ပါေမာကၡဦးေအးမြန္ (ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး)
ေမး. ေလပြျခင္းက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေလပြတာက ေရာဂါမဟုတ္ပါဘူး။ ေရာဂါလကၡဏာတစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလပြရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ပံုမွန္ဆိုရင္ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ သဘာ၀ေလေတြရွိပါတယ္။ ပံုမွန္ထက္ ေလေတြတအားမ်ားေနတဲ့အေျခအေနမွာ ေလပြတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ဳိး ေတြ ေျပာေလ့ရွိတဲ့ ေလပြတယ္ဆိုတာက သံုးပိုင္းပါ၀င္ပါတယ္။ ေအာက္ကေန ေလခဏခဏ လည္တာလည္းပါတယ္၊ အေပၚကေန ေလေတြအန္ၿပီး ေလခ်ဥ္တက္တာလည္းပါတယ္၊ အလယ္မွာ ဗိုက္ႀကီးေဖာင္းၿပီး ပုတ္လိုက္ရင္ ေလေတြနဲ႔ ပြေနတတ္ပါတယ္။
ပံုမွန္ထက္ ေလမ်ားၿပီး ေလပြရတဲ့အေၾကာင္းရင္းက လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေနထိုင္စားေသာက္မႈ အေလ့အက်င့္နဲ႔လည္း ဆိုင္ပါတယ္။ သူက ထမင္းစားရင္း စကားေတြအမ်ားႀကီးေျပာတယ္၊ အစားအေသာက္ေတြ စားတဲ့အခါ ႐ွဴး႐ွဴးဆိုၿပီး စုပ္ေသာက္တယ္၊ အေအးကို ပိုက္နဲ႔စုပ္ေသာက္တယ္ . . အဲဒီလို စားေသာက္တဲ့အက်င့္ရွိသူ ေတြက ဗိုက္ထဲေလေတြ အမ်ားႀကီး ၀င္သြားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္လည္း ေလပြေစပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဗိုက္ထဲမွာ အစာမေျခႏိုင္လို႔ ေလထတာျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ဗိုက္ထဲမွာ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ပြားေနလို႔ ေလထတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ အစာမခ်က္ႏိုင္လို႔ အစာမေၾကဘဲ ေလပြတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ အူပိတ္ရာက ေလေတြေအာက္မဆင္းႏိုင္ဘဲ ေဖာင္းေနတတ္ပါတယ္။
ေမး. ေလပြတာက ဘယ္လို အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏႈန္းမ်ားတတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ကာဗြန္ျဖည့္ထားတဲ့ အျမႇဳပ္ထအခ်ဳိရည္ေတြ ေသာက္တာမ်ားရင္ ေလပြတတ္ပါတယ္။ ပဲမ်ဳိးစံု၊ ေဂၚဖီထုပ္၊ ပန္းမုန္လာ စတာေတြကိုစားရင္ ေလပြတတ္ပါတယ္။ ဖရဲသီးစားရင္ တခ်ဳိ႕လူေတြမွာ ေလပြတတ္ပါတယ္။ ပီေက၀ါးတာမ်ားရင္လည္း ေလပြတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လူေတြက ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ မတည့္တာ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမတည့္ရင္ ေရွာင္ရပါမယ္။
ေမး. မၾကာခဏ ေလပြတတ္တဲ့သူေတြဟာ ဘယ္လိုေရာဂါေတြကို စစ္ေဆးၾကည့္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ေလပြတာက ေရာဂါေၾကာင့္မဟုတ္ၾကပါဘူး။ ေန႔စဥ္ လူေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီး ျဖစ္ေနၾကတာကိုး။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတာနဲ႔ ရာသီဥတုအေျခအေနေၾကာင့္ အစာမေျခတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သလို အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူနည္းစုမွာေတာ့ ေရာဂါေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေန တတ္ပါတယ္။ အဓိကဆက္စပ္ေနတာကေတာ့ အစာအိမ္အနာ (Peptic Ulcer)၊ အသည္းနဲ႔ ပန္ကရိယအလုပ္ သိပ္မလုပ္တဲ့ ေရာဂါေတြ၊ ပိုေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတာက အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းပိတ္တဲ့ အေျခအေနေတြျဖစ္ပါတယ္။ ၀မ္းတအားခ်ဳပ္ရင္လည္း ေလပြတတ္ပါတယ္။
ေမး. ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေလပြတာနဲ႔တြဲၿပီး ဘယ္လိုေရာဂါကို အမ်ားဆံုးေတြ႕ရေလ့ရွိပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ မၾကာခဏ ေလပြတတ္သူေတြက အစာအိမ္အနာ (Peptic Ulcer)၊ အသည္းနဲ႔ ပန္ကရိယအလုပ္ သိပ္မလုပ္တဲ့ေရာဂါေတြ၊ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းပိတ္တဲ့ အေျခအေန၊ ၀မ္းခ်ဳပ္တာေတြနဲ႔တြဲၿပီး ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အူပိတ္တယ္ဆိုတာက ကင္ဆာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သလို ႐ိုး႐ိုးအက်ိတ္ေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အူက်လို႔ ေလပြတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိတဲ့သူေတြလည္း ေလပြတတ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားမွာေတာ့ Celiac ေရာဂါ၊ လက္တို႔စ္နဲ႔ မတည့္တာ (Lactose Intolerance)ေတြနဲ႔တြဲၿပီး ေတြ႕ရတာမ်ားပါတယ္။
ေမး. တခ်ဳိ႕မိသားစုေတြမွာ ဖခင္ေလပြတတ္ရင္ သားသမီးတခ်ဳိ႕ ေလပြတာမ်ဳိးေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ေလပြတာက မ်ဳိး႐ိုးလိုက္ၿပီး ျဖစ္တတ္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ. ေလပြေလထတာက ေရာဂါမဟုတ္တဲ့အတြက္ မ်ဳိး႐ိုးလိုက္တယ္လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ မိသားစုမွာ တစ္ေယာက္ေလပြရင္ ေနာက္တစ္ေယာက္ ေလပြတယ္ဆိုတာက အစားအေသာက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ပဲေတြ၊ ေဂၚဖီထုပ္၊ ပန္းမုန္လာ စတာေတြ အစားမ်ားတာ၊ စားတဲ့အက်င့္ တူညီတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
အေရးႀကီးဆံုးက ဘယ္အစာက ကိုယ့္ကို ေလထေစတာလဲဆိုတာ သိဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ေလထေစတဲ့ အစာေတြက မတူညီတတ္ပါဘူး။ တခ်ဳိ႕က ပဲေတြစားရင္ ေလပြတတ္တယ္၊ တခ်ဳိ႕က ဖရဲသီးစားလိုက္ရင္ ေလပြတတ္တယ္။ အဲဒီလိုသိရင္ ေရွာင္ဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္ …
ေမး. ေလပြျခင္းမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္လို႔ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. အဓိကကေတာ့ အစားအေသာက္ စားေသာက္ရာမွာ ေလာေလာ ေလာေလာ မစားရပါဘူး။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း စားရပါမယ္။ ပိုက္နဲ႔ မေသာက္သင့္ပါဘူး။ ေလကို စုပ္သြင္းတဲ့ပံုစံမ်ဳိး မစားေသာက္သင့္ပါဘူး။ စားေသာက္တဲ့အခါ ဗိုက္အင့္ေနေအာင္ မစားသင့္ပါဘူး။ အစာကို တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ စားမယ့္အစား အဲဒီအစာကိုပဲ ငါးႀကိမ္ေလာက္ ခြဲစားေပးရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ ၀မ္းခ်ဳပ္မခံဘဲ ၀မ္းမွန္မွန္သြားရပါမယ္။ ပူစပ္ၿပီး မာတဲ့၊ ၾကမ္းတဲ့အစာေတြကိုေရွာင္ၿပီး အစာေၾကလြယ္တဲ့ အစာေတြကို စားေပးရပါမယ္။
