ပါေမာကၡေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ (အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း)
Q. အေအးနာဆိုတာ ဘာလဲဆရာ။
A. အေအးနာဆိုတာ ႏႈတ္ခမ္းနဲ႔ ပါးစပ္တစ္၀ိုက္ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြ ျဖစ္တာပါ။
Q. အေအးနာက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရပါသလဲ ဆရာမ။
A. Cold Sore က ေရယုန္ျဖစ္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တာ၊ (HSV-1) HSV Strain (HSV-2) တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြထဲက အရည္ထဲမွာ Herpes virus ပိုးေတြ ရိွေနတတ္တယ္။
Q. ဘယ္ေနရာေတြမွာ ေတြ႕တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. အေအးနာျဖစ္တတ္တဲ့ ေနရာေတြက ႏွာေခါင္းနဲ႔ ႏႈတ္ခမ္းနားမွာပါ။
Q. အေအးနာရဲ ့လကၡဏာေတြက ဘာေတြပါလဲ ဆရာမ။
A. အေအးနာရဲ႕ေအာက္ခံအေရျပားက နီေနတတ္ပါတယ္။ အဖ်ားရည္ၾကည္ဖု “fever blisters” လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္နာၿပီး၊ နည္းနည္းယားတတ္တယ္။ အနာက်က္ကာနီးမွာ ေျခာက္ေသြ႔ေနတတ္ၿပီး အေၾကးခံြေလးျဖစ္တတ္တယ္။ မၾကာမၾကာ ျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။ မျဖစ္ခင္ ယားသလို၊ က်င္သလို တမ်ဳိးမ်ဳိးခံစားရၿပီးမွ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
Q. အေအးနာက ကူးစက္တတ္ပါသလား ဆရာမ။
A. ကူးစက္တတ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြကို ခ်စ္လို႔ မိသားစု၀င္ေတြက အၾကင္နာေပး၊ နမ္းရင္ ကူးစက္ရင္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ပန္းကန္၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါ အတူသံုးရင္ ကူးတယ္။ အနာျဖစ္္ေနတဲ့
“ကေလးငယ္ေလးေတြကို ခ်စ္လို႔ မိသားစု၀င္ေတြက အၾကင္နာေပး၊ နမ္းရင္ ကူးစက္ရင္း ျဖစ္တတ္တယ္။ ပန္းကန္၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါ အတူသံုးရင္ကူးတယ္။ အနာျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အကူးႏိုင္ဆံုးပဲ။ လက္ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆးဖို႔လိုပါတယ္။”
အခ်ိန္မွာ အကူးႏိုင္ဆံုးပဲ။ လက္ေသေသခ်ာခ်ာေဆးဖို႔ လိုပါတယ္။
Q. အေအးနာက ကူးၿပီး ဘယ္ေလာက္ၾကာရင္ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ပထမတစ္ခါစကူးၿပီး ႏွစ္ရက္ကေန ရက္၂၀ ေလာက္မွာ စျဖစ္တတ္တယ္။ သိပ္မနာတတ္ပါဘူး။
Q. အေအးနာကို ဘယ္လိုကုသရမလဲ ဆရာမ။
