ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁။ ဆရာ အမ်ဳိးသမီးကအသက္ (၃၇) နွစ္ပါ။ IVF နည္းနဲ႔ သားေလာင္းေလး (၂ )ခု ထည့္လိုက္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္(၈)ပတ္ရၿပီး Ultrasound ႐ိုက္ၾကည့္ေတာ့ (၁)ေယာက္တည္းပါဆရာ။ တျခားသားေလာင္းေလးက ဘယ္လိုျဖစ္သြားတယ္ဆိုတာ သိပါရေစခင္ဗ်ာ။
၂။ သမီးက PCOS ေရာဂါ႐ွင္ပါ။ metformin ကို တေန႔ 1000mg ေသာက္ေနရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့လကစၿပီး ရာသီမွန္လာပါတယ္ဆရာ။ သမီးတို႔ လင္မယားႏွစ္ေယာက္ကလည္း ကေလးအရမ္းလိုခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ သမီးမွာ ကေလးရႏိုင္မယ့္ အေျခအေန႐ွိလာႏိုင္ပါဦးမလား႐ွင္။ ၿပီးေတာ့ သမီးတို႔ IVF နည္းနဲ႔ ကေလးယူခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ဆရာ အခုေနထိုင္တဲ့ အိႏၵိယမွာလာေရာက္ကုသရင္ အဆင္ေျပႏိုင္ပါ့မလားဆရာ။ ခန္႔မွန္းေျခကုန္က်စရိတ္ေလးနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈႏႈန္းေလးကို သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ သမီးအားကိုးစြာ ဆရာ့ရဲ႕အေျဖကို ေစာင့္ေနပါ့မယ္ရွင့္။
ဆရာ အိႏၵိယမွာမေနရေတာ့တာ ၆ လ ရွိသြားပါၿပီ။ (ဒီစာကို ျပန္တင္ေတာ့ ၃ ႏွစ္ခြဲရွိၿပီ။) ကုန္က်စရိတ္မသိပါ။ လွမ္းေမးရင္ ရပါတယ္။ ေရးထားတဲ့ စာတပုဒ္ ပို႔ပါတယ္။ Test-tube babies ဖန္ျပြန္သေႏၶသားဆိုတာ ၾကားဖူးၾကပါမယ္။ ၁၉၇၈ တံုးက အဂၤလန္မွာ လူး၀စ္ဘေရာင္းကို ေမြးခဲ့တာကေနစၿပီး လူသိမ်ားလာတာပါ။ သူဟာ သူ႔မိခင္ရဲ႕ သားအိမ္ထဲမွာ မေနခဲ့ရပါ။
Artificial insemination နည္းမွာေတာ့ ခပ္ရွင္းရွင္းပါ။ သုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲကို တမင္တကာ ထည့္ေပးနည္းလုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ IVF နည္းမွာေတာ့ မ်ဳိးဥနဲ႔ သုက္ပိုးေတြကို ဓာတ္ခြဲခန္းထဲမွာ ေပါင္းစပ္ၿပီး သေႏၶျဖစ္လာေစတယ္။ ေနာက္ၿပီးမွ သားအိမ္ထဲကို ထည့္ေပးရပါတယ္။ ရႈပ္ေထြးတယ္။ အကုန္အက်မ်ားတယ္။ ကေလးမရေသးတဲ့ အတြဲေတြထဲက ၅% ကသာ ဒီနည္းလုပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၁ ကစၿပီး ယူအက္စ္မွာ စလုပ္လာတာကေန ကေန႔အထိ အဲလို IVF နည္းနဲ႔ ေမြးတဲ့ကေလးေပါင္း ၂ သိန္း ေက်ာ္ေနပါျပီ။
