၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
Amtra Travels&Tours ကုမၸဏီ၏ ဒါ႐ိုက္တာျဖစ္သူ နာမည္ရင္း ေဒၚတင္တင္၀င္း၊ အိမ္နာမည္ ေဒၚ၀င္းမာ၏ ကင္ဆာျဖတ္သန္းမႈအေတြ႕အႀကံဳကလည္း စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာပင္။
“ ကင္ဆာလို႔ မသိခင္ ၈ လ-တစ္ႏွစ္ေလာက္ ကတည္းက ညာဘက္ရင္သားမွာ နာနာေနတယ္။ စမ္းၾကည့္လုိက္ေတာ့ အလံုးေတြ ဘာေတြ သိပ္မေတြ႕ရဘူး။ အန္တီက အလုပ္ေတြလည္း အရမ္းလုပ္ေတာ့ အလုပ္လုပ္တာမ်ားလို႔ နာတယ္လို႔ပဲ ထင္ခဲ့တယ္။ သိပ္မၾကာခင္မွာလည္း နာတဲ့ ေ၀ဒနာက သက္သာသြားတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ေမ့ထားလိုက္တယ္” ဟု အန္တီေဒၚ၀င္းမာက ရင္သားကင္ဆာ ခရီးလမ္း အစတြင္ျပသသည့္ လကၡဏာမ်ားကို ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့သည္။
အသက္ ၆၀ အရြယ္ ေဒၚ၀င္းမာသည္ ၂၀၁၅ အကုန္ပိုင္းတြင္ ညာဘက္ရင္သား စူးရွစြာ နာက်င္မႈကို စတင္ခံစားခဲ့ရရာမွ ရင္သားက်န္းမာေရးစစ္ေဆးမႈကို ခံယူျဖစ္ခဲ့ေတာ့သည္။
“ အဲဒီညမွာေတာ့ ညာဘက္ရင္သားက တအား နာလာတာနဲ႔ ရင္သားဓာတ္မွန္ (Mammogram) သြား႐ိုက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အန္တီက ဘယ္လိုမွ မခံႏိုင္တာနဲ႔ ရင္သားအာထရာေဆာင္းပဲ ႐ိုက္လိုက္ရတယ္။ အဲဒီမွာ ရလဒ္ကမေကာင္းေတာ့ ဆရာ၀န္က အသားစယူစစ္ေဆးမႈ (Biopsy) ယူခိုင္းပါတယ္။ တစ္ပတ္ေနေတာ့ ကင္ဆာဆိုၿပီး အေျဖထြက္လာပါတယ္” ဟု ေဒၚ၀င္းမာက ေျပာသည္။
ကင္ဆာဟု သိရခ်ိန္တြင္ ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္ အမ်ားစုသည္ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ ၀မ္းနည္းျခင္း၊ အားငယ္ျခင္းစသည့္ ေ၀ဒနာမ်ား ေရာျပြမ္းခံစားရကာ ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္ေလ့ရွိေသာ္လည္း ေဒၚ၀င္းမာကမူ ထိုသို႔မျဖစ္ေပၚခဲ့ေပ။
“ အန္တီက ဟိုးငယ္ငယ္ေလးကတည္းက တရားအားထုတ္ခဲ့တယ္။ ငယ္ငယ္ကတည္းက ခ်မ္းေျမ့ ရိပ္သာေယာဂီျဖစ္ၿပီး တရားကို အရမ္းပဲ အားထုတ္ခဲ့တယ္။ ဒါမျဖစ္ခင္ သည္းေျခအိတ္မွာေက်ာက္ ေတြ႕လို႔သည္းေျခအိတ္ထုတ္ခဲ့ရဖူးတယ္။ အဲဒါထုတ္ၿပီး သံုးႏွစ္အၾကာမွာ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္တာပဲ။ ဒီလိုျဖစ္ေတာ့ ေမာင္ညီမေတြက “ မ၀င္းေလာက္ ဘုရားတရားလုပ္တာလည္း မ၀င္းပဲ၊ ဘယ္သူအကူအ ညီေတာင္းေတာင္းမျငင္းပဲ လုပ္ေပးတာလည္း မ၀င္းပဲ၊ ဘာျဖစ္လို႔ မ၀င္းက်မွ ျဖစ္ရတာလဲ” ဆိုၿပီး စိတ္မ ေကာင္းျဖစ္ၾကတယ္။
