ပါေမာကၡေဒါက္တာခင္လွလွ (နား၊ ႏွာေခါင္း၊ လည္ေခ်ာင္း၊ ဦးေခါင္းႏွင့္လည္ပင္းေရာဂါပညာဌာန၊ ေဆးတကၠသိုလ္-၁၊ ရန္ကုန္)
ခ်ာခ်ာလည္မူးတာဟာ ေဆးေလာကမွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ ျပႆနာတစ္ရပ္ပါ။ ကြၽန္မတို႔အခုလိုေနႏိုင္ေအာင္ ဟန္ခ်က္ထိန္းတာေတြက မ်က္စိ၊ နားနဲ႔ အဆစ္ႀကြက္သားေတြမွာရိွတဲ့ proprioceptor ေတြၿဖစ္တယ္။ ခ်ာခ်ာလည္မူးတာဟာေရာဂါေၾကာင့္ သာမက မ်က္စိ၊ နားနဲ႔ proprioceptor ေတြကို ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ-အျမင့္ႀကီးေရာက္ရင္ မူးတာမ်ဳိးေပါ့။ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တာကို ဗဟိုကျဖစ္တာနဲ႔ နားကၿဖစ္တာရယ္ဆိုၿပီး ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။
ဗဟိုကၿဖစ္တာဆိုရာမွာ ဦးေႏွာက္နဲ႔အာ႐ံုေၾကာေတြမွာျဖစ္တဲ့ ျပႆနာေတြကိုဆိုလိုတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းရင္းေတြကို Vertigo လို႔အတိုေကာက္မွတ္ၾကတယ္။
V – vascular ေသြးေၾကာဆိုင္ရာ ဥပမာ-ေလၿဖတ္ျခင္း
E – epilepsy အတက္ေရာဂါ
R – Rxေဆး၀ါးမ်ား(ေသြးက်ေဆး၊ စိတ္ၿငိမ္ေဆး၊ ဌက္ဖ်ားေဆး) စသည္
T – tumour ျမင္းဖုမ်ား- အမွတ္(၈) အာ႐ံုေၾကာၿမင္းဖု၊ တျခားကင္ဆာေတြမွ ဦးေႏွာက္သို႔ ပ်ံ႕ ႏွံ႔ျခင္း
I – infection ဦးေႏွာက္ေရာင္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ အေျမႇးေရာင္ျခင္း
G – glial disease multiple sclerosis
O – occular မ်က္စိပံုရိပ္ ႏွစ္ခုထင္ျခင္း
ခ်ာခ်ာလည္ေစတဲ့ နားေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိးရိွပါတယ္။ ေတြ႕ရေလ့ရိွတဲ့ နားေရာဂါေတြကေတာ့ အတြင္းနားမွာ အရည္စုတဲ့ေရာဂါ၊ ေခါင္းအေနအထားလိုက္ၿပီး ခ်ာခ်ာလည္မူးတဲ့ေရာဂါ၊ ဟန္ခ်က္ထိန္းတဲ့ အာ႐ံုေၾကာေရာင္တဲ့ေရာဂါ၊ အတြင္းနားေရာင္ျခင္း နဲ႔ အမွတ္(၈) အာ႐ံုေၾကာျမင္းဖုေတြပါ။ အတြင္းနားမွာ အရည္စုတဲ့ေရာဂါကေတာ့ အရင္ Healthy Life ဂ်ာနယ္ အမွတ္ (၃၈)မွာ ေရးၿပီးသားမို႔ က်န္တဲ့ေရာဂါေတြအေၾကာင္းပဲေရးေတာ့မယ္။
ေခါင္းအေနအထားလိုက္ၿပီး ခ်ာခ်ာလည္ မူးသည့္ေရာဂါ (Benign Paroxysmal Positional Vertigo/BPPV)
ေခါင္းအေနအထားတစ္ခုမွာ မူးတာပါ။အတြင္း နားထဲက ကယ္လ္ဆီယမ္ကာဘြန္နိတ္အခဲေလးက ရိွရမယ့္ေနရာမွာ မေနလို႔ၿဖစ္တာ။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ ၿပီးေနာက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့
– ခ်ာခ်ာလည္မူးတယ္။ ၁၀စကၠန္႔က စကၠန္႔ ၃၀ ေလာက္ပဲၾကာတယ္။
– ပ်ဳိ႕မယ္၊ အန္မယ္။
– နားအၾကားကေတာ့ ေကာင္းတယ္။
သူ႔ကို ေရာဂါနာမည္တပ္ဖို႔ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုလုပ္ရပါတယ္။ Hallpike maneuver လို႔ေခၚတယ္။ အေနအထားတစ္ခုမွာ မ်က္လံုးေစာင္းသြားရင္ အဲဒီေရာဂါ နာမည္တပ္ၾကတယ္။
