ေဒါက္တာမိုးေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္ (အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင္႕ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး ။ ကြမ္းယာက ေက်ာက္ကပ္က်န္းမာေရးကို ဘယ္လို ထိခိုက္ေစပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ မိ႐ိုးဖလာစားခဲ့တဲ့ ကြမ္းယာမွာ ကြမ္းရြက္၊ ကြမ္းသီး၊ ထံုး၊ ရွားေစး၊ ဗမာေဆး စတာေတြ ပါတယ္။ အဓိက ထံုးပါတဲ့အတြက္ ဆီးေက်ာက္တည္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းက မ်ားတယ္လို႔ ဆိုခဲ့ၾကတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကြမ္းယာမွာပါတဲ့ ေဆးေပါင္းေတြ၊ ႏွပ္ေဆးေတြ စတာေတြက ပါးေစာင္ကင္ဆာကိုလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္သလို ေသြးထဲကို ေရာက္ရင္ ေသြးကေန တစ္ဆင့္ ေက်ာက္ကပ္ကိုလည္း သြားထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္ၿပီး ေက်ာက္ကပ္အားနည္းတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေျပာရရင္ ႏွပ္ထားတဲ့ေဆး၊ ေပါင္းထားတဲ့ေဆးေတြေၾကာင့္ ကြမ္းယာစားရင္ ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္ႏိုင္တာက ႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ တစ္မ်ဳိးက အနည္ေတြက်ၿပီး ဆီးေက်ာက္တည္ကာ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိတ္ဆို႔ရာကေန ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးက ကြမ္းထဲမွာ ပါတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး ။ အရင္ကကြမ္းစားခဲ့ၾကေပမယ့္ ေရာဂါေတြက ဒီေလာက္ အျဖစ္မမ်ားခဲ့ၾကဘူး၊ အခုေနာက္ပိုင္း ကြမ္း ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြ ပိုမ်ားလာတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ အရင္တုန္းက စားခဲ့တာက မိ႐ိုးဖလာကြမ္းယာပဲ ျဖစ္လို႔ “ကြၽန္ေတာ့္အဘြားဆိုရင္ အသက္ ၈၀ေက်ာ္ အထိ ကြမ္းစားခဲ့တာပဲ ဆရာရယ္ . . ဘာမွလည္း မျဖစ္ပါ့လား” ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့ၾကတယ္။ အခု ေနာက္ ပိုင္းက်ေတာ့ ကြမ္းစားတာက ေပါင္းေဆး၊ ႏွပ္ေဆးစတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြေၾကာင့္ ပါးေစာင္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏႈန္းကလည္း ပိုမ်ားလာပါတယ္။ ကြမ္းကို ႐ိုး႐ိုးစားၿပီး ေထြးထုတ္လိုက္တာက ေတာ္ဦးမယ္၊ တခ်ဳိ႕ဆိုရင္ ကြမ္းကို ပါးစပ္ထဲငံုထားတာေတြရွိတယ္၊ အဲဒီေတာ့ ကြမ္းယာထဲမွာပါတဲ့ ဓာတ္ေတြက ခံတြင္း နဲ႔ထိေတြ႕မႈမ်ားေလ၊ ကင္ဆာျဖစ္ႏႈန္းမ်ားေလပဲျဖစ္ပါတယ္။
ကြမ္းယာစားလို႔ ေက်ာက္တည္တဲ့ ကိစၥကေတာ့ ကြမ္းယာထဲမွာပါတဲ့ ထံုးနဲ႔တျခားဓာတ္ေတြ ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာလို႔ ခႏၶာကိုယ္က ေရဓာတ္ေတြဆံုး႐ႈံးမႈပိုမ်ားၿပီး ခရစၥတယ္ေက်ာက္မႈန္ေလးေတြ ပိုက်ရာက ေက်ာက္တည္တာ ပိုမ်ားမယ္ဆိုၿပီး မွန္းဆထားေၾကာင္း စာေစာင္တစ္ခုမွာ ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ ဒါနဲ႔တိုက္႐ိုက္သက္ေရာက္မႈ ရွိ၊ မရွိ မသိေပမယ့္ ဆရာ့လူနာေတြထဲမွာေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္တည္တဲ့ လူနာေတြ ပိုမ်ားလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
