တစ္စံုတစ္ေယာက္ ဆို႔နင့္ေနတဲ့အခါ ေရွးဦးျပဳစု ေပးႏိုင္ခဲ့ရင္ သူ႔အသက္ကို ကယ္တင္ရာ ေရာက္ပါတယ္။ ေသးငယ္တဲ့ အရာ၀တၳဳတစ္ခုက လမ္းေၾကာင္းမွားၿပီး ၀င္သြားရင္ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း ပိတ္ဆို႔ကာ ၾကြက္သားဆြဲဆန္႔မႈ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
ကေလးငယ္ေတြက်ေတာ့ ပါးစပ္ထဲ ေသးငယ္တဲ့ အရာ၀တၳဳတစ္ခု ဆို႔နင့္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ အဆုတ္က တစ္ပိုင္းတစ္စ ဒါမွမဟုတ္ လံုး၀ ပိတ္ေနႏိုင္တဲ့အတြက္ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
နာမက်န္းျဖစ္ေနတဲ့ အသက္ႀကီးသူေတြဆိုရင္ အစာစားခ်ိန္မွာ အထူးဂ႐ုစိုက္ ေပးရပါမယ္။ အစာကို နည္းနည္းနဲ႔ ေၾကညက္တဲ့အထိ ၀ါးစားေစၿပီးမွ ေနာက္တစ္လုတ္ စားခိုင္းရပါမယ္။
ဆို႔နင့္တဲ့အခါ အသက္႐ွဴက်ပ္တဲ့ ေ၀ဒနာ လကၡဏာ ေတြနဲ႔အတူ ႐ုတ္တရက္ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ သီးတာ၊ စကားေျပာရခက္ခဲတာတို႔ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အေရျပား၊ အထူးသျဖင့္ နားရြက္၊ ႏႈတ္ခမ္း၊ ပါးေစာင္နဲ႔ လက္ေခ်ာင္းထိပ္ေတြက ျပာႏွမ္းလာပါ လိမ့္မယ္။
– အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ ကေလး (အသက္ တစ္ႏွစ္ႏွင့္ အထက္)
အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းက တစ္ပိုင္းတစ္စ ပိတ္ဆို႔သြားရင္ လူနာက စကားေျပာႏိုင္၊ ေခ်ာင္းဆိုးႏိုင္ၿပီး အသက္႐ွဴႏိုင္လာပါလိမ့္မယ္။ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း လံုး၀ ပိတ္ဆို႔သြားရင္ လူနာက စကားမေျပာႏိုင္၊ ေခ်ာင္းမဆိုး ႏိုင္ေတာ့သလို အသက္လည္း ႐ွဴႏုိင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
– ကေလး (၀-၁၂ လအရြယ္)
အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းက တစ္ပိုင္းတစ္စ ပိတ္ဆို႔ေနရင္ ကေလးက ေခ်ာင္းဆိုးႏိုင္ေပမယ့္ ငိုဖို႔ ခက္ခဲတာ၊ အသံျပဳဖို႔ ခက္ခဲတာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းက လံုး၀ ပိတ္ဆို႔သြားရင္ေတာ့ ကေလးက အသံမျပဳႏိုင္ေတာ့သလို အသက္႐ွဴႏိုင္စြမ္းပါ ထိခိုက္သြားပါလိမ့္မယ္။
အရြယ္ေရာက္သူ/ကေလးငယ္ ဆို႔နင့္ေနလွ်င္
(၁) ပိတ္ဆို႔ေနေသာ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းကို ရွင္းလင္းေပးပါ။ ၿပီးရင္ ေခ်ာင္းဆိုး ခိုင္းၾကည့္ပါ။ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းက အလိုလို ရွင္းသြားပါလိမ့္မယ္။
(၂) အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းက ပိတ္ေနရင္ ခႏၶာကိုယ္ကို ေရွ႕ကိုင္းၿပီး ခႏၶာကိုယ္ အေပၚပိုင္းကို (ပံု ၁အတိုင္း) ေနာက္က ေဖးကိုင္ထားေပးပါ။ ပခံုးကို လက္ဖေနာင့္နဲ႔ ငါးခ်က္ေလာက္ ခပ္ျပင္းျပင္း ပုတ္ေပးပါ။ ၿပီးရင္ သူ႔ပါးစပ္ကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါ။
(၃) ဆို႔နင့္ေနတုန္းပဲ ဆိုရင္ သူ႔ခႏၶာကိုယ္ကို လက္ႏွစ္ဖက္နဲ႔ ယွက္ၿပီး ရင္ဘတ္ေပၚမွာ လက္သီးဆုပ္ပံုစံ ထားပါ။ လက္သီးဆုပ္ကို ဘယ္လက္နဲ႔ ျပဳ လုပ္လိုက္၊ ညာလက္နဲ႔ ျပဳလုပ္လိုက္ ငါးႀကိမ္ေက်ာ္ လုပ္ေပးပါ။ ၿပီးရင္ သူ႔ ပါးစပ္ကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါ။
(၄) ဆို႔နင့္ေနသူရဲ႕ ပါးစပ္ထဲကို လက္ေခ်ာင္း မထည့္ပါနဲ႔။ လည္ေခ်ာင္းနဲ႔ တျခားတစ္သွ်ဴးေတြကို ထိခိုက္ေစႏိုင္လို႔ပါ။
(၅) အေရးေပၚ အကူအညီေတာင္းပါ။ ေရွးဦး ကုထံုးကို ႏွစ္ႀကိမ္-သံုးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ၿပီး အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္းက မရွင္းလင္းသြားရင္ ဆရာ၀န္ထံ အျမန္ဆံုး သြားျပဖို႔လိုပါတယ္။
(Ref;RD)
