ပါေမာကၡေဒၚသန္းသန္းေအး
(ဆီးခ်ဳိႏွင္႕ အေထြေထြေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး)
ယခင္တစ္ပတ္မွအဆက္
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ေစာေစာသိျခင္း၏ အက်ဳိးေက်းဇူး
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါေတြက “အသံတိတ္ လူသတ္သမား” လို႔ တင္စားရၿပီး ျဖစ္လုိ႔ျဖစ္ေနမွန္းမသိရတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔ေသြးခ်ဳိမစစ္ၾကည့္ရေသးရင္‘ ငါ့မွာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ မရွိဘူး၊ က်န္းမာေနတယ္’ လို႔ လံုး၀ေျပာလို႔မရပါဘူး။ ေစာေစာသိရေအာင္ အၿမဲႀကိဳးပမ္းေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ရင္ လူတုိင္းစစ္ရပါမယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါမ်ဳိး႐ိုးမရွိလည္း စစ္ရပါမယ္။ မိဘမ်ဳိး႐ိုးမွာ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိရင္ ၄၀ ေအာက္ အသက္ငယ္တဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ကစၿပီး ၀ေနရင္ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိလကၡဏာေတြ ဥပမာ ပိန္တာ၊ ဆီးမ်ားတာ၊ အေရျပားယားတာေတြ စသျဖင့္ ျဖစ္လာတာကိုသတိျပဳမိရင္ အၿမဲစစ္ၾကည့္ရပါမယ္။ ဒီလို အသိေတြရွိရင္ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ဒီအသိကို လူတုိင္း မိဘတုိင္း သိထားဖို႔လိုပါတယ္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ လူႀကီး ၁၀ ေယာက္ကုိစစ္ၾကည့္ရင္ တစ္ေယာက္ေတာ့ ဆီးခ်ဳိေပၚလာမွာမို႔ အခုလိုေခတ္မွာ ပုိၿပီးစစ္ဖို႔သင့္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေရာဂါကုိ ေစာေစာသိတာက ေနာင္က်မွသိတာထက္ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြအတြက္ ေငြေၾကးကုန္က်မႈကို အမ်ားဆံုး တားဆီးႏုိင္ပါတယ္။ ေစ်းမႀကီးဘဲ အက်ဳိးအမ်ားႀကီးရွိလို႔ လူတုိင္းအဖို႔ ေသြးခ်ဳိစစ္ေဆးရွာေဖြေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ေရာဂါသိၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ေစာင့္ေရွာက္ေပးျခင္း (Diabetes Care)
ဒါကေတာ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ (Health care system) ေတြနဲ႔ ပုိဆုိင္သလို လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ေနရတဲ့ က်န္းမာေရးလုပ္သား (Health care personnel) ေတြရဲ႕ မွန္ကန္တဲ့လုပ္ေဆာင္ခ်က္ (Effective care) နဲ႔ အေရးႀကီးဆံုးက (Health care budget) က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္ . . ဒီအခ်က္ေတြအားလံုးနဲ႔ သက္ဆုိင္ေနပါတယ္။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ေတြမွာ ေက်းရြာ၊ ရပ္ကြက္ (Primary level) အဆင့္မွ ၿမိဳ႕ရြာ (Secondary level) အဆင့္နဲ႔ ေနာက္ဆံုးအထူးကု အဆင့္ (Tertiary level) ေတြမွာ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ ဆီးခ်ဳိေစာင့္ေရွာက္မႈ (Diabetes care) ေတြရွိဖို႔ အရင္းအႏွီးေတြစိုက္ထုတ္တာဟာ ေနာင္ကုန္က်ရမယ့္ စရိတ္ေတြကို အဆေပါင္းမ်ားစြာ ေခြၽတာေပးရာ ေရာက္ပါတယ္။ သိပ္ေစ်းမႀကီးတဲ့ ဆီးခ်ဳိေစာင့္ေရွာက္မႈ ဥပမာ အသိပညာေပးျခင္း၊ စစ္ေဆးျခင္း၊ ေဆးေသာက္ျခင္း / ထိုးျခင္းရဲ႕စရိတ္ကုိ ေကာင္းစြာထိေရာက္ေအာင္ လုပ္ထားႏုိင္ရင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးလို႔ ေက်ာက္ကပ္ေဆးတာ၊ ေက်ာက္ကပ္အစားထိုးတာေတြရဲ႕ စရိတ္ကုိ တားထားႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူအမ်ား ဒါေတြကိုထင္ထင္ရွားရွား သိျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ မိမိရဲ႕ေငြ၊ မိသားစုရဲ႕ေငြ၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ေငြေတြကုိ မလိုအပ္ဘဲ ျဖဳန္းတီးသလိုမျဖစ္ဖို႔၊ ေခြၽတာဖို႔ မိမိမွာတာ၀န္ရွိေနပါတယ္။ က်န္းမာေရးဌာနက က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္သူေတြကလည္း သတိျပဳၿပီး တာ၀န္ယူေပးဖို႔ လိုပါတယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါကုိ ကုသရတဲ့အခါ ေငြေၾကးလံုေလာက္သူေတြအဖို႔ ျပႆနာမရွိေပမယ့္ ေငြေၾကးမလံုေလာက္သူေတြအတြက္ေတာ့ ဒီကုထံုးေတြကိုမယူရလို႔ အေသေစာႏိုင္ပါတယ္။ အေသမေစာလိုရင္ ေငြေၾကးနဲ႔ေပးဆပ္ရမယ္။ ေငြေၾကးမေပးႏုိင္တဲ့အခါ စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းၿပီး ေငြးေၾကးလည္းကုန္၊ အသက္လည္းသိပ္မရွည္ရင္ ပုိၿပီး ဆိုးပါတယ္။
သားသမီးေတြကမိဘအတြက္ ေဆးကုသစရိတ္ ဘယ္ေလာက္လိုအပ္မလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ အကုန္ခံၿပီးတဲ့အခါမွ ၿပီးမွာလဲဆုိတာလည္း ႀကိဳတင္မသိႏုိင္ပါဘူး။ အသက္ရွင္သေရြ႕ ေငြကုိအမ်ားႀကီး သံုးေနရဦးမွာမလို႔ တာရွည္မွာမခံႏုိင္ေတာ့ဘဲ လက္ပုိက္ၾကည့္ရတဲ့ ေၾကကြဲဖြယ္ရာအျဖစ္ေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ မိဘကလည္း သားသမီးေတြရဲ႕ ေခြၽးႏွဲစာနဲ႔ စုေဆာင္းထားတဲ့ေငြေလးေတြကုိ မကုန္ေစလိုေတာ့ ဆက္ကုဖို႔အတင္းျငင္းဆန္ေနတာလည္း ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ဒါက ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါတစ္ခုတည္းအတြက္ စံနမူနာျဖစ္ေပမယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ တစ္ခုထက္မက မ်ဳိးစံုၿပိဳင္တူနီးပါး ၀င္လာတတ္စၿမဲမို႔ လြန္စြာစိတ္ပ်က္စရာ ေကာင္းလွပါတယ္။
အက်ဥ္းခ်ဳံးေျပာရရင္ေတာ့ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တဲ့စရိတ္ေတြ၊ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေစာင့္ေရွာက္စရိတ္ေတြကုိသာ အရင္းတည္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ ေနာင္ျဖစ္လာမယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြကုိ ကုသဖို႔အတြက္ ႀကီးမားလွတဲ့စရိတ္ေတြ အမ်ားႀကီးေလ်ာ့နည္းေစႏုိင္တာေၾကာင့္ အခုကစၿပီး ဆီးခ်ဳိမျဖစ္ေသးသူေတြေရာ ဆီးခ်ဳိျဖစ္ၿပီးတဲ့သူေတြပါအားလံုး ၀ုိင္း၀န္းပါ၀င္ၾကဖို႔လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလုိပါတယ္။
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။
