ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁။ မဂၤလာပါဆရာ သိခ်င္တာေလးေမးပါရေစရွင့္။ ကြၽန္မ အသက္က ၂၇ ႏွစ္၊ အိမ္ေထာင္မရွိပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၄၊ ၅ရက္ ေလာက္တည္းက ဗိုက္ရဲ႕ ဘယ္ဘက္ေအာက္ျခမ္းမွာ တင္းတင္းႀကီးျဖစ္ၿပီး နာေနပါတယ္ ဆရာ။ ဒီတိုင္းေနရင္ သိပ္မသိသာေပမယ့္ လမ္းသြားတဲ့အခါ မတ္မတ္လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ေအာင္ နာေနပါတယ္။ ေလထလို႔နာတယ္ထင္ၿပီး အဲအိတ္စ္ေသာက္ပါတယ္ဆရာ။ ခဏသက္သာသလုိ ျဖစ္ေပမယ့္ အရွင္းမေပ်ာက္သြားပါဘူးရွင္။ ၀မ္းလည္းမွန္ပါတယ္ ဆရာ။ သို႔ေပမယ့္ အစာစားတာနဲ႔ ဗိုက္ထဲနာၿပီး ေခြၽးေစးေတြျပန္ကာ အိမ္သာသြားခ်င္သလိုမ်ဳိး ဗိုက္နာလာပါတယ္ဆရာ။ အရင္တည္းက ကြၽန္မက အစာအိမ္ေရာဂါအခံရွိပါတယ္ဆရာ။ လတ္တေလာမွာ ဘာေဆးေသာက္ထားရမလဲ သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး လမ္းၫႊန္ေျဖၾကားေပးပါ ဆရာရွင့္။
ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းဆိုတာ အစာအိမ္မဟုတ္။ ေလနာမဟုတ္ေလာက္။ အမ်ဳိးသမီးေတြ မ်ဳိးဥအိမ္ ဘယ္ဘက္နဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ကို စဥ္းစားရ။ ရာသီ မသိ။ တခုခ ုဆင္း၊ မဆင္းမသိ။
ဆရာရွင့္။ ရာသီတလတခါ မွန္ပါတယ္ဆရာရွင့္။ လတိုင္း ဗိုက္တအားေအာင့္တတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ယခုလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ပတ္က ရာသီၿပီးသြားခဲ့တာပါရွင့္။ သို႔ေပမယ့္ အစာေဟာင္းအိမ္ရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပံုကို ကြၽန္မ ေသခ်ာနားမလည္ပါရွင့္။ ေလးစားစြာျဖင့္ ေမးျမန္းပါသည္။
တခုခုဆင္း၊ မဆင္းေမးတာ မေျဖေသး။ ရာသီလာစဥ္ ဗိုက္နာျခင္း စာဖတ္ႏိုင္။
၂။ ဆရာ ကၽြန္မအသက္ ၂၄ပါ။ အိမ္ေထာင္မရွိပါ။ ရာသီပံုမွန္လာပါတယ္ရွင့္။ ကြၽန္မခ်က္ရဲ႕ ဘယ္ဘက္ျခမ္းက ေအာင့္ေအာင့္ေနတာ အေတာ္ၾကာပါၿပီ။ အခုေနာက္ပိုင္း ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ခ်ိန္ ခုန္တာ၊ ၾကာၾကာလမ္းေလွ်ာက္တာေတြဆို နာလာပါတယ္ရွင့္။ တစ္ခါတေလ ေန႔လယ္စာစားတာ ေနာက္က်ပါတယ္ ဆရာ။ အစာလြန္မွ စားလိုက္ရင္လဲ နည္းနည္း ေအာင့္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂လက Ultrasound ႐ိုက္ၾကည့္ဖူးတာ ဘာမွမေတြ႕ဘူးလို႔ result ထြက္ပါတယ္ဆရာ။ သားအိမ္ေၾကာင့္လား၊ အူေၾကာင့္လား ဘာဆက္လုပ္ရမလဲ သိပါရေစရွင္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
