ေဒါက္တာသီရိ (MBBS,MPH,DCH)
ေန႔တိုင္းေန႔တိုင္း လနဲ႔ခ်ီၿပီး အရမ္းငိုတဲ့က ေလးေလးေတြေၾကာင့္ ေဖေဖေမေမတို႔ ဘာလုပ္ရမွန္းမသိ၊ စိတ္ေတြပူ၊ ေခ်ာ့မရနဲ႔ ကိုယ္ပါေရာငိုခ်င္ ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ရတဲ့ အခ်ိန္မ်ဳိးေတြရွိတတ္ပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ အဲ့လိုကေလးေလးေတြကို Colic Crying Baby/Unsettling Baby လို႔ေခၚၾကပါတယ္။ ႏွစ္ပတ္ကေန ေလးလအတြင္း ကေလးေလးေတြမွာ ပိုၿပီးျဖစ္ေလ့ရွိၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ ညေနခင္းအခ်ိန္ေတြမွာ ပိုျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္တာလဲ …
– ေရာဂါရွိလို႔
တစ္ခါတေလ ကေလးမွာ ေရာဂါအခံတစ္ခုခုရွိ ေနလို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ တတ္ကြၽမ္းနားလည္တဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ အရင္တိုင္ပင္ၾကည့္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ကေလးအမ်ားစုမွာေတာ့ ဘာေရာဂါမွရွာေတြ႕မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအရြယ္ကေလးေလးေတြအတြက္ငိုတယ္ဆိုတာ တကယ္ေတာ့ သူတို႔ေနရတာသက္ေသာင့္သက္သာမရွိတာေတြ၊ စိတ္မေပ်ာ္တာေတြကို ေဖေဖ၊ ေမေမတို႔ကို ဆက္သြယ္ေျပာျပဖို႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ၿပီးေတာ့ ငိုတယ္ဆိုတာ ကေလးတို႔ ႀကီးထြားမႈျဖစ္စဥ္ရဲ႕ ပံုမွန္အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ပါတယ္။
– အေတြ႕အႀကံဳအသစ္ေတြေၾကာင့္
ေမြးကင္းစကေလးေလးေတြက သူတို႔အတြက္ အေတြ႕အႀကံဳအသစ္ေတြနဲ႔ သဟဇာတျဖစ္ဖို႔ ႀကိဳး စားေနရခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္ပပတ္၀န္းက်င္ေလာက ႀကီးရယ္၊ သူတို႔ကိုယ္ခႏၶာေသးေသးေလးရဲ႕ အမ်ဳိးစံု ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲေနတာကိုဘယ္လိုခံစားလဲ၊ ဘယ္လိုျပန္ၿပီး တုံ႔ျပန္လဲဆိုတာ လူႀကီးေတြတစ္ေယာက္ နဲ႔တစ္ေယာက္ စိတ္ဆတ္တာ၊ သည္းခံႏိုင္တာ၊ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တာ၊ စိတ္ရႈပ္လြယ္တာ စသျဖင့္မတူသလိုပဲ ကေလးေလးေလးေတြမွာလည္း မတူၾကပါဘူး။
အ၀တ္မွာ႐ွဴ႐ွဴးေတြစိုေနတာ၊ ရာသီဥတုပူတာ၊ ေအးတာ၊ ဗိုက္ဆာတာ၊ ဗိုက္ထဲေလထိုးတာ၊ ပင္ပန္းတာ၊ စိတ္လႈပ္ရွားတာ၊ စိတ္မေပ်ာ္တာ၊ အေဖာ္လိုခ်င္တာ ဒီအခ်က္ေတြကလည္း ကေလးေလးေတြကို တစ္ခါတေလ မအီမသာျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ဘယ္လိုသက္ေသာင့္ သက္သာေနရမလဲဆိုတာကို အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် သူတို႔ဘာသာသူတို႔ သိလာပါတယ္။ ဥပမာ ခ်ိဳခ်ိဳေကာင္းေကာင္းစို႔ရင္ ဗိုက္သိပ္မဆာဘူး၊ အိပ္လိုက္ရင္ပင္ပန္းတာေပ်ာက္မယ္၊ ေဖေဖေမေမတို႔နဲ႔ တူတူကစားမယ္၊ ၀ူး၀ူး၀ါး၀ါးေျပာမယ္ ဒါဆိုရင္ စိတ္ေပ်ာ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ဳိ႕ကေလးေတြက အေတြ႕အႀကံဳအသစ္ေတြနဲ႔ ျမန္ျမန္လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ေနတတ္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ကေလးေလးေတြက အခ်ိန္ပိုယူႏိုင္ပါတယ္။
