ပါေမာကၡေဒါက္တာခင္လွလွ (နား၊ ႏွာေခါင္း၊ လည္ေခ်ာင္း၊ ဦးေခါင္းႏွင့္ လည္ပင္းေရာဂါပညာဌာန၊ ေဆးတကၠသိုလ္-၁၊ ရန္ကုန္)
ကြၽန္မတို႔ကိုယ္ထဲမွာ ေလနဲ႔ျပည့္ေနတဲ့ ေနရာေတြရိွပါတယ္။ ဥပမာ-အလယ္နားတို႔၊ ႏွာေခါင္းေဘးမွာရိွတဲ့ ေလအိတ္ေလးေတြတို႔ေပါ့။ ေလတို႔၊ဓာတ္ေငြ႕တို႔ဆိုတာက ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနကိုလိုက္ၿပီးေျပာင္းလဲတတ္တယ္၊ မွတ္မိမလားမသိဘူး။႐ူပေဗဒမွာ သင္ရတာေလ။
သတ္မွတ္ထားတဲ့အပူခ်ိန္မွာ အေငြ႕တစ္ခုရဲ႕ပမာဏဟာ ဖိအားနဲ႔ ေျပာင္းျပန္အခ်ဳိးက်တယ္တဲ့။ဒါက Boyles Law ေလ။ အဲဒီ Law အရ ဖိအားမ်ားရင္ အေငြ႕ပမာဏနည္းမယ္ေပါ့။သတ္မွတ္ထားတဲ့ အပူခ်ိန္မွာ ေပ်ာ္ရည္ထဲေပ်ာ္၀င္ေနတဲ့ အေငြ႕ပမာဏဟာ ေပ်ာ္ရည္ရဲ႕ဖိအားနဲ႔တိုက္႐ိုက္အခ်ဳိးက်တယ္တဲ့။ ဒါက Henrys Law သူကဖိအားမ်ားရင္ အေငြ႕ေတြမ်ားမ်ား ေပ်ာ္၀င္မယ္လို႔ဆိုလိုတာပါ။
ဒါေတြ ဘာလုိ႔ေျပာေနရလဲဆုိေတာ့ အျပင္ဘက္ ျပင္ပဖိအားေပၚမူတည္ၿပီး ကိုယ္ထဲက အလံုပိတ္ေနရာထဲမွာရိွတဲ့ ေလေျပာင္းလဲႏိုင္လို႔ပါ။ ျပင္ပဖိအားကလည္း တစ္ေနရာထဲမွာေနရင္ေတာ့ မေျပာင္းလဲဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေရငုပ္မယ္၊ ေလယာဥ္ပ်ံ စီးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဖိအားေျပာင္းပါၿပီ။ ေရငုပ္ရင္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္က ေရနက္ထဲကိုဆင္းတာနဲ႔ ဖိအားမ်ားလာမွာပါ။
ေရေအာက္၁၀ မီတာ ဒါမွမဟုတ္ ၃၃ေပ ေရာက္တိုင္း 100kpa မ်ားလာပါတယ္။ ျပင္ပဖိအားမ်ားလာတဲ့အခါ နားတို႔၊ ႏွာေခါင္းေဘးက ေလအိတ္ေတြထဲက ေလေတြ က်ဳံ႕ကုန္ေရာ။ ဒီအခါ အဲဒီေနရာေတြမွာ ဖိအားက်ၿပီး နာက်င္မႈကို ခံစားရတယ္။
တစ္ခါတေလက်ေတာ့ အျပင္နားတူးေျမာင္းမွာ နားဖာေခ်းဆို႔ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမ်ဳိးက်ရင္ အျပင္နားတူးေျမာင္း(နားဖာေခ်းအျပင္ဘက္)မွာ အျပင္က ဖိအား (တစ္နည္း)အခုေရာက္ေနတဲ့ ေနရာရဲ႕ဖိအားအတိုင္းရိွၿပီး နားဖာေခ်းအတြင္းဘက္ (တစ္နည္း) နားဖာေခ်းနဲ႔ နားစည္ၾကားမွာေတာ့ ေရမ်က္ႏွာျပင္တုန္းက ဖိအားအတိုင္းပဲရိွမယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ နားစည္က အျပင္ဘက္ကို ေဖာင္းလာတယ္။ဖိအားကြာျခားမႈသိပ္မ်ားရင္ နားစည္ေပါက္သြားႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္တာကို Canal Squeeze လို႔ ေခၚပါတယ္။
ေလယာဥ္ပ်ံစီးတဲ့အခါ သၾကားလံုးေလးေတြကို ေလယာဥ္မယ္ေလးေတြက လာေပးတယ္ေလ။ သၾကားလံုးေလး ငံုထားတဲ့အခါ တံေတြးခဏခဏမ်ဳိခ်ေနရေတာ့ ျပြန္ကေလး ပြင့္ပြင့္သြားတာေပါ့။ ဒါမွ နားထဲမွာဖိအားထိန္းေပးႏိုင္ၿပီး နားမအူေတာ့ဘူးေလ။
