၊ ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္) ၊
“ ကြၽန္မရဲ႕ ေမာင္ေလး အရက္စြဲရတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းက အိမ္ထဲကေန အိမ္ျပင္ထြက္လိုက္ တာနဲ႔အရက္ဆိုင္ေတြကို ေတြ႕ျမင္ေနရတာရယ္၊ ေနာက္တစ္ခ်က္က အရက္ေတြက ေစ်းသိပ္ႀကီးလြန္းတဲ့ အမ်ဳိးအစားကေန ေစ်းသိပ္ေပါလြန္းတဲ့ အမ်ဳိးအစားအထိ အစံုရေနလို႔ပါပဲ” Facebook လူမႈကြန္ယက္၌ မဧပရယ္၏ ထိုေရးသားခ်က္ကို ေထာက္ခံသူအေတာ္မ်ားမ်ားက-“ ဟုတ္ပါတယ္ . . ကြၽန္မအမ်ဳိးသား အရက္စြဲရတာလည္း ဒါ့ေၾကာင့္ပါပဲ” ၊ “ အရက္ ဘယ္ေလာက္ျဖတ္ျဖတ္ အရက္ဆိုင္က ေရွာင္လို႔မရေအာင္ မႈိလိုေပါက္ေနေတာ့ ေသာက္ျဖစ္ေနတာေပါ့” ၊ “ ေစ်းေပါတဲ့ အရက္ေတြကလည္း မ်ားမွမ်ားပဲေလ” အစရိွသည့္ မွတ္ခ်က္မ်ား တန္းစီ ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႕လိုက္ရသည္။ အဆိုပါမွတ္ခ်က္အမ်ားစုထဲတြင္ ” ကိုယ္သာ အဓိက . . ကိုယ္သာ စိတ္ခိုင္ရင္ အရက္စြဲမွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု ေရးသားထားေသာ မွတ္ခ်က္မ်ဳိးကိုေတာ့ ရွားရွားပါးပါးသာ ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္နွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔က လႊတ္ေတာ္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အရက္၊ စီးကရက္အခြန္ႏႈန္းထားမ်ားက အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ စာလွ်င္ နိမ့္က်လြန္းသည့္အတြက္ ထိုအခြန္မ်ားကို တိုးျမႇင့္ေကာက္ ခံရန္အဆိုတင္သြင္းခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ထိုအဆို ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး “ အရက္၊ ေဆးလိပ္၊ မူးယစ္ေဆး အစရွိတဲ့ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းေတြရဲ႕ အခြန္အခ တိုးျမင့္ သြားရင္ လူေတြရဲ႕အရက္၊ ေဆးလိပ္စြဲတဲ့ ျပႆနာ ေလ်ာ့ပါးသြားပါ့မလား” ဆိုၿပီး ေ၀ခြဲမရျဖစ္သူမ်ား ရွိေကာင္းရွိေနမွာပါ . . ။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ယခု အခ်ိန္တြင္ ကြၽန္မတို႔ျမန္မာလူမ်ဳိးအမ်ားစု၏အရက္၊ ေဆးလိပ္အစရွိသည့္ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းမ်ားကို နိစၥဓူ၀ သံုးစြဲမႈ၊ ထိုသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည့္ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာႏွင့္ ထိုျပႆနာမ်ား ေလ်ာ့ပါးေစရန္ မည္သို႔မည္ပံု ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ရမည္ဆိုသည္ကို ပညာရွင္မ်ား ၀ိုင္း၀န္းအေျဖရွာေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။