ကုသနည္းကေတာ့ ႏွစ္သိမ့္မယ္။ ေနရာမွား ေရာက္ေနတဲ့အခဲေလးေတြကို သူ႔ေနရာျပန္ပို႔ဖို႔ လုပ္ ရတယ္။ Epley maneuyre လို႔ ေခၚတယ္။ပထမ အႀကိမ္လုပ္႐ံုနဲ့ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ဆိုတယ္။
ဟန္ခ်က္ထိန္းသည့္ အာ႐ံုေၾကာေရာင္ျခင္း
စစခ်င္း ခ်ာခ်ာလည္တာ ေတာ္ေတာ္ဆိုးတယ္။ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ေပ်ာက္သြားတယ္။ပ်ဳိ႕တာ၊ အန္တာလည္းရိွတယ္။ ေကာင္းတဲ့ဘက္ကို မ်က္လံုးေစာင္းသြားတယ္။ ေဆးေပးၿပီး ကုတယ္။
အတြင္းနားေရာင္ျခင္း
ေဆးေၾကာင့္ ဥပမာ- streptomycin ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္သလို ပိုး၀င္လို႔လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ နာတာရွည္ နားျပည္ယိုတဲ့ေရာဂါမွာ cholesteotoma ေတြအတြင္းနားထဲ၀င္ရင္ ခ်ာခ်ာလည္ေအာင္ မူးေစပါတယ္။ ဒီလိုဆိုရင္နားျမန္ျမန္ခြဲရပါမယ္။
အမွတ္(၈) အာ႐ံုေၾကာျမင္းဖု
အရြယ္ေသးတံုး ( Otological phase )- နားအူမယ္။ နားတစ္ဖက္တည္းအၾကားေလ်ာ့မယ္။ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္မွာ ႐ုတ္တရက္နားအၾကား ေလ်ာ့ သြားမယ္။ ခ်ာခ်ာလည္မူးတယ္။ နည္းနည္းႀကီးလာတဲ့အခါ Neurological phase ျဖစ္ၿပီး မ်က္ႏွာ နာမယ္၊ထံုမယ္၊ မ်က္နက္၀န္းကိုစမ္းၾကည့္ရင္ တုန္႔ျပန္မႈမရိွဘူး၊ ေခါင္းကိုက္မယ္။
အမွတ္(၇) အာ႐ံုေၾကာထိခိုက္ရင္ေတာ့ မ်က္ႏွာ ႀကြက္သားေတြထိခိုက္မယ္။ အမွတ္(၆) အာရံုေၾကာထိရင္ ပံုရိပ္နွစ္ခုျမင္မယ္။ အာ႐ံုေၾကာ (၉)နဲ႔ (၁၀)ထိရင္ အသံ၀င္မယ္၊ အစာမ်ဳိရခက္မယ္။Brain stem response audiometry စမ္းရင္ နံပါတ္(၁)နဲ႔ နံပါတ္(၅)လိႈင္းက ပံုမွန္ထက္ ပိုေ၀းေနတာေတြ႕ရမယ္။ MRI ေရာဂါနာမည္တပ္႐ံုသာမက ေရာဂါျဖစ္စဥ္တစ္ေလ်ာက္ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လည္းသံုးႏိုင္တယ္။ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကႀကီး မလာဘူးလို႔ဆိုတယ္။ လိုအပ္ရင္ေတာ့ ခြဲစိတ္ၾကပါတယ္။
Healthy Life ဂ်ာနယ္မွ စီစဥ္တင္ဆက္သည့္ အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔ထုတ္ Healthy Life ဂ်ာနယ္၊ https://www.facebook.com/healthylifejournalmyanmar/ ႏွင့္ www.healthylifejournalmyanmar.com တို႔တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသမွ် က်န္းမာေရးႏွင့္ အလွအပဆိုင္ရာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းေဆာင္းပါးမ်ား၊ အေမးအေျဖမ်ား၊ ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ မွ်ေ၀ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မည္သည့္ Facebook စာမ်က္ႏွာ၊ Website မ်ားတြင္မဆိုျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္းကို ခြင့္မျပဳပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကညာအပ္ပါသည္။
