုပါပဲ၊ ပိုပဲ ပြင့္လင္းလာလို႔လား မေျပာတတ္ပါဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ကို ကြၽန္မ ဆန္႔က်င္တာမဟုတ္ေပမယ့္ ကြၽန္မ သားေလးနဲ႔ သမီးေလးကို အဲဒီလို လိင္တူခ်စ္သူ မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး ဆရာ။ သားေလးက သံုးႏွစ္၊ သမီးေလးက တစ္ႏွစ္ေက်ာ္အရြယ္ပါ။ ကေလးေတြ အရြယ္ေရာက္လာရင္ လိင္တူခ်စ္သူမျဖစ္လာေစဖို႔ အခုကတည္းက ကြၽန္မဘယ္လို ထိန္းသိမ္းသင့္ပါသလဲ သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။
ျမတ္ႏိုးခင္၊ ေက်ာက္ေျမာင္း။
ေျဖ။ ။ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိတာက စိတ္ေရာဂါမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိတာနဲ႔ ေရာေထြးနားလည္တတ္တဲ့ ဖိုမသဘာ၀ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈ တခ်ဳိ႕ေတာ ့ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကို ေရွးဦးစြာရွင္းျပပါမယ္။
‘ကေလးငယ္ေတြဟာ အသက္ သံုးႏွစ္၀န္းက်င္မွာ က်ား-မခြဲျခား သိရွိခံယူစိတ္ရွိေနၿပီလုိ႔ သိရပါတယ္။ ေယာက်္ားေလးက ‘ငါဟာ ေယာက်္ားေလးဆို တာသိတယ္၊ လက္ခံတယ္၊ ေယာက်္ားေလးလို ျပဳမူတယ္’၊ မိန္းကေလးကလည္း ‘ငါဟာ မိန္းကေလး ဆိုတာ သိတယ္၊ လက္ခံတယ္၊ မိန္းကေလးလုိ ျပဳမူတယ္’. . .’
ဖိုမ မသဲကြဲေသာ ေရာဂါ
ေဆးပညာေ၀ါဟာရကေတာ့ Intersexual ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ မိန္းကေလးျဖစ္ရက္နဲ႔ သားဥအိမ္မရွိတဲ့ ေရာဂါ၊ ေယာက်္ားေလးျဖစ္ရက္နဲ႔ ေ၀ွးေစ့နဲ႔လိင္တံေသးငယ္လြန္းတဲ့ ေရာဂါ၊ ဖိုလိင္အဂၤါလိုလို မလိင္အဂၤါလိုလို ပူးတြဲပါေနတဲ့ ေရာဂါတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေရာဂါေတြဟာ ေမြးရာပါအဂၤါခ်ဳိ႕ ယြင္းေရာဂါေတြျဖစ္တယ္။ လိင္ဗီဇမ်ဳိးေစ့အိတ္ (XY Chromosome ) အတြဲခ်ဳိ႕ယြင္းတာ ဒါမွမဟုတ္ သေႏၶသားဘ၀မွာ လိင္အဂၤါစု ျဖစ္ေပၚႀကီးထြားမႈ ခ်ဳိ႕ယြင္းတာတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဖိုမ မသဲကြဲတဲ့ေရာဂါရွိရင္ ေမြးစအရြယ္ကတည္းက သိသာပါတယ္။
က်ား-မသိရွိခံယူမႈ ခ်ဳိ႕ယြင္းေ၀ဒနာ
ေဆးပညာေ၀ါဟာရကေတာ့ Gender Dysphoria ျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးစကေလးငယ္မွာ ဖိုမလိင္အဂၤါအျပည့္အစံု ပါရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကေလးလူငယ္ရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ “က်ား-မ သိရွိခံယူတဲ့စိတ္” (Gender Identity) ျဖစ္ေပၚမႈ ခ်ဳိ႕ယြင္းေနတတ္ပါတယ္။
ကေလးငယ္ေတြဟာ အသက္သံုးႏွစ္၀န္းက်င္မွာ က်ား-မခြဲျခား သိရွိခံယူစိတ္ရွိေနၿပီလုိ႔ သိရပါတယ္။ ေယာက်္ားေလးက “ငါဟာ ေယာက်္ားေလး ဆိုတာသိတယ္၊ လက္ခံတယ္၊ ေယာက်္ားေလးလို ျပဳမူတယ္”၊ မိန္းကေလးကလည္း “ငါဟာ မိန္းကေလးဆိုတာ သိတယ္၊ လက္ခံတယ္၊ မိန္းကေလးလုိ ျပဳမူတယ္”။