“ ဒီယစ္မ်ဳိးပစၥည္းေတြက လံုး၀ပိတ္လို႔ေတာ့ မရႏုိင္ပါဘူး။ ပစၥည္းတန္ဖိုးအတုိင္း အခြန္ေတြ ေကာက္ခံလိုက္တဲ့အခါ အရင္ဦးဆံုးျဖစ္လာမွာကေတာ့ အရက္ေတြက ေစ်းႀကီးလာပါလိမ့္မယ္။ ေစ်း ႀကီးသြားတဲ့အတြက္ ေတာ္႐ံုမေသာက္ျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ အခြန္အခကုိ တိုးျခင္းအားျဖင့္ အရက္ေသာက္တဲ့ ဦးေရေတြကုိ ေလွ်ာ့ခ်လာႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားေတြက အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာမွာ ေဆးလိပ္၊ အရက္ အခြန္တိုးေကာက္ၿပီး ရလာတဲ့ အခြန္အခကို က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြထဲမွာ တိုးျမႇင့္သံုးစြဲဖို႔ဆိုတဲ့ အခ်က္လည္းရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခြန္ေတြတိုးေကာက္တာကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ကႀကိဳဆုိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ တျခားႏုိင္ငံေတြနည္းတူပဲ အခြန္ေတြထဲက ရာခုိင္ႏႈန္းတစ္ခုကုိ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ျပန္လည္အသံုးခ်ေပးမယ္ဆုိရင္ ပိုၿပီးေကာင္းမွာျဖစ္ပါတယ္
“ ဟု အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး တစ္ဦးက သံုးသပ္ေျပာဆိုထားသည္။
ႏုိင္ငံတကာတြင္သာမက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း ေဆးလိပ္၊ အရက္ႏွင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးအစရွိေသာ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းမ်ားကုိ ၎င္းတို႔၏ တန္ဖိုးမ်ားေပၚမူတည္ၿပီး အခြန္အခရာခိုင္ႏႈန္းမ်ား သတ္မွတ္ေကာက္ ခံလ်က္ရွိေၾကာင္း၊ အခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေကာက္ခံရရွိသည့္ အခြန္၀င္ေငြ၏ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကုိ က်န္းမာေရး အတြက္ ျပန္လည္အသံုးခ်လ်က္ရွိေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းအတြက္ အခြန္အခမ်ား ေကာက္ခံေနေသာ္လည္း မည္သည့္ရာခိုင္ႏႈန္းကုိ က်န္းမာေရးအတြက္ ျပန္လည္အသံုးျပဳေနသည္ ဆိုၿပီး တိတိက်က် ထုတ္ျပန္ခ်က္မရွိေၾကာင္း ယင္းက ဆက္လက္ ေျပာျပခဲ့သည္။
“ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ယစ္မ်ဳိးခြန္ေတြကို ေကာက္ခံၿပီး ဘယ္ေနရာမွာ ျပန္လည္အသံုးခ်တယ္ ဆိုတာမ်ဳိး အစိုးရက တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ထားတာ မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္ေနရာမွာ ျပန္သံုးတယ္ ဆိုတာခ်ျပသင့္တယ္ဆိုၿပီး ျပည္သူေတြကို တရား၀င္ထုတ္ျပန္ေၾကျငာေပးပါလို႔ လႊတ္ေတာ္မွာတင္သြင္းခဲ့ပါေသးတယ္” ဟု ဥပေဒပညာရွင္ ဦးေဇာ္မင္းလႈိင္ကလည္း ေျပာျပခဲ့သည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ခ်မွတ္ထားသည့္ ယစ္မ်ဳိးဥပေဒႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒပညာရွင္ ဦးေဇာ္မင္းလႈိင္က-
“ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ယစ္မ်ဳိးဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အၾကမ္းဖ်ဥ္းေျပာရရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ေပးထားတဲ့ ေနရာေတြက ၿမိဳ႕နယ္၊ ခ႐ိုင္၊ တိုင္းနဲ႔ ၀န္ႀကီး ဌာနဆိုၿပီး အဆင့္ေလးဆင့္ရွိတဲ့အနက္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ အေထြေထြ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနကို အာဏာအပ္ႏွင္းထားပါတယ္။ လိုင္စင္ခြင့္ျပဳခ်က္ကိုျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနက ႀကီးၾကပ္ပါတယ္။ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနက တရား၀င္ခ်မွတ္ေပးထားတဲ့ လိုင္စင္မရွိဘဲနဲ႔ အရက္၊ ဘီယာစတဲ့ ႏိုင္ငံျခားယမကာျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္တြင္းယမကာျဖစ္ျဖစ္ တင္သြင္းတာ၊ အရက္ခ်က္စက္႐ံုတည္ေထာင္တာ၊ လက္၀ယ္ထားတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေရာင္းခ်တာပဲျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ရင္ ေထာင္ဒဏ္ေျခာက္လ ဒါမွမဟုတ္ ဒဏ္ေငြတစ္ေထာင္ ဒါမွမဟုတ္ ဒဏ္ႏွစ္ခုစလံုးတပ္႐ိုက္ပါတယ္။ အခြန္မေဆာင္ထားဘဲနဲ႔ ယစ္မ်ဳိးခြန္ပစၥည္းေတြကိုတင္သြင္းတာ၊ တင္ပို႔တာ မလုပ္ရပါဘူး။ လုပ္ရင္ ပုဒ္မ ၇ မွာ တားျမစ္ထားပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပမာဏထက္ပိုၿပီး လက္၀ယ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ယစ္မ်ဳိးခြန္မေဆာင္တဲ့ ယမကာဂိုေဒါင္ေတြ၊ စက္႐ံုေတြ၊ အလုပ္႐ံုေတြကို တစ္ေနရာကေန တစ္ေနရာကို ခြင့္ျပဳခ်က္မရဘဲ ေရႊ႕ေျပာင္းတာလည္း မလုပ္ရပါဘူး။ သူတို႔ကို ထုတ္ေပးထားတဲ့ လိုင္စင္မွာပါတဲ့ နာမည္ကေမာင္ျဖဴဆိုရင္ ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ ေမာင္မဲကို လႊဲေျပာင္းေပးတာမ်ဳိး မလုပ္ရပါဘူး။ ဒါမ်ဳိးဆိုရင္လည္း ပုဒ္မ ၁၆-၂ နဲ႔ ၿငိ ႏိုင္ပါတယ္။ ယစ္မ်ဳိးလိုင္စင္ကို ငွားရမ္းတာလည္း မလုပ္ရပါဘူး” ဟု ေျပာျပခဲ့သည္။
“ ဒီလိုအခြန္အခေတြ ေကာက္တဲ့ေနရာမွာ ႐ႈပ္ေနတဲ့ကိစၥေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဥပမာ ျပည္ပက ပစၥည္းေတြကုိ အခြန္ေတြတိုးေကာက္ၿပီး ေစ်းေတြ ႀကီးလာတဲ့အခါ ျပည္တြင္းျဖစ္ေတြကုိ အားေပးလာ ၾကပါတယ္။ ျပည္တြင္းထုတ္ ေဆးေပါ့လိပ္ေတြ၊ခ်က္အရက္ေတြကအစ ပုိၿပီးေသာက္သံုးလာႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလိုလည္း မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ျပည္တြင္း စက္မႈလက္မႈ ကုိအားေပးဖို႔အတြက္ဆုိၿပီး ျပည္တြင္းထုတ္ ပစၥည္းေတြဆုိ အခြန္ေတြကို ေလွ်ာ့ေကာက္တာေတြရွိပါတယ္။ ျပည္တြင္းျဖစ္ျဖစ္ ျပည္ပျဖစ္ျဖစ္ အခြန္ႏႈန္း ေလွ်ာ့ေကာက္တာေတြေတာ့ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ညီတူမွ်တူျဖစ္မွ ေဆးလိပ္၊ အရက္ေသာက္သံုးမႈကို ထိန္း ခ်ဳပ္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္” ဆိုသည့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး၏ မွတ္ခ်က္ကို အသက္ ၅၀ အရြယ္ ဦးေအးကိုကလည္း ေထာက္ခံထားသည္။
“ ဟုတ္တယ္ . . ႏိုင္ငံျခားျဖစ္အရက္ေတြ ေစ်းႀကီးသြားေတာ့ ေစ်းသက္သာတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထုတ္ အရက္ဘီယာေတြကို တိုးေသာက္ေနေတာ့လည္း ဘာထူးမွာလဲ . . အရက္စြဲတဲ့သူက စြဲၿပီးအရက္ေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြ ရေနမွာပဲေလ” “ တကယ္ဆို အခြန္ေတြ တိုးေကာက္ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က ေဆးလိပ္၊ အရက္ေသာက္သံုးမႈေတြကုိ ေလွ်ာ့ခ်ခ်င္လုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ကာကြယ္ျခင္းဆုိတာက အထိေရာက္ဆံုး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ေစ်းေတြႀကီးလာတဲ့အခါမွာ ေဆးလိပ္၊ အရက္ ေသာက္သံုးမႈဟာ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္း သြားမွာျဖစ္ပါတယ္” ဟု အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးက က်န္းမာေရး႐ႈေထာင့္မွ သံုးသပ္ထားသည္။