တစ္ကိုယ္လံုး က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေနဖို႔ တစ္ေန႔ကို ေရရွစ္ဖန္ခြက္ (ေရသန္႔ဘူး ႏွစ္လီတာ) ေလာက္ ေသာက္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ ခႏၶာကိုယ္ထဲက မလိုလားအပ္တဲ့ ဓာတ္ေတြက ေပ်ာ္၀င္ၿပီး အျပင္ကိုထြက္ႏိုင္မွာပါ။ ေရရွစ္ဖန္ခြက္မေသာက္တာရယ္၊ ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာတာရယ္၊ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ေက်ာက္မႈန္ေလးေတြ ထုတ္တဲ့ႏႈန္းမ်ားတာရယ္ ေပါင္းသြားတဲ့သူေတြမွာ ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္ တည္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါတယ္။ အဲဒီလိုလူေတြမွာ ထပ္ၿပီး ကြမ္းစားလိုက္မယ္ဆိုရင္ ကြမ္းထဲကထံုးဓာတ္ေတြ ခႏၶာကိုယ္ထဲ၀င္သြားၿပီး ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္တည္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ ဒီေနရာမွာရွင္းသြားေအာင္ ကယ္လ္ဆီယမ္ထံုး ဓာတ္အေၾကာင္း အၾကမ္းဖ်င္း ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ ကယ္လ္ဆီယမ္ထံုးဓာတ္မွာ Organic ကယ္လ္ဆီယမ္နဲ႔ In-Organic ကယ္လ္ဆီယမ္ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ In-Organic ကယ္လ္ဆီယမ္ဆိုတာ ထံုးထဲမွာပါတဲ့ ကယ္လ္ဆီယမ္ျဖစ္ၿပီး အဲဒီကယ္လ္ဆီယမ္က ဆီးေက်ာက္ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားေစပါတယ္။ ၾသဂဲနစ္ကယ္လ္ဆီယမ္က ႏြားႏို႔၊ ငါးအေသးေလး ေတြမွာပါၿပီး ဆီးေက်ာက္ျဖစ္မႈမွာ ပါ၀င္ႏႈန္းနည္းပါတယ္။
ေမး ။ ဆရာ့ဆီကို လာျပတဲ့ ဆီးေက်ာက္တည္တဲ့လူနာေတြမွာ ကြမ္းစားတဲ့သူ မ်ားပါသလား ဆရာ။
ေျဖ ။ အဲဒီလိုေတာ့လည္း မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ အဓိက ေျပာရရင္ လူနာက မူလကတည္းက ေက်ာက္ကပ္ထဲကို ေက်ာက္မႈန္ကေလးေတြ စြန္႔ထုတ္မႈ မ်ားေနပါတယ္။ အဲဒီလို စြန္႔ထုတ္မႈခ်င္း တူေနရင္ ကြမ္းစားတဲ့သူမွာ ဆီးေက်ာက္တည္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားသြားပါတယ္။ ကြမ္းမစားလည္း ေက်ာက္ကပ္ထဲကို ေက်ာက္မႈန္ကေလးေတြ စြန္႔ထုတ္မႈမ်ားရင္ ဆီးေက်ာက္တည္ႏိုင္ေျခကေတာ့ ရွိေနတာပါပဲ။ ေျပာရရင္ ေက်ာက္မႈန္ဓာတ္လည္း ပိုထုတ္မယ္၊ ကြမ္းလည္း စားမယ္ဆိုရင္ ဆီးေက်ာက္တည္ႏိုင္ေျခက ပိုမ်ားသြားပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးေက်ာက္တည္တာက ေရနဲ႔ သက္ဆိုင္မႈ ရွိပါသလား ဆရာ။
ေျဖ ။ တခ်ဳိ႕ေဒသေတြရဲ႕ ေရထဲမွာ ထံုးဓာတ္ေတြ ေပ်ာ္၀င္ေနတတ္ပါတယ္။ ရွမ္းျပည္မွာ ေရက ကယ္လ္ဆီ ယမ္ပါ၀င္မႈမ်ားတယ္၊ အဲဒီကယ္လ္ဆီယမ္ ပါ၀င္မႈ မ်ားတဲ့ ေရကိုေသာက္တဲ့ ရွမ္းျပည္က လူတိုင္း ဆီး ေက်ာက္တည္မွာလားဆိုေတာ့လည္း မဟုတ္ျပန္ဘူး။ နဂိုကတည္းက ေက်ာက္ကပ္ထဲကို ေက်ာက္ မႈန္ေလးေတြက်တဲ့ ႏႈန္းမ်ားတဲ့သူဆိုရင္ ဒီထံုးဓာတ္မ်ားတဲ့ ေရကိုေသာက္တဲ့အခါ ေက်ာက္တည္ႏိုင္ေျခက ပိုမ်ားသြားပါတယ္။ ေရကို က်ဳိၾကည့္လုိက္လို႔ ဒန္အိုးမွာ ထံုးဂ်ဳိးေတြကပ္ေနရင္ ထံုးဓာတ္ပါ၀င္မႈ မ်ားတယ္ဆိုတာသိႏိုင္တယ္၊ ေရက်က္ေအးေသာက္လိုက္ရင္ေတာ့ ထံုးဓာတ္ပါ၀င္မႈႏႈန္းနည္းသြားမယ္ လို႔ ယူဆရပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးေက်ာက္တည္ရင္ လူနာက ဘယ္လိုလကၡဏာ ေတြ ခံစားရတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ သာမန္လူေတြက ေက်ာက္မႈန္စ တစ္ဇြန္းစာ ေလာက္ကို ၂၄ နာရီအတြင္း တျဖည္းျဖည္းစြန္႔ ထုတ္တယ္ဆိုရင္ ဆီးေက်ာက္တည္တဲ့သူက ေက်ာက္မႈန္ေလးေတြ သူမ်ားထက္ ေလးဆေလာက္ ပိုစြန္႔ထုတ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ပိုထုတ္လိုက္တဲ့ အမႈန္ေလးေတြက ဆီးျဖစ္ၿပီး စုေဆာင္းတဲ့ ျပြန္ (Collecting Duct)ထဲမွာ အနည္ေလးေတြက်ပါတယ္။ အဲဒီအခါ အႏွစ္ျဖစ္ၿပီး ေက်ာက္ျဖစ္လာပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ထဲ ေက်ာက္အေသးေလး ျဖစ္တဲ့အထိ လူမွာဘာလကၡဏာမွ မျပပါဘူး။
အဲဒီေက်ာက္ေလးက ဆီးျပြန္အ၀ထိပ္ကို ဆင္းလာၿပီး တစ္သြားရင္ ခါးေနာက္ ဘယ္ဘက္ ဒါမွမဟုတ္ ညာဘက္ တစ္ဘက္မွာ ထိုးထိုးၿပီး ေအာင့္ေနတတ္ပါတယ္။ ေရွ႕နဲ႔ ေနာက္မွာ ညပ္ၿပီး ေအာင့္ေနရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ေက်ာက္ျဖစ္ဖို႔ ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ားသြားပါၿပီ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ နာက်င္တာက အေတာ္ ေလးနာတဲ့အတြက္ ေဆးခန္းကို သြားရတဲ့အထိ ျဖစ္သြားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြမွာ ေက်ာက္က ဆီးသီးအရြယ္ ျဖစ္ေနတဲ့အထိ ဘာလကၡဏာမွ မေတြ႕ရဘဲ အာထ ရာေဆာင္း႐ိုက္မွေတြ႕ရတာမ်ဳိးရွိတတ္ပါတယ္။ အစေလးပဲ့ထြက္ၿပီးျဖစ္ျဖစ္၊ ဆီးျပြန္အ၀မွာ တစ္ေနလို႔ ျဖစ္ျဖစ္ ေအာင့္လာမွ သိတာမ်ဳိး ရွိတယ္၊ တစ္ခါတေလ ဆီးထဲမွာ ေသြးစေလးေတြပါတာ၊ ဆီးအေရာင္ ေျပာင္းသြားတာတို႔ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အာထရာေဆာင္း႐ိုက္ရင္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေက်ာက္ကပ္ႏွစ္လံုးနဲ႔ ဆီးအိမ္ကိုပဲ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဆီးျပြန္ကို မေတြ႕ရဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာက္ကပ္မွာ တစ္ခုခုတစ္ေနရင္ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေရေတြစုေနတဲ့ Hydronephrosis ကို ေတြ႕ရပါမယ္။
ေမး ။ အခုေနာက္ပိုင္း ဆီးေက်ာက္ကို ဘယ္လိုကုသမႈ ေပးေလ့ရွိပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ ဆီးေက်ာက္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ခြဲစိတ္တာ သိပ္နည္းသြားၿပီ။ အဓိကလုပ္တာက ဆီး လမ္းေၾကာင္းထဲကို ျပြန္ထိုးထည့္ၿပီး ျပြန္ထိပ္က ေလဆာနဲ႔ ေျခတဲ့ ကုထံုး (Scopy) ေပၚလာပါတယ္။ တ ခ်ဳိ႕ဆိုရင္ အာထရာေဆာင္းလႈိင္းနဲ႔ ေျခတာလည္း ရွိပါတယ္။ ကူးစက္ပိုး၀င္တာနဲ႔တြဲတဲ့ ဆီးေက်ာက္ ေလာက္ပဲ ခြဲစိတ္ကုသမႈ ေပးရတာ မ်ားပါတယ္။
ေမး ။ ဆီးေက်ာက္တည္ၿပီး ေက်ာက္ကပ္ပ်က္ရတာက ဘာေၾကာင့္ပါလဲ ဆရာ။
ေျဖ ။ ဆီးေက်ာက္တည္ၿပီး ေက်ာက္ကပ္ပ်က္တာက ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိတ္သြားလို႔ပါ။ ေက်ာက္က ပိတ္ၿပီး နာတယ္၊ ေဆးကုရင္း နာတာ သက္သာသြားေပမယ့္ ေက်ာက္က က်န္ေနရင္ ေက်ာက္ကပ္ထဲမွာ ေရေတြ အိုင္ေနၿပီး ေရွ႕ကို မသြားေတာ့ပါဘူး။ ေရက ေနာက္ျပန္ဖိအားနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္အသားကို ထိေနၿပီး ၾကာလာရင္ ေက်ာက္ကပ္အသားပါးၿပီး လုပ္ငန္းေဆာင္တာ က်သြားပါတယ္။ အဲဒီမွာ ပိုး၀င္လိုက္၊ ေက်ာက္ကပ္ထိလိုက္နဲ႔ ျဖစ္ေနတာ ၾကာလာေတာ့ ေက်ာက္ကပ္က ပ်က္သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆီးေက်ာက္ ပိတ္ေနရင္ အဲဒါကို အရင္ဆံုး ဖယ္ရွားေပးရပါတယ္။
