ပါေမာကၡ ဦးေအးမြန္ (အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ႀကီး)ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျခင္း
ေမး။ ။ ဘာေၾကာင့္ ေသြးအန္ရပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေသြးအန္တယ္ဆိုတာက အစာအိမ္နဲ႔ အူသိမ္ဦး ကေန အန္ထုတ္လိုက္တဲ့အခါမွာ ေသြးပါလာတာကုိ ေျပာတာပါ။
အစာအိမ္ အူလမ္းေၾကာင္းအေပၚပုိင္း ေသြးယိုစိမ့္တာေၾကာင့္ ေသြးအန္ႏိုင္ပါတယ္။ အစာအိမ္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္၊ အူေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ေသြးအန္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းက အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုးကေတာ့အစာအိမ္နဲ႔ အူသိမ္ဦးအနာေတြေၾကာင့္ ေသြးအန္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္အျဖစ္မ်ားတဲ့အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ အနာေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ေဆး၀ါးေတြေၾကာင့္၊ စတီး႐ြိဳက္ေတြနဲ႔ ေဆးျပင္းေတြေၾကာင့္လည္း အဲဒီလိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးကေတာ့ အသည္းေျခာက္တာမ်ဳိးမွာ ေသြးေၾကာေတြထံုး လာတာ၊ ၀မ္းတြင္းမွာ ဖိအားေတြမ်ားလာၿပီး ေသြး ေၾကာေတြေဖာင္းလာရာကေနေပါက္တာေတြေၾကာင့္လည္း အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ဒါေတြက ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေတြ႕ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ တျခားျဖစ္တတ္တာေတြကေတာ့ အစာအိမ္ကင္ဆာေတြေၾကာင့္ ေသြးအန္ တာလည္းရွိတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေတြရွိရင္လည္း ေသြးအန္တတ္တယ္။ ဒါေတြကေတာ့ အျဖစ္ နည္းပါတယ္။ အရက္အရမ္းေသာက္ရင္လည္း တစ္ခါတေလအန္ရင္ ေသြးပါတတ္ပါတယ္။ အန္တာေတြ မ်ားသြားရင္လည္း အခန္႔မသင့္ရင္ ေသြးနည္းနည္း ပါတတ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေသြးအန္တာက ဘယ္လိုလကၡဏာေတြနဲ႔ တြဲျဖစ္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေသြးအန္တာနဲ႔ စၿပီးစိတ္ပူဖို႔လိုပါတယ္။ ေသြးအန္ရင္ ခႏၶာကုိယ္က ႐ုတ္တရက္ သတိလစ္တာ () ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ေသြးအန္တာက အကုန္ စိုးရိမ္ရတာခ်ည္းပါပဲ။ ေဆး႐ံုတက္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ရတယ္။ ေရာဂါရွာေဖြရပါတယ္။ အျမန္ကုသေပးရပါတယ္။ အားလံုးက အေရးႀကီးပါတယ္။
ေမး။ ။ ေသြးအန္တာက အျဖစ္မ်ားပါသလားဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေသြးအန္တာက အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြမွာ ေန႔တုိင္းေသြးအန္တဲ့ လူနာေတြကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။
ေမး။ ။ ေသြးအန္ၿပီဆိုရင္ျဖစ္ရတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္း ရင္းကိုသိဖို႔ ဘယ္လိုေရာဂါရွာေဖြႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေသြးအန္တဲ့အခါေရာဂါရွာေဖြတာကေတာ့ လူနာကုိ ေမးျမန္းတယ္၊ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္တယ္၊ ေသြးေတြ စစ္ တယ္၊ မွန္ေျပာင္းနဲ႔ၾကည့္တယ္ စတာေတြ လုပ္ေပးပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေသြးအန္တာက သူ႔ဘာ သာျဖစ္တာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ တျခားအေျခခံေရာဂါ တစ္ခုခုေၾကာင့္ ျဖစ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေရာဂါေတြက လည္းေျပာရရင္ နည္းနည္းၾကာေနတတ္လို႔သာေသြး ေတြအန္လာတတ္တာျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာေတြ႕ဖူးတာဆိုရင္ ေသြးကုိ ၁၄ လံုးေလာက္အထိ သြင္းေပးထားတဲ့ လူနာကိုေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ေသြးအန္တာက မတိတ္တဲ့အခါမွ ေဆး႐ံုကုိလဲႊေပးၿပီး ခြဲစိတ္ေပးလိုက္တာနဲ႔ေကာင္း သြားတာေတြ႕ဖူးပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ အဲဒီေလာက္အထိ အခ်ိန္ဆြဲတာမ်ဳိးသိပ္မလုပ္ ၾကေတာ့ပါဘူး . . .