ဒါေပမဲ့ အန္တီကေတာ့ တရားနဲ႔ျပန္ေတြးလိုက္တယ္။ ဒီဘ၀မွာ အန္တီေကာင္းတယ္ဆိုေပမယ့္ အတိတ္ဘ၀မွာ အန္တီဘာေတြ လုပ္ခဲ့သလဲဆိုတာေျပာလို႔ မရဘူးေလ၊ကိုယ္ျပဳသမွ် ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္အက်ဳိးေပးေတြကိုခံကို ခံရမွာပဲလို႔ ယံုၾကည္လက္ခံထားေတာ့ အန္တီ စိတ္ဓာတ္မက်ဘူး။ “ ေ၀ဒနာဟာ နိဗၺာန္တံခါးရဲ႕ ေသာ့ပဲ” လို႔ ဆရာေတာ္ဘုရားက မိန္႔ဖူးတဲ့အတြက္ ေ၀ဒနာရွိေတာ့ အ႐ႈခံအာ႐ံုေကာင္းရွိတဲ့အျပင္ တရားကို ႀကိဳးႀကိဳးစားစား အားထုတ္ဖို႔ တြန္းအား ျဖစ္သြားပါတယ္” ဟု ေျပာျပခဲ့သည္။ ကင္ဆာျဖစ္ေၾကာင္းေသခ်ာေစရန္ ဘန္ေကာက္သို႔ အသားစပို႔ၿပီး ထပ္မံ စစ္ေဆးခဲ့ရာ ကင္ဆာဟု ပင္အေျဖထြက္ခဲ့ေၾကာင္း ေဒၚ၀င္းမာက ဆိုသည္။
“ ကင္ဆာ အဆင့္ (၂ )လို႔ ေသခ်ာသြားတာနဲ႔ ၂၀၁၆ ဇန္န၀ါရီလမွာပဲညာဘက္ရင္သားကို ခြဲစိတ္မႈ ခံယူျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ညာဘက္ရင္သားတင္မက ခ်ဳိင္းေအာက္က ျပန္ရည္က်ိတ္ (Lymph Node) ခုနစ္ခု ကိုပါထုတ္ရပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ျပန္ရည္က်ိတ္ တစ္ခုမွာ ကင္ဆာဆဲလ္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အေျဖထြက္ပါတယ္”
ညာဘက္ရင္သားႏွင့္ ခ်ဳိင္းေအာက္ရွိ ျပန္ရည္ က်ိတ္မ်ားကို ခြဲထုတ္ၿပီးခ်ိန္တြင္ ကင္ဆာေဆးကို ေျခာက္ႀကိမ္တိတိ သြင္းခဲ့ရေၾကာင္း ေဒၚ၀င္းမာက ေျပာသည္။
အန္တီအိပ္ရာထတာနဲ႔ ဘုရားရွိခိုး၊ တရားထိုင္တယ္၊ ၿပီးရင္ ျမတ္စြာဘုရားကို ေကာ္ဖီ၊ မုန္႔ စတာေတြ ကပ္လွဴပူေဇာ္တယ္။ အန္တီ့အမ်ဳိးသားက ေစ်း၀ယ္ေပးေတာ့ ၀ယ္လာတဲ့ ဟင္းလ်ာ ေတြကို ခ်က္ျပဳတ္ၿပီး ျမတ္စြာဘုရားကို ေန႔ဆြမ္းကပ္လွဴပူေဇာ္ ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ကပ္လွဴခဲ့တဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြေၾကာင့္လားေတာ့ မသိဘူး၊ အန္တီအစားအေသာက္ လံုး၀မပ်က္ခဲ့ပါဘူး။