အာလ္ထြာေဆာင္းမွာ ေကာင္းေနရင္ စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ေျပာျပတာအရ အစာလမ္းက ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အစာကို အခ်ိန္မွန္စားပါ။ အမ်ဳိးအစားတူစားပါ။ အဆာမခံလြန္းပါနဲ႔။ စားခ်ိန္မွာ မစားျဖစ္ေသးရင္ အခ်ဳိတခုခုစားေသာက္ပါ။ ဘာမွမရွိလဲေရေသာက္ပါ။
ဗိုက္ဆိုတာ လူ႔ကိုယ္မွာ ေနရာအမ်ားဆံုး ယူထားတယ္။ အထဲမွာ အဂၤါေတြကလည္း စံုလွတယ္။ ႏွလံုးနဲ႔ အဆုတ္သာရွိတဲ့ ရင္ေခါင္းေအာက္က ဗိုက္ျဖစ္တယ္။ ရင္ေခါင္းနဲ႔ ဗိုက္ကို ဒိုင္ယာဖရမ္ေခၚ ၾကြက္သားခံုးခံုးႀကီးတခုနဲ႔ နယ္နိမိတ္ ျခားထားတယ္။ အစာအိမ္၊ အူသိမ္၊ အူမႀကီး၊ အစာေဟာင္းအိမ္၊ အသဲ၊ ေဘလံုး၊ သည္းေျခအိပ္၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးျပြန္ဆိုတဲ့ အဂၤါေတြရယ္ သူတို႔နဲ႔တြဲေနတဲ့ ေသြးေၾကာေတြ၊ (လင့္ဖ္)ေၾကာေတြ၊ အာ႐ံုေၾကာေတြ၊ အေျမႇးေတြရွိၾကတယ္။
ဗိုက္နဲ႔တဆက္တည္း ေအာက္မွာရွိတာက တင္ပါးဆံုပိုင္း။ သူအထဲမွာ ဆီးအိမ္၊ သားအိမ္(အမ်ဳိးသမီး)၊ ဆီးအက်ိတ္(အမ်ဳိးသား)နဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ေတြ ရွိၾကတယ္။ ေလနာမဟုတ္ဘဲ ဗိုက္နာတာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အနာမဲ့သူ ရွင္ပါကူကလြဲရင္ လူတိုင္းလိုလို ဗိုက္နာတာက ခဏခဏျဖစ္ၾကရတယ္။ တခ်ိဳ႕ ခြဲစိတ္ခံၾကရတယ္။ ဗိုက္နာျခင္းအေၾကာင္းဟာ ခြဲစိတ္ေဆးပညာမွာ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။
၁။ Acute pain in abdomen ခ်က္ခ်င္းျဖစ္-အတင္းနာတာေတြကို ေခၚတယ္။ ရမ္းကုဆရာေတြက နာတဲ့ေနရာမွာ ေဆးထိုးတယ္။ နာတာကိုသိတဲ့ အာ႐ံုေၾကာက အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေနလို႔ ဗိုက္နာတာကို ႐ိုး႐ိုးစင္းစင္း၊ စဥ္းစားလို႔မရဘူး။ အဲလိုျဖစ္ေနတာေတြထဲမွာ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ခြဲစိတ္ပညာမွာ အေရးေပၚျဖစ္တယ္။
၂။ Visceral pain မ်ဳိးက အထဲအဂၤါေတြမွာ တခုခုျဖစ္လို႔ ဟိုနားကလို၊ ဒီနားကလိုေအာင့္တာမ်ဳိး။ Vague, Dull, Nauseating အန္ခ်င္သလိုလဲ ေနတတ္တယ္။ ဗိုက္အေပၚပိုင္းမွာရွိၾကတဲ့ အစာအိမ္၊ အူသိမ္ အစပိုင္း၊ အသဲ၊ သရက္ရြက္ေတြမွာျဖစ္ရင္ ဗိုက္အေပၚပိုင္းမွာနာတယ္။ အူသိမ္၊ အူအတက္နဲ႔ အူမႀကီး အစပိုင္းကျဖစ္ရင္ ခ်က္တ၀ိုက္မွာ နာတယ္။ အူမႀကီးနဲ႔ ဆီးလမ္းကျဖစ္ရင္ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းမွာ နာတယ္။ Autonomic nerve ဆိုတဲ့ အာ႐ံုေၾကာေတြေၾကာင့္ပဲ။ နာနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။