ဒါေၾကာင့္ ပထမအဆင့္လူနာကို ေရာဂါရာဇ၀င္ အေၾကာင္း ေမးၾကည့္တာနဲ႔ပဲ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ ဆုိတာကုိ သိေနတာမ်ားပါတယ္။ အသည္းသမားဆိုရင္အသည္းေၾကာင့္ျဖစ္တယ္၊ အစာအိမ္သမားဆုိ ရင္အစာအိမ္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆုိတာ တစ္ခါတည္း သိႏုိင္ပါတယ္။ ဓာတ္မွန္႐ိုက္လိုက္ရင္လည္း ေရာဂါကုိ သိႏုိင္ပါတယ္။
ေရာဂါကို အတိအက် အၿပီးသတ္သိဖို႔ကေတာ့ အစာအိမ္မွန္ေျပာင္း(Endoscopy)ၾကည့္ရပါတယ္။ ဘာေရာဂါျဖစ္တာလဲသိရသလို ဘယ္ေသြးေၾကာကထြက္ေနတာလဲဆုိတာကုိပါသိရပါတယ္။ ဘယ္ေသြး ေၾကာကထြက္တာ၊ ဘယ္ေလာက္ထြက္ေနတယ္ဆုိတာေတြကုိ သိႏုိင္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ အန္တဲ့ထဲမွာ ေသြးနည္းနည္းပါေနတတ္တာမ်ဳိးကေတာ့ အသည္းေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တာမ်ားပါတယ္။ အသည္းေၾကာင့္ ေသြးယိုေနတာဆုိရင္ေတာ့ အသည္းကိုယ္တိုင္ကေျခာက္ေနတာ၊ မေကာင္းတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေသြးအန္ေနတာကုိေတာ့ ခဏတာပဲ ကုလို႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္းေကာင္းသြားမွပဲ ျပန္သက္သာႏုိင္ မွာျဖစ္တယ္။ မွန္ေျပာင္းၾကည့္ေပးမယ္၊ ဘယ္နားေသြးယိုေနလဲၾကည့္မယ္။ ေဆးထိုးေပးမယ္၊ ဒါေပမဲ့ အသည္းမေကာင္းမခ်င္းေတာ့ ျပန္ျဖစ္ေနႏုိင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ပါရာစီတေမာေတြ အေသာက္မ်ားရင္ ေသြးအန္ႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေဆး၀ါးေတြထဲမွာ ပါရာစီတေမာေသာက္တာေၾကာင့္ ေသြးအန္တာက အျဖစ္နည္းပါတယ္။ အမ်ား အားျဖင့္က NSAIDs ေတြေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ကုသမႈကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ အစာအိမ္အူ လမ္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ေသြးအန္တာဆုိရင္ေတာ့ ေပါက္သြားတဲ့ ေသြးေၾကာေတြကုိ ျပန္ကုသေပးလိုက္ရင္ ေသြးအန္တာေပ်ာက္သြားႏုိင္ပါတယ္။ လိုအပ္ရင္ ေသြးသြင္းေပးရပါတယ္။ အဲဒီလမ္းေၾကာင္းကုိအနား ေပးထားရပါမယ္။ ေသြးေၾကာကုိ သားေရကြင္းနဲ႔ ပစ္ၿပီး ကုသတာကိုလည္း လုပ္ေပးလို႔ ရပါတယ္။
ေမး။ ။ ေသြးအန္တာကို မခြဲစိတ္ဘဲ ကုသလို႔ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေသြးအန္တာက မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ မခြဲစိတ္ဘဲနဲ႔ အဆင္ေျပသြားတာမ်ားပါတယ္။ တစ္ခါတေလ မွသာ ခြဲစိတ္ရတာရွိပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ေတာ့ တခ်ဳိ႕အစာအိမ္ေရာဂါေတြ၊ အစာအိမ္အနာေတြ က ခြဲရတာေတြရွိပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္တဲ့ လူနာ ၁၅ ေယာက္ေလာက္မွာ ႏွစ္ေယာက္ေလာက္ကေတာ့ ခြဲရတတ္ပါတယ္။ ထပ္တလဲလဲျဖစ္တာမ်ဳိးဆုိရင္ ခြဲရတတ္ပါတယ္။
ေသြးစအန္အန္ခ်င္းကုိ ေသြးအန္တာက မ်ား တယ္၊ လူနာက အသက္လည္း ႀကီးတယ္၊ ေသြးေပါင္ေတြ ထိုးက်ကုန္တယ္ဆုိရင္ ျမန္ျမန္ခြဲေပးလိုက္တာ ေကာင္းပါတယ္။ ေသြးေလးလံုးေလာက္သြင္းၿပီးတာ ေတာင္ ေသြးအန္တာ မတိတ္ေသးဘူးဆုိရင္လည္း ခြဲေပးရတတ္ပါတယ္။
ေသြးအန္တဲ့အခါ အသည္းေၾကာင့္ရယ္၊ အသည္းေၾကာင့္ မဟုတ္တာရယ္ဆုိၿပီး ခြဲထားလိုက္ပါတယ္။ အသည္းေၾကာင့္ ေသြးအန္တာမဟုတ္ရင္၊ ျမန္ျမန္ခြဲၿပီး ျမန္ျမန္ေကာင္းႏုိင္တာဆုိရင္ ခြဲေပးလိုက္တာပါပဲ။ အသည္းေၾကာင့္ျဖစ္တာ ဆုိရင္ေတာ့ခြဲၿပီး ေကာင္းသြားေပမယ့္လည္း ျပန္ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္းကုိပဲထိန္းတာက ပုိေကာင္းပါတယ္။ မွန္ေျပာင္းနဲ႔ ၾကည့္ၿပီး ခြဲစိတ္တာေတြက ေအာင္ျမင္မႈ ပိုမ်ားလာပါတယ္။
ေမး။ ။ အသက္ႀကီးတဲ့သူ ေသြးအန္လို႔ ခြဲစိတ္ရင္ အႏၲရာယ္မ်ားပါသလား ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အသက္ႀကီးတဲ့သူဆုိေပမယ့္လည္း ေသြးအန္တာမရပ္တဲ့အခါ ခြဲလိုက္လို႔ ေကာင္းသြားမယ္ဆုိရင္ ဒီအတုိင္းေသြးသြင္းၿပီး ျပန္ေကာင္းလာေအာင္ေစာင့္ေနတာက ပုိအႏၲရာယ္မ်ားႏုိင္ပါတယ္။ ခြဲလိုက္ရင္ တစ္ခါတည္းနဲ႔ ေသြးအန္တာတိတ္ၿပီး သက္သာႏုိင္ပါတယ္။ အသက္ႀကီးသူေတြမွာ ေသြးေပါင္က်သြားရင္ ပုိၿပီး ခံႏုိင္ရည္မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ အႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္။
