၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
၂၀၁၀ တြင္ မိခင္ ဆံုးပါးခဲ့ၿပီး ၂၀၁၄ ခုနစ္တြင္ အစ္မက ေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လြန္ကာ ၂၀၁၆ ဇန္န၀ါရီလတြင္ ဖခင္ျဖစ္သူ ကြယ္လြန္ခဲ့သျဖင့္ ပူေဆြးေသာကေရာက္ေနရွာေသာ ေဒၚမိုးသူဇာသည္ အသက္ ၄၆ ႏွစ္အရြယ္၌ ညာဘက္ရင္သားအလံုးအက်ိတ္ကို စတင္သတိျပဳမိခဲ့သည္။
“၂၀၁၆ ရွစ္လပိုင္းမွာ စျဖစ္ခဲ့တာပါ။ အစပိုင္းမွာ ဘယ္လိုျဖစ္သလဲဆိုေတာ့ ရာသီေတြလာတယ္။ ရာသီလာခ်ိန္မွာ ရင္သားက တစ္မ်ဳိးေလး ခံစားရတယ္။ ဒါေပမဲ ရာသီလာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ရင္သားက စိစိစိစိနဲ႔ တစ္မ်ဳိးေလး ျဖစ္ေနတုန္းပဲ။ နည္းနည္းနာတယ္။ ဒါနဲ႔ သိပ္မသကၤာလာလို႔ စမ္းၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ အလံုးေလး ျဖစ္ေနတယ္”ဟု ေဒၚ မိုးသူဇာက ရင္သားကင္ဆာခရီးလမ္းအစကို ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့သည္။
ေဒၚမိုးသူဇာသည္၂၀၁၃ ခုႏွစ္က ညာဘက္ရင္သားအလံုးေပၚ၍ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီးႏွင့္ တစ္ႀကိမ္ ျပၿပီး ခြဲထုတ္ခဲ့ရာ အသားစယူစစ္ေဆးမႈအေျဖအရ အဆီက်ိတ္ဟု သိခဲ့ရေၾကာင္း၊ သို႔ျဖစ္၍ ရင္သားကို စမ္းသပ္မႈ မလုပ္ေတာ့ဘဲ ေမ့ေလ်ာ့ထားခဲ့မိေၾကာင္း ဆိုသည္။
“အခုတစ္ခါ အလံုးေတြေတာ့ အဲဒီတုန္းက ျပခဲ့ဖူးတဲ့ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ဆီမွာပဲ ျပန္ျပလိုက္တယ္။ ဆရာမႀကီးက “ဒါဆိုရင္ မျဖစ္ဘူး၊ ခ်က္ခ်င္း အသားစယူ စစ္ေဆးမႈ (Biopsy) ယူရမယ္}}လုိ႔ ေျပာတယ္။ ဆရာမႀကီး ေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ခ်က္ခ်င္း အသားစယူစစ္ေဆးလိုက္ေတာ့ ရင္သားကင္ဆာ အဆင့္(၃)လို႔သိလိုက္ရပါတယ္” ဟု ေဒၚမိုးသူဇာက ေျပာသည္။
ရင္သားကင္ဆာ အဆင့္(၃)ဟု သိလိုက္ရခ်ိန္ တြင္ မမိုးသူဇာအတြက္ ၀မ္းနည္းမႈႀကီးစြာ ခံစားခဲ့ရသည္။
“ အေမကလည္း ဆံုးတယ္၊ အေဖကလည္း ဆံုးတယ္။ အစ္မကလည္းSLEနဲ႔ဆံုးသြားတယ္. . ေျပာရရင္ အားကိုးအားထားျပဳရတဲ့ မိသားစု၀င္သံုးေယာက္စလံုးကြယ္လြန္သြားတယ္ . . ဒီေတာ့ ကိုယ္တိုင္က ရင္သားကင္ဆာအဆင့္(၃)လို႔ သိလိုက္ရတဲ့ အခ်ိန္မွာ အရမ္းခံစားခဲ့ရတယ္။ ကိုယ့္ကို အားေပးမယ့္ မိဘေတြကလည္း မရွိေတာ့ဘူး၊ အစ္ကိုတစ္ေယာက္နဲ႔ ညီမေလးတစ္ေယာက္ပဲရွိေတာ့တယ္။ အစ္ကိုကလည္း အိမ္ေထာင္နဲ႔ တျခားမွာ ေနတယ္။ ညီမေလးကလည္း ငယ္ေသးတယ္။ ညီမေလးနဲ႔ပဲ အတူေနရတာဆိုေတာ့ေလ အားကိုးရာမရွိသလို ခံစားရၿပီး အစပိုင္းမွာ စိတ္ဓာတ္ အရမ္းက်သြားခဲ့ပါတယ္။
ဆရာ၀န္ႀကီးက ရင္သားကင္ဆာ အဆင့္ (၃) လို႔ ေျပာလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီေန႔ တစ္ညလံုး ေတာ္ေတာ္ႀကီးလည္း စိတ္ညစ္သြားတယ္” ဟု ေဒၚမိုးသူဇာက ေျပာသည္။
ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္တို႔အတြက္ မိသားစု၏ ေစာင့္ေရွာက္ေဖးမမႈ၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေကာင္းမ်ား၏ ၀ိုင္း၀န္းအားေပးမႈႏွင့္ ဆရာသမားေကာင္းတို႔ ၏ ကူညီမႈတို႔ မ်ားစြာ လိုအပ္လွေပသည္။ ေဒၚမိုးသူဇာသည္ တစ္ညတာ ၀မ္းနည္းစိတ္မေကာင္းျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္တစ္ေန႔တြင္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေကာင္းတို႔၏ အားေပးမႈေၾကာင့္ ျပန္လည္း အားတင္းႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။
