ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး (ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အေထြေထြေရာဂါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)
ဒီလို စိတ္ခံစားမႈလြန္ကဲတာေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကို ေရာဂါတစ္ခုအျဖစ္ တိတိက်က် သတ္မွတ္လို႔မရသလို ဟန္ေဆာင္ေနတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေရာဂါအတြက္ သီးသန္႔ကုစရာ ေဆး မရွိပါဘူး။ Psychotherapist လို႔ေခၚတဲ့ စိတ္ကို ျပဳျပင္ေပးႏိုင္တဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေပးမယ္၊ သူတိုရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြကို ရင္ဖြင့္ေစၿပီး စိတ္သက္သာရာရေအာင္၊ စိုးရိမ္လြန္ကဲမႈေလ်ာ့ နည္းေအာင္၊ စိတ္ဖိစီးမႈေတြကို ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ စိတ္ေျဖနည္းေတြ လမ္းၫႊန္ေပးမယ္၊ ရွင္းျပေပးမယ္ဆိုရင္ သက္သာရာ ရႏိုင္ပါတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္ လြန္ကဲလြန္းသူေတြ၊ စိတ္ဓာတ္က်ေရာဂါ ၀င္လာတဲ့သူေတြကိုေတာ့ စိတ္ၿငိမ္ေဆး၊ စိတ္ဓာတ္က်ကုသေဆးေတြ သံုးဖို႔လိုပါတယ္။ လိုအပ္ရင္ စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကု ဆရာ၀န္ေတြထံ လႊဲအပ္ေပးရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ လူနာအမ်ားကေတာ့ မိမိမွာ ခံစားေနရတာ ဘာေရာဂါမွ မဟုတ္ဘူး၊ စိတ္ေရာဂါသက္သက္ပါပဲလို႔ဆိုရင္ လက္မခံလိုၾကပါဘူး။ စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကုေတြဆီ လႊဲမယ္ဆိုရင္လည္း အခက္အခဲရွိပါတယ္။ လက္မခံလိုၾကပါဘူး။ သူတို႔စိုးရိမ္ေနတဲ့ ေရာဂါႀကီးေတြ မဟုတ္ေၾကာင္းကို စစ္ေဆးၿပီးတဲ့ အေျဖေတြ ေထာက္ျပရင္း စိတ္ေျပသြားေအာင္ အားေပးစကား ေျပာဖို႔လိုအပ္သလို တစ္ဖက္မွာလည္း စိုးရိမ္စိတ္ ထိန္းေပးႏိုင္တဲ့ ေဆး(Anxiolytic drugs)ကို ေပးမယ္ဆိုရင္အဆင္ေျပႏိုင္ပါတယ္။
“ ဒီလိုစိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္လာတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကို ရင္ဆိုင္ၿပီး ေျဖရွင္းကုသေပးရတဲ့အလုပ္ဟာ ဆရာ၀န္ေတြအတြက္ စိန္ေခၚမႈႀကီးတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုးလက္ခံရမွာက သူတို႔ခံစားေနရတာဟာ ဟန္ေဆာင္လုပ္ေနတာမဟုတ္ဘဲ တကယ္ျဖစ္ေနတာပါလို႔ ယူဆေပးႏိုင္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္လြန္ကဲမႈေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ စိတ္ဖိ စီးမႈေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ေ၀ဒနာအျဖစ္ ေပၚေပါက္လာရတာပါ …”
