၊ ဇြန္ခိုင္ဦး ၊ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
၂၀၁၂ အစပိုင္း အသက္ ၄၄ ႏွစ္အရြယ္၌ ေဒၚနီနီလြင္၏ညာဘက္ရင္သားတြင္ အက်ိတ္တစ္ခု စတင္ စမ္းမိခဲ့သည္။
“စစခ်င္း ကြၽန္မ ညာဘက္ရင္သားမွာ အက်ိတ္ရွိတာကို သိခဲ့တယ္။ အက်ိတ္က ႀကီးႀကီးလာေတာ့ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကို ေျပာျပတယ္။ သူက ‘နင္၀လို႔ ေနမွာပါ၊ အဆီက်ိတ္ပဲ ျဖစ္မွာပါ’ ဆိုေတာ့ ကြၽန္မ ခပ္ေပါ့ေပါ့ပဲ ေနလုိက္တယ္။ အက်ိတ္က သိသိသာသာ ေလာက္စာလံုးေလာက္ ႀကီးလာတဲ့အခါက်ေတာ့ ေနာက္သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကို ေျပာျပတယ္။ သူက နာလားေမးေတာ့ ‘မနာဘူး၊ အက်ိတ္က မာေတာင့္ေနတာပဲ’လို႔ ေျဖေတာ့ သူက ‘ဒါဆို စိုးရိမ္ရတယ္။ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ေနဦးမယ္’လို႔ သတိေပးတယ္။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ အဲဒီေန႔မွာ ဂ်ာနယ္ တစ္ခုထဲက ေဒါက္တာစိုးလြင္ရဲ႕ ေဆာင္းပါးကို ဖတ္လိုက္ရတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ရင္သားကင္ဆာ လကၡဏာေတြဆိုၿပီး ရင္သားပံုေပၚမွာ အက်ိတ္ျဖစ္တတ္တဲ့ ေနရာေလးေတြ ျပထားတယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ကြၽန္မရဲ႕ အက်ိတ္က သူျပထားတဲ့ ပံုထဲမွာ ပါေနတယ္”ဟု ေဒၚနီနီလြင္က သူ၏ ရင္သားကင္ဆာခရီးလမ္းအစကို ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပခဲ့သည္။
ရင္သားအက်ိတ္က ကင္ဆာျဖစ္ေလမလားဆိုေသာ စိုးရိမ္စိတ္ျဖင့္ ေနထိုင္သည့္ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕မွ မႏၲေလးသို႔ ခ်က္ခ်င္းသြားၿပီး ၿငိမ္းအထူးကုေဆးခန္းတြင္ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီးတစ္ဦးႏွင့္ ျပသခဲ့ရာ ရင္ သားအက်ိတ္အသားစယူစစ္ေဆးခဲ့ၿပီးေနာက္ “ကင္ဆာ”ဟူေသာ အေျဖထြက္လာခဲ့သည္။
“အေျဖသိသိခ်င္း နည္းနည္းေတာ့ လန္႔သြားပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္လည္း က်သြားပါတယ္။ မ်က္ရည္လည္း ေတာက္ေလွ်ာက္ ပိုးပိုးေပါက္ေပါက္က်မိတယ္”ဟု ေဒၚနီနီလြင္က ဆိုသည္။
ေမာင္ႏွမခုနစ္ေယာက္ရွိၿပီး အပ်ဳိႀကီးျဖစ္သူ ေဒၚနီနီလြင္သည္ စင္ကာပူတြင္ ေနထိုင္သည့္ အစ္ကိုျဖစ္သူႏွင့္ တိုင္ပင္ခဲ့ရာ စင္ကာပူသို႔ လာေရာက္ကုသရန္ အစ္ကိုက အႀကံျပဳခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ေဒၚနီနီလြင္ စိတ္ဓာတ္က်ေနေသာ္လည္း စိတ္ခြန္အား ျပန္လည္တည္ေဆာက္ၿပီး စင္ကာပူတြင္ ေဆးကုသမႈခံယူရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။
“ကြၽန္မတို႔က မခ်မ္းသာဘူး၊ လက္လုပ္လက္စားပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေဆးဖိုးအတြက္ အခက္အခဲေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒီေတာ့ ဆရာ၀န္ၫႊန္တဲ့အတိုင္း ေဆးကုလိုက္တာ အေကာင္းဆံုးပဲလို႔ ေတြးမိတယ္။ ရင္သား ျဖတ္ရမယ္ဆိုေတာ့လည္း စိတ္မညစ္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ရင္သားတစ္ဖက္ကို ႏွေမ်ာေနရင္ အသက္ထိခိုက္မွာေပါ့ဆိုၿပီး ေတြးလိုက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ လွဴခ်င္၊ တန္းခ်င္၊ ပရဟိတလုပ္ခ်င္စိတ္လည္း ရွိတယ္။ အဲဒီအတြက္ ေဆးကုၿပီးရင္ အလုပ္ေတြ ဆက္လုပ္မယ္၊ တတ္ႏိုင္သမွ်လွဴမယ္လို႔ ေတြးလိုက္တယ္။ ေနာက္ဆံတင္းစရာလည္း မရွိေတာ့ ကိုယ့္က်န္းမာေရးအတြက္ပဲ ဂ႐ုစိုက္မယ္ဆိုၿပီး စိတ္တင္းႏိုင္သြားတယ္”ဟု ေဒၚနီနီလြင္က ဆိုသည္။
စင္ကာပူႏိုင္ငံရွိ စင္ကာပူအေထြေထြေဆး႐ံုႀကီးတြင္ သြားေရာက္ကုသခဲ့ရာ အသားစယူျခင္းကို ႏွစ္ႀကိမ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ကင္ဆာအဆင့္ (၂)ဟု သိခဲ့ရသည္။
“ေဆး႐ံုက ကင္ဆာေသခ်ာၿပီဆိုမွ ခြဲစိတ္ဖို႔ကို ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ ရင္သားကို ျဖတ္ပစ္မယ္၊ သူေျပာတဲ့ ေဆးကို ေသာက္မယ္၊ သူေျပာတဲ့ ေဆးအတိုင္းသြင္းမယ္ဆိုရင္ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ မေသေစရဘူးလို႔ သူတို႔က လံုး၀ အာမခံတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ျဖစ္တဲ့ ညာဘက္ရင္သားကို ခြဲစိတ္ဖယ္ထုတ္လိုက္တယ္။ ထုတ္ၿပီး တစ္လျပည့္တဲ့ေန႔မွာ ကင္ဆာေဆးစသြင္းတယ္။
ရင္သားျဖတ္ထုတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ကို ပိုင္းျဖတ္ထားၿပီးသား။ ဒါေပမဲ့ ေဆးသြင္းတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ နည္းနည္း ဒုကၡေရာက္ပါတယ္။ ေဆးအရွိန္က ျပင္းေတာ့ ေတာ္ေတာ္ပင္ပန္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးတစ္လံုးၿပီး တစ္လံုးနည္းနည္းစီ သည္းခံရင္း၊ သည္းခံရင္းနဲ႔ ေနာက္ဆံုးၿပီးသြားတာပါပဲ” ဟု ေဒၚနီနီလြင္ က ကင္ဆာကုသမႈခရီးစဥ္ အခက္အခဲမ်ားကို ေျပာျပခဲ့သည္။
ကင္ဆာေဆးသြင္းခ်ိန္တြင္ ဆံပင္ကြၽတ္ျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ပါးစပ္အပူေလာင္ျခင္း၊ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္ ျဖစ္ျခင္းတို႔ ခံစားရေၾကာင္း ဆိုသည္။
“