ဒါေပမဲ့ ေယာက်္ားေလး-မိန္းကေလးေတြထဲမွာ က်ား-မ သိရွိခံယူမႈ ခ်ဳိ႕ယြင္းလာတဲ့ ကေလးေတြ ရွိပါတယ္။ ေယာက်္ားေလးက မိန္းကေလး ျဖစ္ခ်င္တယ္၊ မိန္းကေလးလို ၀တ္ဆင္တယ္၊ မိန္းကေလးလို ျပဳမူတယ္၊ မိန္းကေလးေတြနဲ႔ပဲသူငယ္ခ်င္းလို ေပါင္းတယ္၊ မိန္းကေလး ကစားနည္းေတြကို ကစားခ်င္တယ္၊ ‘မိန္းမလ်ာ’ (Sissyboys) ျဖစ္ေနတယ္။
မိန္းကေလးကေတာ့ ေယာက်္ားေလးျဖစ္ခ်င္တယ္၊ ေယာက်္ားေလးလို၀တ္ဆင္တယ္၊ ေယာက်္ားေလးလိုျပဳမူတယ္၊ ေယာက်္ားေလးေတြနဲ႔ပဲ သူငယ္ခ်င္းလိုေပါင္းတယ္၊ ေယာက်္ားေလး ကစားနည္းေတြကို ကစားခ်င္တယ္၊ ‘ေယာက်္ားလ်ာ’(Tomboys) ျဖစ္ေနတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ အသက္ ၁၀ႏွစ္မွ ၁၂ ႏွစ္အတြင္း ကေလးလူငယ္ေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ “မိန္းမလ်ာ/ေယာက်္ားလ်ာ” စိတ္ေပါက္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
အဲဒီကေလးေတြႀကီးျပင္းလာရင္ ဘယ္လိုျဖစ္သြားသလဲ။ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ဖို-မ သိရွိခံယူမႈ ပံုမွန္ ျဖစ္သြားတယ္။ ငယ္ငယ္ကအက်င့္ေတြ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ က်န္တဲ့ ကေလးလူငယ္ေတြမွာ အရြယ္ေရာက္လာတဲ့အထိ ‘မိန္းမလ်ာ/ေယာက်္ားလ်ာ’ ျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ။ အဲဒီအထဲမွာ အလြန္အမင္း စိတ္ဓာတ္ ျပင္းထန္ရင္ “က်ား-မ သိရွိခံယူမႈ ခ်ဳိ႕ယြင္းေ၀ဒနာ”(Gender Dysphoria) လို႔ ေခၚပါတယ္။ လူထုလက္ခံေအာင္ အသံုးျပဳတဲ့ ေ၀ါဟာရကေတာ့ “Transgender” ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေ၀ဒနာရွင္ေတြဟာ လိင္လႊဲေျပာင္းဖို႔ ေဆးကုသမႈ အမ်ဳိးမ်ဳိး ခံယူၾကပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းနဲ႔ ကုသတာ၊ လိင္ေျပာင္းခြဲ စိတ္ကုသတာတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
က်ား-မ သိရွိခံယူမႈ ခ်ဳိ႕ယြင္းေ၀ဒနာရွိသူအမ်ားအျပားမွာ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လိင္တူ ခ်စ္စိတ္ရွိသူအမ်ားစုမွာ “ဖို-မ မသဲကြဲတဲ့ ေရာဂါ”မရွိဘူး။ “က်ား-မ သိရွိခံယူမႈ ခ်ဳိ႕ယြင္းေ၀ဒနာ”လည္း မရွိပါဘူး။
လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိျခင္း၏ သေဘာ
ဖိုမသဘာ၀ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ျဖစ္စဥ္မွာ လိင္ဆႏၵဦးတည္ျခင္း (Sexual Orientation )ဆိုတာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ တစ္ဦးဦးကို လိင္ဆႏၵနဲ႔ခ်စ္စိတ္ ၀င္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီဖိုမသဘာ၀ အရည္အခ်င္းဟာ က်ားမခြဲျခားသိရွိခံယူတဲ့စိတ္ (Gender Identity) မဟုတ္ပါဘူး။
လိင္ဆႏၵဦးတည္ျခင္း သံုးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ လိင္ကြဲခ်စ္စိတ္ရွိသူ (Heterosexual)၊ လိင္တူခ်စ္စိတ္ ရွိသူ (Homosexual)နဲ႔ လိင္ကြဲ-လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိ သူ(Bisexual)တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၉၄ ခုနစ္မွာ ေကာက္ယူထားတဲ့ စာရင္းအရ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိသူ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ ၂၀၁၁ ခုနစ္စာရင္းမွာ အတူေန စံုတြဲ (Defacto) ေတြထဲမွာ သံုးရာခိုင္ႏႈန္းဟာ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိတဲ့ စံုတြဲေတြျဖစ္ပါတယ္။
လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိျခင္းႏွင့္ ေဆးပညာအျမင္
လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိတာကို စိတ္ေရာဂါလို႔ သတ္မွတ္ျခင္းမျပဳဖို႔ အေမရိကန္ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္မ်ားအသင္းက ၁၉၇၃ ခုနစ္မွာ ၫႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၁၉၈၀ ခုနစ္မွာ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိတာကို “စိတ္ေရာဂါေ၀ဒနာ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း လက္စြဲစာအုပ္”မွ ဖယ္ထုတ္လိုက္ပါတယ္။
လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိျခင္း ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရသလဲ။ ဒီေမးခြန္းကို ေျဖဆိုဖို႔ အေမရိကန္စိတ္ ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕၊ အေမရိကန္ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕နဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ လူ မႈ၀န္ေဆာင္ပညာရွင္မ်ား အဖြဲ႕ရဲ႕ သေဘာထား (၂၀၀၇ ခုနစ္)ကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
“လိင္ကြဲခ်စ္စိတ္ရွိျခင္း၊ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိျခင္း၊ လိင္တူ-လိင္ကြဲခ်စ္စိတ္ရွိျခင္း၊ အဘယ္ေၾကာင့္ ကြဲျပားလာတာကို သိရွိဖို႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ဗီဇမ်ဳိးေစ့႐ႈေထာင့္၊ ေဟာ္မုန္းဓာတ္ အာနိသင္႐ႈေထာင့္၊ စိတ္ပညာ႐ႈေထာင့္၊ လူမႈေရး႐ႈေထာင့္၊ ဘ၀အေတြ႕အႀကံဳ႐ႈေထာင့္၊ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးစံ ႐ႈေထာင့္အမ်ဳိးမ်ဳိးမွ ေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္အခ်က္က အဓိကျဖစ္တယ္ဆိုတာကို အတိအက် မေျပာႏိုင္ေသးပါ”
လိင္တူခ်စ္စိတ္ကို ကာကြယ္ကုသဖို႔ မလိုပါ
လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိသူေတြဟာ မိမိတို႔ရဲ႕ လိင္ဆႏၵ ဦးတည္ျခင္းသဘာ၀ကို လက္ခံၾကပါတယ္။ အဲဒါကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုစိတ္မရွိပါဘူး။ လူထုအတြင္းမွာ သူတို႔ကိုလက္ခံၿပီး တန္းတူဆက္ဆံဖို႔ပဲ လိုလားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္က်န္းမာေရးေဆးပညာမွာ လိင္တူခ်စ္စိတ္ကို ကာကြယ္ဖို႔၊ ကုသဖို႔ ၫႊန္ၾကားမႈမရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လိင္တူခ်စ္စိတ္ရွိသူ ရရွိလာႏိုင္တဲ့ ကူးစက္ေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ ပညာေပးပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
