ေဒါက္တာျမတ္စႏၵာေက်ာ္ ပါေမာကၡ၊ အေရျပားအထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီး ေျမာက္ဥကၠလာပေဆး႐ံုႀကီး။
ေမး. ၀က္ၿခံအေၾကာင္း သိပါရေစ ဆရာမ။
ေၿဖ. အေရျပားရွိ အဆီက်ိတ္ လမ္းေၾကာင္းေလးေတြ (Pilosebaceous Units)နဲ႔ ေမြးညင္းေပါက္ ေလးေတြ (Hair Follicles)ရဲ႕ ပိတ္ဆို႔ ေရာင္ရမ္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး. ၀က္ၿခံက ဘယ္ေနရာေတြမွာ ထြက္ေလ့ ရွိပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္း၊ ပခံုး၊ လက္ေမာင္း အေပၚပိုင္း၊ ရင္ဘတ္၊ ေက်ာနဲ႔ တင္ပါးေတြမွာ ၀က္ၿခံထြက္ေလ့ ရွိပါတယ္။
ေမး. ဘယ္အခ်ိန္ေတြမွာ ၀က္ၿခံအထြက္ မ်ားပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ ၀က္ၿခံအထြက္ မ်ားပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္တြင္ ၀က္ၿခံအထြက္မ်ားဆံုး ျဖစ္ၿပီး ေယာက်္ားေလးေတြက မိန္းကေလးေတြထက္ ၀က္ၿခံပိုထြက္ တတ္ပါတယ္။
ေမး. ၀က္ၿခံေပါက္ရင္ ဘယ္လို လကၡဏာေတြ ေတြ႕ရတတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. ၀က္ၿခံဖုေလးတြက နာတတ္ပါတယ္။ Comedones လို႔ေခၚတဲ့ အျဖဴဆံ၊ အမည္းဆံေတြပါတဲ့ အဖုေလးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အနီဖုေလးေတြ (Papules)၊ ျပည္ဖုေလးေတြ (Pustules) အေနနဲ႔ ေတြ႕ရတတ္ ပါတယ္။ ျပည္တည္နာ (Abscess) လည္း ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ၀က္ၿခံဖုေလးေတြ ဆက္ၿပီး လမ္းေၾကာင္းေလးေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ေမး. ၀က္ၿခံက ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္မွာ အင္ဒရိုဂ်င္ေဟာ္မုန္း အထြက္မ်ားလာၿပီး မ်က္ႏွာေပၚက အဆီက်ိတ္ေလးေတြကို အဆီပိုထြက္ လာေစပါမယ္။ အဆီက်ိတ္နဲ႔ ဆက္ေနတဲ့ ေမြးညင္းေပါက္ေတြကို ပိတ္ဆို႔သြားေစပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယားပိုး (Propionibacterium) ၀င္ေရာက္ လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေရျပား ေရာင္ရမ္းလာၿပီး ၀က္ၿခံထြက္လာရတာပါ။
ေမး. ၀က္ၿခံေပါက္ရင္ ဘယ္လို ဆိုးက်ဳိးေတြ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. ၀က္ၿခံေပါက္ရင္ ျပည္တည္နာႀကီးေတြ ျဖစ္တာ၊ ဖ်ားတာ၊ အဆစ္နာတာ၊ တစ္ကိုယ္လံုး ပိုး၀င္တာ၊ အခ်ဳိင့္အမာရြတ္၊ ဖုတက္အမာရြတ္ ျဖစ္တာေတြျဖစ္ကာ စိတ္ဓာတ္က်လာတတ္ပါတယ္။
ေမး. ၀က္ၿခံကို ဘယ္လို ကုသသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. ၀က္ၿခံအမာရြတ္ မက်န္ခ်င္ရင္ ေစာေစာကုသ သင့္ပါတယ္။ လိမ္းေဆး၊ စားေဆး၊ ထိုးေဆးေတြနဲ႔ စနစ္တက်ကုသရပါမယ္။
ျပည္တည္နာႀကီးရင္ ခြဲစိတ္ကုသရပါမယ္။ ျပန္မျဖစ္ေအာင္ အေရျပားကို ပံုမွန္ထိန္းသိမ္း ရပါမယ္။
ေမး. ၀က္ၿခံက ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. ၀က္ၿခံကို စနစ္တက် ကုသရင္ေတာင္ သက္သာဖို႔ လနဲ႔ခ်ီၿပီး ၾကာတတ္ပါတယ္။ အသက္ ၂၀ အရြယ္ မွာ ၀က္ၿခံကအလိုလို
ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ဳိ႕လူေတြဟာ အသက္ ၄၀ အရြယ္အထိ ၀က္ၿခံေပါက္တတ္ပါတယ္။
ေမး. ၀က္ၿခံက ဘယ္အရာေတြေၾကာင့္ ပိုဆိုးေစ တတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. ၀က္ၿခံ ပိုဆိုးေစတဲ့ အရာေတြ ရွိပါတယ္။
– ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲျခင္း
ဆယ္ေက်ာ္သက္ အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္၊ ဓမၼတာလာကာ နီးခ်ိန္ေတြမွာ ၀က္ၿခံပိုဆိုး တတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕သေႏၶ တားေဆးေတြက ၀က္ၿခံကို ပိုဆိုးေစပါတယ္။
– မ်ဳိး႐ိုးဗီဇ
မိဘေတြက ၀က္ၿခံမ်ားမ်ား ထြက္ခဲ့ရင္ သားသမီးေတြမွာ ၀က္ၿခံပိုထြက္ ႏိုင္ပါတယ္။
– ပူျပင္းေသာ ရာသီဥတု
ရာသီဥတု ပူတဲ့အခါ ဆံပင္ဖံုးထားတဲ့ အေရျပားေနရာေတြက ၀က္ၿခံပိုဆိုး တတ္ပါတယ္။ အ၀တ္ထူထူ က်ပ္က်ပ္ ၀တ္မိတဲ့အခါ ေက်ာမွာ ၀က္ၿခံထြက္ပါတယ္။
– ဖိအား
မ်က္မွန္ကိုင္းၾကား ၾကပ္တာ၊ တယ္လီဖုန္း ၾကာၾကာေၿပာတာ၊ ဦးထုပ္ၾကပ္ၾကပ္ ေဆာင္းတာေတြျပဳလုပ္တဲ့အခါ အပူခ်ိန္နဲ႔ ပြတ္တိုက္တဲ့ ဖိအားေတြေၾကာင့္ ၀က္ၿခံထြက္ပါတယ္။
– မ်က္ႏွာအေရျပားအား ထိခိုက္ေစျခင္း
၀က္ၿခံ ညႇစ္တာ၊ ကုတ္ဖဲ့တာ၊ မၾကာခဏ ကိုင္တြယ္ တာေတြ ျပဳလုပ္ရင္ အေရျပား ထိခိုက္ၿပီး ၀က္ၿခံပိုဆိုး လာပါတယ္။ မ်က္ႏွာကို ပြတ္တုိက္ၿပီး မၾကာခဏ သစ္ေပးရင္ အေရျပား အေပၚယံလႊာ ပ်က္စီးတာေၾကာင့္ ၀က္ၿခံ ပိုဆိုးေစပါတယ္။
– အဆီမ်ားေသာ အလွျပင္ပစၥည္း၊ အေရျပားထိန္း ပစၥည္းမ်ား သံုးျခင္း
အဆီေတြက ေမြးညင္းေပါက္ကို ပိတ္ဆို႔ေစၿပီး ၀က္ၿခံပိုဆိုး ေစပါတယ္။
– အလုပ္အကုိင္
အဆီနဲ႔ ထိေတြ႕ေနရ သူေတြမွာ ၀က္ၿခံပိုဆိုး တတ္ပါတယ္။
– ေဆးမ်ား
ဥပမာ တီဘီေဆး (Isoniazid)၊ Hydantoin၊ စတီးရြိဳက္ေဆး (Prednisolone / dexamethasone / Topical Steroids ) ေတြက ၀က္ၿခံကို ပိုဆိုးေစပါတယ္။
– စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း
စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္တဲ့အခါ ဓာတုပစၥည္းေတြ ထြက္လာၿပီး ၀က္ၿခံထြက္ လာေစပါတယ္။
ေမး. ၀က္ၿခံအထြက္ မ်ားသူေတြအေနနဲ႔ ဘာေတြကို လိုက္နာသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. ၀က္ၿခံအထြက္ မ်ားသူေတြ လိုက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။
– အာဟာရ
က်န္းမာေစမယ့္ အာဟာရ စားရပါမယ္။ လတ္ဆတ္တဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီးေတြကို စားရပါမယ္။ လိုအပ္တဲ့ ဗီတာမင္ေတြ စားရပါမယ္။
– ေရွာင္သင့္တဲ့ အစားအေသာက္
ေခ်ာကလက္နဲ႔ အဆီမ်ားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြက ၀က္ၿခံကို ပိုဆိုးေစတယ္ဆိုတဲ့ သက္ေသ အေထာက္အထား မေတြ႕ရေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၀က္ၿခံထြက္ သူေတြက အဆီ၊ အခ်ဳိနဲ႔ ပင္လယ္စာကို ေလွ်ာ့စားသင့္ပါတယ္။
အရက္နဲ႔ ေဆးလိပ္ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။
ေမး. ၀က္ၿခံထြက္သူေတြက တျခား ဘယ္အခ်ိန္ ေတြကို လိုက္နာဖို႔ လိုပါသလဲ ဆရာမ။
ေၿဖ. ၀က္ၿခံထြက္သူေတြက ေလ့က်င့္ခန္းကို ပံုမွန္ၿပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ တစ္ကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရးနဲ႔ အေရျပားသန္႔ရွင္းေရးကို ဂ႐ုစိုက္ရပါမယ္။ စနစ္တက် ေဆးကုသမႈ ခံယူရပါမယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ လံုေလာက္ေအာင္ အိပ္စက္ အနားယူရပါမယ္။