အေရးႀကီးဆံုးက ဘယ္အစာက ကိုယ့္ကို ေလထေစတာလဲဆိုတာသိဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ေလထေစတဲ့ အစာေတြက မတူညီတတ္ပါဘူး။ တခ်ဳိ႕ကပဲေတြစားရင္ ေလပြတတ္တယ္၊ တခ်ဳိ႕က ဖရဲသီးစားလိုက္ရင္ ေလပြတတ္တယ္။ အဲဒီလိုသိရင္ ေရွာင္ဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ နဂိုက အစာအိမ္အနာရွိရင္ လက္ဖက္ရည္ေသာက္တဲ့အခါ ေလပြတတ္ပါတယ္။
ေမး. ေလပြတဲ့ လူနာေတြက ဘယ္အခါမွာ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. ေလပြတာက ထပ္ခါတလဲလဲ ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္၊ ဥပမာ ငါးရက္- တစ္ပတ္ၾကာတဲ့အထိ ေလပြေနရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသင့္ပါတယ္။ ေလပြတာအျပင္ ဗိုက္ေအာင့္ေနတယ္၊ ေလပြတာအျပင္ အန္တယ္၊ ေလပြတာအျပင္ ၀မ္းခ်ဳပ္တာက သံုးေလးရက္ရွိေနၿပီ .. ေလပြတာအျပင္ ဗိုက္ကေဖာင္းေနတယ္၊ ေလပြတာအျပင္ ဗိုက္မွာအလံုးအက်ိတ္ေတြ စမ္းမိေနတယ္၊ ေလပြၿပီး ဖ်ားတယ္၊ ေလပြတာနဲ႔တြဲၿပီး ၀မ္းသြားရင္ ေသြးပါတယ္/၀မ္းမည္းမည္းသြားတယ္၊ ေလပြၿပီး အေၾကာင္းရင္းမယ္မယ္ရရမရွိဘဲ ပိန္ပိန္လာတယ္. . ဒီလိုအခါေတြမွာ ဆရာ၀န္နဲ႔ မျဖစ္မေနျပသင့္ပါတယ္။
ေမး. မၾကာခဏ ေလပြတဲ့လူနာက ဘယ္လိုက်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈေတြကို ခံယူသင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ. မၾကာခဏ ေလပြေနတယ္၊ ေလပြတာနဲ႔တြဲၿပီး တျခားလကၡဏာေတြလည္း ခံစားေနရတယ္ဆိုရင္ အရင္ဆံုး အာထရာေဆာင္း႐ိုက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္း၊ ပန္ကရိယတို႔ စစ္ေဆးရမယ္၊ ဗိုက္ထဲ အလံုးအက်ိတ္ေတြ ရွိေနသလား စစ္ေဆးရပါမယ္။ လိုအပ္လာရင္ အစာအိမ္မွန္ေျပာင္း ၾကည့္ရပါမယ္။ ဒါမွ အစာအိမ္ေရာင္ေနသလား၊ အစာအိမ္ထြက္ေပါက္ပိတ္ေနသလား စတာေတြကို ဆန္းစစ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. ေလပြျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ထပ္မံပညာေပးလိုတာရွိရင္ သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ. ေလပြတာက အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဆရာ၀န္ဆီေတာင္မေရာက္ဘဲ ကိုယ့္ဘာသာ အေနအထိုင္၊ အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္လိုက္႐ံုနဲ႔ သက္သာသြားတာမ်ားပါတယ္။ ေလပြတဲ့ လူနာ ၁၀၀ မွာ ၉၀ ေလာက္က သဘာ၀အတိုင္းျဖစ္တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ေလပြတာက မၾကာခဏျဖစ္ေနရင္၊ ရက္ရွည္ေနရင္၊ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ေလပြတာနဲ႔တြဲၿပီး တျခားလကၡဏာေတြျဖစ္ေနရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ မျဖစ္မေနျပသသင့္ပါတယ္။
