ေဒါက္တာသီရိ (MBBS, MPH, DCH)
ႏို႔ေပြး
ႏို႔ေပြးဆိုတာ ပါးစပ္ထဲက်န္ခဲ့တဲ့ ႏို႔အစအနေလးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။ ေရစိုအ၀တ္၊ ဂြမ္းလံုးေလးနဲ႔ပြတ္ၿပီး အလြယ္တကူဖယ္လို႔ရပါတယ္။ အစားအေသာက္မပ်က္တတ္ပါဘူး။ နာက်င္တာမ်ဳိးလည္း မခံစားရပါဘူး။ ပံုမွန္ခံတြင္းသန္႔ရွင္းေရး လုပ္ေပးဖို႔ပဲလိုပါတယ္။
မွကၡ႐ု
မွကၡ႐ုကေတာ့ Candida လို႔ေခၚတဲ့ Yeast မႈိတစ္မ်ဳိးေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။ အျဖဴဖတ္ေလးကိုဖယ္လိုက္ရင္ ေသြးထြက္တတ္ပါတယ္။ အျဖဴဖတ္ေတြရဲ႕ေအာက္ေျခမွာ ေရာင္ေနတတ္တာေၾကာင့္ (တစ္ခါတစ္ရံ) လွ်ာ/ခံတြင္းနာက်င္ျခင္း၊ မအီမသာျဖစ္ျခင္း၊ အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း၊ ႏို႔မစုိ႔ႏိုင္ျခင္းတို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
တစ္လေအာက္ကေလးေတြမွာအျဖစ္မ်ားၿပီး မီးဖြားခ်ိန္မွာ အေမရဲ႕ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွာ Candida မႈိရွိေနရင္ ကေလးဆီကို ကူးတတ္ပါတယ္။ မသန္႔ရွင္းတဲ့အ႐ုပ္၊ ခ်ဳိလိမ္ေတြကို ပါးစပ္ထဲထည့္တာေၾကာင့္လည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။
ေရာဂါကူးစက္ပံု
Candida က လူေတြရဲ႕အေရျပား အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္း၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ မ်ဳိးပြားလမ္းေၾကာင္းေတြမွာ ေရာဂါလကၡဏာမျပဘဲ သဘာ၀အတိုင္းရွိေနတတ္ပါတယ္။ ေအာက္ပါအေျခအေနေတြမွာ ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
တစ္လေအာက္ကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး မီးဖြားခ်ိန္မွာ အေမရဲ႕ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွာ Candida မႈိရွိေနရင္ ကေလးဆီကို ကူးတတ္ပါတယ္။ မသန္႔ရွင္းတဲ့အ႐ုပ္၊ ခ်ဳိလိမ္ေတြကို ပါးစပ္ထဲထည့္တာေၾကာင့္လည္း ကူးႏိုင္ပါတယ္။ ႏို႔တိုက္မိခင္ရဲ႕ႏို႔သီးေခါင္းမွာျဖစ္ပြားေနတဲ့ candida မႈိမွ ကေလးငယ္ရဲ႕ပါးစပ္တြင္းသို႔လည္းေကာင္း၊ ကေလးရဲ႕ပါးစပ္တြင္းရွိ candida မႈိမွ မိခင္ရဲ႕ႏို႔သီးေခါင္းသို႔လည္းေကာင္း အျပန္အလွန္ကူးႏိုင္ပါတယ္။
ခုခံစြမ္းအားစနစ္က်ေနတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး (ဥပမာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ HIV/ AIDS ေရာဂါ)မွာ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚလာတတ္သလို အသက္ေျခာက္လေအာက္ကေလးေတြမွာ ခုခံစြမ္းအားစနစ္ အျပည့္အ၀မဖြံၿဖိဳးေသးတာေၾကာင့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားလြယ္ပါတယ္။ ပဋိဇီ၀ပိုးသတ္ေဆးေတြကလည္း လူကိုေကာင္းက်ဳိးေပးတဲ့ ပိုးေတြကိုပါေသေစၿပီး Candida မႈိစြဲတာကို အားေပးပါတယ္။ (အဲဒါေၾကာင့္ မလိုအပ္ဘဲပိုးသတ္ေဆးတိုက္တဲ့ အက်င့္မလုပ္သင့္ပါဘူး)
ဘယ္အခ်ိန္ ဆရာ၀န္ဆီသြားျပမလဲ
သင့္ကေလးမွာ ေအာက္ပါအေျခအေနေတြျဖစ္ေပၚေနရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပပါ။ ပါးစပ္တြင္း အျဖဴဖတ္မ်ားျဖစ္ေနျခင္း၊ အေၾကာင္းမရွိဘဲ အဖ်ားရွိေနျခင္း၊ ကေလးမလန္းျခင္း၊ ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားတဲ့အတိုင္း လိုက္နာေပမယ့္လည္း ေရာဂါမၾကာခဏျပန္လည္ျဖစ္ပြားျခင္း။
ကုသျခင္း
Nystatin လို႔ေခၚတဲ့ မႈိသတ္အစက္ခ်ေဆး gel ကို ကေလးရဲ႕ပါးစပ္တြင္းသို႔ အစာစားၿပီးတိုင္း ဆယ္ရက္သံုးဖို႔ ဆရာ၀န္က ၫႊန္ၾကားပါလိမ့္မယ္။ တကယ္လို႔ ကေလးတင္ပါးမွာ nappy rash လို႔ေခၚတဲ့ အနီျပင္ေတြျဖစ္ေနရင္ တစ္ၿပိဳင္တည္းကုသရပါမယ္။ မွကၡ႐ုေပါက္ေနစဥ္ မိခင္ႏို႔တိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္က ႏို႔သီးေခါင္းကိုလိမ္းဖို႔ မႈိသတ္ေဆးေပးပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏို႔တိုက္ခါနီးမွာ ႏို႔သီးေခါင္းကို ျပန္လည္သန္႔စင္ဖို႔မေမ့ပါနဲ႔ေနာ္။
ကာကြယ္ျခင္း
ခ်ဳိလိမ္၊ ႏို႔ဘူးေတြကိုအသံုးျပဳၿပီးတိုင္း ေသခ်ာစြာေဆးေၾကာပါ။
(Sources: Royal children hospital, Melbourne. Australia Child Health Info Raising Child Network, Australia. Oral health in babies and children Factsheet)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