တကယ္တမ္းေျပာရရင္ ေတာ္႐ံုေလာက္ဖိအားအနည္းအမ်ားကို ထိန္းေပးႏိုင္တာေလးရိွပါတယ္။အဲဒါကေတာ့ နားအလယ္ပိုင္းနဲ႔ နွာေခါင္းေနာက္ဘက္ကေနရာကို ဆက္သြယ္ေပးထားတဲ့ဲဲျပြန္ေလးပါ။အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ သူအလုပ္ေကာင္းေကာင္းမလုပ္ႏိုင္တဲ့အခါ နားထဲမွာ ဖိအားအေျပာင္းအလဲျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ။ အဲဒီျပြန္ေလးဟာ ဒီအတိုင္းေနရင္ပိတ္ေနၿပီး သူ႔မွာတြယ္ကပ္ေနတဲ့ ၾကြက္သားေတြက်ဳံ႕တဲ့အခါ ပြင့္သြားပါတယ္။ အစာစားတဲ့အခါ၊ တံေတြးမ်ဳိတဲ့အခါမွာလည္း ျပြန္ကေလးပြင့္ပါတယ္။ေလယာဥ္ပ်ံစီးတဲ့အခါ သၾကားလံုးေလးေတြကို ေလယာဥ္မယ္ေလးေတြက လာေပးတယ္ေလ။သၾကားလံုးေလးငံုထားတဲ့အခါ တံေတြးခဏခဏမ်ဳိခ်ေနရေတာ့ ျပြန္ကေလးပြင့္ပြင့္သြားတာေပါ့။ ဒါမွ နားထဲမွာဖိအားထိန္းေပးႏိုင္ၿပီး နားမအူေတာ့ဘူးေလ။ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ကေလးေတြမွာ ၾကြက္သားက လူႀကီးေတြေလာက္ မဖြံ႕ၿဖိဳးေတာ့ လူႀကီးေတြမွာရိွတဲ့ ျပြန္ေလာက္ အလုပ္ေကာင္းေကာင္း မလုပ္ႏိုင္ဘူးတဲ့။
_ _ _
ခုနက ေရငုပ္သမားက ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚကိုျပန္တက္လာရင္ ဘာျဖစ္သလဲၾကည့္ရေအာင္။ ေရနက္မွာဖိအားမ်ားတဲ့ ေနရာက ေရမ်က္ႏွာျပင္ဘက္ဖိအားနည္းတဲ့ေနရာကို ေရာက္လာတဲ့အခါ နားထဲကေလေတြက က်ယ္ျပန္႔လာတယ္။ ခုနကျပြန္ေလးကေကာင္းေကာင္းအလုပ္လုပ္ရင္ ျပႆနာမရိွေပမယ့္အလုပ္ေကာင္းေကာင္းမလုပ္ရင္ေတာ့ နားထဲမွာဖိအား မ်ားလာၿပီး တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ နားစည္ေပါက္သြားႏိုင္တယ္။ Reversal Squeeze ေပါ့။
ေရငုပ္တဲ့အခါ ေနာက္ထပ္သတိထားစရာ ရိွေသးတယ္။ နားကအၾကားအာ႐ံုအျပင္ ဟန္ခ်က္ထိန္းတာနဲ႔လည္း ဆိုင္ေသးတယ္။ ဟန္ခ်က္ကို နား၊မ်က္စိနဲ႔ အထိအေတြ႕တို႔နဲ႔ ထိန္းရာမွာ ေရနက္ေရာက္တဲ့အခါ အထိအေတြ႕ကို အားကိုးလို႔ မရေတာ့ဘူး။ေမွာင္ေနတဲ့အခါ မ်က္စိကလည္း အသံုးမ၀င္ေတာ့ဘူး။ နားကေကာင္းမွ ဟန္ခ်က္ထိန္းႏိုင္မွာ။ ေရငုပ္တဲ့အခါ ျမန္ျမန္ငုပ္လိုက္ရင္ နားထဲမွာဖိအားေျပာင္းတာျမန္ၿပီး အတြင္းနားက Oval window, Round window ဆိုတဲ့ အပိုင္းေတြ ေပါက္ၿပီး နားေလးတတ္တဲ့အျပင္ ဟန္ခ်က္လည္းပ်က္သြားႏိုင္တယ္။ ကဲ. .ဒါဆိုရင္ ေရထဲမွာလမ္းေပ်ာက္ၿပီး ေရေပၚျပန္မတက္ႏိုင္ဘဲ အသက္ဆံုး႐ႈံးႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးဆိုရင္ ေရပူေဖာင္းေလးေတြ တက္ေနတဲ့ေနာက္ကို လိုက္သြားမွ အေပၚကိုေရာက္မွာ။
ေလယာဥ္စီးတဲ့အခါ ကမၻာ့မ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ေပေပါင္း ၁၈၀၀၀တက္ရင္ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္မွာရိွတဲ့ ဖိအားရဲ႕ တစ္၀က္ပဲရိွတယ္။ ျပြန္ေလးပြင့္ေအာင္ သၾကားလံုးအျပင္ ပီေက၀ါးလို႔ရပါတယ္။ႏို႔စို့ကေလးဆိုရင္ ႏို႔တိုက္လို႔ရပါတယ္။ ေခတ္မီေလယာဥ္ေတြက ဖိအားထိန္းတဲ့ စနစ္ပါေတာ့ သိပ္မဆိုးပါဘူး။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