ဘာလို႔ ကေလးမရေသးသလဲ
1. Endometriosis သားအိမ္ေရာဂါ၊
2. Low sperm counts သုက္ပိုးနည္းျခင္း၊
3. Problems with the uterus or fallopian tubes သားအိမ္နဲ႔ ျပႊန္ေရာဂါ၊
4. Problems with ovulation မ်ဳိးဥ မထြက္ျခင္း၊
5. Antibody problems that harm sperm or eggs သုက္ပိုးနဲ႔မ်ဳိးဥကို ဆန္႔က်င္တဲ့ “အင္တီေဘာ္ဒီ” ထြက္ျခင္း၊
6. The inability of sperm to penetrate or survive in the cervical mucus သားအိမ္အ၀က အခြၽဲထဲကို သုက္ပိုးက ထိုးေဖာက္မ၀င္ႏိုင္ျခင္း၊
7. An unexplained fertility problem ရွင္းမျပႏိုင္တဲ့အေၾကာင္းခံ။
ကေလးမရေသးသူေတြအတြက္ IVF နည္းကို အရင္ဆံုးနည္းအေနနဲ႔ အားမကိုးပါ။ Fertility drugs မ်ဳိးဥထြက္ေဆးေပးနည္း၊ ခြဲစိတ္နည္းနဲ႔ Artificial insemination သုက္ပိုး အျပင္ကေန ထည့္ေပးနည္းေတြနဲ႔ မရေတာ့မွသာ လုပ္ပါမယ္။
ဒီနည္းမွာ ပဌမအဆင့္အေနနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေဆး ထိုးေပးပါတယ္။ ဒီနည္းေၾကာင့္ လစဥ္မ်ဳိးဥက တစ္ခုမက ထြက္လာမယ္။ မ်ဳိးဥထုတ္ယူႏိုင္ေျခကို စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္မယ္။ Retrieval procedure မ်ဳိးဥထုတ္ယူဖို႔ ျပင္ဆင္မယ္။ ေဆးေတြထိုးေပးမယ္။ မ်ဳိးဥေတြ မ်ဳိးဥအိမ္ကေနထြက္လာေစမယ္။ အခ်ိန္ကိုက္လုပ္ဘို႔ အေရးႀကီးတယ္။ မ်ဳိးဥအိမ္ထဲက ေဖာ္လီကယ္ထဲကေန ရင့္မွည့္ေနတဲ့မ်ဳိးဥမထြက္ခင္မွာ ထုတ္ယူဖို႔ျဖစ္တယ္။ ေစာလဲမရ၊ ေနာက္က်လဲမရပါ။ ေသြးစစ္နည္းနဲ႔ အာလ္ထြာေဆာင္းအရ အခ်ိန္ကိုက္ကိုသိႏိုင္တယ္။ မတိုင္ခင္ညမွာ ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ လိုအပ္ရင္ေဆးေပးမယ္။ တခ်ဳိ႕ကို ေမ့ေဆးနဲ႔လုပ္မယ္။
မ်ဳိးဥအိမ္ထဲက မွန္ကန္တဲ့ ေဖာ္လီကယ္ထဲကေန ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ မ်ဳိးဥကိုထုတ္ယူမယ္။ နာရီ၀က္ တနာရီသာၾကာမယ္။ ထုတ္ယူလိုက္တဲ့မ်ဳိးဥကို ဓာတ္ခြဲခန္းထဲမွာပဲ ခ်က္ခ်င္းသုက္ပိုးနဲ႔ ေပါင္းစပ္ေစမယ္။ ခင္ပြန္းက က်န္းမာသူဆိုရင္ သူ႔သုက္ပိုးကိုသံုးမယ္။ ေစာင့္ၾကည့္မႈကိုဆက္လုပ္ေနပါမယ္။ ၅ ရက္ေစာင့္လိုက္ရင္ . . .