မစားခ်င္ မေသာက္ခ်င္ ျဖစ္ေပမယ့္ မစားလို႔ မရဘူးဆိုၿပီး ကိုယ့္စိတ္ကိုအားတင္းၿပီး အစာကို ၀င္ေအာင္ စားရတယ္။ စားတယ္၊ အန္တယ္၊ စားတယ္၊ အန္တယ္ . . အဲဒီလို ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ရတယ္။ ေရတစ္ခြက္ခ်ၿပီး ဆန္ျပဳတ္တစ္ဇြန္းေသာက္၊ ေရနဲ႔ ေမွ်ာခ် . . အဲဒီလို ျဖတ္သန္းခဲ့တယ္။ ဆရာ၀န္က အသီးကို မ်ားမ်ား စားခိုင္းတယ္၊။ ေရကို တစ္ရက္ အနည္းဆံုး ရွစ္ခြက္ေသာက္ခိုင္းတယ္။ အဲဒီအတိုင္း စားေသာက္တယ္။
ဆရာ၀န္ေျပာတဲ့အတိုင္း မနက္တိုင္း လမ္းေလွ်ာက္တယ္။ ေနပူထဲမသြားဘူး”ဟု သူကဆိုသည္။
ကင္ဆာမ်ဳိး႐ိုးမရွိဘဲ သူ႔က်မွ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္လာရျခင္းမွာ ဆီေၾကာ္စာကို အစားမ်ားျခင္းေၾကာင့္ဟု ေဒၚနီနီလြင္ ထင္ျမင္ထားသည္။
“ကြၽန္မတို႔ငယ္ငယ္တုန္းက ေက်ာက္မဲ မနက္ေစ်းမွာ ရွမ္းေခါက္ဆြဲေရာင္းတယ္။ ကြၽန္မတို႔ဆိုင္ေဘးမွာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ရွိတယ္။ အီၾကာေကြးကလည္း အရမ္းေကာင္းတာပဲ။ ကြၽန္မ ေန႔တုိင္းစားတယ္။ ငါးတန္းေလာက္ကစၿပီးစားတာ ကင္ဆာ ျဖစ္တဲ့အထိပဲ။ အီၾကာေကြးေၾကာ္တဲ့ ဆီေတြက မည္းတူးေနတဲ့ ထပ္ျပန္ေၾကာ္ဆီေတြ၊ ဒါေတြကို ေန႔တိုင္းမစားသင့္ဘူးဆိုတာ မသိခဲ့ဘူးေလ”ဟု ေဒၚနီနီလြင္က ဆိုသည္။
ကင္ဆာကုသေအာင္ျမင္ၿပီးသူတို႔ အေၾကာက္ဆံုးအရာက ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ကင္ဆာ ျပန္ျဖစ္မွာကိုပင္။ ထိုအထဲတြင္ ေဒၚနီနီလြင္လည္း တစ္ဦးအပါအ၀င္ျဖစ္ရာ ကင္ဆာျပန္ျဖစ္မွာ စိုးသည့္အတြက္ ဆီေၾကာ္စာကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ျခင္း၊ အသီးအႏွံမ်ားမ်ားစားျခင္း၊ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ျခင္း၊ ၾကက္သားႏွင့္ ငါးမ်ားမ်ားစားၿပီး လက္လုပ္ခ်ဥ္ေရွာင္ျခင္း ႏွင့္ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းတို႔ကို ပံုမွန္လိုက္နာေၾကာင္း သူကဆိုသည္။
“အစားအေသာက္အေနနဲ႔ ဆရာ၀န္က နီေသာ အသားကို ေရွာင္လို႔ ေျပာတယ္။ ကြၽန္မက ၀က္သား ႀကိဳက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အရင္တုန္းကလို အမ်ားႀကီးမစားဘူး၊ စားခ်င္ရင္ တစ္တံုးေလာက္ေတာ့ စားတယ္၊ ေန႔တိုင္းမစားဘူး။ အဲလို ဆင္ျခင္ပါတယ္။ ငါးကို မ်ားမ်ားစားတယ္။ ငါးစားရင္ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြကို အက်ိတ္မျဖစ္ေစဘူးလို႔ ဆရာ၀န္က ေျပာတယ္။ အိုမီဂါ ၃ ဖက္တီးအက္စစ္ကို ေသာက္ခိုင္းတယ္။ ဒါက မ၀ေစဘူး၊ ကင္ဆာသမားေတြအတြက္ အထူးသင့္ေတာ္တယ္ဆိုေတာ့ ကြၽန္မ ပံုမွန္ေသာက္ပါတယ္။ မုန္လာဥနီေဖ်ာ္ရည္ကိုလည္း ေသာက္ျဖစ္ပါတယ္။