“ ကင္ဆာေဆးသြင္းတဲ့အခါမွာလည္း သူမ်ား ေတြေလာက္ေတာ့ အန္တီမခံရပါဘူး။ အရင္ကတည္းက အန္တီ အိပ္ရာထတာနဲ႔ ဘုရားရွိခိုး၊ တရားထိုင္တယ္၊ ၿပီးရင္ ျမတ္စြာဘုရားကို ေကာ္ဖီ၊ မုန္႔ စတာေတြ ကပ္လွဴပူေဇာ္တယ္။ အန္တီ့အမ်ဳိးသားက ေစ်း၀ယ္ေပးေတာ့ ၀ယ္လာတဲ့ ဟင္းလ်ာေတြကို ခ်က္ျပဳတ္ၿပီး ျမတ္စြာဘုရားကို ေန႔ဆြမ္း ကပ္လွဴပူေဇာ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ကပ္လွဴခဲ့တဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ေၾကာင့္လားေတာ့ မသိဘူး၊ အန္တီ အစားအေသာက္ လံုး၀ မပ်က္ခဲ့ပါဘူး။ ဆံပင္ေတာ့ ကြၽတ္ပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ အိမ္အလုပ္ေတြလည္းလုပ္တယ္၊ ကုမၸဏီအလုပ္ေတြလည္းရွိေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာ႐ိုက္တယ္ . . တစ္ခ်ိန္လံုး အလုပ္လုပ္ေနေတာ့ လူနာလာၾကည့္တဲ့ ေဆြမ်ဳိးအေပါင္းအသင္းေတြက လူမမာနဲ႔လည္း မတူဘူးဆိုၿပီး ေျပာၾကတယ္” ဟု အန္တီေဒၚ၀င္းမာက ရယ္ေမာလ်က္ ေျပာျပခဲ့သည္။
ေဆး႐ံုဆင္းသည္ႏွင့္ အိမ္အလုပ္မ်ား၊ ကုမၸဏီ အလုပ္မ်ားသာမက ဘုရားတရားကိုလည္း ဆက္ လက္အားထုတ္ေနခဲ့ေသာ ေဒၚ၀င္းမာအတြက္ ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ဦးတင္ေမာင္ေလး၏ အားေပးကူညီေဖးမမႈမ်ားက လြန္စြာအေထာက္အကူ ျပဳခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ညာဘက္ရင္သားသာမက ခ်ဳိင္းေအာက္ရွိ ျပန္ရည္က်ိတ္မ်ားကိုပါ ခြဲစိတ္ဖယ္ထုတ္ၿပီးခ်ိန္တြင္ ညာဘက္လက္က ေကာင္းစြာမေျမႇာက္ႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုသည္။
ကင္ဆာမ်ဳိး႐ိုးမရွိဘဲ ကံကံ၏ အက်ဳိးေၾကာင့္ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ရသည္ဟု ခံယူထားခဲ့ေသာ ေဒၚ၀င္းမာသည္ ေဆးကုသၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆရာ၀န္၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ေနထိုင္စားေသာက္ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
“ ကင္ဆာအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ ေဒၚ႐ွဴမြန္က အာဟာရဓာတ္ျပည့္စံုေအာင္ စားဖို႔မွာ ထားေတာ့ ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားတဲ့အတိုင္းစားပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တန္ေဆးလြန္ေဘးဆိုတဲ့ စကားအတိုင္း စားေသာက္ပါတယ္။ ကိတ္မုန္႔ႀကိဳက္ေပမယ့္အနည္း အက်ဥ္းေလာက္ပဲ စားတယ္၊ ေကာ္ဖီဆို တစ္ေန႔ တစ္ခြက္ပဲေသာက္တယ္၊ အသီးအႏွံ၊ ဟင္းသီးဟင္း ရြက္မ်ားမ်ားစားတယ္။ အသားသိပ္မႀကိဳက္လို႔ ငါး ေတာ့စားျဖစ္ပါတယ္”