“ ေနာက္တစ္ေန႔မနက္က်ေတာ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ လာအားေပးၾကတယ္။ အဲဒီလို ၀ိုင္းအားေပးတာေၾကာင့္လည္း ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ျပန္မတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႔ အားတင္းႏိုင္သြားပါတယ္။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္မွ ျပန္အားမတင္းဘူးဆိုရင္ မျဖစ္ဘူးဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႔ ဘယ္လို ကုရမလဲ၊ ဘယ္သူနဲ႔ ကုရမလဲဆိုတာေတြကို မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ အကူအညီနဲ႔စံုစမ္းပါတယ္” ဟု ေဒၚမိုးသူဇာက ေျပာသည္။
ေဒၚမိုးသူဇာသည္၂၀၁၆ ရွစ္လပိုင္းမွာပင္ ညာဘက္ရင္သားကို ခြဲစိတ္ျဖတ္ထုတ္ကုသမႈခံယူခဲ့ၿပီး ၂၀၁၆ ကိုးလပိုင္းတြင္ ေရႊေရာင္ႏွင္းဆီကင္ဆာ ေဖာင္ေဒးရွင္း၌ ကင္ဆာေဆး စတင္သြင္းခဲ့ေၾကာင္း ႏွင့္ ၂၀၁၇၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ေျခာက္ႀကိမ္စလံုး ေအာင္ျမင္စြာသြင္းၿပီးသြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။
“ကင္ဆာေဆး ပထမဆံုးအႀကိမ္သြင္းၿပီး အိမ္ျပန္ေရာက္တဲ့အထိ ဘယ္လိုမွမေနဘူး။ ေနာက္တစ္ေန႔ မနက္က်မွ အန္ခ်င္တယ္။ မစားခ်င္ မေသာက္ခ်င္ျဖစ္တယ္။ ေရေတာင္ မေသာက္ခ်င္ေတာ့တဲ့အထိျဖစ္ပါတယ္။ သူမ်ားေတြက အားျဖစ္ေအာင္ စားပါ၊ ဘာစားခ်င္လဲဆိုၿပီး လာအားေပးတဲ့သူေတြကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မစားႏိုင္တဲ့ ေ၀ဒနာကို ငါးရက္ေလာက္အထိ ခံစားရပါတယ္။
ေရေသာက္ ေရအန္၊ နည္းနည္းစား နည္းနည္းအန္နဲ႔ ငါးရက္ေလာက္ေက်ာ္သြားတဲ့အခါ အန္တာေတြလည္း မျဖစ္ေတာ့ဘဲ ပံုမွန္စားခ်င္စိတ္ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်ေတာ့ အစာကို အမ်ားႀကီး စားလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္အတြက္ ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ အသီးအႏွံေတြေရာမ်ားမ်ားစားလိုက္ပါတယ္
”ဟု ကင္ဆာ ေဆးသြင္းစဥ္ ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ေျဖရွင္းနည္းမ်ားကို မွ်ေ၀ခဲ့သည္။
ကင္ဆာမ်ဳိး႐ိုးမရွိဘဲ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ခဲ့သည့္ ေဒၚမိုးသူဇာက ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ဟု ထင္ျမင္ထားသည္။
“၂၀၁၃ တုန္းက ရင္သားအဆီက်ိတ္ထုတ္ဖူးတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ သိပ္ဂ႐ုမစိုက္မိတာလည္းပါတယ္။ အလုပ္မွာပဲ အားထည့္တာေရာ၊ အစ္မျဖစ္သူက က်န္းမာေရးမေကာင္းလို႔ ျပဳစုေနရတာေရာ . .ဒါေတြေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ဂ႐ုမစိုက္မိတာလည္းပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလည္း မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ဒါ ေၾကာင့္ အဆင့္ (၃) က်မွ သိတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္”
ယခုေနာက္ပိုင္းတြင္ အစားအေသာက္ကိုက်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္သည့္ အစားအေသာက္ကိုသာ ေရြးခ်ယ္စားျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚမိုးသူဇာက ေျပာသည္။
