ေဒါက္တာေဒၚ၀င္း၀င္းျမင္႕ (အာဟာရဆိုင္ရာ အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)
ေဖာ့စဖိတ္ကန္႔သတ္ခ်က္ (phosphate Restriction)
ေဖာစဖိတ္မီးစုန္းဓာတ္က အဓိကအားျဖင့္ တိရစၦာန္မွရတဲ့ အစားအစာ၊ အထူးသျဖင့္ ႏို႔ထြက္ ပစၥည္းေတြကရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕သစ္ပင္မွရတဲ့ အစားအစာေတြ၊ ဥပမာ အခြံမာသီးနဲ႔ အေစ့အဆန္ေတြမွာလည္း ေဖာ့စဖိတ္ဓာတ္ပမာဏကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ကူညီေနပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ျဖစ္လာရင္ သင့္ခႏၶာကိုယ္မွာ ေဖာ့စဖိတ္ဓာတ္ပမာဏ ဟန္ခ်က္ပ်က္ႏိုင္ပါတယ္။
ေသြးထဲမွာ ေဖာ့စဖိတ္ဓာတ္ေတြ ပိုကဲလြန္းလာရင္ ယားယံတတ္တဲ့အျပင္ ထံုးဓာတ္ (ကယ္လ္ဆီယမ္) ေလ်ာ့ပါးတာေၾကာင့္ အ႐ိုးေတြ အားနည္းၿပီး က်ဳိးလြယ္လာပါမယ္။ ေသြးထဲမွာ ေဖာ့စဖိတ္ဓာတ္ကို ခ်ဳပ္ထိန္းမယ့္ ကယ္လ္ဆီယမ္ကာဘိုနိတ္(calcium carbonate)ကို စားေသာက္ေပးဖို႔ လိုအပ္လာပါတယ္။ ထမင္းစားခ်ိန္မွာ ကယ္လ္ဆီယမ္ကာဘိုနိတ္ ဓာတ္ပါေအာင္ စားေပးသင့္ပါတယ္။
ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အစားအစာေတြမွာ ေဖာ့စဖိတ္ဓာတ္အမ်ားအျပား ပါ၀င္ေနပါတယ္။
ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြမွာ ေဖာ့စဖိတ္ဓာတ္အေျမာက္အမ်ားပါ၀င္တာေၾကာင့္ တစ္ေန႔မွာတစ္ခါသာ စားရပါမယ္။
ပုိတက္စီယမ္
ေသြးထဲမွာ ပိုတက္စီယမ္ေတြ ျမင့္မားစြာ ပါ၀င္ေနရင္ ႏွလံုးမွာ ပံုမမွန္မႈေတြ ေပၚတတ္ၿပီး အႏၲ ရာယ္ႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုတက္စီယမ္ပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို အကန္႔အသတ္နဲ႔ စားရပါမယ္။
ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား
ဟင္းသီးဟင္းရြက္အားလံုးမွာ ပိုတက္စီယမ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က ခ်က္ျပဳတ္ခ်ိန္မွာ ေရထဲပါသြားပါတယ္။ အာလူးနဲ႔ အျမစ္ပါတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကို အပိုင္းေလးေတြ ျဖစ္ေအာင္ လွီးၿပီး ေရမ်ားမ်ားနဲ႔ ျပဳတ္လိုက္ရင္ ပါ၀င္တဲ့ ပိုတက္စီယမ္ဓာတ္ကို ေလ်ာ့နည္းသြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ပိုတက္စီယမ္ဓာတ္ မ်ားစြာ ပါ၀င္တဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကို ဆီပူမထိုးခင္ (ဆီနည္းနည္းနဲ႔ မေၾကာ္ခင္) ျပဳတ္ပစ္ ရပါမယ္။ ျပဳတ္ရည္က်န္ေတြကို လံုး၀မသံုးဘဲ စြန္႔ပစ္လိုက္ပါ။
ေန႔စဥ္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ႏွစ္မ်ဳိးကိုပဲ ေရြးစားပါ။ အဲဒီဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကိုလည္း ပိုတက္စီယမ္ပါ၀င္မႈ နည္းတဲ့ အမ်ဳိးအစားကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ပါ။ ပိုတက္စီယမ္ပါ၀င္မႈမ်ားတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ ကိုတစ္ခါတစ္ရံပဲစားပါ။ ဥပမာ တစ္ပတ္ႏွစ္ႀကိမ္သာ။
ပိုတက္စီယမ္ နည္းေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား (အဓိကေရြးရန္)