Somatic pain ဆိုတာက Parietal peritoneum ဗိုက္အတြင္းအဖံုး အျပင္လႊာမွာ Infection ပိုး၀င္ရင္ နာတာမ်ဳိးက စူးစူးရွရွ၊ ေနရာအတိအက် နာတယ္။ ဘာ့လို႔လဲဆိုေတာ့ Somatic nerves ဆိုတဲ့ (ဆိုမက္တစ္) အာ႐ံုေၾကာေၾကာင့္ပဲ။ Radiating pain ဆိုတာ တေနရာမွာ ေရာဂါျဖစ္ေနၿပီး ဘာမွမဆိုင္တဲ့ေနရာမွာ သြားၿပီးနာတာကို ေခၚတယ္။ အသဲေရာဂါ၊ သည္းေျခအိတ္ေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြကေန ပခံုးထိပ္မွာ လာနာတတ္တယ္။ အာ႐ံုေၾကာေတြက ခါး႐ိုးမႀကီးထဲက Spinal cord မွာ လာဆံုေနၾကလို႔ဘဲ။ ညာပခံုးမွာ လာနာရင္ Gall bladder stone သည္းေျခေက်ာက္၊ ဘယ္ပခံုးလာနာရင္ Ruptured spleen ေဘလံုးကြဲတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ Pancreatitis သရက္ရြက္ေရာင္တာ ျဖစ္တတ္တယ္။ Urinary stone ဆီးလမ္းေက်ာက္တည္တာကေန Pubis ဆီးစပ္၊ Testis က်ားအေစ့၊ Vagina ေမြးလမ္းေၾကာင္းအထိ နာလာတတ္တယ္။
Peritonitis ဆိုတဲ့ ဗိုက္ဖံုးလႊာေရာင္တာဟာ ခြဲစိတ္ပညာ အေရးေပၚအေျခအေနတခု ျဖစ္တယ္။ Gastric perforation အစာအိမ္ေပါက္ျခင္း၊ Appendicitis အူအတက္ေရာင္ျခင္း၊ diverticulitis အူမႀကီးေရာင္ျခင္း၊ intestinal obstruction အူပိတ္ျခင္း၊ Pancreatitis သရက္ရြက္ေရာင္ျခင္း၊ Pelvic inflammatory disease တင္ပါးဆံုတြင္းေရာင္ျခင္း၊ သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္ျခင္း၊ စတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေစတယ္။
ကေလးငယ္ေတြမွာျဖစ္တာက လူႀကီးေတြနဲ႔ မတူျပန္ဘူး။ ကေလးငယ္ငယ္ တအားငိုတယ္ဆုိရင္ ဗိုက္နာတာကို အရင္စဥ္းစား။ ေလမဟုတ္ရင္ သန္ေကာင္အျဖစ္မ်ားတယ္။ ဒီထက္ ဆိုး၀ါးတာေတြထဲမွာ Imperforate Anus ေမြးကတည္းက စအိုေပါက္ မပါတာ။ Intussusception အူကေန အူထဲ တိုး၀င္သြားတာေတြပါတယ္။
ကေလးငယ္ေတြမွာျဖစ္တာက လူႀကီးေတြနဲ႔ မတူျပန္ဘူး။ ကေလးငယ္ငယ္ တအားငိုတယ္ဆုိရင္ ဗိုက္နာတာကို အရင္စဥ္းစား။ ေလမဟုတ္ရင္ သန္ေကာင္အျဖစ္မ်ားတယ္။ ဒီထက္ဆိုး၀ါးတာေတြထဲမွာ imperforate anus ေမြးကတည္းက စအိုေပါက္မပါတာ။ Intussusception အူကေန အူထဲ တိုး၀င္သြားတာေတြပါတယ္။
ေရာဂါရာဇ၀င္ ေကာင္းေကာင္းေျပာတတ္ရင္ ဆရာ၀န္ကို ကူညီရာက်တယ္။ ကုိယ္ျဖစ္တာကိုယ္ မေျပာတတ္သူေတြရွိတယ္။ စကားေျပာေကာင္းသူေတြက ဟန္မက်ဘူး။ ပိုေျပာတတ္တယ္။ ေမးသူေတြထဲက စာေရးေကာင္းသူေတြက လူနာေကာင္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
– စူးစူးရွရွနဲ႔ တခ်က္တခ်က္ အသက္ရွဴတန္႔သြားေအာင္ နာလိုက္ရပ္လိုက္ျဖစ္တာဟာ သည္းေျခလမ္းျပႆနာ။
– ေအာင့္နာၿပီး၊ အန္လာတာမ်ိဳးက အူပိတ္ေနတာ။