ေဆး႐ံုေဆးခန္း၊ စာသင္ေဆာင္မ်ားႏွင့္ ဘယ္ေလာက္အကြာအေ၀း အတြင္းတြင္ ေဆးလိပ္ လံုး၀ မေရာင္းရ၊ အရက္လံုး၀မေရာင္းရ စသည့္စည္းကမ္းမ်ားရွိသင့္ၿပီး ေဆး႐ံုေဆးခန္းမ်ား၊ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားသည္ ေဆးလိပ္ကင္းစင္ေနရာမ်ား ျဖစ္သင့္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေဆးလိပ္တုိက္ဖ်က္ေရး အဖြဲ႕မ်ားက ေဆး႐ံုႏွင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကုိ ေဆးလိပ္ကင္းစင္ေနရာမ်ား ျဖစ္ေစရန္ ေလာေလာဆယ္တြင္ ႀကိဳးစားေနဆဲပဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းက ဆိုသည္။
“ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းနဲ႔ ဘယ္ေလာက္အကြာမွာ ယမကာဆိုင္ဖြင့္ရမယ္ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတာ့မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း၊ ေဆးဆိုင္အတြင္းမွာေတာ့ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းေတြ သံုးစြဲတာမလုပ္ရပါဘူး။ အဲဒီလို ေသာက္စားမူးယစ္ေနရင္ ေထာင္သံုးလ က်ပါမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒဏ္ေငြတစ္ေထာင္က်မယ္၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္စလံုးလည္း ခ်လို႔ရပါတယ္။ အျပင္လူက လာေသာက္ရင္ ဒဏ္ေငြ ၂၀၀ က်ပ္သတ္မွတ္ပါတယ္” ဟု ဥပေဒပညာရွင္ ဦးေဇာ္မင္းလႈိင္က ေျပာသည္။
ယမကာေရာင္းခ်သည့္ စားေသာက္ဆိုင္မ်ား၊ ယမကာဆိုင္မ်ားတြင္ အလုပ္သမားအျဖစ္ အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ား၊ စိတ္က်န္းမာေရးမေကာင္းသူမ်ား၊ ရဲမ်ား၊ စစ္သားမ်ား၊ မီးရထား၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကိုခိုင္းေစျခင္း မလုပ္ရ၊ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်ရာတြင္ အ၀တ္အစားႏွင့္လဲၿပီးေရာင္းခ်ျခင္း မျပဳရ၊ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားကိုယစ္မ်ဳိးပစၥည္းမ်ား မေရာင္းရဆိုသည့္ ဥပေဒသမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ခ်မွတ္ထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။” လိုအပ္လို႔ ယစ္မ်ဳိးစီမံခ်က္အရ ၀င္စစ္ရင္ လိုင္စင္ေတာင္းၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ေတာင္းၾကည့္လို႔ မျပႏိုင္ရင္ ျပစ္ဒဏ္က်ခံရပါတယ္။ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းေတြေရာင္းခ်ရမယ့္ အခ်ိန္သတ္မွတ္ခ်က္လည္း ရွိပါတယ္။