အခုအခ်ိန္မွာ ပင္ကိုအတိုင္း ျပန္၀တယ္၊ အသားအေရလည္း ျပန္ေကာင္းတယ္၊ ဆံပင္ေတြ လည္းျပန္ထြက္လာတယ္။ အခု ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္း တစ္ခုကို လုပ္ႏိုင္တယ္။ အခုလည္း ဖူးခက္ကို သြားလည္ၿပီး ဒီေန႔မနက္မွ ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္တာ။ အဲဒီလို ပံုမွန္လူေတြလိုပဲ အကုန္လုပ္ႏိုင္တယ္။ တစ္ခုပဲ ညာဘက္ရင္သားကို ခြဲစိတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ရာရွိတဲ့အတြက္ ဆရာ၀န္က ၁၀ ကီလိုထက္ပိုေလးတဲ့ အေလးအပင္ကို မမခိုင္းဘူး။ အဲဒါေလးပဲ သတိထားပါတယ္။
အခုေနာက္ပိုင္း ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ကို စင္ကာပူေဆး႐ံုသြားျပပါတယ္။ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ က်န္း မာေရးစစ္ေဆးမႈလုပ္ျဖစ္ပါတယ္”
ယခုအခါ အသက္ ၄၉ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ေဒၚနီနီလြင္က DKSH စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္း ေက်ာက္မဲကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရင္း မိခင္ကိုပါျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေနသူ၊ ဘ၀တူ ကင္ ဆာေရာဂါရွင္မ်ားကို အားေပးကူညီေထာက္ပံ့ရင္း ပရဟိတလုပ္ငန္းမ်ားကို တတ္အားသေရြ႕ လုပ္ ေဆာင္ေနသူ ျဖစ္သည္။
“ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕က သားဥအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ေနတဲ့ ရွစ္တန္းကေလးအေၾကာင္းၾကားေတာ့ ကြၽန္မ သူ႔အိမ္ကို သြားရွာတယ္။ ကေလးအေျခအေနက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးၿပီး မႈိင္ေနေတာ့ ကိုယ္ေဆးကုစဥ္က စားၿပီး အာဟာရျဖစ္ခဲ့တဲ့ အစားအေသာက္ေတြ သူ႔အတြက္၀ယ္သြားေပးတယ္။ ေဆးတစ္ႀကိမ္ သြင္းခဲ့တဲ့ ကုန္က်ေငြကို ကြၽန္မ ေပးခဲ့တဲ့အျပင္ ေနာက္အႀကိမ္ေတြအတြက္လည္း ကုန္က်ေငြကို ေထာက္ပံ့ခဲ့တယ္။ အားေပးစကားေျပာခဲ့တယ္။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ဖို႔၊ စိတ္ဓာတ္မက်ဖို႔ေျပာၿပီး ေက်ာင္းၿပီးတဲ့အထိ တက္ႏိုင္ရမယ္လို႔ အားေပးခဲ့တယ္။ ေက်ာက္မဲေဆး႐ံုက လူနာေတြကို အခါအားေလွ်ာ္စြာ အာဟာရဒါနလုပ္တယ္၊ အလွဴအတန္းကို တတ္ႏိုင္သမွ် ပံုမွန္လုပ္ပါတယ္”ဟု ေဒၚနီနီလြင္က ကင္ဆာကုသၿပီးေနာက္ပိုင္း ဘ၀တန္ဖိုးပိုရွိလာပံုကို ေျပာျပခဲ့သည္။
ထို႔ျပင္ အျခား ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ားႏွင့္ ကင္ဆာကုသမႈ ခံယူေနသူတို႔အား-
“အဓိကေတာ့ စိတ္ဓာတ္မက်ဖို႔ အားေပးခ်င္ပါတယ္။ ေငြမေသ လူမရွားဆိုသလို ကိုယ့္က်န္းမာေရးက အေရးႀကီးဆံုးပဲ။ လူက အစားထိုးလို႔မရဘူး၊ ေငြက အစားထိုးလို႔ ရပါတယ္ . .