ရင္သားကင္ဆာအက်ိတ္ႏွင့္ ျပန္ရည္က်ိတ္မ်ား ခြဲထုတ္ထားသျဖင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေ၀ဒနာကိုေတာ့ ယေန႔တိုင္ ခံစားေနရဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ထိုေ၀ဒနာ သက္သာေစရန္ ေနထိုင္ျဖစ္ပံုအေၾကာင္းကို ေဒၚ၀င္းမာက ယခုလို ေျပာျပထားသည္။
“ ညာဘက္ ခ်ဳိင္းေအာက္က အသားေတြထုတ္ထားေတာ့ ဘယ္ဘက္က ပံုမွန္၊ ညာဘက္ကခ်ဳိင့္ေန သလိုျဖစ္ၿပီး ေနရတာသိပ္မေကာင္းဘူး၊လက္ေမာင္း အသားေတြက ထိလိုက္ရင္နာတယ္။ အိပ္ရင္လည္း ပက္လက္ပဲ အိပ္လို႔ရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ လက္က ေကာင္းေကာင္း ေျမႇာက္လို႔မရဘူး။ ခ်ဳိင္းေအာက္ကလည္း နာနာေနတယ္။ ျပန္ရည္က်ိတ္ထုတ္ထားတဲ့ လူနာေတြအတြက္ သီးသန္႔ ေလ့က်င့္ခန္းသိေအာင္ YouTube ဖြင့္ၿပီး ရွာတယ္။ အဲဒီေလ့က်င့္ခန္းေတြ ကိုလုပ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၾသစေၾတးလ်က အေဒၚရဲ႕ စီစဥ္ေပးမႈနဲ႔ Skype ကတစ္ဆင့္ ျပန္ရည္က်ိတ္ ထုတ္ထားတဲ့ လူနာအတြက္ Physiotherapist က ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပံု သင္ေပးပါတယ္။ အဲဒါေတြကို လုပ္ေပမယ့္ သိပ္ေတာ့ မသက္သာေသးဘူး။ အခုေတာ့ ပံုမွန္လုပ္ေနတုန္းပဲ . .
အန္တီက ကင္ဆာကို ေက်ာ္လႊားခဲ့တာ တစ္ႏွစ္ခြဲရွိခဲ့ေပမယ့္ နာတဲ့ ေ၀ဒနာကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားခဲ့ရတယ္။ အခုခ်ိန္ထိလည္းခြဲထားတဲ့ ညာဘက္လက္က နာေနတုန္းပဲ။ အဲဒီအတြက္ အန္တီ ဘုရား ရွိခိုး၊ တရားထိုင္ၿပီးတိုင္း ကင္ဆာကိုဘယ္သူမွ မျဖစ္ၾကပါေစနဲ႔လို႔ ဆုေတာင္းေပးျဖစ္ပါတယ္”
ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒၚ၀င္းမာ၏ လက္သံုးစကားမွာ “ တရားေစာင့္တဲ့ ပုဂၢဳိလ္ကို တရားက အၿမဲျပန္ေစာင့္တယ္” ဆိုေသာ စကားပင္။
တရားနဲ႔ေနမယ္၊ တရားအေတြးနဲ႔ ေတြးမယ္ဆိုရင္ ကင္ဆာ ျဖစ္လာလည္း စိတ္ဓာတ္မက်ပါဘူး။ အန္တီဆိုရင္ အသက္ ၈၇ႏွစ္အရြယ္ မိခင္ကိုေစာင့္ေရွာက္ရဦးမွာဆိုတဲ့ အသိနဲ႔ အသက္ဆက္ရွည္မွျဖစ္မယ္၊ တရားေတြလည္း ဆက္အား ထုတ္ခ်င္ေသးတယ္ . . ဒီလို စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ေက်ာ္လႊားႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္ . . .