– မတူညီမႈမ်ား
တခ်ဳိ႕ကေလးေလးေတြက အလြယ္တကူ ထိတ္လန္႔ေၾကာက္ရြံ႕လြယ္တတ္ၾကပါတယ္။ တစ္ခါတေလ တျခားကေလးေတြအတြက္ ဘာျပႆနာမွ မဟုတ္တဲ့ကိစၥေလးေတြကိုေတာင္ တခ်ဳိ႕ကေလး ေလးေတြကေတာ့ သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ ခက္ခက္ခဲခဲနဲ႔ ႀကိဳးစားရပါတယ္။ ေနာက္အေရးႀကီးတဲ့အ ခ်က္ကေတာ့ မိသားစု၀င္ေတြရဲ႕ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ ၀မ္းနည္းမႈစတဲ့ စိတ္ခံစားမႈေတြကပါ ကေလးေလးအေပၚအမ်ားႀကီးလႊမ္းမိုးႏိုင္ပါတယ္။
– ေဖေဖ၊ ေမေမတို႔အေပၚ သက္ေရာက္မႈ
ကေလးေလးေတြ အရမ္းငိုေနၿပီဆိုရင္မိဘေတြ အေနနဲ႔လည္း ငါမ်ားဘာအမွားလုပ္မိလဲဆိုၿပီး စိုးရိမ္ စိတ္ေတြ၀င္တတ္ပါတယ္။ အရမ္းဆိုးလာရင္ေတာ့ ကေလးကိုဆက္ၿပီး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ေတာင္ ကိုယ့္ ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈမဲ့လာတတ္ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်လာတာေတြ၊ မိသားစုျပသနာေတြ၊ ကေလး ကိုစိတ္ပ်က္လာတာေတြက မိဘနဲ႔ကေလးၾကား ရင္းႏွီးမႈေတြ၊ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြတျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေလ်ာ့နည္း လာေစၿပီး ျပသနာေတြပိုဆိုးလာႏိုင္ပါတယ္။
ဘာေတြလုပ္မလဲ
အရင္ဆံုးဆရာ၀န္နဲ႔ျပပါ။ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းလို႔မဟုတ္ဘဲ Colic Crying Baby/Unsettling Baby ပဲျဖစ္တာပါလို႔ ဆရာ၀န္ကေျပာရင္ ေအာက္က အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္လုပ္ၾကည့္ပါ။
မိဘေတြက တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ရွိပါေစ။ အဲဒါကတကယ္ေတာ့ ေျပာရလြယ္ၿပီးလုပ္ရခက္ပါတယ္။ ကေလးကငို၊ ေယာက်ာ္းကတမ်ဳိး အဘြားကတမ်ဳိးနဲ႔ အရမ္းခက္ခဲတဲ့အခ်ိန္ပါ။ ကေလးငိုေနတာကိုရပ္ ေအာင္မလုပ္ႏိုင္ေပမယ့္ ကေလးေလးရဲ႕ စိတ္ဖိစီးေနတာေတြ၊ အလိုမက်ျဖစ္ေနတာေတြကို သက္သာ ေအာင္ကူေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေမေမတို႔ကိုယ္တိုင္ စိတ္ေတြညစ္ေန၊ ႐ႈပ္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကူ ေပးဖို႔ခက္ပါမယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ ကလူေတြကိုလည္း နားလည္ေအာင္ရွင္းျပပါ။
– ကေလးကို ႏို႔၊ ႏို႔ဗူး အရင္တိုက္လိုက္ပါ။ ကေလးက ခဏတျဖဳတ္ၿငိမ္သြားပါလိမ့္မယ္။
– ခ်ဳိလိမ္ေတြ၊ ကေလးေလးေတြကိုက္ဖို႔အတြက္ ထုတ္ထားတဲ့ အ႐ုပ္ေလးေတြ ကေလးကိုေပးပါ။
– ကေလးဘာမ်ားလိုခ်င္လို႔လဲ၊ ျဖစ္ခ်င္လို႔လဲဆိုၿပီး ကေလးေနရာကေနစဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ငိုတိုင္းတခ်ိန္လံုးခ်ီထားတာတို႔။ ႏို႔တိုက္တာတို႔ မလုပ္ပါနဲ႔။ ကေလးလက္ႀကိဳက္သြားရင္ ေနာက္ ပိုင္းမွာ အေမ အရမ္းပင္ပန္းပါတယ္။
– ကေလးေလးကို ကိုယ့္လက္ေပၚမွာေမွာက္ၿပီး အ ထက္ေအာက္ယိမ္းေပးတာတို႔၊ ပခံုးႀကိဳးသိုင္းနဲ႔ ကေလးကိုထည့္ၿပီး သိပ္ေပးတာတို႔ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
– ႏူးႏူးညံ့ညံ့ညင္ညင္သာသာစကားေတြေျပာေပးတာကိုလည္း ကေလးေလးတြ ႀကိဳက္ပါတယ္။
– သာယာတဲ့ ဂီတသံေလးေတြဖြင့္ေပးပါ။