– ရစ္ရစ္နာၿပီး၊ မွန္မွန္ျဖစ္လာတာမ်ဳိးဆိုရင္ Appendicitis အူအတက္၊ Intestinal obstruction အူသိမ္ပိတ္ခါစ၊ Mesenteric ischemia အူေျမႇး ေသြးေၾကာပိတ္တာ။
– စူးရွၿပီး၊ ေတာက္ေလွ်ာက္နာတာဟာ လႈပ္ရွားေလ ဆိုးေလျဖစ္ရင္ Peritonitis ၀မ္းတြင္းေခါင္းေျမႇးေရာင္တာ။
– မီးခလုတ္ဖြင့္လိုက္ေတာ့ မီးလင္းသလို ျဗဳန္းစားႀကီး နာလာတာမ်ဳိးက Gastric perforation အစာအိမ္ေပါက္တာ။ Renal stone ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္တည္တာ၊ Ectopic pregnancy သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္ၿပီးေပါက္တာ။
– ဆုတ္ၿဖဲခံရသလို နာတာမ်ဳိးက Dissecting Aneurysm ေသြးလႊတ္ေၾကာ ေဖာင္းကြဲတဲ့ေရာဂါ။
– အရင္ကလည္းနာဖူးသူဆိုရင္ Peptic ulcer ေလနာ၊ Gallstone colic သည္းေျခေက်ာက္၊ Diverticulitis အူမႀကီးထဲက ေရာင္တာ တခုခုျဖစ္ႏိုင္တယ္။
– စမ္းၾကည့္ရတာနဲ႔ နာတာမမွ်ေအာင္ နာတာမ်ဳိးဆိုရင္ Mesenteric ischemia အူအေျမႇးေသြး မေလွ်ာက္တာ။
– ဗိုက္နာတာက ဘယ္လိုေနရင္သက္သာသလဲ။ Peptic ulcer disease က Antacids ေသာက္လို႔ သက္သာတယ္။ Peritonitis ၀မ္းဗိုက္အတြင္းမွာ အရာရာကိုဖံုးေပးထားတဲ့ အလႊာေလးေရာင္တာဆိုရင္ အသာေလးလွဲေနလို႔ သက္သာတယ္။
– ဗိုက္လဲနာတယ္ အန္မယ္၊ ၀မ္းလဲေလွ်ာတာမ်ဳိးက အစာလမ္းေရာင္တာ။ ဗိုက္နာတာၾကာၿပီးမွ အန္လာမယ္၊ အူေတြလႈပ္ရွားသံ မၾကားရသူဟာ ႐ုတ္တရက္အူလမ္းပိတ္တာ။ ဗိုက္နဲ႔မဆုိင္ဘဲ ဗိုက္နာတာမ်ဳိးေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ (ဗယ္လီ) ၾကြက္သားမွာ ေသြးခဲေနတာ၊ က်ားအေစ့လိမ္ေနတာ၊ ေရယံု၊ အရက္နာ၊ ဆီးခ်ဳိ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း၊ ႏူမိုးနီးယား၊ အဆုတ္ေသြးခဲပိတ္၊ အဆိပ္သင့္တာေတြ၊ ပင့္ကူကိုက္တာ၊ ဘိန္းျဖတ္တာေတြျဖစ္တယ္။
ေရာဂါေတြ တန္းစီေရးျပရတာကိုဖတ္ၿပီး၊ သိပ္မေၾကာက္ေစခ်င္ပါ။ စံုေအာင္မေရးရင္ ထိန္ခ်န္မႈေရာက္မွာစိုးလို႔ပါ။ ဗိုက္နာရင္ ဆရာ၀န္ျပပါ။ မေနႏိုင္မထိုင္ႏိုင္ မနာသူမ်ား၊ ဆရာ၀န္မျပခင္ လွမ္းေမးခ်င္ေမးႏိုင္ပါတယ္။ ကုတဲ့နည္းေတြ မေရးေသးပါ။ ေမးတဲ့သူကိုေတာ့ တိုက္႐ိုက္ေျဖလိုက္ပါတယ္။ ေဆးေက်ာင္းသားေတြသာ စာအမ်ားႀကီး ဖတ္ရတဲ့ဇာတာ ပါတယ္မဟုတ္လား။
လူဆိုတာ နာတာမခံခ်င္ၾကဘူး။ ဒီလိုျဖစ္သူေတြက ပံုမွန္ျဖစ္တယ္။ နာတာကို သာယာသူေတြရွိတယ္။ အနာခံမွ အသာစံရမယ္ဆိုတာကို သိလို႔ေတာ့မဟုတ္ဘူး။ သူတို႔က Sadism (Sadomasochism) ေခၚတဲ့ စိတ္ေျခအေနတမ်ိဳး ရွိသူေတြ။ အနာခံခ်င္ၾကသတဲ့။ အမွန္က ဗိုက္ထဲကနာနာ၊ ဘယ္ကနာနာ၊ နာတာမေကာင္းပါ။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