ခရမ္းသီး၊ ဘူးသီး၊ င႐ုတ္သီးအပြ၊ သခြားသီး၊ ေက်ာက္ဖ႐ံုသီး၊ ေဆာင္းဖရဲ၊ သခြားေမႊးသီး၊ ဆ လတ္ရြက္၊ ပဲပင္ေပါက္၊ တ႐ုတ္မုန္လာဥ၊ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္စံု၊ မုန္လာဥ၊ ၾကက္သြန္ၿမိတ္၊ ပဲေတာင့္ ရွည္၊ ျပင္သစ္ပဲေတာင့္၊ ၾကက္သြန္နီ၊ သခြားဖ႐ံုသီး။
ပိုတက္စီယမ္ အသင့္အတင့္ပါေသာ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္မ်ား (တစ္ပတ္ သံုးႀကိမ္ေရြးရန္)
႐ံုးပတီသီး၊ တ႐ုတ္ေဂၚဖီထုပ္၊ ပန္းေဂၚဖီ၊ ၾကက္သြန္ၿမိတ္ႀကီးမ်ဳိး၊ တ႐ုတ္နံနံႀကီး၊ ဟင္းခတ္ ၾကက္သြန္ၿမိတ္တစ္မ်ဳိး၊ ကၫြတ္၊ င႐ုတ္သီး(အစိမ္း၊ အနီ)၊ ပဲနီေလး (ျပဳတ္၊ ပဲဟင္း)၊ ပဲသီး (အစိမ္း၊ အေျခာက္)၊ ေရႊဖ႐ံုသီး၊ ပဲလိပ္ျပာမ်ဳိး၊ သၾကားေျပာင္း၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး။
ပိုတက္စီယမ္ ျမင့္မားစြာပါေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား (တစ္ပတ္ ႏွစ္ႀကိမ္ေရြးရန္)
ကိုက္လန္၊ မုန္ညင္းရြက္၊ ေဂၚဖီထုပ္စိမ္း၊ ကန္စြန္းဥရြက္၊ သစ္တက္မႈိ၊ မႈိ(လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္)၊ အာလူးမ်ဳိးစံု(အာလူးေၾကာ္အပါအ၀င္)၊ ေမ်ာက္ဥ၊ ကန္စြန္းဥ၊ ခရမ္းခ်ဥ္ (ဟင္းအႏွစ္)၊ ၾကာ၊ ကုလားပဲ၊ ေရေမွာ္ပင္။
သစ္သီး
ပိုတက္စီယမ္နည္းေသာ သစ္သီးမ်ား
ပန္းသီး၊ သစ္ေတာ္သီး၊ ေစာင္းလ်ားသီး၊ ဖရဲသီး၊ နာနတ္သီး၊ ဂရိတ္ဖ႐ု (ေရွာက္ခါးသီးႀကီး)၊ သံပ႐ိုသီး၊ မင္းဂြတ္သီး၊ ႏွင္းသီး၊ ဘလူးဘယ္ရီသီး၊ တည္သီး၊ လိုင္ခ်ီး(စည္သြပ္)၊ မက္မြန္(စည္သြပ္)၊ မက္မြန္ရည္၊ နာနတ္ (စည္သြပ္)၊ နာနတ္ရည္၊ သီးစံု (စည္သြပ္)၊ သီးစံုရည္စတာေတြက ဆီးခ်ဳိေရာဂါသည္ေတြအတြက္ မဟုတ္ပါ။
ပိုတက္စီယမ္ အလတ္စားပါေသာ သစ္သီးမ်ား (တစ္ပတ္ သံုးႀကိမ္)
သေဘၤာ၊ မာလကာ၊ လိေမၼာ္(တ႐ုတ္)၊ သံပရာ၊ ကြၽဲေကာ၊ လိုင္ခ်ီး(လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္)၊ မက္မြန္၊ စူကာသီး၊ တ႐ုတ္ဆီးသီး (ဇီးသီး)၊ စေတာ္ဘယ္ရီ၊ ခ်ယ္ရီ(ဘူးသြပ္)။
ပိုတက္စီယမ္ ျမင့္မားစြာပါေသာ သစ္သီးမ်ား(ေရွာင္ပါ)
ငွက္ေပ်ာသီး၊ သရက္သီး၊ စပ်စ္သီး၊ ကီ၀ီသီး၊ သခြားမသီး၊ ဒူးရင္းသီး၊ ပိႏၷဲသီး၊ အေစ့မဲ့ စပ်စ္ေျခာက္၊ စြန္ပလြံသီး၊ သဖန္းသီး၊ ခ်ယ္ရီ (လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္)၊ ေထာပတ္သီး၊ မက္မြန္တစ္မ်ဳိး၊ တလည္းသီး၊ ဆီးသီး (ဇီးသီး) ေျခာက္။
ေရွာင္ရမည့္ ပိုတက္စီယမ္မ်ားေသာ အစားအေသာက္မ်ား
သစ္သီးနဲ႔ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေဖ်ာ္ရည္အားလံုး၊ မိုင္လို၊ ေဟာလစ္၊ အိုဗာတင္း၊ ကိုကိုး (လိုအပ္ရင္ တစ္ေန႔ လက္ဖက္ရည္ဇြန္း ႏွစ္ဇြန္းသာေသာက္ပါ)၊ ေခ်ာကလက္နဲ႔ ေခ်ာကလက္ပါတဲ့ အစားအစာေတြ၊ ေကာ္ဖီ၊ ႏြယ္ခ်ဳိဆီ၊ အုန္းသီး၊ ေျမပဲေထာပတ္ အပါအ၀င္ အေစ့အဆန္ေတြ၊ ၀ိုင္အရက္အခ်ဳိ၊ ပုလင္း သြပ္ခရမ္းခ်ဥ္သီးနဲ႔ င႐ုတ္အခ်ည္ရည္ေတြ၊ အာလူး ေခ်ာင္းေၾကာင္၊ ပဲေလွာ္နဲ႔ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ အခ်ည္ရည္၊ အသား၊ ငါးျပဳတ္ရည္၊ ဆားအစားထိုး ဆားအတုေတြ၊ ဖြဲႏု၊ သကာရည္၊ သလဲရည္၊ အုန္းရည္ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
