ဇြန္ခိုင္ဦး (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
ေနအိမ္မ်ားအပါအဝင္ အေဆာက္အဦတို႔ရွိ ျပတင္းေပါက္မ်ားကို ဖြင့္ထားျခင္းက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ျပန္႔ပြားမႈကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ဖြယ္ရာရွိေၾကာင္း သိပၸံပညာရွင္တို႔ ယံုၾကည္ထားၾကသည္။ ေအာ္ရီဂြန္တကၠသိုလ္ႏွင့္ ကယ္လီဖိုးနီးယားတကၠသိုလ္မွ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပိုးမႊားေဗဒဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားကို COVID-19 ျဖစ္ေစသည့္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္အပါအဝင္ ပိုးမႊားမ်ားကို လက္တေလာေလ့လာခဲ့သည္။ ေလ့လာမႈအရ လူအမ်ားစုသည္ အေဆာက္အအံုထဲတြင္ ေန႔စဥ္ဘဝ၏ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနၾကၿပီး အျခားသူမ်ားႏွင့္ အနီးကပ္ထိေတြ႕ျခင္း၊ မ်က္ႏွာျပင္မ်ားကို ထိေတြ႕ျခင္း၊ ပိုးရွိေသာ ေလထု႐ွဴ႐ိႈက္ျခင္း စသည့္နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ပိုးကူးစက္ႏိုင္ေျခကို ျဖစ္ပြားေစေၾကာင္း သိရသည္။
“အေဆာက္အအံုအမ်ားစုအတြက္ အလြယ္ဆံုးနည္းက ျပင္ပေလကို အခန္းထဲတိုက္႐ိုက္ေရာက္ရွိေအာင္ ျပတင္းေပါက္ကို ဖြင့္ထားဖို႔ပါပဲ”ဟု ေလ့လာသူတို႔က ဆိုသည္။ သို႔ရာတြင္ ျပင္ပပတ္ဝန္းက်င္ အပူခ်ိန္ကို ထည့္တြက္သင့္ေၾကာင္းႏွင့္ အေဆာက္အအံုအတြင္း ေနသူအခ်င္းခ်င္း ဗိုင္းရပ္စ္မျပန္႔ပြားေစရန္ ကာကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း သတိေပးထားသည္။ ထို႔ျပင္ ေနေရာင္ျခည္ကလည္း ဗိုင္းရပ္စ္ႏွင့္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ား ျပန္႔ပႊားမႈကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုသည္။
ေလ့လာသူမ်ားဟာ တုပ္ေကြးပိုးအပါအဝင္ ပိုးမႊားမ်ား၊ ဘတ္တီးရီးယားမ်ားကို ေနေရာင္ျခည္ေအာက္တြင္ ထားရွိစမ္းသပ္ခဲ့ၾကၿပီး အလင္းေရာင္ကလည္း ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါအခ်ိဳ႕ ျပန္႔ပြားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရာတြင္ အသံုးဝင္ေၾကာင္း ေထာက္ျပခဲ့ၾကသည္။ ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းမြန္ၿပီး ေနေရာင္ျခည္ ေကာင္းစြာရရွိေစေအာင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ အိမ္ခန္းသို႔မဟုတ္ အေဆာက္အဦအတြင္းတြင္ ေရာဂါပိုးမႊားျပန္႔ႏွံ႔မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရသည္မွာ ပိုမိုလြယ္ကူေၾကာင္း ေလ့လာမႈစစ္တမ္းမ်ား ရွိၿပီးျဖစ္သည္။ ေနေရာင္မွာပါေသာ အလင္းဓာတ္၊ အပူဓာတ္အျပင္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကလည္း ပိုးမႊားမ်ားကို ပ်က္စီးေစႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။ ေလ့လာမႈရလဒ္အရ အေမွာင္အတြင္း ၃၁ မိနစ္ ရွင္သန္ႏိုင္ေသာ ပိုးမႊားမ်ားက ေနေရာင္ျခည္ေအာက္မွာ ၂ မိနစ္သာ ရွင္သန္ႏိုင္ျခင္းရွိေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ထားသည္။
ယခုကူးစက္ျပန္႔ပႊားလ်က္ရွိေသာ COVID-19 ဗိုင္းရပ္စ္ကလည္း အခန္းတြင္း ေလဝင္ေလထြက္ စနစ္မ်ားေပၚမူတည္ၿပီး ေလထဲမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္စြမ္းမတူညီၾကတာ ျဖစ္မယ္ဟု ယူဆထားၾကသည္။ စမ္းသပ္မႈအခ်ိဳ႕က မလိုလားအပ္တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာမ်ား ျဖစ္မလာေစရန္ သတိထားေနရသည့္အတြက္ စမ္းသပ္မႈျပဳလုပ္ရန္ ခက္ခဲလ်က္ရွိသည္။ ေလ့လာမႈရလဒ္မ်ား ထြက္လာပါက အလ်င္ျမန္ဆံုး ထုတ္ျပန္ေၾကျငာေပးသြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုသည္။ “အိမ္ထဲမွာရွိတဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ပိုးအေပၚ သဘာဝအလင္းေရာင္ရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကို နားလည္ဖို႔ ေနာက္ထပ္ေလ့လာမႈေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေန႔အလင္းေရာင္က အေဆာက္အအံုအတြင္း ေနသူေတြအတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့အရင္းအျမစ္ပါ။ လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးေကာင္းက်ိဳးကိုလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္” ဟု ေလ့လာသူတို႔က အႀကံျပဳထားသည္။
(Ref;Newsweek 15-4-2020)