ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ေမး ။ ဆရာရွင့္ ကြၽန္မအသက္က ၂၄ ႏွစ္ပါ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ ကေလးတစ္ေယာက္ရွိပါတယ္။ ကေလးက ၄ ႏွစ္ပါ။ ကေလးထပ္ယူဖို႔ႀကိဳးစားေနတာပါ။ တားေဆးမေသာက္ေတာ့တာ ၈ လေလာက္ ႐ွိၿပီ။ ဘာမွထူးမလာဘူး။ OG သြားျပဖို႔ဆိုတာလည္း – – – မွာ ေရာက္ေနေတာ့ အဆင္မေျပပါဘူး။ ကြၽန္မသိခ်င္တာက မ်ဳိးဥေႂကြေဆး ၀ယ္ေသာက္သင့္ပါသလား။ ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳးပါလဲ။ ဒီမွာ၀ယ္လို႔ ရႏိုင္ပါ့မလား။ အျမႊာကိုယ္၀န္လိုခ်င္လို႔ ဘယ္လိုလုပ္သင့္ပါသလဲ။ ပထမကိုယ္၀န္ခြဲေမြးထားလို႔ ေနာက္ ကိုယ္၀န္ေရာ ခြဲေမြးရမွာလား။ ပထမကိုယ္၀န္က အသက္ငယ္လို႔ ခြဲေမြးလိုက္တာပါ။ ဘယ္ႏွစ္ခါခြဲေမြး လို႔ရပါသလဲ။ ကြၽန္မက ကေလးအမ်ားႀကီး လိုခ်င္လို႔ပါ။ စာကိုဆံုးေအာင္ဖတ္ေပးလို႔ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။ ဆရာ က်န္းမာပါေစ။
ေျဖ ။ ဗိုက္ခြဲေမြးတာကို အမ်ားဆံုး ၃ ႀကိမ္လုပ္ပါတယ္။ တစ္ခါခြဲေမြးရတိုင္း ေနာက္ကိုယ္၀န္ကိုလည္း ခြဲရ မယ္ေတာ့မရွိပါ။ အျမႊာကို တမင္ဖန္တီးဖို႔ခက္ခဲလြန္းပါတယ္။ Clomifene ေဆးကို ၁၉၆၀ ကတည္းက သံုးေနခဲ့တယ္။ အရင္ကေတာ့ ရာသီေသြးနည္းတဲ့သူ ေတြကိုသာ ေပးတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ ကေလးရေအာင္ လုပ္နည္းအတြက္ အေတာ္မ်ားမ်ား သံုးေနၾကၿပီ။ Clomiphene Citrate ကို Clomid, Fertomid, Milophene, Serophene ဆိုတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းတယ္။ Selective estrogen receptor modulator (SERM) လို႔ ေခၚတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြကိုေပးရင္ မ်ဳိးပြားရာမွာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ မ-မ်ဳိးဥ ထြက္ေစအာင္ လံႈ႔ေဆာ္အားေပးပါတယ္။ရာသီတစ္လရဲ႕ အေစာပိုင္းရက္ေတြမွာ ၅ ရက္ ဆက္တိုက္ ေသာက္ေစတယ္။ ၃ လကေန ၆ လအထိ ေပးတတ္တယ္။ေဆးေသာက္ရသူအတြက္ အတိအက် လိုအပ္မယ့္ Dose ေဆးအဆကို ေျပာမရလို႔ ေဆးကို ေနာက္ပိုင္းမွာ တိုးတိုးေပးရတတ္တယ္။ Dose ကိုသိလာရရင္ အဲဒီ Dose အတိုင္း ၃ လဆက္ေပးမယ္။ ၆ လ ေနလို႔မွ ကိုယ္၀န္မတည္ရင္ေတာ့ ဒီနည္းနဲ႔မရႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္ၿပီ။
သဘာ၀နည္းနဲ႔ ကေလးယူဖို႔မွာ မ်ဳိးဥ မထြက္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြကို ေဆးေပးနည္း