A. ဗိုင္းရပ္စ္ကုေဆးလိမ္းရမယ္။ ထူးျခားတာက ဗိုင္းရပ္စ္ကုလိမ္းေဆးက တစ္ေန႔ငါးခါေလာက္ လိမ္းရပါတယ္။ ေသာက္ရမယ္။ စားေဆးက အနာပိုျပင္းထန္ရင္ အလြန္အသံုး၀င္တယ္။ အကိုက္အခဲ သက္သာေစမယ့္ ေဆးေတြလည္း ေသာက္ရပါတယ္။
Q. အေအးနာက ဘယ္ေလာက္ၾကာ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ပထမတစ္ခါစျဖစ္တဲ့ အေအးနာက ႏွစ္ပတ္၊ သံုးပတ္ေလာက္ၾကာတတ္တယ္။ သူ႔ဘာသာေပ်ာက္တတ္တယ္။ အရည္ၾကည္ဖုမ်ားရင္ အနာက်က္ဖို႔ ပိုၾကာတတ္ပါတယ္။
Q. အေအးနာက ျပန္ျဖစ္တတ္ပါသလား ဆရာမ။
A. ျဖစ္ထားတဲ့ ေနရာမွာျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။ ျပန္ျဖစ္လာတဲ့ အေအးနာေတြက အနာက်က္ ပိုျမန္တယ္။ ၇ ရက္ကေန ၁၀ ရက္ေလာက္ပဲ ၾကာတတ္ပါတယ္။
Q. အေအးနာ ဘာလို႔ ျပန္ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
A. ပထမတစ္ခါ ျဖစ္ဖူးသူေတြက ရာသက္ပန္ပိုးကို အာ႐ံုေၾကာစနစ္ထဲမွာ ခိုေနေလ့ရိွတယ္။ ေရာဂါလည္း မေတြ ့ေတာ့ဘူး။ ဗိုင္းရပ္စ္က ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေနေနတတ္ၿပီး အေျခအေနတစ္ခုခုမွာ အခြင့္အေရးရရင္ ပိုးေတြ အေရျပားကို ျပန္ေရာက္လာၿပီး ျပန္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Q. အေအးနာ ျပန္ျဖစ္တတ္တဲ့ အေျခအေနေတြ ေျပာျပပါ ဆရာမ။
A. ဖ်ားတဲ့အခါ၊ အေအးမိတဲ့အခါ၊ ရာသီျပင္းထန္တဲ့ ပူလြန္း၊ ေအးလြန္းတဲ့အခါ၊ ပင္ပန္းတဲ့အခါ၊ စိတ္ေသာကမ်ားတဲ့အခါ၊ ေနေရာင္ဒဏ္ခံရတဲ့အခါ။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရတဲ့အခါ။ ရာသီေသြးဆင္းတဲ့အခါ၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားက်တဲ့အခါ ျပန္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Q. အေအးနာရိွရင္ ဘယ္လိုဂ႐ုစိုက္ရမလဲ ဆရာမ။
A. အနာေနရာကို ထိတာ၊ ကုတ္တာ မလုပ္သင့္ပါ။ လက္သည္းတိုတို ညႇပ္ထားရမယ္။
• ေဆးလိမ္းရင္ေတာင္ ပြတ္မလိမ္းဘဲ ႏွံ႔ေအာင္ျဖန္႔သင့္ပါတယ္။ ပြတ္တိုက္ပြန္းပဲ့ရင္ အမာရြတ္ပုိနက္တတ္ၿပီး ဗိုင္းရပ္စ္ပိုျပန္႔လြယ္ပါတယ္။
• အနာကိုကိုင္ၿပီးရင္ လက္ေသေသခ်ာခ်ာ ေဆးရပါမယ္။
• ေနေရာင္ျခည္ကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ရပါမယ္။
• ႏႈတ္ခမ္းဆိုးေဆးကို တျခားသူေတြနဲ႔ အတူတူမသံုးဘဲ သီးသန္႔သံုးသင့္တယ္။ မသန္႔ရွင္းတဲ့ ႏႈတ္ခမ္းဆိုးေဆးေတြ မသံုးသင့္ပါဘူး။
• နာရင္ အနာသက္သာမယ့္ ေဆးေသာက္ရပါမယ္။
• ႏႈတ္ခမ္းေျခာက္ေသြ႕ရင္ အဆီတစ္ခုခု လိမ္းေပးရမယ္။
• မ်က္လံုးနဲ႔နီးရင္ သတိထားရမယ္။ မ်က္ကပ္မွန္သံုးသူေတြ ပိုသတိထားရပါမယ္။
• ေနပူေရွာင္ရမယ္။ ေနေရာင္ကို တတ္ႏိုင္သမွ်ကာ ကြယ္ရပါမယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)