တခ်ဳိ႕ယမကာေတြကို နံနက္ ၆ နာရီ ကေန ည ၈ နာရီအထိပဲ ေရာင္းခ်ခြင့္ေပးၿပီး တခ်ဳိ႕အရက္ေတြကိုေတာ့ နံနက္ ၆ နာရီကေန ည ၁၁ နာရီအထိပဲ ေရာင္းခ်ခြင့္ေပးပါတယ္။ ယမကာမေရာင္းရဘူးလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေနရာ (ဥပမာ- ရဲစခန္း၊ စစ္တပ္၊ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ စာသင္ေက်ာင္း) ဆိုတာရွိပါတယ္။ အဲဒီလို ကန္႔သတ္ထားတဲ့ ေနရာ မွာလာဖြင့္ရင္ လိုင္စင္ရွိရင္ေတာင္ ပိတ္ဖို႔ ၫႊန္ၾကားရင္ ပိတ္ရပါတယ္
“ ဟု ဦးေဇာ္မင္းလႈိင္က ဆိုသည္။
“ ဦးအျမင္ကေတာ့ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ေတြကုိ ေဆးလိပ္၊ အရက္ေတြ လံုး၀မေရာင္းခ်ရဘူး ဆိုတဲ့ ဥပေဒကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ စည္းကမ္းထိန္းခ်ဳပ္မႈ အားနည္းတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ည ၁၁ နာရီ ေက်ာ္ရင္ ဘီယာမေရာင္းရဘူး စသျဖင့္ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြရွိေပမယ့္ အခုဆုိ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားက ညလံုးေပါက္ေရာင္းေနၾကတာပါပဲ” ဟု ဦးေအးကိုက ေျပာသည္။
ႏုိင္ငံျခားတိုင္းျပည္အခ်ဳိ႕တြင္ တရား၀င္လိုင္စင္ရထားၿပီး ခြင့္ျပဳခ်က္ရွိသည့္ အရက္ဘားမ်ားကလြဲလွ်င္ က်န္သည့္ဆုိင္မ်ားတြင္ ည ၁၁ ေနာက္ပုိင္း အရက္၊ ဘီယာလံုး၀ မေရာင္းရ၊ ညလံုးေပါက္ဖြင့္သည့္ စတိုးဆုိင္မ်ား၌ပင္ အရက္ေရာင္းခ်ရန္ လိုင္စင္မရွိဘဲ ေရာင္းခ်လွ်င္ ဖမ္းဆီးအေရးယူေလ့ရွိရာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ဥပေဒကို တင္းက်ပ္စြာ ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္သင့္ေၾကာင္း ယင္းက ဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္း (ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ မူးယစ္ ေဆး၀ါးအစရွိတဲ့ ပစၥည္းေတြ) ေရာင္းခ်တဲ့ ဆိုင္ေတြကို လိုင္စင္သက္တမ္း တစ္ႏွစ္ပဲ ေပးထားေပမယ့္ ျခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ ထန္းရည္ဆိုင္ကိုေတာ့ လိုင္စင္တစ္ႏွစ္ကေန ငါးႏွစ္အထိ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ပံုမွန္ဆိုရင္ ဇန္န၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႔ကေန ၃၁ ရက္ ေန႔အထိက သက္တမ္းတိုးရမယ့္ ကာလပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယစ္မ်ဳိးႀကီးၾကပ္တဲ့အခြန္အရ လက္ရွိတည္ဆဲအခြန္ဥပေဒအရ ၊ေရာင္းခြန္၊ ၀ယ္ခြန္ဥပေဒအရ ႀကီးၾကပ္ပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒအရ ပုလင္း၊ စီးကရက္ဘူး စတာေတြေပၚမွာ အခြန္ထမ္းေဆာင္ၿပီးေၾကာင္း သေကၤတလကၡဏာ အၫႊန္းပါရပါမယ္။ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းေရာင္းတဲ့ ဆိုင္ေတြမွာ မူးယစ္ေဆးသံုးတာ၊ ဆူပူအံုၾကြေအာင္ လုပ္တာ၊ ေလာင္းကစားလုပ္တာေတြ လုပ္ခြင့္မရွိပါဘူး။ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းေရာင္းခ်တဲ့ ဆိုင္ေတြမွာ အမႈတစ္ခုခုက်ဴးလြန္တဲ့သူပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည့္တန္ဆာေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ စားက်က္ခ်ခြင့္ မျပဳရပါဘူး။ ျပဳရင္ ဒဏ္ေငြရွိပါတယ္ . . .