ေမး။ ။ ေသြးအန္ျခင္း မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္သင့္ပါသလဲ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ေသြးအန္တာမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ သတိထားသင့္တာကေတာ့ ေဆးျပင္းေတြေသာက္မယ္ဆုိရင္ အစာ မရိွဘဲ ေဆး လံုး၀မေသာက္သင့္ပါဘူး။ အစာစားၿပီးမွ ေသာက္ပါ။ အစာအိမ္ေရာဂါေတြ ရွိေနရင္ ေရာဂါကုိ အၿမဲသတိထားရမယ္။ ပံုမွန္စစ္ေဆး ကုသေပးေနရမယ္။ အစာၾကမ္းေတြမစားရဘူး။ ဒီလို အခ်က္ေတြ လုိက္နာေပးရပါမယ္။ အသည္းသမားဆုိလည္း အသည္းကုိ ဂ႐ုစိုက္ေပးရပါမယ္။ အရက္ေတြလည္း မ ေသာက္သင့္ပါဘူး။ ေသြးေၾကာေတြက ထံုးေနတတ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ အစာမာေတြ စားလိုက္ရင္ ေသြးေၾကာ ေတြေပါက္တတ္ပါတယ္။ ေသြးအန္ေနၿပီဆုိရင္ေတာ့ ေဆး႐ုံတက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေသြးအန္တဲ့ လူနာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထူးျခားတဲ့ ဆရာ့အေတြ႕အႀကံဳရွိရင္သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ အရင္တုန္းကလူနာေသြးအန္ေနတယ္၊ အသည္းေၾကာင့္ ေသြးအန္တာ မဟုတ္ဘူး ဆုိရင္ နယ္ေတြက ေဆးခန္းေလးေတြမွာ မခြဲစိတ္ဘဲ ေသြးေတြပဲ သြင္းသြင္းေပးေနပါတယ္။ ဆရာေတြ႕ဖူးတာဆိုရင္ ေသြး ကုိ ၁၄လံုးေလာက္အထိ သြင္းေပးထားတဲ့ လူနာကို ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ေသြးအန္တာကမတိတ္ တဲ့အခါမွ ေဆး႐ံုကုိလဲႊေပးၿပီး ခြဲစိတ္ေပးလိုက္တာနဲ႔ ေကာင္းသြားတာေတြ႕ဖူးပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ အဲဒီေလာက္အထိ အခ်ိန္ဆြဲတာမ်ဳိးသိပ္မလုပ္ၾကေတာ့ပါဘူး။ ေသြးအန္ေနၿပီး ေသြးသံုးလံုး ေလာက္သြင္းၿပီးလို႔ အဆင္မေျပရင္ ခြဲစိတ္ဖို႔လႊဲ ေပးတတ္ၾကပါတယ္။
ေမး။ ။ ေသြးအန္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူကို ပညာေပးလိုတာရွိရင္ သိပါရေစ ဆရာ။
ေျဖ။ ။ ဆရာတုိ႔ ေတြ႕ေတြ႕ေနတတ္တာ တစ္ခုကေတာ့ အစာအိမ္ေရာဂါရွိတာကုိ ျမန္မာေဆးေတြပဲ ထုိင္စား ေနတာေတြကုိလည္း သတိေပးခ်င္ပါတယ္။ ေဘးလူေတြ ၫႊန္းတာနဲ႔ အစာအိမ္ေရာဂါျဖစ္ေနတာ ေတြကုိ ဆရာ၀န္ေတြမျပဘဲ ကုိယ့္ဘာသာေဆးၿမီးတိုေတြနဲ႔ ကုေနတာကအႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္။ ေသြးအန္တာ မ်ဳိးျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္ ဆရာ၀န္ကုိျပလိုက္တာက ပုိေကာင္းပါတယ္။ အန္ရင္း၊ အန္ရင္းနဲ႔ ေသြးတစ္စ-ႏွစ္စပါတာကေတာ့ သိပ္အႏၲရာယ္ မမ်ားပါဘူး။ သူ႔ဘာသာျပန္ေကာင္းသြားတတ္ပါတယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