– ေရေႏြးေႏြးေလးခ်ဳိးေပးၾကည့္ပါ။
– အုန္းဆီ၊ သံလြင္ဆီလိမ္းၿပီး ကေလးေလးကို ညင္ညင္သာသာႏွိပ္နယ္ေပးပါ။
ကေလးအငိုတိတ္ေအာင္ ဘာေတြလုပ္ေပးမယ္ ဆိုတာ သံုးေလးခု သတ္မွတ္ထားၿပီး အၿမဲလုပ္ေပးပါ။ သူစိတ္႐ႈပ္လို႔ငိုရင္ သူ႔ေမေမက ဘာလုပ္ေပးမယ္ ဆိုတာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ကေလးေလးသိလာပါလိမ့္ မယ္။ ပံုမွန္အခ်ိန္တစ္ခုမွာ ဥပမာ ညေနေစာင္းမွာ ငိုေလ့ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုလြယ္ပါတယ္။ ကေလး ကိုေစာေစာႏို႔တိုက္ထားၿပီး သူပံုမွန္ငိုေနၾကအခ်ိန္မွာ ပခံုးႀကိဳးသိုင္းေလးနဲ႔ထည့္ၿပီး လမ္းေလွ်ာက္ထြက္ တာမ်ဳိးလုပ္ၿပီး စိတ္ေျပာင္းေအာင္လုပ္ေပးပါ။
တခ်ိဳ႕ကေလးေလးေတြကေတာ့ အေမကိုမ်က္ ေစ့ေအာက္က အေပ်ာက္မခံပါဘူး။ အဲလိုျဖစ္လို႔ စိတ္မ႐ႈပ္ေနဘဲ တတ္ႏိုင္သေလာက္ကိုယ့္ကိုကေလး ျမင္ႏိုင္တဲ့ ေနရာမွာေနၿပီး အလုပ္လုပ္ပါ။ ကေလးကို ပခံုးသိုင္းႀကိဳးနဲ႔ ခ်ီၿပီးျဖစ္ျဖစ္၊ တြန္းလွည္းေလးထဲမွာ ထည့္ၿပီးျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္အနားမွာ ေခၚထားလိုက္ပါ။ အခ်ိန္တစ္ခုၾကာလာရင္ သူ႔ဘာသာေနတတ္လာပါ လိမ့္မယ္။
ကေလးတြန္းလွည္းေလးမွာ အ႐ုပ္ေလးေတြ ခ်ိတ္ေပးထားရင္လည္း ကေလးေလးႏိုးလာရင္ သူ႔ မွာၾကည့္စရာေတြရွိၿပီး သူတစ္ေယာက္ထဲလို႔မခံစားရ ေတာ့ပါဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ကေလးေလးျမင္ႏိုင္တဲ့ အျမင့္ေလာက္ရွိတဲ့ နံရံမွာ ေဖေဖ၊ ေမေမ၊ ကေလး ေလးနဲ႔မိသားစုဓာတ္ပံုေတြကပ္ထားပါ။
– ကေလးေလးနဲ႔ တူတူေဆာ့ေပးပါ။
– ကေလးကိုေဆးတိုက္ဖို႔လိုလား။
ကေလးငယ္ေလးေတြကိုမလိုအပ္ဘဲ ေဆးတိုက္ တာက ေကာင္းက်ိဳးထက္ဆိုးက်ဳိးကိုပိုမ်ားေစပါတယ္။
ဒါေတြျဖစ္ရင္ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပပါ။
– ေနမေကာင္းလို႔ အရမ္းငိုေနတယ္ထင္ရင္
– ႏို႔မစို႔ေတာ့ရင္၊ ႏို႔စို႔တာ ပံုမွန္ထက္တစ္၀က္ ေလာက္နည္းသြားရင္
– အၾကာႀကီးအဆက္မျပတ္ငိုေနရင္
– အေမကိုယ္တိုင္စိတ္ဓာတ္က်လာရင္
– ကေလးအရမ္းငိုလြန္းလို႔ အိမ္ေထာင္ေရး ထိခိုက္လာရင္
မွတ္သားရန္အခ်က္မ်ား
ေခ်ာ့မရေအာင္ ကေလးေတြအရမ္းငိုယိုဂ်ီတိုက္တာက ေလးလေလာက္အထိ ကေလးအမ်ားစုမွာျဖစ္ တတ္ပါတယ္။
ကေလးကိုၾကည့္ရတာ စိတ္႐ႈပ္ေနတယ္လို႔ ထင္ရင္ စိတ္သက္သာေအာင္လုပ္ေပးပါ။
ကေလးတစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္မတူပါဘူး။ တခ်ဳိ႕ကေလးေတြက တျခားကေလးေတြထက္ပိုၿပီး ငိုေၾကာရွည္တတ္ပါတယ္။ ဒါပံုမွန္ပါပဲ။
တစ္ခါတစ္ရံ ကေလးေနမကာင္းလို႔ငိုတာျဖစ္ၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ဘာေရာဂါအခံမွမရွိဘဲ ငိုတာျဖစ္ပါတယ္။
အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္ကေတာ့ ကေလးကို ဘယ္ေတာ့မွ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္းကိုင္လႈပ္ခါယမ္းတာမ်ဳိးမလုပ္မိပါေစနဲ႔။ ဦးေႏွာက္အတြင္းေသြး ယို။ ဥာဏ္ရည္မမွီ။ ေသဆံုးတာအထိျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
_ _ _
Sources: Colic crying babies unsettled babies- patent handout. Royal children hospital, Melbourne. Australia.