စင္ကာပူမွာ ေလးလေဆးကုၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကြၽန္မျပန္လာေတာ့ ပိန္ၿပီး ဆံပင္ကြၽတ္လာတယ္၊ လူကလည္း အသားအေရ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္မက အတတ္ႏိုင္ဆံုး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္သပ္သပ္ရပ္ရပ္ေနတယ္။ ေနေကာင္းလာတာနဲ႔ ဖက္ရွင္က်က် ၀တ္တယ္။ လမ္းေလွ်ာက္တယ္ . . ဒီလိုနည္းနဲ႔ ကင္ဆာျဖစ္လည္း မေသဘူးဆိုတာ တျခားသူေတြကို ျပပါတယ္၊ ခြန္အားမွ်ပါတယ္။ ကင္ဆာျဖစ္ၿပီးေပမယ့္ ကုသမႈကို စိတ္ဓာတ္ႀကံ့ခိုင္စြာ ျဖတ္သန္းလိုက္ရင္ လူေကာင္းလိုပဲ ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကင္ဆာကုသမႈကို စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာစြာထားၿပီး ေက်ာ္လႊားဖို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္”ဟု ေဒၚနီနီလြင္က အားေပးစကား ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။
အျခားကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္မ်ားသို႔ ရင္သားကင္ဆာကုသ ေအာင္ျမင္ထားသူ ေဒၚနီနီလြင္၏ အႀကံျပဳခ်က္ ၁၀
(၁) ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
(၂) စိတ္ဓာတ္မက်ပါနဲ႔။
(၃) အစိမ္းရင့္ေရာင္အသီးအရြက္မ်ားမ်ားစားပါ။
(၄) ျဖဴေသာအသား၊ ၾကက္သားနဲ႔ ငါးကို ပိုၿပီး မ်ားမ်ားစားပါ။ ငါးႀကီးဆီ Omega (3)ကို ေန႔စဥ္ ေသာက္ေပးပါ။ ေလ့က်င့္ခန္းအနည္းငယ္လုပ္ေပးပါ။
(၅) ဆီေၾကာ္အစားအစာေတြ ေလွ်ာ့စားပါ။
(၆) မိမိခဲြစိတ္ထားတဲ့ ရင္သားဘက္ရိွ လက္ကို ေလးပင္တဲ့အရာေတြ မသယ္မပါနဲ႔။ ေဆးထိုးတာ၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တာေတြ မလုပ္ပါနဲ႔။ ေရာင္ရမ္းတတ္ပါတယ္၊၊ ခဲြစိတ္ထားတဲ့ လက္ေမာင္းတစ္ေလွ်ာက္ကို ေန႔စဥ္ Body Lotion လိမ္းေပးပါ။
(၇) ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားခ်က္ကို လိုက္နာပါ။ ျပင္ပဓာတ္စာေဆးေတြကိုလံုး၀မေသာက္ပါနဲ႔။ ၅ ႏွစ္ျပည့္တဲ့အထိ ကုသမႈ ခံယူပါ။
(၈) ကင္ဆာလူနာေတြ ေနေရာင္ျခည္ပူျပင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေနပူထဲသြားျခင္းကို ေရွာင္ပါ။ ေဆးကုသမႈခံယူစဥ္ ကိုယ္ခံအားအလြန္နည္းတာေၾကာင့္ ကူးစက္ေရာဂါအျမန္ကူးတတ္ပါတယ္။ ကင္ဆာေဆးသြင္းကာလသက္တမ္းမၿပီးမခ်င္း လူအုပ္ၾကားထဲ မသြားပါနဲ႔။
(၉) ကုသမႈၿပီးရင္ ေန႔စဥ္ က်န္းမာေရးေလ့က်င့္ခန္းမ်ားမ်ား မိမိတတ္သလို လုပ္ေပးပါ။ ကုသမႈၿပီးရင္လည္း စိတ္ခ်မ္းသာသလို အဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေနထိုင္ပါ။
(၁၀) အထူးသျဖင့္ ကင္ဆာလူနာရွင္ေတြ တစ္ေယာက္တည္း သီးျခားမေနပါေစနဲ႔။ ကင္ဆာလူနာရွင္ေတြက အမ်ားအားျဖင့္ အားငယ္တတ္လို႔ပါ။ ကင္ဆာသမားတိုင္း မေသပါ။ စိတ္ရွည္စြာ ကုသဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ေဒၚနီနီလြင္၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အယ္ဒီတာ)
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