၅၀ mg တစ္လံုးကို ေန႔တိုင္း ၅ ရက္ေသာက္ရမယ္။ ၃ လၾကိဳးစားလို႔ မ်ဳိးဥမထြက္ေသးရင္ ၁၀၀ mg ကို ေန႔တိုင္း ၅ ရက္၊ ေနာက္ ၃ လေပးမယ္။ ရာသီစလာတဲ႔ေန႔ရဲ႕ေနာက္ ၃-၄-၅ ရက္မွာ စေသာက္ပါ။ ၅ ရက္ ဆက္တိုက္ေသာက္ပါ။ ၁၀၀ mg ထက္ပိုေပး-မေပး ေဆြးေႏြးေနဆဲျဖစ္တယ္။
ေဆးကို မနက္မွာ ေသာက္ရင္ ၅ ရက္လံုး မနက္မွာေသာက္ပါ။ ေနာက္က်သြားရင္လည္း သတိရတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းေသာက္ပါ။ တစ္ရက္ေနာက္က်ရင္ ေဆး ၂ လံုး တစ္ခါတည္း ေသာက္ပါ။ မ်ဳိးဥထြက္မမွန္သူနဲ႔ မ်ဳိးဥ လံုး၀မထြက္သူေတြကိုေပးရင္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ဳိးဥထြက္မယ္။ ေဆးကုတာ ၉ လရွိသူေတြထဲက ၇၀-၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ကိုယ္၀န္ရတယ္။ သဘာ၀ အမ်ဳိးသမီးေတြထက္ ကေလးပ်က္က်ႏႈန္း ပိုမ်ားတာကိုေတာ့ အရင္က ေတြ႕ရတယ္။ ေနာက္ပိုင္း အဲဒီလိုမဟုတ္ပါဘူးလို႔ ေျပာလာတယ္။
Clomiphene therapy နည္းေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ရရင္ ၅-၈ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အျမႊာေတြ ျဖစ္မယ္။ ပံုမွန္အမႊာဆိုတာ ၁-၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရွိတယ္။ Twins ကေလး ၂ ေယာက္တြဲသာ ျဖစ္ပါမယ္။ Triplets ကေလးသံုးေယာက္တြဲ ဆိုတာ ရွာမွရွား ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးက ကေလးကို ဒုကၡမေပးပါ။
ကေလးရေအာင္ လိုအပ္ေသးတဲ့ Estrogen ေဟာ္မုန္း အနည္း-အမ်ားလည္း မွန္ေနရမယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲက ေဟာ္မုန္းေတြ ထြက္ရာ Pituitary gland ကလည္း မွန္မွန္အလုပ္လုပ္ေနဖို႔ လိုပါတယ္။ သူ႔ခင္ပြန္းကလည္း ကေလးရႏိုင္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေတြ
Ovarian hyperstimulation နည္းနည္းသာျဖစ္ရင္ မ်ဳိးဥအိမ္ကႀကီးလာမယ္။ ဗိုက္ေအာင့္မယ္။ အလတ္စားဆိုရင္ ပ်ဳိ႕ခ်င္-အန္ခ်င္ ျဖစ္မယ္။ ဆိုး၀ါးသူေတြမွာ အသက္ကိုအႏၲရာယ္ေပးႏိုင္တယ္။ မ်က္ႏွာေတြ နီျမန္းမယ္။ စိတ္တိုမယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။ သားအိမ္အ၀က ခြၽဲေတြ ေစးျပစ္လို႔ သုက္ပိုးလြယ္လြယ္နဲ႔ ၀င္မရျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးသံုးႏိုင္တယ္။ လိုအပ္ရင္ သုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲ ထည့္ေပးရမယ္။ ရင္သားေတြ တင္းနာမယ္။ မ်က္စိေ၀၀ါးႏိုင္တယ္။ ရွားရွားပါးပါး ဆံပင္ကြၽတ္မယ္။ အားယုတ္မယ္။ အိပ္ေရးပ်က္မယ္။ကေလးမရေသးတဲ့စံုတြဲေတြ ေဆးစစ္တာေတြ စံုေအာင္လုပ္ရမယ္။ က်န္းမာေရး ရာဇ၀င္ က်က်နန ယူမယ္။ ကိုယ္ကာယ စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္မယ္။ Semen analysis သုက္ပိုးစစ္ေဆးမယ္။ Pituitary, Thyroid, and Adrenal function ေဟာ္မုန္းထြက္ရာေတြ အကုန္စစ္မယ္။ သားအိမ္ေရာဂါ Endometriosis မရွိတာစစ္မယ္။