ဥပေဒအတိုင္း တကယ္လိုက္နာမႈရွိရဲ႕လား ဆိုတာကုိ တာ၀န္အရ လိုက္လံစစ္ေဆး အေရးယူရမယ့္သူက အေရးမယူဘဲ ပ်က္ကြက္ရင္ တာ၀န္ပ်က္ကြက္မႈနဲ ႔အေရးယူလို႔ရပါတယ္။ ဥပေဒမွာျပဳလုပ္မႈ (Act) နဲ႔ပ်က္ကြက္မႈ (Omittion) ဆိုတာရွိပါတယ္။ ျပဳလုပ္မႈကလည္း ျပစ္ဒဏ္ျဖစ္ႏိုင္သလို ပ်က္ကြက္မႈကလည္း ျပစ္ဒဏ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ တားျမစ္ထားတဲ့အရာတစ္ခုကို မလုပ္ပါနဲ႔ဆိုၿပီး တားထားရက္နဲ႔ လုပ္လိုက္ရင္ ျပဳလုပ္မႈအတြက္ ျပစ္ဒဏ္ေျမာက္ပါတယ္။ အလားတူပဲ ျပစ္မႈေျမာက္တဲ့သူေတြကို အေရးယူပါလို႔ တာ၀န္ေပးခံထားရတဲ့ တာ၀န္ရွိပုဂၢဳိလ္ကလည္း တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ျခင္းမရွိဘဲ ပ်က္ကြက္ရင္လည္း ပ်က္ကြက္မႈအတြက္ ျပစ္မႈေျမာက္တာပါပဲ၊ အဲဒီအခါ တရားစြဲဆိုဖို႔ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းခံၿပီး တရားစြဲဆိုႏိုင္ပါတယ္” ဟု ဥပေဒအရာရွိဦးေဇာ္မင္းလႈိင္က ေျပာၾကားထားပါသည္။
ျမန္မာလူမ်ဳိး အမ်ားစု၏ အရက္၊ ေဆးလိပ္ စြဲလမ္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရေသာ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ား ကိုေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္ အရက္၊ ေဆးလိပ္စေသာ ယစ္မ်ဳိးပစၥည္းမ်ား၏ အခြန္အခမ်ားကို တိုးျမႇင့္ေကာက္ခံ႐ံုသာမက ရရွိလာေသာ အခြန္အခကို ရာခိုင္ႏႈန္းသတ္မွတ္ၿပီး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္တြင္ ထည့္ သြင္းအသံုးျပဳသင့္ေၾကာင္း၊ ထို႔ျပင္ခ်မွတ္ထားေသာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီ လိုက္နာမႈရွိ၊မရွိ စစ္ေဆးၿပီး လိုအပ္သလို အေရးယူသင့္ေၾကာင္း အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးက အေလးအနက္ အႀကံျပဳသံုးသပ္ထားပါသည္။