“ အန္တီက အေမကို သိပ္ေက်းဇူးတင္တယ္။ အေမက အန္တီတို႔ငယ္ငယ္ကတည္းက တရားဓမၼ နဲ႔ေမြ႕ေလ်ာ္တတ္ေအာင္၊ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚေရာက္ ေအာင္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေပးခဲ့လို႔ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္း ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္ေတြ ေဟာတဲ့တရားေတြ၊ အဆံုးအမေတြနဲ႔ႀကီးျပင္းခဲ့ရေတာ့ ေလာကဓံကို ခံႏိုင္ရည္ရွိတာေပါ့။
အတိတ္တုန္းက သီလေကာင္းခဲ့တဲ့သူ၊ အကုသိုလ္ မျပဳမိေအာင္ ထိန္းသိမ္းသူေတြကေတာ့ ေ၀ဒ နာႀကီးႀကီးမားမား မျဖစ္ေပမယ့္ အတိတ္က ျပဳခဲ့တဲ့ ကံေတြေၾကာင့္ ေ၀ဒနာ ခံစားရၿပီဆိုရင္ ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ တရားကို ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ အားထုတ္ၾကပါ၊ တရားအားမထုတ္ဖူးေသးသူေတြ ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း သတိပ႒ာန္၀ိပႆနာတရားကို ႀကိဳးႀကိဳးစားစား ထိထိမိမိ အားထုတ္ျဖစ္ေအာင္ အားထုတ္ၾကည့္ပါလို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္” ဟု အန္တီေဒၚ၀င္းမာက အႀကံျပဳခဲ့ၿပီး ကင္ဆာျဖစ္ေနသူတို႔အား-
“ တရားနဲ႔ ေနမယ္၊ တရားအေတြးနဲ႔ ေတြးမယ္ဆိုရင္ ကင္ဆာျဖစ္လာလည္း စိတ္ဓာတ္မက်ပါဘူး။ အန္တီဆိုရင္ အသက္ ၈၇ႏွစ္အရြယ္ မိခင္ကို ေစာင့္ ေရွာက္ရဦးမွာဆိုတဲ့ အသိနဲ႔ အသက္ဆက္ရွည္မွ ျဖစ္မယ္၊ တရားေတြလည္း ဆက္အားထုတ္ခ်င္ေသးတယ္ . . ဒီလို စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ေက်ာ္လႊားႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာရရင္ လက္မွာ ဓားရွတာေတာင္ နာ ေသးတာပဲ၊ ညာဘက္ရင္သားနဲ႔ ခ်ဳိင္းေအာက္က ျပန္ ရည္က်ိတ္ေတြပါျဖတ္ထုတ္ထားတာဆိုေတာ့ နာတာေပါ့၊ နာတာကိုလည္း မွတ္ေန၊ သိေနလိုက္တယ္၊ သက္သာသြားရင္လည္း သက္သာတာကို သိေနလိုက္တယ္။ ခႏၶာရွိရင္ ေ၀ဒနာရွိတာပဲ၊ ဘယ္သူမွ ေရွာင္လႊဲလို႔ေတာ့ မရဘူး၊ အတိတ္တုန္းက သီလေကာင္းခဲ့တဲ့သူေတြကေတာ့ ဘာေ၀ဒနာမွ မျဖစ္ေပမယ့္ ျဖစ္လာေတာ့လည္း တရားအသိနဲ႔ ေက်ာ္လႊားႏိုင္ပါတယ္” ဟု အားေပးစကား ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဓာတ္ပံုမ်ားကို အန္တီေဒၚ၀င္း မာ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