“အသီးအႏွံမ်ားမ်ားစားေပမယ့္ အရမ္းခ်ဳိတဲ့ အသီးအႏွံေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေလွ်ာ့စားတယ္။ေလ့က်င့္ခန္း ကိုလည္းပံုမွန္လုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ေရႊေရာင္ႏွင္းဆီကင္ဆာေဖာင္ေဒးရွင္းက ဆရာမႀကီး ေဒၚမိမိရီ သင္ေပးထားတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းေတြကို ပံုမွန္ျပဳလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ညာဘက္ရင္သားကို ခြဲထားတဲ့အတြက္ ညာဘက္လက္ကို လႈပ္ရွားမႈမရွိရင္ ညာဘက္လက္က ေဖာင္းလာတယ္။ တခ်ဳိ႕ ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္ထားသူ ေတြက ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ရမွန္း မသိတဲ့အတြက္ ခြဲထားတဲ့ဘက္ကလက္ေမာင္း တြဲက်လာတယ္၊ လႈပ္ရွားလို႔ သိပ္မေကာင္းေတာ့ဘူး။ အစ္မက်ေတာ့ အဲဒီလို မျဖစ္ေအာင္ ပံုမွန္လုပ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္ကေရာင္တာ၊ နာတာမရွိဘူး”ဟု ေဒၚမိုးသူဇာက သူ႔အေတြ႕အႀကံဳကို ျပန္လည္မွ်ေ၀ထားသည္။
ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုးကို ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးတြင္ ခံယူႏိုင္ရန္ အလွည့္ေစာင့္ေနရေၾကာင္း ေဒၚမိုးသူဇာက ဆိုသည္။
ကင္ဆာျဖစ္မွာ ေၾကာက္၍ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈ ခံယူျခင္း မျပဳသူ၊ ကင္ဆာျဖစ္ေနသူႏွင့္ ကုသမႈခံယူေနသူ တို႔အား ေဒၚမိုးသူဇာက သူ၏အေတြ႕ အႀကံဳႏွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍-
“ကင္ဆာဆိုတာ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ေၾကာက္ၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ အစ္မဆိုရင္ အေဖ၊ အေမ၊ အစ္မ အကုန္လံုး ဆံုးပါးသြားေတာ့ မိသားစုလည္း နည္းတယ္၊ အားေပးမယ့္သူလည္းနည္းတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္ မွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ပဲ ျပန္အားတင္းရတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တျခားသူေတြကို အႀကံေပးခ်င္တာက စိတ္ဓာတ္မက်ပါနဲ႔။ ဒီေခတ္မွာ ကင္ဆာျဖစ္လာရင္ ေရႊေရာင္ႏွင္းဆီကင္ဆာေဖာင္ေဒးရွင္းလို ကင္ဆာေဆး အခမဲ့သြင္းေပးတဲ့ ေနရာေတြ ရွိလာတဲ့အတြက္ အားငယ္စရာမလိုပါဘူး။ ကင္ဆာျဖစ္ေပမယ့္ ျပန္လည္က်န္းမာၿပီး ႏွစ္ၾကာၾကာေနရတဲ့သူေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ကင္ဆာလို႔ သိလိုက္ရင္ သူသူကိုယ္ကိုယ္ စိတ္ဆင္းရဲၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ စိတ္ဆင္းရဲမႈကို ခဏေတာ့ ႀကံဳရေပမယ့္ ေပ်ာက္ေအာင္ ကုႏိုင္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိလို႔ စိတ္ကို အားတင္းၿပီး ေက်ာ္လႊားအႏိုင္ယူပါလို႔ အႀကံျပဳလိုပါတယ္”ဟု အႀကံျပဳအားေပးစကားမ်ား ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
_ _ _
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ေဒၚမိုးသူဇာ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အယ္ဒီတာ)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