အေရးေပၚမွာအေမာေဖာက္သလို၊ တက္သလို၊ သတိလစ္သလိုျဖစ္ၿပီး အသက္ျမန္ျမန္႐ႈိက္႐ွဴေနတဲ့ သူေတြကိုေတာ့ ဒိုင္ယာစီပင္ (Diazepam) အိပ္ေဆးထိုးေပးၿပီး သိပ္ထားလိုက္တာနဲ႔ အဆင္ေျပတတ္ပါတယ္။ ႏိုးလာတဲ့အခါ ျပန္ေကာင္းသြားတတ္ၾကပါတယ္။ အသက္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ႐ွဴ႐ႈိက္လုပ္ရင္း ေသြးထဲမွာ ေသြးတြင္းအယ္လ္ကာလီမ်ားလာျခင္း (Alkalosis) တစ္နည္းအားျဖင့္ အက္ဆစ္ဓာတ္ေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္းေၾကာင့္ အေၾကာတက္တာ၊ အေၾကာေတြ ကပ္တာ (Tetany) ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ႏႈတ္ခမ္းေတြ၊ လက္ေတြ က်ဥ္လာတတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ထဲက ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓာတ္ေတြကို အသက္႐ွဴၿပီး ထုတ္ပစ္တာမ်ားသြားလို႔ ျဖစ္တာပါ။ Carbon dioxide wash out လို႔ေခၚပါတယ္။
အေကာင္းဆံုးကုထံုးကေတာ့ စကၠဴအိတ္တစ္ခုကို သံုးၿပီး ႐ွဴထုတ္တဲ့ ေလေဟာင္းကို ျပန္႐ွဴသြင္းတဲ့ နည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာတက္တာကို ျမန္ျမန္သက္သာေစပါတယ္။
အသည္းအသန္ေရာဂါပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြကို တကယ္အသက္အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ေရာဂါ မဟုတ္ေၾကာင္း ေသခ်ာေအာင္စစ္ၿပီး သက္ေသျပကာ မိသားစုကိုလည္း အရမ္းစိတ္မပူဖို႔ ရွင္းျပရပါမယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ လူနာက မိမိစိတ္တိုင္းမက်တာရွိမယ္၊ မိသားစုနဲ႔အဆင္မေျပတာရွိမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ မိမိကို ဂ႐ုစိုက္တာခံခ်င္လို႔ အေမာေဖာက္ပံုျပတဲ့ အမူအရာ (Attention seeking) ေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ မိသားစုကလည္း နားလည္သေဘာေပါက္ အဆင္ေျပေအာင္ ညႇိႏႈိင္းေပးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။
အသက္႐ွဴမ၀တဲ့ စိတ္ေမာလူေမာေရာဂါေတြကိုေတာ့ ႏွလံုးေရာဂါမဟုတ္ေၾကာင္း၊ မရွိေၾကာင္းရွင္းျပၿပီး စိတ္ဖိစီးမႈ (Stress) ေတြ ေလ်ာ့ေစတဲ့ နည္းလမ္းရွာၾကည့္ဖို႔ တိုက္တြန္းရပါမယ္။ အသက္ကို ျဖည္းျဖည္း႐ွဴ႐ႈိက္နည္းကို သင္ေပးလို႔ ရပါတယ္။ စိတ္ပူတဲ့အခါ၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့အခါအသက္ကို အျပည့္မ႐ွဴမိဘဲ ျမန္ျမန္နဲ႔ တိမ္တိမ္ေလးပဲ ႐ွဴေနမိၿပီး ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ေအာက္ဆီဂ်င္မလံုေလာက္လို႔ ပိုၿပီးေမာေစပါတယ္။ ၾကြက္သားေတြ တင္းလာၿပီး ကိုက္ခဲေညာင္းညာလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူနာကို အသက္၀ေအာင္ ႏွာေခါင္းနဲ႔အဆံုးထိ႐ႈိက္သြင္းၿပီး ပါးစပ္မွ ႐ွဴထုတ္ရပါမယ္။ ႐ွဴထုတ္စဥ္ပါးစပ္ကို အနည္းငယ္ေစ့ၿပီး ေလမႈတ္ထုတ္သလို ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အဆံုးထိ ႐ွဴထုတ္ရပါမယ္။ ႐ွဴ႐ႈိက္လုပ္တဲ့ သေဘာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ႐ွဴ႐ႈိက္လုပ္ရင္ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ ၾကြက္သားေတြ တင္းေနတာလည္း ေလ်ာ့သြားၿပီး အေၾကာေတြလည္း ေျပသြားမယ္၊ ေမာတာလည္း သက္သာသြားႏိုင္လို႔ အက်ဳိးရွိပါတယ္။
နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ဒီလိုစိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကို ရင္ဆိုင္ၿပီး ေျဖရွင္းကုသေပးရတဲ့ အလုပ္ဟာ ဆရာ၀န္ေတြအတြက္ စိန္ေခၚမႈႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး လက္ခံရမွာက သူတို႔ ခံစားေနရတာဟာ ဟန္ေဆာင္လုပ္ေနတာ မဟုတ္ဘဲ တကယ္ျဖစ္ေနတာပါလို႔ ယူဆေပးႏိုင္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္ လြန္ကဲမႈေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ေ၀ဒနာအျဖစ္ေပၚေပါက္လာရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ မိသားစုဆရာ၀န္ကအစ အထူးကုႀကီးေတြနဲ႔ စိတ္က်န္းမာေရး အထူးကုဆရာ၀န္ေတြအဆံုး ဒီလိုေရာဂါေတြကိုရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္းေပးရာမွာ ပညာသားပါဖို႔လိုပါတယ္။ အေတြ႕အႀကံဳနဲ႔ ကြၽမ္းက်င္မႈေတြလည္း လိုပါတယ္။ တကယ္ ေရာဂါမရွိေၾကာင္းကိုလည္း ရွင္းျပမယ္၊ ေ၀ဒနာေတြကိုလည္း အေလးထားမယ္၊ တကယ္ခံစားေနရသူလိုပဲ ဆက္ဆံမယ္၊ ေရာဂါႀကီးေတြ ရွိေနသလို မၿခိမ္းေျခာက္မိဖို႔ သတိျပဳမယ္၊ အခ်ိန္ယူၿပီး ရွင္းျပမယ္၊ ဆရာ၀န္နဲ႔ လူနာအၾကားမွာ ရင္းႏွီးတဲ့ ဆက္ဆံမႈရွိမယ္။ လူနာက ဆရာ၀န္အေပၚမွာ ယံုၾကည္စိတ္ ခ်ရတဲ့ခံယူခ်က္ရရွိေစမယ္ဆိုရင္ ေရာဂါတစ္၀က္ ေပ်ာက္သြားသလိုမ်ဳိး စိတ္ေအးခ်မ္းမႈရလာမယ္၊ ေ၀ဒနာေတြလည္း ေျပေပ်ာက္လာပါမယ္။ ဒီလို ေရာဂါေတြဟာ ေဆးေလာကမွာ အေတာ္ေလးအျဖစ္မ်ားေပမယ့္ ေဆးကုတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ စိတ္က်န္းမာေရးအထူးကုေတြရဲ႕ အၾကားမွာ ဂ႐ုတစိုက္မရွိလွဘဲ လြတ္ေနတာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလိုေရာဂါမ်ဳိးကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ထိေရာက္ေအာင္ ကိုင္တြယ္ေျဖ ရွင္းႏုိင္မယ္ဆိုရင္ မလိုအပ္ဘဲ ေရာဂါရွာေဖြစစ္ေဆးေနရမယ့္ စရိတ္၊ ဆရာ၀န္စမ္းသပ္ခစရိတ္၊ အလုပ္အကိုင္ပ်က္ရတဲ့ စရိတ္ေတြေလ်ာ့နည္းသြားၿပီး ဒီလို စိတ္ေမာလူေမာေရာဂါခံစားေနရသူေတြဟာ ေ၀ဒနာသက္သာေပ်ာက္ကင္းၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္က်န္းမာတဲ့ဘ၀ကို ရရွိႏိုင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
See More
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