ေယာက္်ားမွာလည္း အျပစ္ကင္းေနမွသာ Clomiphene ေဆးနည္းသံုးတာဟာ စိတ္ခ်ရတဲ့ နည္းလမ္းေကာင္းလို႔ သတ္မွတ္တယ္။ Clomifene ေဆးကို အားကစားေလာကမွာ သံုးၾကတယ္။ မသံုးရလို႔ World Anti-Doping Agency က သတ္မွတ္ထားတယ္။In vitro fertilization (IVF) or Gamete intrafallopian transfer (GIFT) နည္းပညာေတြသံုးၿပီး မ်ဳိးဥကို မ်ားေစ-ပြားေစေအာင္ လုပ္ရေသးတယ္။ ဒီေဆးကေန အဲလို အျပင္မွာ မ်ဳိးစပ္ၿပီးေနာက္ Intrauterine insemination or Artificial insemination သူ႔သားအိမ္ထဲ သေႏၶကို လာထည့္ေပးခံမယ့္ မ်ဳိးဥထြက္မမွန္သူ အမ်ိဳးသမီးအတြက္လည္း အက်ဳိးရွိေစတယ္။
Clomiphene ေဆးကို တျခားေဆးေတြနဲ႔ လည္း တြဲေပးတတ္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးလူနာက အလြန္၀ၿပီး ဏသူပခပ်အငခ ဥလေမပ ွပညိမသာန(ဏဃဥွ) ေရာဂါလည္း ရွိေနသူျဖစ္ရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို အရင္ခ်ခိုင္းရမယ္။ Polycystic Ovary Syndrome(PCOS) က်ေစေအာင္ အစားေရွာင္နည္းနဲ႔ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ခိုင္းမယ္။ မရေသးရင္ Body mass index (BMI) ကိုျပင္တဲ့ေဆးေပးရမယ္။
ေဆးေပးၿပီး အမ်ဳိးသမီးရဲ႕ မ်ဳိးဥထြက္တာ၊ မ်ဳိးဥရဲ႕ အရည္အေသြးေတြကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးတာကို Clomiphene challenge test ေခၚတယ္။ ေဆးကေန မ်ဳိးဥအိမ္က ထြက္ေပးေနတဲ့ (FSH) ေဟာ္မုန္းကို အားေပးလိမ့္မယ္။ ေဆးေပးၿပီးေနာက္ရက္မွာ ေသြးထဲက FSH က အရင္လို ပံုမွန္ကိုျပန္က်သြားတယ္ဆိုရင္ (ေနာ္မယ္) လို႔ေျပာႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ ျမင့္မားေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီအမ်ိဳးသမီးဟာ Ovarian reserve မ်ဳိးဥအိမ္အလုပ္ နည္းေနတယ္။ ဒီလိုအမ်ဳိးသမီးက Donor eggs သူမ်ားလွဴထားတဲ့ မ်ဳိးဥကို သံုးရေတာ့မယ္။Clomipheneေဆးကို ေယာက်္ားေတြအတြက္လည္း သံုးတယ္။ သုက္ပိုးနည္းေနသူေတြအတြက္ ေကာင္းေစမယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာေၾကာင့္ ကေလးမရႏိုင္မွန္း မသိသူေတြကိုေတာ့ ဒီ Clomiphene ေဆးက ကိုယ္၀န္ရေစမယ္လို႔ Insemination procedure အျပင္ကေန သုက္ပိုးထည့္ေပးခံမယ့္ အမ်ဳိးသမီးကို မ်ဳိးဥေတြ ပြားမ်ားလာေအာင္ လုပ္ေပးရာမွာ အထိေရာက္ဆံုး ျဖစ္တယ္။
(Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။)