မ်ဳိးဥအိမ္ထဲက မွန္ကန္တဲ့ ေဖာ္လီကယ္ထဲကေန ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ မ်ဳိးဥကိုထုတ္ယူမယ္။ နာရီ၀က္ တနာရီသာၾကာမယ္။ ထုတ္ယူလိုက္တဲ့မ်ဳိးဥကို ဓာတ္ခြဲခန္းထဲမွာပဲ ခ်က္ခ်င္းသုက္ပိုးနဲ႔ ေပါင္းစပ္ေစမယ္။ ခင္ပြန္းက က်န္းမာသူဆိုရင္ သူ႔သုက္ပိုးကိုသံုးမယ္။ ေစာင့္ၾကည့္မႈကို ဆက္လုပ္ေနပါမယ္။ ၅ ရက္ေစာင့္လိုက္ရင္ Embryo သေႏၶဟာ more advanced blastocyst stage အဆင့္ေရာက္ပါၿပီ။ အဲသည္အခ်ိန္မွာ သေႏၶကိုသားအိမ္ထဲထည့္ေပးပါမယ္။ သေႏၶတခုမက ၃-၄ ခုလဲ ထည့္ႏိုင္တယ္။ ကသီတာ ေခၚတာေလးနဲ႔ ဗဂ်ဳိင္းနားကေန သားအိမ္ထဲထည့္ေပးမွာျဖစ္တယ္။ မ်ဳိးဥထုတ္ယူရသေလာက္ မခက္ဘူး။ အိပ္ရာထဲမွာ ေဆးရံုတက္ေနသလို နားေနရပါမယ္။ ဆရာ၀န္က ကိုယ္၀န္အတြက္ ေသြး-ဆီးစစ္ပါမယ္။
ခင္ပြန္းျဖစ္သူရဲ႕ သုက္ပိုးအေရအတြက္ နည္းေနရင္ IVF နည္းနဲ႔အတူ Intracytoplasmic sperm injection သုက္ပိုး ေဆးထိုးနည္းကိုပါ တြဲလုပ္ႏိုင္တယ္။ Semen စီမင္ထဲကေန Sperm သုက္ပိုးကိုထုတ္ယူမယ္။ တခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ Testicles က်ားအစိထဲကေနယူမယ္။ ယူတာကို Egg မ်ဳိးဥထဲ ထိုးေပးရတယ္။
IVF ဘယ္ေလာက္ေအာင္ျမင္သလဲဆိုတာ ဘာလို႔ကေလးမရေသးသလဲဆိုတာအေပၚနဲ႔ တျခားအေၾကာင္းအခ်က္ေတြအေပၚမူတည္တယ္။ အသက္အရြယ္လည္း စကားေျပာတယ္။ အမ်ဳိးသမီးရဲ႕အသက္အရြယ္ အေရးပါတယ္။ ၃၅ ႏွစ္ေအာက္ဆိုရင္ ၃၉.၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ေအာင္ျမင္တယ္။ ၄၀ေက်ာ္ရင္ ၁၁.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္းနည္းေတြက အသက္ႀကီးလာလဲ အခြင့္အလမ္းတူေလာက္ျဖစ္လာတာ အားရွိစရာေကာင္းတယ္။
အေထာက္အကူနည္းနဲ႔ ကေလးရေအာင္ လုပ္နည္းေတြျဖစ္တဲ့ IVF, GIFT နဲ႔ ZIFT နည္းေတြကို Assisted reproductive technology (ART) လို႔ေခၚတယ္။ ၂၀၀၉ စာရင္းဇယားေတြအရ IVF နည္းကို ၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္း သံုးတယ္။ တခါႀကိဳးစားမႈလုပ္တာကို ဆိုက္ကယ္တခုလို႔ ေခၚတယ္။ ဆိုက္ကယ္အားလံုးတြက္ရင္ ကိုယ္၀န္ရႏႈန္း ၂၉.၄ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္။ ၂၂.၄ ရာခိုင္ႏႈန္း အရွင္ေမြးတယ္။ ရလာတဲ့ Embryos သေႏၶေတြကို မသံုးေသးရင္ ေအးခဲနည္းနဲ႔ သိမ္းထားႏိုင္တယ္။ ဒုတိယ၊ တတိယအႀကိမ္ေတြထပ္ႀကိဳးစားဖို႔ အကုန္အက်သက္သာမယ္။ သူမ်ားကိုလည္း လွဴႏိုင္တယ္။ ယူအက္စ္မွာ IVF cycle ဆိုက္ကယ္တခုအတြက္ $12,400 ကုန္က်တယ္။
ေစ်းခ်ဳိခ်ဳိနဲ႔ ကေလးလိုခ်င္သလား
– အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကိုလိုရာဒို၊ ဘူလ္ဒါ တကၠသိုလ္ကေန IVF ျပင္ပသေႏၶတည္နည္းနဲ႔ ကေလးရေအာင္ လုပ္းနည္းကို ေစ်းသက္သာတဲ့နည္း တီထြင္လိုက္ပါတယ္။ တစ္ႀကိမ္ႀကိဳးစားမႈ ဆိုက္ကယ္တခုအတြက္ ေဒၚလာ ၂၅၀ သာ ကုန္က်ပါေတာ့မယ္။
– မ်ဳိးဥထြက္ေဆးကို Generic fertility drugs ေဆးနာမည္ရင္းနဲ႔လာတာကိုသာ သံုးမယ္။ ဓာတ္ခြဲခန္းသံုး ပစၥည္းကိရိယာေတြကိုလည္း အေျခခံက်တာေတြကို သာသံုးမယ္လို႔ ၾသစေတးလ်၊ မဲလ္ဘုန္း၊ Monash မိုနက္ရွ္ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ(ဂဘ္ကိုဗက္စ္)ကေန မကာအိုမွာ က်င္းပတဲ့ ၁၉ ႀကိမ္ေျမာက္ Controversies in Obstetrics, Gynecology & Infertility (COGI) ကမာၻ႕ကြန္ကရက္မွာ ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
– စမ္းသပ္ဖန္ျပြန္ ၂ ေခ်ာင္း၊ ေစ်းမႀကီးတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းေတြ၊ Low-cost embryo culture method ေစ်းႏႈန္းခ်ဳိသာတဲ့ သေႏၶေမြးယူနည္းကို တီထြင္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိသံုးေနတာက ေဒၚလာ ၆ ေသာင္းတန္ Incubator အင္က်ဴေဘတာထဲမွာ လုပ္ရတာျဖစ္တယ္။
– စမ္းသပ္ဖန္ျပြန္ နံပါတ္(၁)ထဲမွာ (ဆစ္တရစ္အက္စစ္)နဲ႔ Sodium bicarbonate ဆိုဒီယမ္ဘိုင္ကာဗြန္နိတ္ေတြသံုးမယ္။ Carbon dioxide solution ကာဗြန္ဒိုင္ေအာင္ဆိုက္ရည္ရလာမယ္။ ဒီဟာက Fertilization မ်ိဳးစပ္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးအေျခအေနတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္။
– အဲဒီအခါ စမ္းသပ္ဖန္ျပြန္ နံပါတ္ (၂) ထဲထည့္မယ္။ Oocytes မ်ဳိးဥနဲ႔ Sperms သုက္ပိုးေတြကို ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ ထည့္ေပးမယ္။ ရလာတဲ့ သေႏၶသားကို အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူးနဲ႔ စစ္ေဆးမယ္။ ေနာက္ေအာင္ျမင္တာကို သားအိမ္ထဲကို ေျပာင္းထည့္ေပးပါေတာ့မယ္။
– ဒီေစ်းခ်ဳိတဲ့နည္းသစ္ကို အသက္ ၃၆ ႏွစ္ေအာက္ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ မ်ဳိးဥ (၈) ခုရေစတဲ့နည္းနဲ႔ ဆက္လုပ္တာမွာ သံုးေနတဲ့ IVF culture systems ေစ်းႀကီးနည္းနဲ႔ ေအာင္ျမင္ႏႈန္း မကြာလွတာေတြ႕ရပါတယ္လို႔ European Society of Human Reproduction and Embryology 2013 Annual Meeting မွာ ဆိုထားပါတယ္။
– ကိုယ္၀န္ရႏႈန္း ၃၀.၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။
– ဒီနည္းသစ္ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာသူေတြသာမက အသင့္အတင့္တတ္ႏိုင္သူေတြပါ ကေလးရေစဖို႔ လက္လွမ္းမီလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
